De personis muliebribus apud Plautum thesim proponebat facultati litterarum Parisiensi ad gradum doctoris promovendus L. E. Benoist

41쪽

- 36 Ei areula est ornamentis plena cerussa pigmento utitur, ei, si quis illius armaria recludat, in eniat certe omnem illinia mundum muliebrem quem ex ordine recenset in Epidico Periphanes

Tunicam allam, tunicam spissam, linteolum tu sietum, Indusiatam , palagialam callulam aui eri totulam, Subparum, aut subnimium, ricam ha ilicum, aut exoticum, Cumalile aut plumatile cerinum aut inusinum Iorrae maxuma M.

0uis vero non ei ignoscat Id enim utina quaeris ut a Philol:

Phele ametur

Tibi me exorno ut placeam .

i rata est quod ab eo est libertate donata Addam hoc eum amat et e re amat. Sin aliter, qui resisteret persilis adhortationibus Scaphae fit illi uno verbo comprimit os

Si quis tu in illum bene voles loqui, id loqui lieebit Me recte si illi dixeris, jam ecastor, vapulabis R.

Uticu Verba reperit, ut mutuum amorem Philolacheli testetur, simplicissima sunt; sed quid amplius desideres '

Lubet ei, edepol mihi tecum, nam quod tibi lubet, utem mihi iubet, Mea voluPtas. Certe ego, quod te amo, operam nusquam melius potui ponere '

Pasicompsa amica est ingenua, haec amica elegantior. Deest utrique pudicitiae venustas, et ideo forsan de decore aliquid tollitur. Quis iuro contendere audeat non illis esse leporem nescio quem, dignitatem quamdam qua omnino secernuntur a mulieribus quiae nomen idem habent meretricum aut coiscubinarum illarum etiam tua proxime in hoc opuscul Sequuntur. Hae nunc casta mansere inter plurima vitae pericula, Casina scilicet, ni erastilis, delphasium, Planesium, Ampelisca, Palaestra.

Casina, in ea fabula qua propter eam titulum habet, ne unum

42쪽

quidem verbum ellatur, e quo iii lutem ejus conjiciamus. At sub sine comoedia'. libera agnoscitur magna industria educata est a Cleostrata, anquam esset ejus silia, ut poeta ait. Itaque, addit ille, invenietur pudica, neque quidquam stupri faciet profecto in hac quidem comoedia . Una ex iis personis est apud Latinos Comicus frequentissimis, qutu, licet in argumento prae cipua sint, nunquam in Scenam procedunt. At quum east laissiciae sunt sere idem stac si apparerent Bella et tenella est Casina, ait Plautus pudico educata est. Conditio autem in qua versatur, cupidines senis adolescentisque et seriorum simul, quibus petitur, insidiae in quas, i non decidit, ratione quadam ejus gradum imminuunt. Ideo,

quanquam tandem ingenua habetur, eam inter meretrices col

Idem agetur de duabus Poenuli sororibus, et eo certius, quod illiu in ipsa fabula sacrum faciunt, quo se meretrices profitentur. n possum illas pest sonas non mirari. Insolenter in eis commiscentur sensus qui originem derent quique ex institutione apud lenonem oriuntur. Primo aspectu hic uelam sibi discordare credas . ut ei sa pe exprobra luna est. Equidem vero non ali opinioni assentior. Malo censere eam, quas idetur, repugnantiam ex ipsis temporis ivendi conditionibus nasci. Λ nutrice. anu Giddeneme educatast quae cum eis plurimos habuit de pri- Slina Sorte sermones, mente percipientes in quam indigno statu

versentur, rem tamen pallenter serunt, artemque non detrectant.

per quam ictuminti rant ser iliumque lenonis cujus in mancipatu tum sunt effugiant. inveniendi sun amatores dixi te et largi, a quibus libertate donentur, qu stum lite liberta ulsane concubina fiant, verum cum illo vivendi arbitrio , illo juro quod in id nomen cadit. Husmodi meretrices, quibus est simul conditionis praesentis conscientia. eteris memoria, cupido illius aliqua ratione rursus oblinendae, postea evaden east quas Terentium producere juvat, Thaides scilicet, Bacchides, mulieres sapientes, benevolta, quaeque tantum distant ab istis bellitis quas

Casin prol. 1. - vide quam superlue sint, quam lue gratius ordinis inter meretrices servanili stultiosae Pumul. l. 2, 13 et sqq.

43쪽

- 38 jam apud Plautum lustravimus fit saepe consilia honestissima in vanum recidunt. is lilieni agnoscerentur Pamul quis assirmaret fortuna non exorsum iri illarum propositum, nec venturum esse serum aliquem amatorem, a quo et invitae corrumperentur 'Paucissima ex isto ordine tali periculo obsistebant. Comico a iisicio quo saepe usus est, Adelphasio Plautus opposuit Anterastilem. Haec minus est prudens quam soror indolem leviorem prae se fert properat ad Veneris aedem ornatum simpliciorem esse queritur Dum redit nil crepat nisi festi venustatem, quamque pulchra ipsa visa suerit Profecto, nisi felici fortuna ami, sorores ser illo eriperentur onterastilem sublabientem Videre mus, ui primum esset a germana sejuncta. Ab illis secerno tres mulieres lepidissimas, unam in Curculi ne personatam, alias in Rudentes, Planesium , mpeliscam et

Palaestram.

Planesium adhuc casta mansit, licet amor tolam se dederit. Ut deteri meretrices lenonum servae, de quibus infra loquar, sub fine sabular libera et nobili loco orta idebitur. Itaque speciem ejus arte molli et sublili poeta adumbra it

Tam a me pudiea 'st, quam si soror mi sit nisi si est osculando quilli iam impudicior. At illa est pudiea. Ut quaeque illi obeasio 'st Subripere se ad mo, ubi savium obpegit, sugil .

In illis serme reperias celebratum Virgilii carmen:

Et fugit ad salices, atra cupit ante videri.

Audi quem sermonem adolescentulae poeta commodet:

Animo mi procul amantem te abesse haud onsentaneum 'st . Tene me amplectere me. Prohibet, nec prohibere quit, Nee prohibebit, nisi mors meum animum abs te abalienaverit'.

Omillo elegantem scenam in qua sit agnitio, et Planesium nu-

44쪽

turre Phaedimini se velle declarat. At verimm est sine Iu impersecta tersona est, scilicet quum pro eo cui ser iii xeniam poscii

Frat r. Obsecro te, noli iunc conismi .ilum Perilore. Bene i liiiille me itomi habuit .

Di ilicile aliquid excogites sua ius.

Puellis Rudentis miseratione digniores elliciuntur ipsa calamitate e qua emergunt et miro olumine rerum in quo ersantur. Vix e naufragio recreata ab ero impetuntur: Darmones eas prius excepta benigne , propter uxoris suspiciones, hortatur ui domum suam relinquant. Tandem vidulum imo inclusa sunt crepundia quibus altera parentes agnoscere potest extrahitur e mari. Fit nota patri Palaestra sabulaque ad finem sine usitatis rau- .dibus pervenit. Non spoliatur dolo, non leno deridetur diis habet contra se, et ipse licet invitus cedit. Puellarum mutua amicitiae teStimonio, luctusque speique et limoris assectibus, quibus hic ei illic agitantur , earum partes reserui sunt. Illa omnia exquisitissime aguntur et in oenissime. Cui sim notabo verba altast ΠΡ, quum ad illus appulit . quumque repperit Ampeliscam , preces quas ad sacerdotem ut sugili vas accipiat fundit, querelas ejus quum a lenone ex ara evellitur. Nunc ero Speciemu qui earum - indoles a superi0ribus disserat Ampelisca , qua certe humiliori loco et quasi ancilla est, non tamen Palaestram diligit ut Anterastilis sororem, aut ancilla eram Amica est, communi tale servitii facta et ipso iericulo relius inera Pal Siram ideas exsultantem ejus conspectu

Tu laris me quidem ut vivere nune velim, uuanilo mihi te nee uingore r ut vix milia Credo ego hoc te tenere obsecro, amplectere. Spes mea ut me omnium jam laborum levas alAmpelisca partem habet in sedc re, qua eumes in pristin muconditionem restiluitur

45쪽

Nihilominus non equidem censeo illas inter se lare aequo iure. Ampelisca orali paulo humilior est ei aquae hauriunda sereservilis cura mandatur; ocis utitur in sermone cum Sceparnione, nec mirer , si postea , hoc in libertatem indicato , matrimonio in Pallaestrae clientelam Ampelisca veniat. Licet saltem rem talem ex p0eu verbis conjicere Palaestra contra nunquam a gravitate miti, et a religione assidua discedit. Quam quum quentem inducit, aut quum describit quo in statu ersetur, Plautus asseetus eros et ad movendum animum a plissimos excogita, it illam audi orantem , ut excipiatur

Νune tibi amplectimur genua egenteis opum, Quae in locis nesciis, nesciasPe, Sunius, Ut tuo reeipias lecto servesque os, Miserarumque tu ambarum ut misereat, Quibiis nee locus ullis nec spes parata esl, Neque hoc amplius, quani qui , illes, nobis quidquam si

Addam ejus querelas sanum relinquentis

Sed nune sese ferunt, res Oriuiuoque nostra , Par est moriri nequo At meliu murte, in malique hiis, miseris .

Eadem in scena oecurri verbum miserabile, quodque poetae intelligentiam acutissimam testatur. Mulier, licet sortis, sexus sui infirmitatem prodit:

Certum si moriri, quam hunc pati grassari lenonem in me :Ν se muliebri animo sum tamen omisero ubi venit in menleui Mihi mortis metus membra obcupat, e lepol δ.

Semper sibi constat. Eam erecundia decet itaque non nimis aperte amorem erga Pleusidippvi profitetur Agnoseentis Trachalionem una Iox est

O salutis meae spes l Rud. I, 5, Id. ill a it. - Rud ut a, a 2 Id. III. I, 17.

46쪽

silui, inter se urinantibus Gripo et Trachalione, quod eteribus indicium erat dignitatis e pudoris

tacent, quia tacita hona 'st mulier semper quam loquens'.

Fit agnitio sine illis motibus quos indecoros arbitrabantur anti qui Persona , et inter asseetus Iehementissimus sui sunt compo-les, ut ingenuos liomines esse par erat Palaestra jamdudum parentes quaerit, et in ea cogitatione tota est , una re mens ejus occupatur, cistella scilicet in qua crepundia sunt id unum vero dicit

Salve, mi pater insperate .

Anterastile Adelphasium, Ampelisca, paraulae parentibus subreptae, in domo lenonis omnes educatae Suni, casilidque manserunt et libertate dignae fit nulla Palaesi lar est. Absolutissima est in ali genere nec ultra mens Plauti se erexit. Haberi potest, ut qua mitissima et enustissima sit una ex amoenissimis imaginibus quas reddidit ars comica . Uuum vero tenta erim hic indoles per gradus disponere, a turpissimis prosectus, ut ad optimas peraenirem esticiis ex Plauto corruptricibus lenis, meretrice impudente et procaci, muliere apud quam vitiis bona quardam intermiscentur, denique puella sorte istam in conditionem dejecta, et propter naturam egregiam animi, diis juvantibus, sal, a sera avi, ut eam juxta et forsan supra Palaystram collocarem , personam Sileni quae est in Cistellaria.

In illa miranda sabula , quae celerum, ut Rudens, pendet ex invenlione cistella qua crepundia inclusa sunt, muliebres persona plures sunt quam iriles, et, quam is nimis multa in ea e-tustate abolita desiderentur, facile perspicias artem persecti simam et ingeniorum notationem callidissimam. Sunt qua damindicia cur archet pum argumentum Menandro tribuatur; at con Stat nusquam alias certare venustius assectus. Prope lenas et Gymnasium decentior et elegantior omino Silenium.

47쪽

- , Inter meretrices educata et a meretrice quidem aliis meliore, Metanido scilicet, nihil ex illarum sensibus sumpsit, licet sociarum amantissima manserit:

Soror si mea esses Qui magis potueris mihi honorem ire habitum ,

ait Silenium Gymnasio Illius ingenui mores infamibus sodalibus re Verentiam incussere, pro quo amicitia ossicium reddit:

Merito Vostro amo vos, quia me colitis et magnifacitis s.

Nihil simul vehementius est et suavius, nihil magis animum patientissimum testatur quam ejus amoris modus. Egre seri quod promissis elusa fuerit

Excrucior, mea Gymnasium, malo mihi est, male maceror. Doleo ab animo, doleo ab oeulis doleo ab aegritudine. Cordolium 'st a.

Quid excogites miserabilius ' onne vero his tabella perficitur

Neque munda adaeque es, ut soles. Hoc sis, idem petivit Suspirium allel et pallida es.siecine immunda Obsecro Ibis L Immundas ortunas aequom si squalorem equi. Amiculum hoc sustolle saltem. Sine trahi, quom egomet trahor .

Movemur penitus, audientes qui natus sit ille amor

Per Dionysia Mater pompam me spectatum duxit dum redeo domum Confusicillo consecuti 'st elanculum me usquo ad orcis. Indo in amicitiam insinuavit cum matre et mecum simul, Blanditiis, muneribus, donis Cisteli. I, 1, 3. - Id. d. l, 22. - Id. id id o et r. Id id Cl. apud Raeinlunici Laisser-mo releverises voiles de inclisis, Et ceschev euce pars doni vos elix soni caelisis SouIsre quo de vos pleur j reparol'Outrage. - Laisso, laisse Phenice Beren IV, 2. Cisιell. I. I, 9 et sqq. Illa ad verbum translata sunt e Menandro Glοαπη

48쪽

- 13 Addendum Silenium cetera casiam esse

Quia ego illum unum milii exoptavi quicum aerialem degerem Neque pudicitiam meam mihi alius quisquam imminuit .

Quum vero datam idem seselli Λlcesimarchus, unum timet ne acri0ribus objurgationibus impetatur nihil Silenii terrori par est illum serrum intentantem aspicientis

Mater mea. Portimus miserae. Alcesimarchum non vides ferrum tenentein. Amabo, aecurrile, Ne se interimat .

Temperata est ejus indoles mirum in modum honestate, candores, inscitia rerum humanarum flagitiorumque usitatorum. Ν0nne ign0rat quid sit amor, quanquam experta

Eho an amaro obcipere amarum'st, obseero

Νonne suadet lenae ut Gymnasium collocet in matrimonium

At salius fuerat eam viro dare utitum potius .

Virgineam animi integritatem amisit, quam servavit altastra aut Planesiui non ei mansit pudicitia quae neque Adelphasio, neque Anterastili imminuta est. Est autem ejus in mente dignitas , in animo mollitia, quae illis ut Pasicompsae et Philematio deest. Nihil venustatem illius oris, cui nihil par est in antiquae comoediae reliquiis,adullerat, et sine controversia illam dixeris inter Plautinas amatrices exquisitissimam.

IV. - DE ANCILLIS.

Illum titulum ex industria usurpaxi, neque scripsi de seminis servientibus. Multae enim e meretricibus de quibus supra

Cisteli. I, 1. - M. iit, i. - M. I, 1. Nescit etiam legem, de qua vide T. L. XXXIX, 10. Dissiligo by Orale

49쪽

verba feci serviae lenonis erant. Sed earum latus aliquid peculiaris habet, et depingere toto serias usui domestico addictas. Notabo luibus lineis illarum estigies duxerit Plautus. Quae certe variae simi Ser itute, prout herus imperium exercebat, pro ipsa heri indole cui parebat, servi mores aliter inflectebantur. Quod erius etiam de seminis dicas quam de viris. Hi enim liberiore i endi genere ruebantur plura eis incidebant tempora quibus alieni moris impetu traherentur. Mulieres contra

sere semper cum domina cui parebant conclusae, si honestioris conditionis esset, ab ea sumebant exempla : si autem esset ordinis meretricii, sequebantur illam per artus casus et ejus, tanquam speculo, morum imaginem reserebant dominarum artes exercebant tum bona , tum malas, aut saltem ilia ab ipsarum ingeniis haud multum discrepantia. Discrimen igitur habendum est de iis quae apud meretrices et de iis quae apud matronas ser iunt, Meretricia ilia apud illas reperiemus et saepissime aucta illiberali et ineleganti ingenio nulli bonae rei et egregia

assueto Vidimus quam malae sint meretrices. Earum praxi latem plerumque ampli licant ancillae. Astaphium dixerim ipsam malitiam pra itatemque muliebreniet meretriciam iersonatam in scena , et ad suos sines prodeuntem. Ut placendi studium , ita ceteros sensus obtinet hera sua Phronesii, neque inde manifestam utilitatem sit, percipit. Non idetur deridendi alius suique oblectandi occasionem quaeritare. Non ludit, non faceta est. Ipsa dicet, cur tam detestanda sit u Mala semina es, ait Dinarchus. Solens sum, ea recipit ea stilisciplina. 4 Flagitium quasi temperies est, qua ei, ut vivat, opus est. Neque his artibus, ut domina , dilescit; erum quadam nequitiae communitate, 0ngaque consuetudine inter se istin xelut ineluctabili nodo, conjuncta sunt sine altera neu-

ait Liv. XXXIX, 0. . ancillam se ait, dominae comitem id aerarium intra se . o supra, o alii te, quaestu cui ancillula assueverat, etiam postquam

manumissa erat, eo: lem se genere luebatur.

t Trueui. Ill. 2. 324 sqq. - . N. I, 2 m.

50쪽

- atra absoluta est. 1 staphium, etsi non inde quiestum sibi faciat, delectatur Phronesi malefactis pro suis illius victorias habet. itaque palam profitetur nucepta quibus altera se regit:

Amator simili est oppidi hostilis . Piaculum 'st, misereri nos hominum rei male gerentum. Bonis esse oportet dentibus lenam proliam a trulere, 0uisquis xeniat, lanileque alloqui male corde consultarct, Bene loqui lingua Meretricem esse similem sentis eoinlecet, etc.

Astaphio justa comes Phronesium occurrit. Si res ei fuisset eum ingenio minus,emerso forsan, ut qua nocendi ardore flagraret. lacla esset Scapha. Qua archetypum est corruptricis toties poetis informatu . Syra in Hecyra Terentii, longe est a tanta perfidia. Malesuada ili lena, perdocte cuncta callens docia prae omnibus doctis, postquam pessima consilia proposuit, postquam quod est ad persuadendum accommodatissimum exemplum sui me fecit, mutatur , ut Philematii conflantiam nullo modo labantem inlolligit'. Magis quam quo maxime, noxii quae sit decentissima enustas, quid amantes alliciat, quumque Philemalium Philola chelem sallere nolit, eam probe adjutabit, ut eum delineat. Forsan ita se morigera mir bel quo meli 0re loco et tempore puellam lenoniis aggrediatur verbis id illam decet summum nefas altigit. Milphidippa apud callidam Acroteleutium in famulatu est, ejus digna pedisequa . AEcqua ancilla est illi s rogat de Acroteleuti Palaestrio utat prime cata, respondet Periplectomenes , Milphidippae morum indicium faciens Scit extemplo quid agendum sit. Omnem allaciarum fabricam exculit:

Ad eam rem habeo omnsem aciem, tibi ut ludum jam demonstravi .

Ut ludificatur miserum 3rgopolinicem ut illum vernilibus blanditiis conficit u Polcher, salve n Certe sic hominum est stultissimus; sed qua ratione resistat tali laudum sumini'