장음표시 사용
31쪽
Complexionis praeterea sunt, naturae fortissimae, stomachum habentes calidissimum qui dapes non crassas tantum sed cruda etiam prict 'concoquere quam celerrimepotest, qua de re plura suo loco dicentur. Sed invidia laborant&odio invicem maximo, conceptamque suam iracundiam probe dissimulare&aliquot annis abscodere possunt,Quinwsuperstitionibu sunt deditissimi,&oleum dς palma, quo se subinde
inungunt,olent grauissime, interim autem corpus saepe lauanti undis abluunt,cum a pediculis, pulicibus,&inseca is aliis sese vindicare ratione alia non possint. Ob partes corporis nudas non facile erubescunt,nihil enim turpe & puri --- foedum incorpore humano arbitrantur, sed turpe admodumi igno- μ' miniosum putant,crepitum ventris, praesentibus aliis emittere,adeo ut mortem potius oppetituri, quam tam foedum quid, abominandum perpetraturi sint,vnde non satis rusticitate impudentiam nostratium mirari possunt,qui praesentibus aliis tale quid committere,& auras stetidissimis inficiare odoribus saepe non Verentur. Vesicam exonerantes,porcos propemodu nostratos imitantur,non enim urinam reddere continuam possunt,sed eius fluxum,porcorum instar subinde interrumpunt. Auari sunt admodum&cupidi,t inter mendicantes etiam non postrem1 quamuis autem alias tenaces sint admodum, memini quic .. ιιι quam de suo facile communicent tamen quod mςndicando acquisierunt, soli non absumunt,satis liberales de alieno. Salaces admodum sunt&luxuriosi,libidineque vel toti diffluunt,Vn- Livi de morbo gallico nihil apud eos frequentius existit, quem tamen abominandum nullo modo censent. Vino maxime dediti sunt,nec temperare sibi ab eo vlla ratione pos Histi
sunt, quemadmodum similiter etiam cibi sunt avidissimi, pluviam diligentissime vitant. Corpora enim habent ab aquapluuiali prorsus ab
Sedimendaces sunt, ut fides eis haberi non possit, furtis vero rapinis admodum delectantur, ab illis enim abstinere per naturam non 'possunt, etiamsi vel reges sint vel praefecti& homines primarit,ita uti generatum hoc ipsis vitium esse haud immerito censendum sit. In capiendis piscibus, agro colendo strenui admodum sunt&dili iis . gentes Interim vero, animo sunt satis elato superbo, ita ut ad fastum&insolentiam eorum accedere vix quicquam possit, quemadmodum hoc ipsum ex omnibus ipsorum actionibus apparet, ut nos infra pluri
Si quid eis credas, committas,precium vix impetrabis aegerrime e cretzz nimi difficulter quod debent solvunt, ut melius fuerit vel non com- '' misisse, credidisse ipsis aliquid, vel prorsus donasse, solutio enim vix
speranda. Memoria valent optima,eamque conseruare diutissime possunt.Ν
tura calidi sunt, & frigoris impatientissimi,Helluones praeterea sunt,4 μ ηια rem facere no possimi, quicquid enim hodie labore suo acquisiverunt, id sequenti statim die absumunt abliguriunt atqueConficiunt.N tandi verodi in aquis versandi peritissimi sunt, ita ut
32쪽
CAP. X. DE VESTIT VIRORUM, VALI NIMIRUM ORNA- tu est quibiu vestimentis tantur. VAMV1s habitus virilis,&vestimenta quibus ipsi tuntur, vix alicuius preci sint, fastum tamen & insolentiam suam
fatis iis declarant, primo enim sibi admodum placent,&fastu quodam rustico turgent, ob crinium&capillorum rasuram variam. Nu' enim capita tot sensus,in quilibet sibi peculiare quid,& ab aliis diversum hac in parte ellangit hinc videas aliquos in formam Luna dimidiatae&corniculatae, alios informam crucis, alios alio modo rasos esse. Quidam in tria vel quatuor cornua quasi capillum effingentes, vere, quod proverbio dicitur, cristas erigere conspiciuntur. Eiusmodi autem formas tam habent multas, varias ut congregatis saepenumero So. personis, Vix tres aut quatuor videas, capillum simili modo rasum habentes. Brachiis aliquot circulos eburneos induunt,variis lineis, fissuris, in modum stylo ruinosi eorum, quibus pueri legere incipientes apud nos utuntur, picto Sri ornatos. In collo lineam coralliorum sive Globulorum vitreorum varii coloris gestant, quos a Batavis eo advectos redimunt. Qui vero nobiles sunt primarii, torquem siue catenam auream a collo habent suspensam. Sedicundem ornatum infra genua tibiis, suris applicant lineam sciliceto biculorum vitreorum , varii coloris, quales Venetiis parari solent, coralliis veris distinctam , vel monilia&catenulas aureas, si nobiles personae existant. Reliquam cruris partem , t pedes denique ipsos multis exornant circulis stramineis , in honorem sui elisso, quod numen eorum est, adhibitis variis coniurationibus, ex stramine contextis.
Pileos gestant eleuatos nonnihil, acuminatos ex arborum corticibus conteXtos, eosque syrmaticos, caudam habentes in terram fere propendentem, quam postea more Turcico, capiti circumvolvunt, ut spirarum Vicem expleat, cum colore vario picta sit&mirabiliter distincta. Habent autem&aliud pileorum genus,ex stramine aut scirpo contextum, lato margine, ut nostris non absimile videatur. Quini ex caninis, caprinisue pellibus,pileos sibi coficiunt,adhibito typo quodam cui pelles istas insternant. νs f., . ti Porro linteum longitudine duarum orgyarum per pedes transmi D uinu. sum, corpori Circumvolvunt, extremitatibus ad genua usque propendentibus, ut formam caligarum, qualibus Lusitam utuntur, repraesentet, Domo autem egressuri, lintei alterius vel panni atrabalensis seg. mentum orgyae unius longitudine, humeris iniectum instar pallii applicant, assumptis duabus vel tribus hastulis missilibus, has enim pro armis semper egredientes circumferunt, si vero mercatores sint, vel alias viri primarii, famulum habent sese comitantem , cum sella aliqua , cui quocunque venerint, insidere postinc, ne sermonem cum aliquo habituri stare cogantur, commercia enim plerunque sedentes exercent, in hunc finem sellam sibi subministrari semper e petunt. Inter
33쪽
Intereundum haud exiguum praebent fastus, insolentiae suae argumentum, fixis enim&in terram demissis oculis, neminem intuentur, 'poti ironec vel faciem vertunt,vel oculos attollunt,nisi a digniore aliqua sino ' η' biliori persona compellentur,tum enim consistunt, ad interrogata responsuri. Qu'd si vero inferior&tenuioris fortunae aliquis,incedentes in platea alloqui praesumat, eum responsione non modo non dignantur, sed & salse interdum inter eundum obiurgantes tacere iubent, ne forsitan contumeliae aliquam maculam inde contrahant, cum haud parum suam autoritatem publico tenuiorum admissis alloquio labefactari putent imminui. ' Idem vero fastus sese etiam in sermone eorum exerit,quem qua inse FUMisis.,Lientia proferant, vix inveniunt, peregrinis vero multum semper hono se ris exhibent, non quidem ex humilitate animi submissione,sed ut occasionem ipsis praebeant idem faciendi,&vt ab illis resalutentur. Nauibus peregrinorum advecturi, ut cum ipsis contrahant, deposto omni ornatu ,exigui precii linteum,cuius latitudo palmum vix excedit, pedibus transmin in corpori circumvolvunt, ut pudenda saltem eo obnubilent tegant,peracta autem hegotiatione,ad littus uersi ci zz iterum deponunt,ingressique fluuium, totum corpus a planta pedis ad summum usque verticem,aqua proluunt,& oleo de palma,vel animalium quorundam adipe inungunt, ut splendescat quasi&niteat nec pulices muscasve quibus affligantur, facile admittat, Graveolentiam vero, quae ex conectis interpe dum digitos sordibus existere solet, aponis iblitu cavent& avertunt.
Mane donio egressi, si forte familiarem aliquemi cognatum ha- ----beant obvium, salutant sese invicem magna reverentia, in amplexus enim mutuos ruentes,sese complectuntur,coniunetisque duobus m nusdextrae digitis,perstrepunt,& tandem inclinatis parum capitibus, suum uer, quod salutandi verbum est,invicem acclamant&ingeminant. CAp. XI.
DE NATURA ET VALITATIBUS MULIERUM IN Hoc
regno nec non de eamm orna .cultu atque vestitu.
Eo de viris hactenus, ad naturam qualitates mulierum quod attinet, sciendum est eas natura admodum impudi- cas esse,&a pueritia statim ad libidines assuefieri, cum nu ages rdae absque ullo pudore incedant, cum pueris conversentur, turpitudinem nullam in nudatis corporis partibus, quas natura tectas esse voluit, ponentes, Hine enim sit,ut licet progressu temporis p denda tegant, per aetatem turpitudinem animadvertentes ab hone state aliquo modo discernant, alibidine tamen sibi tempera re&a Venere abstinere neutiqu m possint. Olim cum Regio haec peregrinis nationibus incognita, a nullis neq; cisis, ,6.
Lusitanis neque Hollandis visitaretur,nullus ibi mulierum cultus visus rus habri est, nullique nee munditiae mulieres, nec externo ornatui operam dederunt, prorsus enim nudae inter masculos foemellae donec pubertatis annos assequerentur, eadem cum illis ratione, quae terras hodie amari remotiores incolunt, incedebant, quemadmodum ex confessione com-
34쪽
commemoratione propria, omnibus constat, At vero cum cernerent peregrinos immunditiem istam&sordes avertari, delectari vero venu h
state, pulchritudine, nitore,ut ipsis sese insinuarent paulatim&commendarent,erigi quodammodo ex squalore suo caeperet, munditiae studentes, seseque modis quibus poterant omnibus perpolientesin con
Hinc igitur factum, quod breui temporis spacio contrahere super- πε ilium cristas erigere magna ins lentia esse caeperint, superbiam iri
incessit&vestitu prae se ferentes non exiguam. Capillos modis vari)s in tricare concinnare norunt, in medio verticis, eos in altum erigentes&quasi conglebantes, ut modum vittae, qua Rhenanae nonnunquamvrigines uruntur, repraesentent Circa verticem, lineari partim, partim orbiculari forma crines conuolutos,hinc inde movent,donec peculum
intuentes ipsemet sibi aliquo modo complaceant. Hoc facto tandem ori missaeis oleum de palma adhibent, capillitium eo tamdiu versantes, donec quasininis capido calamistro in annulos crispatum appareat. Sed, pectines habent discriminandis capillis idoneos,dentes binos, digitorum longitudine habentes. Hos crinibus inserunt,ut a pediculorum morsibus,assidua frictione sese vindicare queant, quamvis illis etiam honorem alicui exhibentes viantur,Mane enim amicos suos in platea salutantes, quando more usitato digitis perstrepunt, sinistra simul manu pectines illos elevatos& extractos crinibus rursus inserunt, quod honoris quidem signum est,inclinationis loco quae capite aut genibus a nostris perficitur, surpatum. In fronte tribus vel quatuor fissuris cutem secant, quemadmodum etiam circa auriculas&1upercilia, fissuras vero istas nonnihil intume scentes, Vario colore imbuunt, multis insuper puncturis albo colore refertis, totam passim faciem illuminantes quasi pulcherrimis exon natae margaritis eminus appareant. Quin & in brachiis & circa mammiu las in pectore cutem varie secant,&fhgulis diebus,strato surgentes no
v colore fissuras istas replent, viaim ictorii cuiusdam seu mamillaris dic secti speciem praebeant. Sed& inaures gestant ex Orichalco Cupro, plumbo candido, sustssanno artificiose formatas, Armillas habent cupreas; itemque ex orichalco ebore factas, quas similiter&cruribus induunt. Puellae autem& virgines virum adhuc ignorantes, murenulas gestant in brachiis, ex ferro in tenues circulos artificiose diducto assabre factas quam plurimas, ita trio vel 4 o. in uno saepe brachio numerare possis. Quae Vero communes sunt mulieres, meretrices nempe, Eligasu ipsis dictae, tibiis&cruribus annulos sive circulos cupreos circumdare solent, multis in nientibus notulis exornatos, ut incedentes passim exaudiantur. Furaces porro sunt,sed staturari proportione corporis fatis bona. Rei familiaris domestica administrandae, sunt peritissimae, coquerevi cibum parare suo modo bene norunt, sed vasa coquinaria,Vtpote lebetes, ollas, cacabos, sartagines, patinas &c.ad ornatum in aedibus suis prostan. te non habent,non plus supellecti ilis ementos,quam ad usum quotidianum fatis est Domi plerunque sese continent raro in plateis visuntur, filias suas pueritia statim ad negotia domestica educantesi informantes, Ut mirum non lit eas mulieres p0stmodo factas coquendi peritissimas existerc. steriles
35쪽
Steriles quidem non sunt,nec tamen etiam nimis fecunda per duos enim vel tres annos Viro cohabitare possunt, antequam impraegnentur φ μη &gravidae fiant, Cuius rei quidem causam temperamentum partim earum calidissimum, partim aerem regionis istius ferventi 11inaum existi mo, quamvis non negem polygamiam etiam aliquo modo in causa esse, cum enim tot simul semel habere uxores viris liceat, quot alere suis facultatibus iustentare possunt, ni semper uxori cohabitare, operam dare non possunt. Nam, diuitias suas maximas in copia uxorum Sc liberorum viri collocant Zc quam primum peregrinorum aliquem alloquuntur, uxorum statim&liberorum suorum mentionem
Dentes perpetua frictione pulcherrimosi volabore candidi bres Vestim is se reddunt. Qu'd ad vestitum attinet linteum aliquod,longitudine sesqui Orgyarum, pectore ad genua usque demittunt, illudque cum rubri,
caerulei vel futui coloris panno, corpori alligant, qui pannus limul etiam 'ainguli vicem obtinet, ut cultros, crumenulasque dc claves ei appetidant, etsi enim cistarum apud eas usus rarus est, integros tamen clauium fasciculos, cuigulo pendentes habent, ornatus,vti putant,gratia. Multos praeterea ex stramine compositos annulos, intes mixtis fabis, orbi-cuhs vitreis, chorda seu funiculo lineo transmissos, variisque de ritisse suo coniurationibus, ut putant, sanctificatos,gestant, Aliae sto hias exarborum corticibus cotextas,aut aliud quilpiam corpori praecingunt, pudenda altem quoquo modo tegentes. Atque haec vestimetitorum ratio eli, qua dona quotidie utunt ur. Ca -- f., istis
rerum in forum&conspectum hominum processurae corpus aqua priuSrum δε meu-
ablutum,linteo nouo ptaecingunt, holio similiter cingulo adhibito, lina i ' te umque aliud pectore ad pedes usque, ut stolam aliquam vel pallanii repraesentet, demittunt, pannique vel Atrebatensis vel Huns cotensis vel undulati segmentum humeris iniectum,per brachium alterum, ceu pallium at quod traducunt,sicque exornatae, in forum procedunt, patinam aliquam ligneam, eleuata nonnihil manuum altera gestantes. At vero peractis in foro negotiis suis cum domui revertuntur , habitum hunc statim omnem deponunt,vestimenta quotidianai vulgaria resu ' mentes. Cum Viris sint multo tenaciores, sumptibusque quam possunt diligentissime semper parcant.
DE CIBO ET POTV EORVM AVO MODO NIMIRUM A nescit tiquam crudos ab ere dapessoleant,quam cibi ni avidissimi, quo Iuviantur inquam famem sedare nun- quam possint. R1Nc 1 proiciendurn est, inuties omnem rei familiaris ruis Mis 4.
administrandae cura incumbere,quae propterea etiam cum να, de ciboρο- pecunia viri omne in domo impertu obtinet, iris in acuui 'μφης υμ β
renuis opibusisterea occupatis, prospicere igitur sibi&suit m s.
36쪽
c mere& parare solent quotidie, quam in diem sufficere ipsis videtur, a sumptibus non necessariis diligenter abstinentes, sub vesperam itaq;
unius cuiusque diei, horreum suum una quaelibet ingreditur, tantumque frumenti ibi accipit, quantum pro familia sua sufficere insequentem diem arbitratur, Hoc excavato saxo impositum, pistillo tundunt&in morem herbarum comminuunt, contusum autem catino ligneo infundunt, ut crebra ventilatione a paleis, mancipiorum suorum opera diligenter purgetur Frumentum hoc candidum est, pulcherrimum, commixtum vero alio, quod ipsis Um, nobis milium indicum est, aquae infunditur per noctem ea mitigandum Mane igitur surgentes mitigatum hoc frumentum lapidi molari imponunt&conterunt, eadem prorsus ratione , qua pictores nostros in coloribus terendis occupatos videmus, sic enim attritum, farinam praebet optimam, quam statim aD fusa aqua alperso sale,in massam coficiendis panibus aptam subigunt, eamque in aliquot partes diuisiam,calido foco imponunt, ut crustam agat: induretur paululum qui postmodum panis est,quo vulgo utuntur. Quae in castello de Mina habitant Ethiopicae mulieres, elegantes admodum panes ex milio indico pinsere norunt, qui ad siligineos nostros candidissimos quam proxime accedui,tam vero eos probe percoquunt, ut trium vel quatuor mensiumlpacio nec mucidi fiant,nec situm ullum resipiant, unde commeatum nauibus insulam S. Thoma vel Aegotim petituris, praestare solent optimum. Quae vero tritico frumento unde panes coquant destituuntur, in forum progressae, panes optimos, quos Κmure vocant, pecunia redimunt. Nam in foro omnia ad vita sustentationem necessaria, quotidie prostant,pane nempC, carneS, fructuSΟ-mnis generis&alia, quin pisces, viris expiscatione domum reversis, a mulieribus in forum venales, alportantur. Cibi sunt avidissimi ,eumque crudum maxime, calidum appetunt, sic enim integros eos piperis manipulos deglutire,, vitrum vino ignieliquato,quod quam vitae vulgo dicimus, repletum, satis magnum, nico haustu absorbere videas, sedi canes feles adhibere in cibum solent,&foetidas Elephantum, bubalorumque carnes licet vermi bus saepe scateant,&nares odore suo foetidissimo maxime offendant. Avicula sunt ibi fringillas nostrates vel paros magnitudine aequantes,capita habentes rubentia, fusco alias colore praeditae, quae nid0s suos magna dexteritate minutis arborum frondibus appenderet alligare consueverunt,ut a serpetibus &id genus aliis venenatis animalibus,pullos suos tutos reddant. Hassi forte comprehendant, cum plumis&intestinis,uiuas, integras devorant. Fama est, eos qui in locis a mari longius remotis habitant, lacertisca, lore solis induratis, vesci, Vulgus vero populorum loca maritima inhabitantium, licet cibis recentibus&bonis non destituantur,i eos melius,quam qui remotiora loca incolunt, habere possint, temperamenti tamen sunt& naturae adeo ferventis, ut gallinarum etiam intestina,
cruda& nulli igni admota comedant, quemadmodum Hollandis hoe non semel visum est. Accidit enim aliquando,ut puer quidam, Hollandis oppignoratus, aliquandiu in naui relinqueretur, hic tanto flagrabat ciborum crudorum amore, ut omnibus stupori esset, Quamvis enim alimentorum ei daretur satis,4 de inedia conqueri non posset gallinario tamen advo
37쪽
lutus, communi cum gallinis libentius vescebatur cibo, quin gallinas capita cancellis suis exerentes obsieruabat, baculo, cui clauum ferreum praefixerat,eas feriens ut morerentur. Quo facto postea prosiliens narrabat gallinas quasdam se vidisse exanimatas. Id autem hanc solummodo ob causam faciebat; ut intestinis sibi crudis vesci liceret. Ea enim sordibus non modo non purgata,vi abluta, sed feruentia adhuc, ita ut ex gallinis excernebantur, auidissimus vorabat, caliditatem naturae temperamenti sui hoc ipso satis comprobans atque declarans. Quin piscibus putridis, feruoreque solis induratis haud raro VC .. . .
1cuntur, ted haec tamen ita non accipienda iunt quai nullis alimentis' nubiubis.
aliis quam crudis hisce&crassis uterentur. Nam delicatioribus victitant, modo id ipsis concedatur. Hiric mulieres videas,ex illis potissimum quae cum Lusitanis aliquandiu iri propugnaculis Vixerunt, quae coquendi praeparandi cibi lunt peritissimae. Nam& gallinis vescuntur, carne caprina, vervecina bubula, ceruina,&alia id genus ferina. Verum hic non promiscuae plebis, vulgi cibus est, sed nobilium ditiorum tantum,qui sibi de eo prospicere per fortunas, facultates commode possunt. Sedi fructibus vescuntur delicatioribus, varios enim eos habent, nempe Ingnamos, Bauanas, parates talios Arbores habent varii generis, inprimis vero quas Palmitis vocant, Earum autem quasdam foe- mellas dicunt, quae vinum nullum proferunt, sed eius loco multis abundanti ictibus, qui magnitudine quidem pruna nostratia, colore vero mala aurea, sed in extremitatibus notinihil nigricantia,referunt. Hunc fructurn ad nucleum usque amputantes, paralido oleo adhibent, quod Oleum de palma vocant. Et hoc quidem preciosum fati ,st ..., i
bonum coquendisque piscibus non ineptum, iusculum reddens de isti. Iicatum& sapidum si nimirum recens sit atque dilutum , illud enim quod paulo crassius est , inungendis corporibus lapillis exornandis adhibent. Nucleum hic fructus habet magnitudine glandis, durum admodum,&tribus rotundis foraminibus in vertice insignitum, cuius corticem si aperias, tres in eo nuces inuenies, auellanae similes, sed nullius fere saporiS. pisa insuper habent& fabas varii generis, inprimis vero delicatu- Iasi mollas aliquas, Phaseolis nostris non absimiles, rosei purpureique coloris, quae si adhibito oleo de palma probe coquantur, pulpamentum praebent, non male nutriens, Reliquas autem fabarum species in cibum raro assuriauiit,cum exigua ibi copia nascantur. Sed fructu qui dignamus ipsis dicitur pro pane interdum utuntur, si nimirum panibus
Iam adpotum eorum quod attinet, nullo quidem alio commu mius Mia. niter Vulgo xuntur, quam aqua, quamuis potum alicubi alium conficere soleant, ex frumento quod vocant, illud enim aqua decoctum, potum praebet cere uisiae non absimilem, & eius passim magnus usus est, nominaturque Pottoi Vinum sitientes, auro redimere coguntur, Cum autem Vinum il-. -- lud, quod de palma vocant, non diuturnum sit, sed saporem statim amittat, solent interdum viri quinque vel sex collutis symbolis , ollam integram vino repletam emere, qua quidem mensurae propemodum
38쪽
modum nostrates decem contineantur,Hoc, vasculo postmodum alii, quod in arboribus crescens ipsis Caias vocatur, mensurarumque nostratium duodecim fere capax est, infundunt, statutumque in medio potaturi decumbunt Antequam autem potare incipiant,vir quilibet coniugi suae, quam charissimam habet, haustulum aliquem minori vasculo domum mittit. Caeterum potationis initium facturus, urceolo quodam, seu minori Caba ex vase isto vinum haurit, caeteri vero astantes,apertocius capiti manus imponunt,&voce magna, barbaricum auis ingeminant. Non licet autem ei poculum seu urceolum integrum primo haustu evacuare,sed relictum in eo parum in terram effundit,addita dictione Iou,quasi Felisio seu numini illud bibendum daturus. Nam &Hiisios, si quos brachiis pedibusue circumdatos habeant, deprimo isthoc
haustu omnes alpergunt,Vtit Numen etiam, quod colunt, vini huius particeps fiat,inea enim sunt opinione, se inusuum, hoc per incuriam obliuionem intermis , secure&quiete non bibituros. Sed harbaries in edendo apparet maxima,tam enim cupide&avi- devorant,ut sues eos non homines dicas, prostrati enim in terram ad comedendum,alius alium non expectat, sed magna velocitate, aviditate in paropsidem omnes simul involant,arreptum vero ferculum confringunt,& in minutas dividunt particulas,quas deinde ex paropside tribus digitis elevatas,tanta velocitate nos coniiciunt, Vt merito, ab ore eos non aberrare mireris. Quamvis autem cibo non parcant,sedeurn satis copiosum asstimant, famem tamen sedare nunquam possunt,ita ut vel integrum diem edendo consumere posse videantur, idque propter ventriculi, qua valent, caliditatem maximam. Nec obstat quod regio calidissima sit,& aestu illo externo,appetitus Ciborum impediri videatur. Quamvis enim innostris regionibus aer calidus, cibi alias parum admittat, ipsi tamen faturari nunquam possunt sed semper deprehenduntur famelici,quin imo peregrini etiam , quorum non exiguus ibi passim conspicitur numerus, cibi magis quam aliis in regionibus , semper appetentes ibi exi
pauet diois s. Caeterum licet a iuventute sua ad laborem assuefacti , nunquam fere conspiciantur otiosi,rem tamen facere,&opes multas accumulare non
possunt,idque propterea quod parsimoniam ignorantes de futuro non sint sollicjti, atque ita inventis parcere sarta tueri nesciant. Quo enim quis lucrum facere maius incipit, eo pluribus eum conversari,isumptus maiores facere necesse est, ut divites ibi non multos iuvenias.
CAP. XIII. DE NEGOTIATIONIBUS EORUM VARIIS, VIBVS
intentire uere separare divitias conantur. Nr Lusitanorum in has regiones adventum incola quo se sustentarent parum habebant, contenti nimirum iis quae statu ine.ur terra tum proferebat, quae quidem satis erant exigua te
ni σμη INMInuia.Nam i vestimentis plane destituti, nudi incedebant, iis iis, ' ' i pecorum commoditatibus carentes, parum habebant unde viverent sequeri suos sustentarent, At Lusitanis postmodum incipientibus,
39쪽
&pecora aes alias omnis generis, eo transportare, aliam omnia induisse faciem visa sunt,nam&pecoribus relius ad sustentationem hhius vitae necessariis , regio ista adeo nunc abundat, ut nihil amplius desidereS. Cum igitur Lusitani primo merces varias alportantes in regiones haDce Venirent, incolae loca maritima inhabitantes aggressi statim nan '
num lineum claneum, resque quibus indigebant allas, auro prarienti nis. sibi comparabant. At vero loca amari remotiora incolenteS,appropinquare, commercia cum ipsis exercere verebantur, abhorrentes nimirum a conspectu hominum istorum peregrinorum, qui alb1 existentes, variis erant induti vestibus. Qu9tquot enim in mundo reperirentur homines, nigros esse putaverunt, quemadmodum ex nostris etiam non pauci reperiuntur, qui conspectu deformium istorum&nigrorum hominum attoniti quasi cohorrescunt. Stupefacti igitur cum auro suo ad loca maritima venientes, notos sibi quosdam exorabant,ut molestia
hac conveniendi Lusitanos sese liberarent,ri accepto hoc auro, has vel illas merces, sibi emerent, qui subornati, ad Castella, propugnacula Lusitanorum profecti, quod iussi fuerant, auro praesenti redimebant, ferrum nimirum,&lineum laneumque pannum , vasa item mea, cuprea Mannea cum cultris,& orbiculis vitreis, aliisque id genus rebus variis Caeterum reuersi ratiotiem mercatoribus reddebant, certam pro quolibet auri expositi Peso, mercedem accipientes, quae quidem tum ratio erat,pecuniam acquirendi, pro illis qui in maritimis habitabant civitatibus: Postmodum cum Batavis littus hoc& regio innotesceret, ipsique viderent locum mercatoribus esse admodum convenientem , Lusitanis se quippe mercaturam bonam,&non parum lucri ibi facientibus, caepe , iunxunt ipsi cogitare, quomodo, lucri illius partem ad se pertraherent,& auro quod regio ista profert aliquo modo potirenturioneratis igitur rebus necessariis omnibus instructis navibus sub imperio demiardi ita en Medenbliscensis, qui cum Lusitanis olim regionem istam perlustraverat,&loca omnia cognita probe habebat, regionem istam tentarunt ut fortunam suam ibi experirentur. Hic cum Vento secundo ad littus illud appulisset,i vero non domum modo nullam, cui bona sua, progressu temporis cum fructu distrahenda inferret, a Lusitanis obtinere posset, sed& ne in terram quidem propter odium eorum crudelissimum descendere auderet, curiavi in portu subsistere, adventantes Ethiopum Can- naviculasque praestolari coaetus est. Advenientes igitur Nigritae, cum viderent, Hollandos omnis generis merces& bona advexisse,decreverunt cum ipsis contrahere,allatoque ad naves auro , mercaturae huius initium fecerunt. Quae quidem progressu temporis ita confirmata est, ut negotiationes Lusitanicae fore prorsus iam ceciderint, Nigritis ad naves Batavorum catervatim coh- fluentibuS. Caeterum commerciorum quae cum Mollandis Nigrite iam exercent sim m-h C ferme est ratio. Empturi res quaslibet, ad naues Batavorum in por-T 'T
tu sublittentes, primoritatim diluculo, cymbis suis advehuntur Ratio Vero cur matutinis horis mari se committant,hec est, quod, ventum eo tempore plerunque habeant secundum, terra nempe progredientem,
qui ipsis bom dicitur, A meridie autem ventus plerunque conversus,eX angulo
40쪽
angulo opposito, nempe ex parte maris procedit, qui Agora Brettou ipsis vcscatus, tempestates in mari ciet, illudque totum turbidum reddit. Itaque mercatores isti Nigrita properant quantum polliunt, ut sese matu-
η AE --ρρ tinis horis expediant, tempestiue antequam ventuS conVCrtatur,ter
.iam Baraiis ram,irsuSalle quantur. Qui enim loca amata longius remota incolunt. Uοιι tur commotiones& luctus maris ferre nullo modo pol sunt,quin imo licet
tranquillo, quieto mari ad naues Batauorum advehantur,adeo tamen languidia debilitati cernuntur , ut ne consistere quidem pedibus possint, sed prostrati aegrotantium more recumbant, nautis contra nihil huiusmodi sentientibus qui crebra assuefactione contra omnem maris impetum quasi occalluerunt. Quod si igitur mare sedatum omnino&placidum, ua eos exerceat, Vt ad languorem usque debilitati, perpetuo milere vomitu torqueantur, quid mirum, eos ventum,tempestates& fluctus in mari cientem, horrere maxime& aversiari Sed aliqui ex mercatoribus istis paganis reperiuntur, qui mare ita reformidant, Vt ne appropinquare quidem, multo minus vero ei sese
r. sevio. is committere audeant, itaquestrassito praedictis nautis auro tuo,&merci bus quas expetant denominatis, mercaturam per alios exercent Nautae vero isti ad naues Batauorum aduecti, sacculum auro repletum a collo habent suspensum, uniuscuiusvis tamen portione seorsim positare peculiata papyro involuta, sed memoria subornatos istos nautas&proxenetas valere optima necessum est, ne quantum ab uno quolibet auri acceperint,&quid bonorum siue merciurnquilibet expetat, obliuisc1tur, multas enim interdum, varias sustinent prouincias, a decem vel duodecim saepe mercatoribus aurum accipientes , idque non eadem quantitate, sed ab uno unam, ab altero tres, quatuor quinque plures marcas pro conditioneri fortunis mercatorum variis. Quod si autem aurum alicuius non iustum habere pondus contingat impositum rursus sacculo, mercatori a quo illud acceperant, referunt addere enim aliquidi pondus explere consultum ipsis non est, cum trutina appensum illud acceperint,atque ita defectum supplere cogantur. Caeterum peracta mercatura iam nautis illis munera quaedam
donaria, Dache ipsis dicta,ab Hollandis debentur.
idasnt,o quomodo carperint. Item de multiplici dolo quoproxenet Letu mediatores es subornati mercatores, inemendosubinde utuntur. AvICATION hac primum inventa, accidit aliquando ut tres diversae naves, novi eodem tempore ad littus hoc , mercaturam exercendi gratia appellerent. Mittetu burgica nempe, Amstetrodamia, Echi edamia , quibus commercia sua simul ibi exercentibus cumNauclerus in una naui animadverteret, maiorem ad alteram fieri concursum, plus mercium in ea di,edi ut mercatores ad se invitaret fallacia excogitauit eiusmodi,PXenetis nautis quoru fauore,qui cu fructu ibi negotiari expetui inprimis Opus