De gradibus medicinarum

11쪽

Laurentii eiusdein prologus in totum opus conti hens, cessitatem dc utilitatem ipsius praesupposita auctoris intentio e.

Qui se se in scientiis praeclarum atquid posteritati linquere studet quanta ueneratio philosophia Aristotelis p discetes ad/mirantur.tanta debent imitatione moduni eius scribendi di gnum censere. Hoc enim ita caetero de philosophantiu errores increpat in Omniu feres io u librorum principiis. sic tit illa in ea proficietibus admirabilem ueritate persectissima.demonstratione conclaidit.quae nec pura. sincera. nec facilis exprimipot .m

si undiq; ab erroribus calligatibus denudetur.& in se clara pro stat. Mihi igiturno nihil de medicinari copositam graduum luentione 5 mentaturo operaepretiu esse duxi opiniones nonnullas prio'.qui super re hac philosophati sunt praemittere. rum radices breuiter attingere. ut sinia e illo non ignari recte dicta sectar c 5 probare. N pro ipsis gratias agere possi inus Errata uero Minsequamur. 8 refellamus.ne in id producit bonarum litterare studiosos.in quod fugietes ipsi praeter spem incideriit. dc sui erroris inscii apud posteros habituros se summa laudem 3 gloriam existimauertiunt. Nec eos fallit eorum opinio si aequus iude pro studio cura S animo merita illis decernat quavis reminus assecuti sint. quod pro posteritate elaborauerat. δε liquatam e nobis occisione praebuere huic rei operam poster na/uaremus. 8c id assecuti fuerimus quod se nobis praestitisse crediderunt sorte enim si ipsi praetermisissent dicere , Osopus illud in inime asseressi essemus multaq; nobis deessent uolentib' recte philosophari.& mediciae scientia rationabiliter exercere Quis enim antignarus medicus est.ut in proposito loquar qnesciat medicinarum compositarum sibi opus esse in ablatio emorborum 8 causarum&accidentium pro sola sanitatis adeptione qui ue nesciat simplices ipsas medicinas per sese no susti, ceret aut quod omnia necessaria pro morbis .pro causis morborum pro causis de morbis pro morbis de accidentibus. pro ac/

12쪽

cidentibus tantum .pro complexione membrorum, pro loco pro colligantia.in eis singulariter acceptis non reperiantur. aut quia plus.aut minus habent quam in cura conueniat aut liueo.quod expediens est contrariam possideant potestatem εο deniq; in se habeant.quae ab artifice perito non cessentur opportuna ueluti horribilitatem.uelocem nimium per corpus motii

longam moram.transitum illac.qua nocumentum Euano corpori inserant.&caetera.quae quis medicus in medicorum D

bris attritus per se partiti potest. Sed frustra quis' his assentiat,

rei num det nisi exacte cognouerit . quis ex comistis inter se simplicibus medicinis in composita gradus efficiatur Nihil.n.

iuuat in alicuius morborum cura tanti gradus medicinam compositam esse necessariam coniectati. si quaesit talis nequeamus agnoscere. nec pernos ipsos positimus conficere. Qi are cum qi qui ante nos fuerunt. quos uiderim. aut Omnino in hoc ne socio a uia uetitatis declinauerint.aut uetitatem maxima disti cultate linplicitam ac etiam diminutam enunciarint ut quod plan e senserint.n 6 om nes ualeam us agnoscere.decreui ita bre/ui priorum positionem eniti destruere.ut aliorum possim persectam 3 facilem sententiam explicare. Ita primu Iesu christo glorioso duce.& utrunq; nobis sua benignitate praestante pro postum sic aggrediar.

13쪽

Tractatus primus de inuentione graduult medicinarum. Caput primum de proportione graduum ad inuicem secudum Alchinduino Arnaidum. Vin sermo de inuentione graduum medicinarum compositarum nobis habedus sit quid primo de proportio egra luti senserint Alchindus de Arnaldus opus est referre.uteo Ordine progrediamur ptractantes quo eXOrdientes promisi inus Alchi fi/dus igitur.5 tpre antiquior.3 fama celebrior. ii eluti medietate quanadam temperamentum constituit.supra qua .gradu prima dii plana proportionem habere argumentatus est eandeq; proportionem seruare gradum secundum supra primu tertium. supra secundum, quartum .supra tertium ea ratione monstra Uit.*inter propositiones musicas.quae quinq; numero sunt.sola dupla dulciore sese auribus ingerit.&quod dicitur decia no/na problematum diapason consonatia cantatur sola. 3 quod in ordine naturali ipsius numeri.primum augumentum p pro portionem duplam conficitur. Cui positioni consentire uide/tur Arnaldus in libro suo de gradibus medicinarum rati5es aseferens per quas quod ipse sentit probabile fieri putat. cesse

enim inquit est litensio omnis uel remissio supra uel iusta temperamentum secundi comunem aliquam rationem inuensitur in omnibus gradibus. Talis autem ratio non potest de qua/litate dici.γae sibi non magis unum gradum in subiecto secui1 dum se determinat quam aliurn.qualitas enim in eo φ qualitas non dicitur huius te illius gradus existere quantitati. etiam eius extensuae minime intelisionis uel remissionis ratio ascribi po/test propterea 7 gradualis complexio uniformis est per totum ut supponitur in simplici medicina. 5 quantancuq acceperis quantitatem eiusdem.quem totius gradum dixeris., partis ee non negabis.qua uis non eadem uirtus omnino in toto ct parte

14쪽

uel in omnibus quibussibet diuersis partibus existat. Communis ergo.&eadem ratio graduum est una& communis inter se proportio cu* haec dupla sit primi gradus ad temperamentu. necessario conuincitur in ea de proportione consequentes gradus inuicem se haberes ex eo etiam uidetur adimittendum pgradus secundus tantum supra gradum primi operatur.quan tumidem primus supra temperamentum .ct consequentes gradus eodem modo iter se habent Aequali igitur excessu proportione inter se naturali ordine distabunt biecta etia inquit Arnaldus aliorum sensuum si sensibiliter alterum ab altero operationem uariauerit duplam ad minus intra se proportionem habebunt. Et hoc iacto fundamento optime composita medicinarum existimat uterq; gradus inueniri posse. si ut inferius suo modo procedendo monstrabitur. Caput secundum c5sutans praedictam positionem tanqua salso fundamento intram.

Raedicta Alclim di positione qua nonulli adio

propter rationes rhectoricas pra iductas admirati iunt. ita consutamus ratione Averrois quint,cobliget.essetiquit Averrois necesse remouere quar/ tum gradum.tertius enim id ageret . quarto gra duimbuitur.nam ut in serius hoc capitulo declaratur absq; dubio.gradus tettius interficeret.& no tantum manifeste deret. rursus medicina.quae est quarti gradus cotineret sexdecim par tes.partihus primi gladiis aequales.nam proportione sexdecu piam ad gradu primu quartus gradus haDeret quas partes cor

pus minime posset sustinere.sed gradu tertio pernecaretur.qui Octuplam ad primu proportionem habet quare inter tertium de quartu nulla distinctio assignari posset.quia in effectu conueni ut. distinctio aut in gradibus per effectus mostrari solet Amplius nec gradus ipsi seruarent parem latitudin em.quauis natu

15쪽

rali ordine collocentur.nam inter temperamentu. 8 gradum secudum quatuor intercidunt unitates.inter uero gradu quartum tertium octo.quare longe maior inter hos apparet excessus. Nec ualet ad haec dicere quemadmodum dicit conciliator differentia centesima trigesimanona.quod quartus gradus sexdecim medietates.& non gradus continet.hoc enim falsum'.

quia gradus primus.& qui seliab et in proportione dupla ad il/lum duplam uirtutem eius continet.& est quasi ille geminatus B qui in quadrupla quadrupla uirtutem. est ille quadrupla/tus.&sic deinceps. Aliter enim tantummodo esset excessus se cundum denominationem maioris numeri.&non secundum

uirtutem , veritatem.quod non intendit Alchindus cum in re.talem constituat proportionem Arnaldus uero ait ilo dimpraessio primi gradus est occulta alteratio in prima obuiatione corporis humani. Impresso uero secii di est alteratio manifestai prima et obuiato e.tertii uero est occulta corrupt5.qrti aut manifesta Addit autem idem Asnaldus quodqttuor operatio eseandem quani gradusitra se proportionem habent uidelicet duplam.quod tamen probatur esse salsum. Nam ut superius dicebatur.tertius gradus faceret operationem quarti.&secundus

tertii.&primus secundi.nam primus manifestam induceret ab

terationem .secudus occultam corruptionem.tertius uero manifestam.huius ratio est.quia duarum uirtutum aequaliters biresistentium. si earum altera dupletur sensibilem manifestam . in alteram alterationem inducet.quod signo monstratur multiplici.& de duobus pugnantibus aequalium uirium uitantum&nulla arte pugnantium de duobus etiam ponderibus aequa. libus altero deinde duplato nulla expunto perpendiculi ad/ueniente uarietate.sed sola podois ratione. Ex feruetissima rursus, frigidissima aqua in proportionibus.&uirtutibus aeqvili bus commixtis altera postmodum duplata Semper enim qa seminatum est sensibili alterum pro mutatione alterabit. Con

16쪽

sutemus.ssi rursus aliter erroneam han 'ostio em.3 quam putatueram rat)onem. constingamus dicentes grad uni dritin ctionem.quae naturalis est non debere ex arithmeticis. aut mu/sicis suppositionibus assignari. Censentur prosecton Ouun qua Pythagoras.& Plato reprahens One non indigniqd naturalia per mathei natica uoluetuat demonstrare degenere in genus trascendentes cum scietia onmis expropriis principiis fit.sed hoc sentiens Rrnaldus excusare uoluit non ueluti propriam ratio, /nem Alchindum attuIisse. quod ex arithmetica. aut musica ad propositum induxitaffirmans. seti tanquam modum quen/riam quo inueniretur propoliatum astronomorum more qui supposito planetarum motu per eccentricos fieri&epicyclos. Quamuis hoc falsum a naturalibus existimetur.per ipsum ainende multis.ut de eclipsibus aspectibus planeta una d. de aliis certi sunt. Et me H ercle negari non potest ex falsis syllogistice ali /quid uere colligi. Factum tamen ab ipsis in proposito nudum comperi sed potius an errores esse delapsos ut in processi explicabimus. Neque praeterea ex quocunque falso potest quodli λbet uerum euidenter concludi ulpatet i dialecticis exercitato.&iiisi prius astronomis fauisset sensus antequam talem modie eccentricis de epicyclis adinven erint.aut postquam tali mo/doratiocinati sunt non dicerem ex falsas in uerum aliquod sua ratione perduxisse.ubi igitur deficit ratio de sensus iudicium no comprobat ex falsis minime dicam uerum elici posse.Saepius enim ex falso falsum.quam uerum sequitur. quod de proposita positione posterius monstrabitur. Non puto etiam alchin dum aliquo pacto non uera se ratione argumentatum cognouisse illi ascribit Arnaldus propterea quod pro uera ratione addit.Omin ordine naturali ipsius numeri primum augmentum est per dupluin.gradus autem se habent secundum ordinem naturaiolem. Qiiod tamen non demonstrare credimus. sed potius hominem hunc falli dicimus.praecipue cum existimauerit tesupe

17쪽

ta metum esseritias medietatem primam uel potiti unitat me.

si enim sic esset proculdubio eius augmentum siet per duplu

scut augmen runa primum supra unitatem tale existit. sed noli sic res liabet. est enua medietas extremorum no simpliciter unitas sicut insenus exactissime explicabitur. dc est temperanictum ipsum numerus quidam supra quem fit augmetum per gradus. Primum autem augmentum supra quemlibet numerum non est per duplum sed post prima in unitatem semper in naturali Ordine numerorum uariabis proportionem multiplicium su/Perparticularium si augmentum primum addidelis & quod Arnaldus superinduxit non est dissicile soluere Conceditur enim huic homini.quod una rat o communis omnibus est ea/dem proportio non geometrica sicut uterque existimauit sed arithmetica quod facillime constabit in his quae per nos inferi/us explicabuntur. Negatur etiam tanquam falsum Merrone urnduplam proportion em requiri ad sens bilem uariationem Negatur rursus quod per hanc uiam possimus certificari de quaesii,

to sicut infra deo concedente clarius luce monstrabimus. Contra eadem hanc positionem arguit Confliator praedicta diffe/ὸrentia mediis quibusdam .quae quod friuola sunt praetermitto. Refert etiam idem Consiliator positionem Constantini.quae non multum est ad propositum non enim distinguit gradus de quibus intendimus sed hos implicat cum gradibus latitu/dinis naturalis . inquit enim aequalem complexionem antiqui intra duas extremitates dixerunt primum uidelicet, quartum gradum latitudinis scilicet naturalis.in primo autem gradu calidum minus est calore naturali. In secundo autem quasi simile calidum autem in tertio est maius eo de multo magis calidum

in quarto.quare quoniam distantiam graduum .nec proportio nem assignat sed tantum noticiam quandam confusim conis

parado gradus latitudinis iusticialis ad calorem naturalem ideo tanquam inutilis positio haec est praetermittenda nihil enim no

18쪽

stro proposito conducit.tu aduerte quod Conciliator eius postionem no intellexit re falso eam increpat.tu iudica. Caput tertium quod penes qualitatem habitualem media cinarum de non actualem differentia in gradibus est costitueta. Edicina uel calida.uel frigida.uel alterius qualitatis

dicitur. quae primum a corpore permutata dein /m de corpus ipsum permutans ad hanc uel illam permutabit qualitate siue a calore nostro in mini, mas secetur partes ut Galeno placuit sue ab eo/dem in calidiorem uel minus calidam conuertatur quam corporis nostri calidum existat sue intrinsecus quidem sumpta fuerit siue extrinsecus apposita. Non quidem quod maiorem in liditatem.uel frigiditatem.ue quampiam aliam qualitatem cari lor noster praebeat quam ipse in se existat. sed quia medicina habitualiter talem qualitatem continet ultra eam quam actua/liter possidet ex elementorum mistione producta. quae ca/ lore corporis excitata vi consimilem qualitatem ipsum perdu/cat siue per ipsam habitualem qualitatem denominetur medi/cina temperata non inducensqhumanum corpus alteratione. siue a caliditate uel alia quavis qualitate denominationem ac /cipiat.uidemus enim plerunque tali qualitatu habituali calida per suum contrarium in actum deduci scut calx cui superinfu/ditur frigida quam primum calore formatur intenso. Et nans tu frigida super mineras calida de ebuliens aqua sentitur Et maro morsoli expositum &pannis tinuolutum. suam sole excitat frigiditatem. Et flegma uitreum clisteti calido concitatum ue-γhementius infrigidatur. At uero nis huiusmodi habitualis qualitas ponatur.sed latum passiva potentia medicinaeis eius qua Iitas actualis impossibile omnino est aliquam temperatam in

dicinam dicere nisi carnem humanam . Impossibile quoque

19쪽

est soluere quare uinum uetus calidius iudicatur quam mustiare quare quaedam uiuentia mortificant non in eo quod actu fri. gida quia uinia actu tale uiuificat. alor uero naturalis dare non potest caliditatem ultra eam quam habet.nec frigiditateira mortiferam quam non habet. Rursus per diuisionem quam a calo /re naturali recipit cum assumpta fuerit fitactu talis ii prius actu talis non fuerat sicut uidetur Averrois Galeno ascribere.quamuis mentem eius rationabilius extitisse hanc existime.quoci me, dicina cum paruas partes diuiti fuerit facilius per calorem naturalem ab habitu ad actum perducitur.sicut Galenus testatur ex lignis siccis paruas in partes diuisis. Agit autem calor natura. lis non latum in medicinam habitualiter frigidam. sed etiam in calidam .habet enim&ad hanc etiam contrarietatem. Eodemque modo dicatur de temperata est enim illi contrarius cibus in sui principio.uthabetur secundo libro de anima.quanto magis medicina quae non nutrit etiam si fuerit temperata Aduer /tendum etiam quod habitualis haec qualitas de qua diximus no omnibus inest aequaliter sed huic propinqua magis est actu id

e de se habilis ut citius ac uelocius a nostro calore alteretur actueturque.illi uero tardius.quamuis eiusdem fuerinta qualitatis dextadiis Huiusmodi autem diuersitas uariis potest causis euenire sicut a uarietate substantiae &. ab aliis. quae patent exercitato in libris medicorum. posita itaq; qualitate hac habituali multa Hara fiunt.quae Averroimperturbarunt.

Caput quartum quomodo praedim qualitas habitualis gra dibus distinguatur. , Vnc opera retium est speculari quonam pacto praedicta habitualis qualitas tam in cibis qua in modicinis reperta. licet aequivoce temperata. Iamicprimi.nu secundi gradus sic deinceps dicatur.

de rursus scrutari ἰά proportionem inter gradus costituere de

20쪽

beamus.pt pro huius intellectu supponimus quod queadmodum inaequali.&pondus si daretur in natura omnes qualitates ad gradus medios suarum latitudinum naturaliu refractae eent.

pari modo inaequali.&iusticiam existimamus qualitates Oppositas ad medium latitudinum suarum iusticialium esse remisias.& rationabiliter quidem sic contingit eo quod . ipsa aequalis dicitur. Praemittimus etiam quod utraq; latitudo tam naturalis quam iusticialis secundum philosophantes usq; ad gradum ut Octo extendantur excessus' proportionabiliter utriq; latitudi/ni resipondeat.ita quod eo modo quo gradus primus distemperantiae per calidum in eo quod est ad pondus aequale est caliditas quinq; graduum . quae uno utarat gradu ponderalem qualitatem superat. sic quoq; inaequali ad iusticiam primus intem/perantiae gradus per calidum dicitur quintus uno tantum iusticiale temperamentum excedens. Supponamus tertio loco ali/ud. quo utraque latitudo conueniat quod est tam in latitudine naturali quam iusticiali no possunt qualitates contrariae in primis gradibus simpliciter suarum latitudinum commisceri. ut ex

ipsis complexio coficiatur aequalis. Dixi simpliciter ii primis supra temperamentum.& in aliis commisceri possiunt. 4n uri λcem refrangi ad aequalitatem Nam cum primo gradu sinpliciter sunt gradus septem qualitatis oppositae. si igitur primis gra/dibus simpliciter mixtio fiat ex quas temperamentum hoc no erit rotae primo ye graditu absolute. sed ratione tertiore graduum super teperamentum Absolute igitur primi gradus simpliciter latitudinis praeci ab aliis gradibus non sunt. qui in inlatione temperamentum efficiatur quamuis sui uirtute, qua IesAliter rursus aequale non esset eiusdem ratio is in omnibus sed: aliud quidem exqualitatibus mediis uarum latitudinum co1υ staret aliud simpliciter exprimis gradibus earundem aliud ex secundis.& sic Glaeps quod apud naturales monstraturinos γsabile non tantum ad aequalitatem constitu edam quant 1 etiana