장음표시 사용
31쪽
constet per sensum .postquam uero animal rationale esse constiterit probari pol Eoiem esse similiter de syllogismo dicatur. Scitur enim a priore.id est per causina quod est postquam aposteriore de eius definitione esse constiterit per aliquod par/ticulariae eius apprehensum quod per se notu si ci apprehediturqueadmodum cia interminis syllogisnusifectus explica/tur ocul Occpnecessarius sit.appe et necessarius praemittituripitur ueluti manifesti syllogismu ee.cu cui cu recte intendetinotauia Occurrat.uel saltes nobis proponatur.cogamur naturaliter assentire.quead modus alicui sit dubiu anco codrilus sit
uel aiat labiu supius moueat cu ipsum ostendit aiaduertes ab ambiguitate dissoluitur uel et si illi offeratur Qtia obre sensiupost ut aptissime discerniqdsint uelpiductione uel exeptu scietiis no solet quaeri si sua sed ueluti manifesta relinquutur utpote bus discursu opus non sit clam singulare aliquod eo
Geprehenditur. Sat.n. uniuersalis.natura ex particulari eei Osese mostrare. Sed ne alicui uideamur cohibitiuo' philosopho/ru rone subterfugisse.respodeamus. No queadmodii facit Ioa/
rone reflecti hoc in o.aut.n. si mostrat A sci ut syllogismyMose aut nequari hoc faciut. si primu syllogismo id effici ut.quo fit ut syllogismi afferat qauferiit syllogismu. Si uero monstrare neq/unt illis crede luto e syllogismuno ecti ad hoc nulla utatur probati Oe. Huicargumeto ab ipsis res oderi posset hoc pacto nec sciri syllogismum esse nec ignorari cu ad neutra parte de/monstratio habeatur. Cum philosophorum horitin sententia sit nihil sciri siue de ente quod sit siue lenonente quod non sit. sicut enim per ipsos nescitur esse quod est.ita nescitur non esse quod non est.quemadmodum ccontrario apud peripa
teticos scitur esse quod esto non esic quod non est. Dicendum igitur nobis est cum de syllogismo aliquid demonstrati
ueconcluditur.5 praemisse demonstrationis in ueritate firmae
de stabiles sine ambiguitate sunt uel ab indubitatis firmatae.&
32쪽
ex ordine apsiruin propositum sequi necessario apparet cum syllogisnus perfectus atqui nullius indiget ut appareat neces
festa' quid nonanus syllogismi rastinapti su qre syllopismus e
uicimus alibi longiore discussione. Caput tertium quod inuentiois iudicium quoquo mo donaturalia homini sint 3 differentia Platonisi Aristotelis in termino resolutionis dialecticae.
Am uidimus qd dubiu nobis erat dissolutu e pali d quod apud apprehesione de se erat manifestuis quasi Ασ- - 'Vη- VNlς,syllogisnu .n.esse ostrauimugafferentes proposito es notas cti ordine manifesta necessitatis quaObreno ab resino existimadu apud antiquos arte omne rescientia quoquo modicta natura esse ut Platoni placuit in Menoe. fit Cratillo nominu et significato es no alii ab impolitOehOISUOlutaria. quatu a naturais deductas. id Aristotelino omopugnat siq Platonis progressiim diligeter apprehendent. quo fit ut ars nobis sola ratio praebeat hi alicui forte artis propria tu deatur inuetio 3 iudiciti.na hoc nobis quo dimopnatura est ut uictorinus testatur 3 alii. Sed tarti facit ad ueniendu&audi dum Odu ars praebet. 5 me hercle qd existina habitu alique uel et pricipio natura nobis e inditu.Sed quonia habilitas quaedam nobis est ad inuentedii adiudicandu nec ia certe pari O.sed principia deprimo a'nobis cognoscuntur per intellectu. cognito em tam intellectitia phalastica qua da prius noti cla antecedit quae terminos Cognitione ali/quom ogignit. S propterea dictite ab Aristotele in posterioribus analyticis principio u noticiassensibus uenire cuius se teticae malimo uidetur Plato Dienone extitasse oobliuionem qua in caeteris propter unionea ad corpus. in principiis mi
nitate admittitsed ex ipsis adiutorio tam sesus oblita bclu
33쪽
sionum habitus quodammodo relio uat tanquam ex praemi stenti cognitionem quo Aristoteles conuenit. liec inter ipsos est discrepantia ut iuniores quida existimaru t.patebit hoc Platonis menone diligetius inspicieti. Sed ne a proposito longius
digrediamur. dicamus post syllogismum eis costata sibi de ipso ee scietia. quae sint ea pes de syllogismo noticia nobis ignatur.sed quonia Opositu quodlibet scire arbitramur u cognoscimus ex quibus d quatis sit. ut cottaanaxagora prim physi co testatur Aristoteles .partes accipe oportet ex bus syllogismus ipse c5stituitur.quae si copositae sint illast paritu partes ac c ledae exut quousq; ad partes minimas se significativas deuenerimus. Sicut.n in naturalibus ad eas partes minimas resolui/mus quae pse existere possunt in i hac parte ad partes se significatiuas puenimus.partes uero hai partita ut sunt syllaba, litterae quae significatiuae no sunt gramatico derelinquimus. qua uis Plato in Catillo significato em naturale noibus ascribat, aliquid'si syllabis S litteris naturale ee putat. Et dialectico etiahoc munus attribuat s nota rebus conaturalia formet S determinatis syllabisvi litteris cossimile rebus habetibus proprietate. quo fit ut terminum syllogistici negocii no ad dicto es quead/modu Aristoteles referat sed syllabas 3 litteras. Sed quoniam supra uires nostras existimamus uel de nominibus iam costituγtis recta istituto em afferre uel nota, dita renouare secuitu ratiolae.supponemusre nota recta esse. ks aliquado defuerint nobis ipsis confingemus. ut et Aristoteles in categoriis praecipit. primae igitur partes syllogismi erui quas Aristoteles terminos uocat.Et.n .propriti hoc liOme est in coplexi quatenus syllogismi pars minima stipponitur. quatenus uero orato is uel propositois e pars apud gramaticos suppositu coiter dicitur apud dialecticos subiectu uel nome.quado uero ut praedicatu .uel appositu.Ut graecis placet uerbii. quis nonae 3 uerbii extra propositio em et recte dicatur ut uult Albius. uerbui se dictu ab Aristotele in libro de interpraetatio enoni dicitur prout uero ab
34쪽
solutae pars propostionis est, o haec aut illa a Ioane gramatico
dictio dicitur quando aut ut uox simpliciter significativa sua plex uox uel aliter apd graecos nonae quando articulu suscipit uerbii uero quadomo significat tepus. Sed quia denomibus secundu peripateticosio multum solicitari debemus Sat sit nobis peripatetica in tetione his scriptis aperire no indefinitio/nibus quibuscu immorantibus ne longius sermo produca turq proposuerimus. Termini igitur sunt nomenae uerbum
εἰ demist qua propositionis partes sunt. dico quidem nonae reuerbum quia sine his propositio nulla c5sis it Quid nonae sit satis ex descriptione aristoteletica in libro de interpretato epotest constare quod est uox significativa ad placitu suae tempore cuius nulla pars significativa est sepata finita 'S recta cuius
definitionis explanationem satis inter latinos Boetius Alber/tus 3 Thomas explicat inter graecos uero studiosissimul Hammonius 8 Ioannes gramaticus. Et similiter de uerbo quod est uox co significativa temporis cuius nulla pars separatim significat. Si alicui phacet eo dicta adhuc locu applicaretrasseraturnos enim alid tedimus. Aduertendu igitur parte Orationis subiectam semper nonae esse.praedicatam uero non senapuerbum.
ipsum tame semper uel praedicatum uel appraedicatum quod Πaeci ο κ αmetras λενον dictit: ecplacet iuniorum quocirdam positio qui tantum uerbii substatilium apud logicos uer bum esse putant. Averrois enim exponens termini definitio/nem non semper putat substantivum uerbum quod ipse uer bum inuentionis citcit terminuta esse.inquit en c illa ps pro positionis est quae actu in propositione explicatur Aristote les enim propositionem resoluit m subiectum ac praedicatum tan in partes necessarias propositionisoc non in uerbum in/uentionis quod est ucrbum substantivum non eni semper ex plicatur actu. Cum autem actu explicatur uel appraedicatum euel praedicatum sicut Chtera uerba termini propositionis exi
stulata similiter uel praedicata uel appraedicata. definitio uero
35쪽
termini qua Aristotgle tradit ab latico subtilissimo.evplicaturre nos exposito e illius loci eius metsi diligcter Xplana Ulmus. Caput alii qd sit propositio 3c quae stat eius Oi cu incre patione alexadri .de definitione propositionis. Via non existimamus Aristotelis metem extitisse libΝ praedicamentorum qui de incoplexo est debere libroue interpretatione aut libro priorum 8 posteriorum Draeserri ut defendetes Adrastum tractatu nostro de ordine librorum Aristotelis aduersus simplicium monstrauimus Olum ante librum topicope praedicamet debere legi qua latum O
ticia quae de simplicibus in praesentis tradita est no adiudica se uam partem logices confert sed solum ad ea quae dei: obabili
bus aisputat domnibus.quae graecis γ ετιαμ a latinis localis dicta est Simplicium igitur terminorum notaclaritu logici quae uere scientia est.expediat in libro de interpretatione&m libro prioriam sufficienter explicata est propositionum uero cogntio Quantumhuic scientiae conuenit nobis restat declarare. bciendum iritur est enutiationem.propositionem. problema coclusionem .instantiam subiecto eadem esse.ratione uero differ re Cum enim absolute dico anima immortaIis est enunciatio dicitur quatenus ueritatem habet aut falsitatem ut Alexander Averrois asserunt. Quando uero in questionem proponitur problema proprie ut si quis nostru roget. an amma amortalis stan non sed cum animam immortalem ee cocluditur. coclusi 5is note iure uocatur.Et si ab Opponete con a aduertariu affertur instatia uocabimus.postremo uero propositionem
dicimus cu uelut syllogismi plena 'ration .dep ς qui
Dius.de qua nobis est hoc loco pertracta tu ad syllogismu eninostra intentio dirigitur ut post hunc tractatu perueniamus ad demonstrationem .praetermissis igitur definitionibus aliorum de propositione definitionem asssignabunus hoc modo pro/oositio est oratio alicuius de aliquo.quod autem Aristote/les addit aut affirmatiua .aut negativa non ut partes definitio
36쪽
m sed ut species accipiti quas propositio ipsa diuiditur ut ut I anes gramaticus in comento libri prio G beatiis Tho
masi libro de iterpretato ed ut ait Albertus assupra eam atod aegatio ut subiectivis Oibus plibus propositois desina tio uenire costaret. Sut.n.propositio es partes subiectivae affirmatiua&negativa.propositio. Neq; audiedus hoc loco nobis Alexandere qpropositione nolini uoce dici de affirinativa puta
uit ' negativa neq; potuisse aliter definitione describi a eo
modo quo uoces naultiplices solentpersua significat qu: deminen quilibet pars definitiois in plus here debeat u defitiitu.
'iptes definitOis.affirmativa aut negativa de propositione assumitur. Et quod rursus ait Alexa/der alicuius de aliquo conuertibile effeci ropositio e&minime superius.no est rationi aduersum*saliqbus differetia ultimae iis quae definititur Couertibiles inueniatur. Et ipsoru defi/nito'eptes definitiois substatiales sint ut indifferetiis it pius licet inspicere dc in spebus specialissimis.hoc et no est ali num quavis raro hoc fiat ut bene notat Oanes gramaticus de differetia ultima circuli quae est una linea c5tineri uar cu ipso circulo conuertibilis est&m eius definitione conuenietis est posita utpote essentiae definiti satis proxima&eam indivisibis iem quod modo intimius mostrat.frequetius uero ex disterentiis generalibus Cugenere. definitio psem dc conuertibilis in
speciebus explicatur differentias apsas generales essentiales conuenientia definiti cu abis manifestatur, sic plura essentia'
ha de definito cognoscatur ut docet Aristote e in to etiam aliqtio modo in prima philosophia. Sed tibi dificii
ultima nabetur explicanda est. Descripta aut est ab Aristotele differentias de pluribus differentibus specie priae dicetur eo dierentiae ut in pluribus tales existant. Et des isci dehis' ut sipa ut saepe existat. minae uero de iis quaen uuatit raro. Noe Igitur sconuenietasti definito e propositis di a
37쪽
ultima ponatur. nam generibus frequentissimclumsmodi differetiae inueniantur. Cum itaq; dicitur propositi est Oratio alicum de aliquo .uerbum alicuius praedicatu significat de ali Quo uero subiectum siue per affirmationem hoc sit. siue inne rationem quis in libro demterpretatione miniosterioribus analyticis uerbii de aliquo .soli affirmationi congrueret aliud uero quod est ab aliquo soli negationi ut idem et Alexacle cuIo ne gramatico cotestatur.huius differentiae ratio ex propolia tione de.Orta est ut innuit magnus Albertus)aliquando en inhaerentiam praedicati ad subiectum notat.d fac sili stirmativae uerbum de aliquo congruit.negatiuae uero non sed uerbi abalinu Et propterea apud graecos affirmativa dicta est κατιέα quam nos possumus dedicativam dicere. negatiua uero εἰ κακου dest abdicativa. utra igitur hoc modo exul Ilocis formam suae . definitionis Ostendit. si uero de praepositio O lum monstret subiectum p 5t utri conuenire propositi Ol.l .at firmativae ct negatiuae nec phantastica multipl)citas praepolitio
civi potest&pro natura abstracta a suppositis&pro esses in suppositis habet&pro eo quod habet apud intellectum .neq; u et quod addit Alexander affirmativam perseetiorem negativa est e, simpliciorem propterea tempore dc natura priorem non em' equales imperfectione sub aliquo genere.species
iter se comparatae inueniuntur quis generas naturam aequaliter Darticipent nec quod minus copositum est magis Oposito. natura aut tempore prius erit. esset.n.homo caeteris anmaatibus
natura posterior cirillas sit longe copositior ut illius multipli/ces uiuetia reliqua Muirtutes Mopato es indicat. No est ergo inter propositiones ea magis propositio quae ex duabus plibus constat Mea quae ex tribus. nec ea quae ex quatuor. dc I con sequeter sicut et inter oratio es no magis oratio est quae ex pau
cioribias tibus constat. ea quae ex pluribus aut omnibus qua
38쪽
μον πλLY qui uersus ex Ollanibus partibus orationis compositus est.nulla et gemmata. Pluribus haec scru sinus in comen
latione nostra sup libro prioW. Sed nuc de his iam fatis Caput.v.icrepat iuniores de definitione propositiois triplex um costituatur ex coposito e propositionia admui Actenus fatis sit propositionas definitione eius etia di/n uisionem quodam modo apertasse qua ab Aristote/le ante alias solet afferri. Sed non ignorandum est propositionem aliter potuisse describi.&eam citiae iam a nobis definita est,aliter posse diuidi. Dicitur enim a Boetio in libro de categorematico&hypothetico syllogisno propositio est Oratio uerum uel falsum significans quae definitio, aedicatiua
cocludit propositionem.quam graeci dicunt κα et γρια . ac etiam condationalem.qualia iidem appellant μθ ni μνme rum enim uel falsum utruq pariter sagmfacata praedicativa dcconditionalis.sed praedicativa tantii est alicuius de aliquo concitionalis uero non .eius. n.uirtus in Conditione existit Ait enian connexis alterum esse si alterum fuerit. uel noeee si no fuerit uel secundu hos modo ex affirmatione, negatione commiltos. Eodem modo in codationalibus disiunctivis est ealterum uel alterum dicimus. Et similiter in negativis aut in commistis eodem modo an alia CO dationalis propositionis speciebus si aliae sunt prater Connexas ct da sumetis quae ad has nianime possint reduci.*no uidetur Boetius scripssb.nec ad deda partibculam puto in defameda propositio eccat conditionali&v γdi Catiuae. qua posteriore plurimi addidere.Gdicativa dicentes sola orati indicativa propositi sit na propositione defini/tam ipsi et diuidulit in tesorica&hypothetica.&hypothe/ti no de Ino uerbii dicatim sempexistit.quod si uerb illud idicati uan Omo iuueibi granaaticaleisinuat di ipsi se hac cau/t1One detendat lagrauius peccathi Otra ipsos apparebit si uer/bui dicativa deinostrativa significauelit. definito e.n.nugallo
39쪽
nem eos 5 misisse costabit. Si loco laommutationes eoRIO/suetimus uerum emuel falsinii significas idem est quod uerumum indicas&dem5strans. Sed de hoc Ei alibi dc pro
de syllogismo habedus nobis sermo sit.qui quaesitu ignora ostio de possietico syllogismo duersus Avicen cu
Auer Ostrauunus praetermitte ius nobis e sermo de proposi
nis arte demostrativa no recipiatur cu de singulanio heatur
ssimus c5iugatione appellare,quae ut inqt Alexa ter tardua: propositionia in uno termino medio hi enim
40쪽
Znoto triplicem figura inducere p6LCu enim in quaesito ter si 'βςΠ Rςςςis Ost igitur praeter terminos prose
biel tis terminum inuenire.quo ueluti medio ad cognitione Ignoti perduramur.hic autem secundum triplicem ra
Ordinem praedictarum complexionum triplex figura sullogiustica nascitur prima.secuda.&tertia prima pfecta e cim ciu
deseruiunt.potant enim omnes in ipsa figura concludatrimocularis uel indefinita negativa.primus autem&tertius Per Drin
cipium quod est de omni uel ii toto esse, eeessati a La
Io.addit quippe sunt a posterioribus modi quinq; quos De restationem factos e se Boetius testatur ipsi tamen Imita erfecti non sunt nec de ipsis Aristotgles iudetur ignorasse ii in
ertia uero modos sex qua sub hac lege etiam sunt non enim quam habent necessitatena monstrant aeter decem Tua orthos modos monstrat Aristote es omnem comta messe an collectilem siue uigraeci dicunt α' Αλα Eo I
contrariam S hoc qiudem ut in pluribus.in paucis enim etiam ii regularibus hoc medio uti non potest ut ipse etiam Aristoteles confitetur. Et nos infra causalia explicabinius