De gradibus medicinarum

41쪽

Caput sextui, quae maior extremitas 3 quae minor in qualibet figura doc quaelibet sit naturalis. Via in figuris tres termini sunt subiectum quaesiti prae . dicatum&quod ab extra sumitur medium .in omni

bus subiectum quaesiti minor extremitas est: praedicatu maior.medium quod bis ante Coclusionem accipitur. maior propositio qua praedicatum quaesiti. minor in qua subiectum.&hoc Omnibus figuris commune est.primae uero figurae pro priuest quod maior&minor extremitas 3c propositi cognosci ante inductionem c 5 clusionis possunt. maior quidem per hoc quod praedicabitur de medio quae maior extremitas est.&illa erit maior propositio in qua talis praedicatio inspicietur. Ibla uero minor.in qua medium erit praedicatum. In aliis uero si. suris a prima ut recte notat alexa ted non ex ui terminorum ut putauit Herminiit, 3 ratio maioris dominoris extremitatis accipitur . nec ex subiecto uel praedicato conclusionis .ham indifferenter in secunda figura quando concluditur uniuersalis negativa de eius conuersa concludi potest ex quo etiam indifferet, ter uel affirmativa praemissa uel negativa accipi pro maiori po/test. Dicendum igitur quemadmodum Alexadro placet)praescitum nobis esse quod uolumus demonstrare neque enim casu aut fortuna in hoc incidimus)Qui igitur in problemate pri iis dubio. uela nobis ad concludendum prius intento praedii

catus terntinus extiterit. maiorem dicemus eeterminum uel extremitate ira.qui uero in eodem subiectus. minor extremitas appellabitur. Ex quo liquido satis constat secundania tertiam siguram etiam esse naturalem cum de quaesto ignoto certificet. Nam deprima non est ambiguitas. cum necessitate enim ap/paret euidenter quaesitum concludere.cum hoc etiam quod

medium in ipsa dispositionem habeat naturalem cum de mi/nori praedicetur de maiori subiiciatur de in descriptio e figuris naturalem situm medium obtineat. est enim positione naedium

42쪽

mira extremitates conclusum, ab utraque aequi distans. Se cunda uero figura quae satum necessario quidem concludit. si cui etiam tertia quarum neutra reliqua laabet conditiones sprima habet. non enim de se habent euidentiam .sed per prima ipsarunt necessitas Osteditur nec medium innat irati di ossit One in ipsa est .in secunda enim estpos tione primum d extra extremitates nec ab illis aeque distans.sed maior est illi proximior. J minor distantior. In tertia uero medium est possitione utitimum .d huic uicinius mior extremitas licet remotius maior. per utrarq enim naturaliter iudicamus. I, in se in liquidem figura ut ait Averrois recte iudicamus ab Oitiuu notulere.propterea quod uiuum m ne quod supte est animal est aptum ut clamet. 3 nullum abortiuu est aptum ut clamet ex quibusna turaliter cocluditur abortivum nullum uiuere. S termini quae sati ordinem non mutant in coclusione qui erat in quaestione proposita. Sed utrobiq; est idem nec existimandum figura disci naturalem quia quod concluditur necessario& euidenter apud natura appareat concludi. Sed sat est si id ita cocludatur. quod eo nihil prius per naturam possit concludi quemadmodum in quarta figura Cal.)contingit quam inferius monstrabi mus non extitisse natura lena. cum etiam ex ipsi directius&per naturam aliud concludatur quam principale quaesium. ut posterius manifestabimus. Quod diximus desecuda figura de tertia etiam uolumus intelligi. Caput septimum quod philosophus sic Aones λήρου 5equomodo geometricae figurae describantur. Hilosophus ut inquit Alex der e λοπωμ Lyης.ipsos p enim ubique imitari studet, a principio quidem libbri priorum terminos more mathematicorum uocaγuit conferens suinplices ipsas uoces 3 irresolubiles punisti geometrarum.propositiones uero lineis conferri possunt.qua ita

43쪽

e terminis conficii situr sicut ex motu puncti l neas geometrae

producunt.ab uno enim termino propositi ichoat. d. in aliti quodammodo desinit.syllogismi figuris proportionales sunt. prima itaque figura habet maiorem extremitatem primam inor dine undeoc Aristoteles maiorem extrenutatem in prima fi/gura uocat primum minor uero extremitas est positione ulti/mum .dc Aristoteles eas tali nomine etiam interpellat. utraq; aeque distat a medio .medium estpositione medium.&ipsa describitur hoc modo in secunda figura maior& minor extremitas declaratur per distantiam a medio ipso existente positione primo uel positione ultinio. In secunda quidem figura propositis eisdem terminis in quibus .b.

erat medium .a primum snte maior extremitas. c. uero ultimis. econtrario erit .a. quod est primum positione est medium cui propinqus iacet.b.qd est maior extremitas. c.uero qdeposito e ultimile minor extremitas in tertia uero figura. c. erit me diuqd est positione ultimum.b. minor extremitas quae uicinius iacet. a.uero maioreXtremitas.Vtrobique uero tam in secunda figu/ra quam in tertia medium est extra extremitates ut patet quod enim denotat maiorem extremitatem in prima figura in secun

da denotat medium dc econtrario medici eiusdem maiorem significat.minor uero est eadem In tertia uero figura quod notabat maiorem extremitatem in prima. notat etiam in tertia. sed quod notabat medium. monstrat minorem.quod uero mino rem .figurat medium. In prima medium estpositio e medium. qui subiicitur&praedicatur. In secunda est positione primum.

quia in utraque praedicatur. In tertia positione est ultimum Mutrobiq; subiicitur. aeque distat a medio extremitate i prima. M sicut una medio subiicitur altera praedicatur. I, secuda maior proximior a si militudine hei cu medio ex quo semel tatu co/clusione praedicatur. minor uero logius sita est. eo de mo figura tertia. medio magis minor extremitas imaior similis existic cum in conclusio e subiiciatur Figura uero eatenus est mutata

44쪽

qtiatemis la positio terminorum muta trir. quas situs tribus appareat quem adl nodum in choreis&ludis figuraemu tatur cum sola posito personatu uariatur. Seruato et eo de Ordine uel potius situ. st propterea forte Aristoteles nomina litte/rarum alia in secunda de tertia figura apposuit ut propriis litteris quae figura dignosceretur. Sed ut in quibuslibet etiam termi, nis notis figuraria descriptarum noticia habeatur. dicimus figu/ram primam eo modo describi quo supra depinximias. Sec diuero describatur ad modii in trianguli Altera parte Otigio ris angulum acutiorem superius constituentis .in quo ponen/dum est medium. In angulo uero medio qui est illi proprior. constititatur maior Infimo uero minor exti emitas.& sic medium quodamodo erit extra extremitatem &po satione primu ut in descriptipe patet subiecta. Tertia uero figura desci ibatur medio constituto in angulo inferiori facto triangulo inaequi laterii cuius latere proximiore minor extremitas locetur.Sed latus minus sit ex parte diuersa in qua secunda figura ipsum ha/bet ut patet.Et sic habemus trium figurarum descriptione indignoscendis syllogismis qui a probabilioribus describuntur. Caput octauum. secudi& tertia figura sit necessaria de increpatio hermini de maiori de minori extremitate in ipsis. Vod si alicui sola figura prima uideatur suscipied cu de omni problemate perfecte certificet desca teras ue luti superfluas abiiciendas cum ineuidentes sint Scire is debet sicertitudine de quaesito aliquo ignoto per aliquod medium in secunda figura accipimus quam non possumus, figuram primam .Et similiter dicendum de figura tertia quis in utraq; earum aliquando de aliquo quaesto quod per medium aliquod manifestatur per idem mediunt directe etiam possit manifestari.ut patet exercitato in libro priorum Aristotelis qui oratioties aliquas ad prima figuram docet resoluere.aliquas e

45쪽

ro ad alias. Contingit etiam interdum ut modus magis necessarius minus sit perfectus wecontrario minus necessianus magis perfectus. sicut de uniuersalibus secundae figurae patere potest.

primus enim est persectior secundo. quia paucioribus in

'get ut appareat necessarius.estautem minus necessarius quia eius conclusio directe in prima figura ex eodem medio con cludi potest per quod in primo secunda fuerat conclusa. C5/clusio uero secundi non potest ex suo medio directe in prima figura concludi sed conclusio conuersione indiget. Eo de modo in tertia figura aliquis modus est cuius conclusio ex eode medio per conuersionem alterius praemissarum in prima figura directe colligi potest.&rursus est aliquis cuius quidem con secutio necessaria apparebit per primam .eius tamen concluso in prima directe non colligetur. Est etiam in utraq; modus albquis.cuius Onclusio nec directe.nec indirecte per primam figuram monstrari potest sed per solam deductionem ad impossibile&ad eos modos aliquae orationes resoluuntur.quo fit,ut non necessariae secunda&tertia figura existimari debeant. Sed n e inaudita causi herminii sententia.cuius superius aliquo mo/do sub meminimus temere a nobis danetur.pon eda hoc loco est.& qua ratione etiam motus sit.aperiendum Alexander re/fert herminium ex natura terminorum maiorem dc minoreter.

minum uoluisse monsi rare.quis in figura secunda medium de utroq; pariter praedicetur.i terti. utriss subiciatur accipit enim in figura media eos terminos.de quibus medii praedicatur de animaduertit.an sub eodem genere sint an diuerso . si quidesub eodem genere suerit speculatur .si sub eode proximo sint. an tantum sub generali&communi.quod si eiusdem generis proximi species fuerint considerat de quo eoru affirmatur. 8c de quo negatur.necesse est enim in figura secunda propositiones accipi α νομοι ora μονιο .Et ea quidem quae affirmativa est aut per se aut per aliud.taquam per mediti praedicatum de subiecto dicat.consideranda est.si quidenisecudum se ut sine me

46쪽

dio praedicatum subiecto inest. cos derabitur negativa.& inuenietur medium ipsum.quod est etiam praedicatu.&ani Daduertemus an ab alio termino per aliquid communius remoueatur regeneralius.quam sitis terminus. de quoi affirmativa prius af firmabatur.* si sic.tunc infert Herminius maiorem ea esse ex tremitatem in secunda figura.aqua medius terminus cum tali dispositione remouebitur.quod sic possumus exemplo manifestare. sint tres termini.rationale.equus.homo. medium ratio/nale positione primum est. equus&homo itidiuiduae species sub animali sunt.&altera ut constannon est altera superior aut communior. Cum rationale de homine secundum se affirme/tur.de equo uero inquantum irrationale remouetur. O enim equus quatenus equus est.&secundum propriam rationem adaequatam habet.*nostronalis.sed hoc habet quatenus ir/rationalis est. In plus autem habet irratisiale per quod ab equo rationale remouetur. qipse homo. Cui per se inest ratiOale.pro pterea dicit H erminius squiis maior extremitas est quia ab ipso ut diximus)remouetur rationalem ratione communioris termini.q sit homo.quod si non sub eodem sint genere proxii O.&aequales sint termini.sed unus alter sit communior siγ, cui uolatile dc homo. quorum alter genus est.alter species tu ic respectu alicuius unius termini medii uolatile maior extremi/tas erit.minor homo.quod si nec in eodem sint genere proxυlmo .nec remoto,nec aequales.nec inaequales. tunc inquit Her/

minita uterq; eorum aduertendus est an ambo aequaliter ad suum genus habeant secundum proportionem .ct tunc considerandum de medio A uidedum si respectu cuius affarinatur crespectu cuius negatur paliud. utroq; praedicetur tuc facie da est comparatio in illis quod nam eorum dicatur se uniuersalius generalius xtale constituendum est pro maiori quod exempla sic possumus declarare.accipiatur enim Ona albeγdo.sensitiuum .medium sensitivum.quia affirmatur de homυ ne inquantum anima remouetur ab albedine inquatum qua-

47쪽

litas. generalior autem est qualitasqanimal.ideo albedo respe

Etu hominis est maior extremitas. eodem modo si me diuat. tribueretur alteri extremorum per se ab altero remoueretur

P aliud.utrisq; existetibus sub alio S alio genere cosiderabimus propinqtate termini cui, se attribuitur ad genus primu in quo

ed propinqtatem termini que ab altero ternario remoueturi coparato e similiter adsuu genus primu .&facta collatione qui propinqor primo generi fuerit censendus erit maior extremitas. ut positis termis ronali Albedie. hole medio existete ronali considerata hac ratione .constabit maiorem extremitatem sese albedinena. minorem uero esse hominem.hac eadem uia existimo Hermimu in tertia figura maiorem. minore Inq; extremi/tate diiudicasse. qui Alexader in sola figura secuda eius mente hanc extitisse. qua diximus Do modo insistrauetit.& huc mo/dum efficaci reprobauerit ratione. Semper enim in secunda figura maior propositio es siet negativa. nam sena mediu uel aeq/le est illi termino respectu cuius negatur de altero termino N. uel minus. nunquero maius. ut subtiliter speculanti apparebat. respectu uero termini de quo affirmatur sep aut aequalis est aut1Naius .nunquero minus in propositionibus inquam uniuer/salibus. Cu igitur ita sit semper maior terminus erit de quo me. dium negative praedicabitur. neque etiam uerum esta neces sarium. quod si termini problematis sub eodem sint genere noaequaliter. Sed alier propius alter remotius. qd ei minus propior dicatur maior. nam ratione alicuius termini negari poterit medium altero generi magis remoto.qui tamen terminus est

communior quam ille terminus propior. qui per se primo inest.quod sic manifestamus exemplo. Sit enim medium posse uolare. sit&uolatile.&homo. manifestum enim est quod posse uolare secundum se dicitur de uolatili.remouetur autem ab

ho se quatu naturaliter e cares penis.&hOcno eminus uniuer

sale tuo latile. S tame scdia eari dixius uolatile maior esse ex, tremitas ct secuduin eadem etialio.quo fit ut Heriminius secuc ta

48쪽

manifeste repugnet.ut patet diligenter inspiciet quae prius at

notauimus. Quod si forte pro Herminio respondere uolueri/mus dicentes duo ipsum dicere.prinui quando termini inaeqliter habent ad idem genus uel diuersum .iunc terminus gene ri proprior suae alio respectu censendus erit maior.& minor qest remotior. Et sic in praeacceptis terminis uolatile maior erit extremitas.homo uero minor. quamuis id per quod posse uo/lare ab homie remouetur.n sit minus uniuersale .quam Volatile. Cum autem termini problematis aequales sunt sub genere tunc recurrendum ad secundum . quo de quaesito prius certifi/cati simus. considerantes.s per quod remouetur dein me

dium ipsum&per quod affirmatur de alio S secunda regula prius inducta locum habet in dignoscenda maiori & minotieXtremitate. Sed contra ipsum adhuc est.quia eisdem termi nis acceptis uolatile&homo respectu medii quod est rationale manifestum est syllogizari posse nullum uolatile hominem

esse.3 tunc maior extremitas non erit uolatile cum tamen propinquior sit generi sumo .quam homo nisi dicat Herminius. non semper praedicatum conclusionis maiorem esse extremi,

Iatem.quando etiam est praedicatum quaesit quod naturaliter dissoluitur.quod non uidetur rationabile.patet igitur quomodo ex quaesito tantum extremitates syllogismi cognoscatur ut prius etiam satis conuicimus. Caput nonum ponit ortum aliarum figurarum a prima de combinationes quae fieri possunt in unaquaque earum. Icemus quo pacto figura prima quae Omnium est p/d fectissima secunda, tertia figura nascantur.sed primi dicere oportet. quae ipsius figurae primae proprietates stat. cum igitur copulationes propositionum adinvicem secudum quantitatem dc qualitatem dc ordinem sex, triginta nu/nter coniugationes sint.ut sequenti capitulo monstrabimus.

quatuor tatum modi in figura prima collectiles sint in quibus

49쪽

duae conspiciuntur proprietates Altera quidem secundu qua em se undum qualitatem altera.d haec quidem in mino tu uero in maiori Semperemnam figura pruna maior pro positio est uniuersalis md ens secundum qualitatem potnim dc affirmativa essed negativa.minor autem semper an

Σtiua est.non autem semper uniuersalis aut particulans .sed indifferens.primam harum proprietatum seruat figura secuda in modis aliquid concludentibus.semper enim uniuersalis est ch cuuidem probabiliter euenit.nascitur enim a figura prima

imem o os regulares figurae primae conuersa malori regu me in secun .hoc enim in solis secundo dc quarto figu/t orim contingit maiori conuersia fiant regillardi d* ctae u rsione maioris modum figurae secudbent o similiter dicendum defigura tertia.qua a prima pec e sone minoris producitur.licet itertia regulares omnes

concludebant.ex his cognosci potest figura secunda . tertia cura perfectior est.tum quia perfectiori proposito oritur

DOAnt. minime in tertia figura fieri potest Sc illud: aduergendum in figura secuda maiori determinata secun

si indistincta quantitate nascatur secundum qualitatem deterni nata Ipsa quo figura secunda ut Ioanes grammaticus Oritur similatur naturae quae ex speciebus oppositis unam alte ranon magis intendit.sed ambni dinem.&e utraque specie natura melior.eOde in termν

praedicatur praedicatum uero semper subiecto naehus e t.1ertia aut figura materiae propositionem habet quae formis Onam

secunda tertia praestat utraque figura prima est potior.el elii

50쪽

animae humanae quodammodo sinitis quae medium duos

puntur existit Sic altera extremitate melius est medium tuo te inmore in figura prima.altera uero deterius hoc est timestrursus figura secunda magisqtertianea raro enam particulare ut inquit Ioannes granimaticus o

secunda figura fatis apta. conatur enim dialecticus eorum νγ posita concludere quae a respondente concedutur&hoc γPlus pernegationem contingitsophistico uero syllorio

sophistae caepius indefinitas. qnae particularibus aequivalent

Concludunt easdem. sicut igitur ura prima.qui

tatio syllogisino aptatur perfectior est teris a figuras amas uiolatis uidendum quo modo praedictus com alio nunt numerus habeatur. boniam igitὐr tres an ob Iors,ttonum species positae se .uniuer .parzeu ex quibus per complicationem cum qualitate 3 or ne positionum prius annotatum numerum conficiemus ex ri

gulis enim eiusdem quantitatis modo,quatuo

sumus. hoc modo. ex uniueis ilibus utrisqueamrulati utrisque negati uls.autinatori Trinatiua initiosi e '

duodenarium numerunt sim pileeq; eiusdem uti

binato eSconcrescut.po it in uersilis, o solii uniue s eos: risedet pisculari. S ita definitae secuduita amba nii, dreratronabiliter di ipsus numerii; proci collectionem consimilium resurgebat i i iiii,

luna fiebat comparatio.hic uerba d.