De gradibus medicinarum

101쪽

dicato antecedetis existente determinatio e subteisti eiusde ipsius antecedetis .dotalis propositio hypotetica uirtute talia modo est una propositio categorica.queadmodu dicedo.Si duo tria guli sui cotinui .ipsi sunt aequales.ubi subiectu est terminus uniuersalis sine determinatio pticularitatis.S praedicati antecedetis est determinatio eiusde subiecti. xio tantu dem est.ac si diceretur.Oestriaguli cotinui sunt aequales. Vbi uero in anteceden/te sumeretur nota plicularitatis ex pte subiecti.tuc talis propo sitio cu eo dassumitur Itineret uirtute syllogismi categorici. si dicedo. si aliqui duo triaguli sunt cotinui .ipsisut aequales.&resoluitur sic.oes duo trianguli cotinussu equales.alliduo tria puli sui cotinui.ergo fiat aequales. Si uero praedicatu antecedetis no possit ee determinatio subiecti eiusde. sicut dicedo. si ho estata h5 est substartia. quia alatn5p5t homine determinare, quis haec c5nexa in terminis uniuersialibus explicetur.no est tantum una propositio categorica .sed cu assumpti 5e uirtute cotinet svllogismi categoricj.ut pater.hoc modo facta resoluti Oe. i ne aiat uva .ho est alat. 3 et in syllogismo hypotetico assuptio fuerat infertur. ergo homo est substartia ide penitus si antecede/ti signi pticulare fuisset appositu. Vbi uero iii hac eade cone xa uelimus arguere ex opposito cosequetis ad fere tu opposi tu antecedetis .inqt Averrois Juirtus huius hypotetici syllogit mi est uirtus syllogismi ducetis ad possibile.quod hoc mo nu stratur sentureniri uirtute syllogismi categorici. si. ho est aiat. oest substatia. Sedii est aiat. ergolio est substatia. Si uero habitac5clus15edicatur.hoc aut est falsu .h5 est substatia. ergo illud ex ouo sequitur. uidelicet*h5 sit aiat. Tic arguemus sic. si ho est

da homo e substatia. Sed h5, 5 est substatia ergo homo aiat.

facto syllogismo expositi 5e antecedetis adpositione Osequetis A resoluto eo de in syllogismu categoricu dicemus. Oe tale suba .h5e aiat ergo h5e substatia. cinus dat Opposito. honoε substatia arguemus sic. oe animale substatia.sed hono e substa

tu ergo h no e aiat.in huc igitur syllogismu.qui est secundae ii

102쪽

gurae perina possibile resoluitur syllogismus hypoteticus ex IN

structione consequentis inferens Oppositum antecedentis. uel

absolute dicere possumus statis syllogisnus resoluitur immo diate in syllogismunica tegoricu secudae figurae scuti praeindu cto exeplo rcet inspicere. quare patet. Falla conexa. quaeresel

uitur in duas proposition es si ex ipsa fit sy llogism s.co tinet uir

tutem syllogista categorici. Si uero no resoluaturi duas propositiones. sed in una categoricitatu . si facta assuptio e fiat syllogismus hypoteticus .proculdubio talis syllogismus i t Averrois)cstuere codatioalis.ut dicedo. Si duo triaguli sunt cotinui. sistata quales. sed aliquiduo triagulis ut cotinui. ergo ut aequales

ia opus est et syllogisno categorico semp. ueiad propositione

uel adam aptione.aliter pipsam unicertificaretur quaesitum ignotu. Quod si us dicat .accipio propositione categoti uni uersale. cui qui ualet dicta c5diti 5alis. 3 ex ipsa cu assumptio e facio syllogisnu categoricia hoc mo. Oes duo triaguli continui sunt aequales sti triaguli sunt continui. ergo istis it . aequales. hiC syllogisnus e categoricus. ergo hypoteticus. .hllio qui ualet. uirtute Cotinet Categorici. dice du*nop omne syllogisnu a

tegoricu certificatur de quaesito. sed jeum talia. certas Cotinet

proposito es qui uero alicuius praemissae probatione diget.hic profecto no certificat de quaesito. sed qui ex praemissis demon. strat certitudine habetibus. propterea aute dicitur syllogismus ille hypoteticus esse uere hypoteticus. quia licet aequivaleat syIlogismo categorico. Ille tam ccategoricus no habet praemissas per se notas sed probatione indigetes.&nonae hypotetici de illo etia. qui habet forma categorica. dici potest.propterea coia cludit. si premisse sint sippostae quas tamen supponi non est necessarium. cum demostrari possint. Et ideo sipetius diceba/mus. ubi praedicatum antecedentis in connexa potest e determinatio subiecti eiusdem antecedentis in connexa habente idem subiectum antecedentis V consequentis. talis propositiot quivalebat uni categorica: quam nil odico non esse per se no

103쪽

ta. propter et Ii praedicatum in ipsa est passio. quae de subiecto demonstrari potest. Aequalitas.n triaguli contutu proprietas est. de ipso triagulo demonstrabilis. Syllogismi uero hypoteti

ci qui uirtute continent categorici. Et uere categorici sunt, semper continet proposition c.qua est per se nota eo p praedicatuest deessentia subiecti.&non est dubium ipsis certificaret de quaesito ignoto. eo lex praemissis per se notis fiunt . ut dice losi homo est animal.homo est stib statia.sed homo est allimal er/go homo est substantia. qui syllogismus in categoricum ple notum sic resoluitur Onme animal est substantia. Omnis homoestantinal. ergo omnis honao est substantia. inquO'praemissae. ui/detur esse per se notae.&ideo certificant de quaesito. si sit igno/tum eodem modo dicatur de aliis syllogismis hypoteticis. qui uirtutem habent syllogismorum categoricorum Tertia spect/es syllogismorum hypoteticos est. cuius connexa habet idem praedicatum in antecedeteis in consequete. Sed haec duplex

existi aliqua n.tatummodo est de e secundo adiaccie .lami antecedente Q in Osequente.aliqua uero de cadiacete terim de

utraq; uer disseramus. Et de earidem quae est de pnedicato.qd est de alumina no resoluitur ad duas propositoe tres ter ma nos dicimus uere ex ea fit syllogismus hypoteticus. uirtus ipsius conexa est uirtus unius propositois categoricae latum Ut si dixero. filio est.aial est .sed Eo est ergo tale. maior at aequalet huic u est.ois Eo est alat. 4quis sat pse .id tamen quod assumiturno est os Kaecem no est se .lio est. si qdeesse accidit Oi entiae oraeter H ut alibi demostratur.uel alte si sit se. nos propolito se primi modi. Illa vero' est de esse adiacente teritu .fecundum uerro cotinet uirtute similitudinis uel enthymematis sicut dice do si lima est spericae figurae 3 sole sperica figur. e. aclidat resoluitur syllogismus hypoteticus factus e tali conneXa, ad dresoluitur uel smilitudo .uel enhymema. Adclitat Averrois a declaratu eeri enthymema resoluitur i duos syllogismos categoricos.existimo. uelit dicere Averrois. hoc O dicitur

104쪽

in sine secundi libri priorum tale enthym ema uel signum resoluitur ad formam syllogismi primae figurae sisolubile.aut ad forma syllogismi tertiae solubile.sed uerum.na in secunda figura

sem enthymema est solubile, o, .syllogismus igitur hypo

theticus de eo depraedicato in antecedetere cosequete ipsius propositois conexaeno est uere syllogitatis hypotheticus.sed eius talum o forma habet. Sed hoc clarius intelligetur uiso se, cudo libro priope. Quod aut inqt Averrois in specie conexape eiusde praedicati in antecedete 3 icosequet este.quae aequale an uni proposito categoricae. sicut dicedo si rex bonus est. ciuitas e bona credos virtus huius syllogismi hypothetici sed rex est bonus ergo ciuitas est bona .resoluatur in hac sola cathe/gorica propositione.quae est rex bonus facit ciuitatem bonam. Quarta uero spes est cuius subiectu antecedetis est praedicatu icosequete. ut siquis dicatii ratioalee illud' cognoscit. etiam Angelus est ratioalis. Et dicedo si propheta sit ille in quo e so licitudo seu prouidelia. Mahumetus est propheta.tuc si utra sit affirmatiua .uirtus eius,5 habet figura cathegorici syllogismi necessarii.propteret aequale syllogismo irregulari ex duabus affirmativis in secia da figura. Si aut coseques fuerit negatu . tunc

uirtus talis syllogismi e uirtus syllogismi cathegorici in secuda figura necessarii. ut dicedo si propheta het' solicitudinei cura Mesulumanio e propheta resoluitur sic.propheta het soli/citudine Mesuluinan noli et solicitudine ergo Mesulumano propheta. SinitIiter erit syllogisinus statecedes fuerit affirmatiua couertibilis. ex affirmativis.n.co uertibiliba e syllogisnus isec da figura in praedictis arcoibus spebus conexa noen ecesse espconexa ipsaee pse nota postremo addit Averrois φ ali*co λdit5alis .e leo e prorsus termios hebi artecedete dei cosequete sed ord e, mutato. sicut e couersio uniuersalis negatiuae t terminis. dicedo si nullus lapis elio nullus h5.e lapis. querae codietio

quae formam syllogistica efficiant. Et talis conexa cuius antece

105쪽

delis&consequelis eisdem prorsus terminis participat. Sed pinutato ordine probatione indiget. dc non est de se manifesta.dcuere syllogisnium hypothetici unconstituit. sicut de illa di

Cebatur cuius antecedens dc consequens in nullo termino comunicabant.&si iniliter quacunque alia conuersa dicatur Aristoteles igitur in libro priorum non multum de syllogismis hypotheticis pertractit propterea quod aut n5 decertificant de quaesito uel in uirtute syllogismi categorici hoc faciunt quare superfluum est uti syllogisnis hypotheticis ad uiam demostraλtitiam ad quam ordinatur tota tractatio syIlogismoruna Aduertendum tamen secundum Alfarabium.quod nota conditionalis determinat dubitationem supra id. quod replicatur. Et puto quod uelit dicere.quod haec nota si licet no certificet de ante, cedente. certificat tame de consequenteis supra antecedens indiget probatione. Sed repetamus.quae diximus omnia generaliter dicta de hypotheticis syllogismis.& dicamus quod aliqeorum sunt uere syllogismi categorici. Et quidam sunt propositiones categoricae per se notae.&quidam sunt. sicut declaratones quaedam rerum minus notarum per magis nota no quide. quod ea .quae sunt minus nota sint naturaliter ignota 8 certisi centur per alia tanqua per se nota. Et eo modo declarant sicut

facit inductio.& quae uocatur diuisio. Aliqui uero sunt' uere syllogismi conditio itales. Et Alfarabitis inquit Averrois non uo/luit eum ee syllogisnum coditionalem.qui maiorem S assum γptionem haberet manifest ana. propterea a etiam secundum ipsum conclusio fuisset secundum se manifesta Averrois aute. quia non ita dignificat syllogismos conditionales. sicut facit Alfarabius. dicit ipsum es seuere syllogis inum c5ditionalem.propterea. p,5 certificat de quaesito naturaliter ignotosed de eo. quod iam notum est c5 cludit.quamuis non sit forte ita notu. Alfarabius uero uoluit syllogismos c5ditionales quatenus co/ditionales sunt certificare posse de quaesto ignoto naturaliter. Et in hoc tanquam principio c5uenit Avicena qui ulterius di

106쪽

xit quando contigerit connexionem esse per se notam.& similiter assumptum quod reiteratur etiam esse per se notum tunc non debemus assumptionem explicare propterea φ rati ipsi faciliter cogitat id.q assumitur.&reiteratio eius i gnificatur per ipsam connexionem.maxime quado fuerit per se notum. decus uero quando non per se notum erit. Contra dictu hoc Avicenae multipliciter instat Averrois.quia si uelit Avicenna. connexio ipsa per se significet prima lignificatione supra sumptum.quod reiteratur.hoc proculdubio est falsum .natura enim conexionis in se est alia a natura eius.cui ipse connexi aduenit.cui accidit fieri magis in his . quam in illis terminis.non igi

tur per se habet significare super id. cui accidit ipsam addi. Ipsis

quoque terminis accidit.*aliqua connexione conectantur. Et si sorte dicat Avicenna intelligere se hoc modo. φ cum con nexio ipsi actu cognoscitur ab intillectu.quod tunc etia in abitellectu actu cognoscitur id.quod per ipsam conexione con iungitur id autem.quod reiteratur tali connexione coniungi tur.& ideo non oportet ipsum rei terare. Contra hoc arguit ideAverrois.quia sequeretur. quod conexio ipsa apud intellectu esset magis nota.quam id.quod per ipsam connexionem con nectitur.ex quo ipsa cognita .d quod per ipsam connexum fuerit etiam cognoscitur.&est causa cognitionis illius secim dum intellectum Avicennae. Et rursus sequeretiir quod illud.quod connectitur postmodum non esset necesse reiterare.&ex quo est causa conclusionis.quae concluditur. esset illa notius.quamuis sibi connecteretur in antecedente.Et sic sequuntur duo in conuenientia hanc responsionem.primum sipsa connexio. quae est relatio esset notior duobus conexis.quae relativa sunt. ex quo est causa cognitionis utriusque secundum 'unum relatiuum esset naagis cognitum quam alterum .imo unum cogni/tum d alterum incognitum. Et potest addi in conueniens tertium. quia supponentibus nobis secundum hac responsionem

quod connexio per se nota daret esse eius quod per ipsam con

107쪽

nectittar per se notum.seqtieretur.quod inpossibile esset in aliqua connexa coneXionem ipsam Te per se nota in .ct id quod connectitur non esse per se notum. Et sic non polluisset Avicennana distinguere connexam connexionis notae habentena Id.quod elleratur per se notum ab ea. tua illud habet ignotia. Si uero seipsum 'excuset dicens. quod connexio non dat d. quod connectitur non debere reiterari. luarido ipsum fuerit pse notum. non autem quando fierit ignotum .iun ipsa connexio ponit reiteratam per accidens. Et hoc non potet assgnari pro efficaci causa quare exiitente coimexione nota.d illud. qd Per assumptionem reiteratur.notum non erit syllogismus. Sed Potius ratio efficax erit illa. quam praediximus .scilicet quia Ossibile est ut connexio sit nota assumptum notum.&non sat conclusa ope se Ota. ermo igitur Avicenna totus est sophi/sticus putauit enim post , deeste. ut coluncti duarum rerum sit per se nota&altera ipsarum sit per se nota.&tamen quod illi coniungitur non esse per se notum. Quod tamen est falsum. Et in inquit Averrois in fineabominationis.propterea quod quado unum Coniunctoruna fuerit per se notum. reliquuna de necessitate erit per se notum. Motus autem Avicenna ad hunc errore propterea quod ipse argumentatus est argumeto.quod nesciuit soluere Sequeretuet enim inquit ipse.quod nisi ci noticia connexionis ' noticia alterius partis staret ignorantia alterius partis ipsius connexae.quod nihil esset ignotum naturaliter. propterea quod si aliquid esset ignotu naturaliter maxime et quod per syllogisinum categoricia certis catur. Sed illudnoi potest esse in Otum naturaliter. nam praemissae eius ex quo Cer tificat de qto sunt notae naturaliter.&conexio ipsaria et enota naturaliter.3 coclus ieet nota naturaliter.&no ignota sicut dicebatur ergo ut A uicena.necesse e dicere.qd conexioe cognita&cuassu pio cognito stat ignoratia alterius continuaticu assumpto in ipso antecedente. Sed iste homo deceptus est cre/didit enim quod cum noticia praemissarum staret ignorantias

108쪽

conclusionis si praemissae fuerint ordinatae ordinatio he syl/logistica possibile enim est. quod in ordinata praeniissae O gnoscatur non cognita conclus One.quia praemisi aenon sunt compositae compossitio e syllogistica &quemadmodum subtiliter inquit Auenois. Illatio ipsi vel .ut ipse dicit consecutio in syllogismo categorico simul habetur cum conclus One des musiciuntur.5 imul ignorantur. utraq; est effectus syllogismi categorici concludentis ex pra missis naturaliter notis Syllogismus uero conditionalis supponit illationem hac.& ideo caipsa nota fuerat.&assumptum per se notum .nec concluso potest esse naturaliter ignota. Et rursus in syllogismo categoricolatiotio est absolute per se nota .nec etiam in prima figura icet in hac ipsa stillatio per se nota ex propositionibus. quas effe/ctus ipsarum propositio una. In syllogismo uero hypothetico

continuatio ipsa tion nascitur ex propostionibus.sed si s in O/ta.epse nova. fallatat Averrois libros logicalem uicenae.&praecipue librum.qui inserit,ituralsase. Sed reuertamur nos ad propositum.&dicamus. I propositionum condita Oaltu aliae sunt simplices.S sunt illia quae uirtutena non habet categorica. Quaedam uero sunt non simplices.&sunt illi qua uirtutem habent

syllogismi categorici. Hoc supposito inquit Huerrois .quod non est distJcile cognoscere.qua uoluit Avicena dicere de tertia specie syllogismorum.quos appellat copo satiuos . quod haece species distincta tam asyllogismis categoricis.quam a syl- Iogismis hypotheticis.propterea cisyllogismi categorici sunt ex propositionibus categoricis syllogismi hypothetici expropositionibus hypotheticis Syllogismi uero compositivi sunt

compositi ex propositionibus categoricis.& propositionibus hypotheticis. tale ex una categorica.&altera hypothetica .st quead modusyllogismi categorici concludunt quae si categorica . ita syllogisivi hypothetici concludunt quae lata hypotheti ca. in scientiis enim utrunque quaesitum qua ritur tam categori

cum quam hypotheticum. Dicamus autem de syllogisinis cύ

109쪽

positivis. quod' ipsi ad similitudinem syllogisnorum catego

ricorum habent tres figuras. t si quidem ipsi sunt uere catego rici. quemadmodum existi naauit Averrois .idem est dicedum. si enim. quod est praedicatum in antecedente pretemissae condi/tionalis .fuerit subiectum in consequente. tunc est prima figurasyllogismorum compositivorum. Si uero idE terminus sit praedicatum in antecedente S in consequente erit figura secunda udem compositivorum syllorismorum. Si uero subiectu

Utriusque. erit proculdubio figura tertia. Et ulterius addit Aui/Cenna. quod'quemadmodum syllogis ni compositivi diuidutur in tres figuras sicut syllogismi categorici. Seruant etiam ea. quae seruant syllogissea categorici circa quantitatem.5 circa litatem nam inter propositiones hypotheticas aliquae sunt uni uersales .aliqua particulares.&rursus aliquae affirmativae aliquae negatiua . sicut etiam propositiones categoricae. Sed quia pro positio categorica non aliter diuiditur in modos constituen/tes syllogismum propositio uero hypothetica diuiditur. ideo adhuc plures species sunt syllogisaaoru compositivorum tu et conditionalium . quam sint species syllogismorum categorico rum syllogismi quidem compositivi multiplicatur propterea quod possim tesse ex proposito e conditionali c5tinua. S proposito ne disiuncta. Et sic syllogismi compositivi erut dupla ad syllogismos categoricos. Et si ulterius uoluerimus poterimus uariare dicendo. quod in ipsis potest esse categorica ma/ior. Conditionalis uero minor. uel e contrario. Et eodem mo/do de syllogiliaris hypotheticis imaginatur.quidam enim syllosissimus hypotheticus Componitur x duabus cotiditionalibus conneXis. Quidam ex duabus conditionalibus disiunctis alius uero eae disiuncta ct connexa. Et hic diuiditur in ditas specie . aut enim disiuista est maior. 8 c5neXa minor .aute c5trari,c5 nec maior.' disset nator. Et breuiter conatur Avicena pro prictateSOmnes propositionis categoricae . de quibus pertractauri Aristotelas in libro ο ἰέρα κνεια propositioibus condiu

110쪽

onalibus attribuere.&demum concludit aliam specten syllis sismorum esse syllogismos compositivos a syllogismis categoricis. quamuis proprietas figura eorum sit proprietas figurae categoricae De syllogismis uer conditionalibus composi/tis ex utraque conditionali dicamus. quod si sat composi/tum ex utraque conditionali continua seu connexa quod hoc contingit quinque modis in prima figura nam aut syllogisnus componitur ex duabus propositionibus conditi/onalibus connexis non sirinplicibus.utpote.qua resoluantur duas proeositiones.d tres terminos.Et tun C recte dicit Auer/rois.tales syllogisnos esse uirtualiter duos syllogismos categoricos. ex quo praedictum est.quod conditionalis non simplex resoluitur in syllogisnum categoricum. duae igitur in duos syllo

gismos categoricos resoluentur quemadmodum dicendo. Si hoc.quod apparet. est homo.ipsume animal. Et si ipsum ani/mal ipsum est sentiens. In quibus duabus connexis duplex met nor.ut duplex conclusi,duorum syllogismorum categorico rum ess explicita .Et maior in utroque innuitur hoc modo. Ois

homo est animal.hoc quod uidetur est homo ergo hoc quod uidetur est animal.& omne animal est sentiens hoc quod uide/tur est animal. ergo est sentiens. Et in tali syllogismo habete foramam syllogismi conditionalis.quaesitum est categoricum sduos syllogisnos categoricos est certificatum.quare ille non debet poni alius in specie asyllogisnis categoricis. Si uero syl/logisnus figurae conditionalis fuerit compos tu exim missas

conditionalibus connexis.&simi Iicibus.hoc est.quae non re soluantur in duas propositiones.&tres terminos.est aliter sentiendum.&multipliciter etiam distinsuendum. 'am iste syllo/gismus est quadruplex.aut inina est non cotinuationis.uel 5 nexionis.ignotus autem inesse.& sic syllogisnus factus ex dua/bus conditoalibus Aequivalet syllogisnis duobus compos tiuis compositis ex c5ditionali.& categorica. Exempli gratia Dcendo.si sol ascendit dies est. si dies est steli non apparent.re