De gradibus medicinarum

71쪽

turaliter idem qtiaesithim sicut modi cudae&tertiis figurae discuntur etiam per conuersionem perfici uel per deductionem ad impossibile. Sed quemadmodum inquit Averrois modi secundae&tertiae figurae reduc utur ad primam per conuersio nem S talis conuersio est ad ostendendum conclusionem syl logismorum naturalium. conuersio autem quam posuit Aristoteles ad reducendum syllogisinos ex minori negatiua uniuersali in prima figura dc tertia maiori existente affirmativae ad ostendendum syllogismos artificiales 11on autem naturaliter certifi/cantes de quaesito quemadmodum de ipsis putauit Calenus. Absolute igitur uel modi quos ipse posuit ninil naturaliter concludunt uel aliud a quaesto .Et quod moduliabetur ex Auer/roiuidetur solum Calenus posuisse modos quinque esse figi rae quartae quos theophrastus 3 Eudemus existinaar ut esse figu/rae primae. De concludentibus uero artificialiter tantum d soγlum minorem de maiori per modum utrobique existens prae/dicatum vel utrobique subiectum quos posuit Aristoteles. Nihil meminit Averrois de intentione Caleni. Forte autem propter hoc quia i aliis figuris uel medio utrobique praedicato uel subiecto existente cognoscitur ante conclusionem quae maior extremitas sit& quae minor sicut aliquo modo in modis quos posuit theophrastus. Sed si aliqua ratione erant ponendi non erant.propter hoc omittendi quia nec in secunda nec in tertia figura aliter potest maiorem uel minorem extremitatem quis cognoscere. penes subiectum quaesiti' praedicatu . In quarta uero figuraeco trario maior propter subieci una quaesiti minor ex praedicato. Et si hoc ita habet oportebit ponere figuras sex quarta quae medio in altera pra inissaru subiecto minorem de maiori concludat. Quinta medio utrobique predicato praedi cans in conclusione minorem de maiori. Sexta uero me/dio utrobique existente subiecto minorem de maiori. Eo deni modo cum prioribus duabus concludens imo forte comin

inuundus the oldo quia medio utrobique existente prae/

72쪽

dicato sit reductio adfiguram primam per solam conuersamnem minoris quae est uniuersalis. negativa facta transpositio. ne praemissarum particulari posita pro minori .exist ente uoro utrobique subiecto conuersione maioris quae solum parti culariterio uertitura minori negativa facta maiorio propter/ea erit prior ordine postrema uero quia duplici conuersi Cne indiget in modis nullo modo maiorem de minori concludentibus poneretur illa quae medium nunc subiicit nunc praedicat Quamuis alios modos habeat qui sola conuersione perficiuntur 3 qui naturaliter aliquod aliud quaesto concludunt. dedquia figuras naturales solum Aristoteles in tedit de quaesto na/turaliter certificates io dc illos uelut modos artificiales nihil naturaliter certificantes quodammodo posuit in figuris secundit quas habent medium. Existimauit enim Aristoteles nullam si, guram esse.quae depraedicato quaesii praedicaret mediu)c sub/iecto idem subiiceret. Vel forte Calenus uoluit quartam figu/ram esse quae in conclusione maiorem de minori praedicaret ipraemissis uero medium de maiori diceretur. Subiiceretur autem inori S propterea quos Aristoteles in secunda tertia figura dixit concludere minorem de maiori existimasset Galenus non esse uerum .sed in omni figura maiorem de minori coctu.

di.ut si dixero aliquod animare homo nullus equus est homo crgo aliquod alallion est equus maior propositio e in qua positus est equus. si uero conclusum fuisset aliquis equus non est animal conclusum fuisset minor de maiorio hoc propterea a

hoc est conuersum conclusionis quod concluditur 3 est mo/dus tertius figurae secundae minori prolata prius. tota haec On. fusio procedit quia non ponitur Conuenientia explicita in terminis quid maior extremitas dicaturo quid mitior in qualibet figura. Sed dicamus ii subiectoum qua siti quod intenditur pconcIussionem concludi eo Ordine quo propositum fueratq/situm in omni figura sit minor extremitas. praedicatu uero eius demimaioreXtreinitas.quod tunc sicut est impossibile in pri/

73쪽

mafighira tertia minori existente negatiua maiorelia deminori concludere neque in secunda, prima maiori existente par/ticulari secundum Aristotelem. sic etiam dicere est necesse se/cundusia Calenum.quia admittit quod medium in figura pri/ma praedicetur de subieet quaesiti.subiiciatur autem praedica/thblautem uesimus quod medium in figura prima sit quod retpectu unius extrem talis subiicitur respectu alterius praedicatur hue praedicetur de praedicato quaesiti.siue de subiecto ita iubiectum in una sit praedicatu .in alia de maior 3 minor propositio cognoscatur penes subiectum uel praedicatu quaesiti tunc impossibile est.* in prima figura ct tertia maiorem extre mltatem uae est praedicatum quaesiti de minori concludat seli subiectum eiusdem minori existente siegativa exempligi a tia.Si uolo Concludere q aliquod animal non est equus quod

fuerat a me quaestum.animal minor extremitas est maior aute

equus.dic hac conclusionem non cocludi posse minori exiliente negativa in prima uel tertia figura.maior enina proposi/ti erit in qua equus. minor autem in qua animal aliquod ambina est homo.nullus homo.est equus aliquod animal non est equus.quaestum ipsum concluditur.sed non maiori existente particulari .sed uniuersali negativa.&est quartus modus figurae primae.&s militer si praedicatur animal.&subiiciatur equus minor erit negativa. Et ideo absolute cocludo. modi figurae primae concludentes qu estum.&habentes maiorem& minore ex praedicato&subiecto quaesti secundum compostionem naturalem sunt tantum quatuor.quos posuit Aristoteles. secudum quem prima figura est.in qua medium subiicitur praedicato quaesiit.& de subiecto eiusdem praedicatur.praedicatum e/ro subiect una quaesiti maiorem A minorem indicant extre/mitatem S propositionem licet non ex hoc. antum cognoscatur esse maior in figura prima.quia estpraedicatum sed etiam Prie medio praedicatur.utrus enim exigit figura prima' in mo/

74쪽

dis naturaliter concludentibus.qui ab Aristotele sunt expliciati. Theophrastus uero& caeteri qui ita odos quinq; addiderunt

figuraeptimae possunt definitionem paucioribus compraeben dere.non ita ea n coartantes adherere medium.quod praedicetur de subiecto quaesiti. ct eiusdem subiiciatur praedicato .sed figuram primam eam esse.quae medium terminum habet de altero terminorum quaesti praedicatum .alteri uero subiectum. maior aut 3 minor extremitas ab eo.tripliciter definiti p5t nota me noue Oes modos singulis dfinitioibo copleiste do. Sed pressius de accipiedu maior cxtremitas erit. d medio termio praedicabitur.& erit quaestionis terminus praedicatus qua definitione ut diximus tantum modi quatuor ab Aristotele comprae henduntur a ius uero duobus modis potest maior extremitas definiti. quae de medio praedicaturinae sit subiectoum quaesiti. siue sit eiusdem pra dicatum. Et hac definitiori e modi quidem

nouem initima figura continentur. Sed quatuor quidem per naturam . quos Aristoteles monstrauit. quinq; uero praeternaturam minorem de maiori concludentes. Sed si hoc modo iiDtellexit Theophrastus& qui eum secuti sunt plurimi. sicut infigura prima censuerunt Onumerandos esse modos .qui minore de maiori concluderent in aliis figuris cocludentes minorem de maiori debuerat 5 numerare. sicut eum. qui ex minori par ticulati affirmativa.& minoti uniuersali negatiua .in figura secu/da minorem de maiori potest concludere.&eum qui in tertia eodem modo concludit minoti existente negativa sicut eniin prima figura secundum ipsum sunt modi.qui conchidunt directe maiorem demin Oti&e conuerso. minorem de malori S

alii. q tantula in Orem de maiori similiter in secunda S tertia fi/gura si diligenter allimaduerterit. Si uero aliomodo censet maiorem extremitatem Quae est praedicatum quaesiti siue pnedicetur de medio sese eidem subiiciatur. tunc amplectitur Theo/

Phrastus figuram primam Aristotelis de quartam Caleni. Sed

75쪽

sorte dubitabit aliquis contra Theophrasbim.quia in secundo

modo primae figurae ex ueris concluderetur fallum quaesituna enim sit.an nullum animal sit homo.maior extremitas e homo minor animal. quoniam hoc subieetum illud praedicatum exi stit arguatur igitur sic.nullus homo est equus.Omnis equus est animal nullum animal est homo.quod ei falsum. Sed ad hoc forte diceret Theophrastus quod in prima figura.ubi maior subiiciatur medio dies utraque praemissarum sit uniuersalis.notamen uniuersaliter concluditur.sed tantuni particulariter. er po aliquod animal non est homo tunc ulterius debet Theo/phrastus ambigere quomodo maiori subiecta medio conclu/satur uniuersaliter in secundo modo syllogiis orum imperse

ctorum in figura prima. Et rursus in modis non naturalibus nodebet Theophrastus eam maiorem propositionem putare. Quae communiter existimatur. nam semper praedicatum quaesi/tinuo de maior extremitas.est In ea prae misi arum.quae dicitur minor Ommuniter. Existimo igitur ad mentem Theophrasti melius dici secundum primum modum Secundum uero Calenum ut existimo dicendum quod in quarta figura maior

Propositio est.in qua est praedicatum quae siti. subiectum res ehu medii minor.in qua subiectum de medio praedicatur.5 ubterius secundum eundem si ponantur modi quinque deler uire figurae quartae.tunc quae apud Aristotelem cessetur maior. apud Calenum est minor.5 econtra .quae apud Aristotelem in eisdem modis απάνα κ λη si factis est minor.apud Cale num est maior. Et tunc secundum Calenum.Oportet dicere ouod in quarta figura ex duabus affirmativis concluditur quae stum particulare affirmativum.& est primus modus figuraeotiari Secundus modus est ex minori uniue ali affirmativa. maiori particulari affirmativa. particulare et amassirinatiuunt concludens. Tettius est ex maiori uniuersali negativa minori

uero uniueruli affirmativa particulare nefatiuum colictu

76쪽

dens cumus ex uniuersali negativa constat d minori part culari affirmantia. ex quibus particularis negativa concludi tur. Horum uero modo' reducti Oeom 5 quo ponit Boetius secundum intentionem Theophrasti nisi praemissarum de

nominatio mutatur. Secundus uero modus qui ab aliquibus ponitur malori uniuersali negativa minori uniuersali affirma/titia .uniuersalem negativam concludentibus non puto posse poni a Galeno.propterea mo in omni materia ex talibus uniuersalibus uniuersaliter cocluditur. Sed solum in ea materia inquari rectem prima figura concludatur. Et ideo modus ille est solum factus per refractionem imodo secundo primae figurae. nec secundum Galenum habet maiorem negatiuamis mino rem affirmantiam.sedec5tra. ex quibus sequatirparticulatis ne gallua per teritu figurae quartae quare modi figidae quartae hoc uersu possunt contineri. Barali dabatistipasmἴsresistoinorum quo patet I quarta figura minorem non potest habere negatiuam icut nec prima uel tertia in praedictis pro complemet to huius dissicultatis duo soluenda occurrunt.ptimum cum in secunda mertia figura, 5 cognoscatur maior uel minor extre/mitas.nis penes subiectu praedicatu ipsius quaesiti quo mo do in coniugationibus concludentibus minorem de maiori in ipsis poterimus cognoscere maiorem dominorem proposi/tionem .uel potius quo pacto uri poterimus dicere minorem aliquid concludamus 3 accipctum uel utrobique praedicatum potetimus cognoscere Quae

extremitas de alia sit concludenda ex quo sunt i quali dissido

s non em ordine ad medium Ad riirum horum icen uin

in omni figura in qua aliquod tacestum proponatur.quod debet cocludi e uel noee eius subicctu nator extremi asor dicatum maior.ut si dixero quod aliquod animal no est equus

quia aliquod animal est homo.&nullus honio est equ2, iii

77쪽

siglira .uel nullus equus homo persecundam. A uter Mo/dus est naturalis concludens propositum scilicet maiorem de minoridi praedicatu ni quaesiti desubiecto. Dubi nullu fuisset propositum problema.ubi medium in negatiua uniuersali fuisset praedicatum in alterai particulari affirmativa subiectu ipsuquaestu naturaliter conclusissemus.in secunda et figurat de fuisset conclusum secundum ordinem naturalem. quia naturaliter negativa apud intellectum constitueretur maior 3 particularis minor. Est enim conclusio quodammodo naturaliter cogit ita in praemissis.ut habetur in primo posteriOR .unde nullo proposito quaesito dicentes.aliquod animal est homo Oi ullus homo est equus . naturaliter concludimus.quod aliquod animal non

est equus .ati quarto primae minore primo loco proposita nec

hic syllogismus aliquo indiget. ut appareat necessarius. 8 similiter dicentes .aliquod animal est homo .nullus equus est homo concludimus aliquod animal no est equus .per tertium secun/dae. Et similiter dicentes aliquis homo est anima I. nullusio est equus. Concludinaris naturaliter' aliquod animal non e equus quia negativa accipitur pro maiori .affirmativa uero pro mino, ii uest lyllogismus in ultimo figurae tertia .unde sicut in naturalibus unia quod ita agitur icut aptum natum est agi. ita&in figuris. ubi ex proposito aliter non conueniant disputantes quare in omnibus his pra dictis exemplis uolentes particularem enaaiorem propositionem.&maiorem c5tinere extremitatem.

oportebit subiectum particularis in prima figura esset praedi/catum uniuei salis . tunc dicendum erit φ luna min, de maiori concludi poterit. Sed hoc est per uiam artificialem dc non per uiam naturalem quia medium praedicabitur de praedicato conclusionis.quod est minor. 5 subiicietur subiecto. quod est maior. Et per hoc patet* talis modus concludendi est solum artificialis supposita minori essepticulari.naturalis uero in secuda&tertia figura. propterea a se cudu natura negativa accipie/

mus pro maiori. unde in his duabus figuris nullo facto supposi iii

78쪽

to ex eisdein praemis concludimus ipsam coclusionem quapropter modus. qui in his figuris duabus dicitur concludere minorem de maiori supposita particulari pro maiori de pror sus cocludit maiorem de minori in alio modo exempli gratia.

Supponamus in secunda figura hancee maiorem .aliquod animal est homo.minorem uero nullus equus homo minorem de maiori concludimus.aliquod animal non est equus. Eaede prorsus propositiones nulla ipsarum conuersa concludunt in eadem ipsa figura idem quaesitum negativa sumpta pro malo ri. sicut patet in quarto secundae. Eodem modo de tertia figura dici potest. In prima uero figura ubi lassat transpositio prae/missarum non habetur modus syllogisticus sed minorem de maiori concludi potest ostendi solum per duas conuersiones& transpositiones praemissarum in his modis. qui tantum minorem de maiori concludunt secundum Aristotelem. In secun/da autem & tertia potest ostendi concludi minorem de malo λri sumpta pliculari pro maiori .quia ipsa existete pro minori cueadem cum qua sumebatur prius in ea figurae syllogismus co/cludens idem quaesitum. Et quia in prima figura potest cogno/sci maior&minor nullo facto supposito.nec ullo proposito quaesito .ideo forte uoluit Theopbrastus multiplicare hos modos in prima figura.& non in aliis. Sed in tribus primis sumptis praeminis nullo facto quaesito naturaliter magis concludemus id quod directe sequitur.quam eius conuersam. In aliis uero duobus in quibus non potest aliquid naturaliter concludi maioris de minori. dicemus quod per uiam naturalem nihil con cludunt. Sed artificiose latum minorem de maiori. De quibus si Calenus uelit praedicatum ipsum quod nos dicimus artificialiter concludi ede maiorem quae secundum primae figurae ordinem esset minor psa ponens talem modum secundum figura quartam necessario habet dicere. quod talis conclusio est naturalis secundum figuram quartam .innaturalis autem secundum figuram primam.nam maior de minori naturaliter cocludi de.

79쪽

bet. 8c non e contrario quare c. Tractatus de mistucis priniis. in quo ponitur diuersitas opinionurn.5 quid sentiendum secundum Bristotelem. Isficile&admodum arduum est uidere.an uerum sit. d quod Aristoteles in misturis dicit.quod ex maiori de necessario.&minori de inesse sequatur conclusi necessaria. nam Aristoteles uisus e uti principio per se noto quod est dici de omni uel de nullo. Hi etiam qui eius metem sectan/tur aliquam confirmationem induxerunt.& est. quod dato op posito conclusionis per Oppositionem modi admodum qualitatis ad quantitatem qualitatis ad qualitatem cum altera prae missarum sequetur oppositum alterius praemissae .ut dicendo

est.a.nam si non sequitur. contingit aliquod .c.non esse.a.quod cum minori. Omne. c. est.b .infert Oppositum maioris. ergo c5 tingit aliquod. b. non esse. a. nam ex maiori particulari de con/tingenti negativa.&minori uniuersali affirmativa de inesse se quitur particularis negativa de contingenti. sicut Aristoteleste statur. 3I alii non negat. ex eadem uero cum maiori insertur op/positum minoris. quae est una particularis de inest e.&minor est

negativa de possibili .praeterea ex duabus uidelicet de inesse se/quitur conclusi,de inesse. ergo ex una de necessario cum altera de inesse aliquid plus sequi debet. In contrarium est Theo/phrastus. S eudemus. 8 Plato de qui hos imitati sunt plurimi uolentes coclusione n sequi naturam minoris .praeterea etiam confirmantes ita aiunt. De inesse est quod potest non inesse. Si igitur.b. ipsi. c.non necessario ine'poterit ab ipso separari. Si autem ab ipso separetur .ab ipso eodem separabitur.a quan do enim medium separatur a minori.& maius ab eodem sepa/rabitur. patet etiam hoc ex terminis . nam omnis homo ne/cessario est animal. omne currens est homo. ergo omne cur/rens est ianimal necessario quod tamen non est uerum . pro

iiii

80쪽

hac materia recordari nos oportet oriam quae dicta sunt ab Averroi in materia de differentia propositionum de inesse. aliquae enim dicuntur absolutae de messe alta ut nunc ea. quae est absolute de inesse secundum Averroim sumitur inmissione ex necessario&de inesse ad concludendam propositionem de necessario. illa autem est de inesse simpliciter ut pa tet ex praecedentibus)quae habet praedicatum inhaerens subie/cto quandocunque subiectum ponitur in actu. 5 distribuitura necessaria.quia illa semper habet terminos in actu. Secudum iuniores uero de iesic simpIiciter dicitur propositio necessaria sine modo necessitatis.& dicunt quod maior sumpta de necessario exigit minorem si sumi debet de inesse de inesse simpli

citer.aliter enim minor non sumeretur sub maiori.secus autems maior est de inesse.non exigitur.ut illa sit de inesse simplici ter. si sub ipsa debet sumi propositio necessaria. d. consequeli

ter dicitur secudum Averroim quod conclusa O taliter coclusa est necessaria per accidens.&inuenta perse.3 secudum hoc pateret concordia inter Aristotelem, alios .quos supra retuli

mus .secudum uero iuniores sequeretur absolute necessaria.

maxime secundum Os.qui propositionem absolute iecelsa miri dicunt.quae est exterminis necessariae habitudinis ad inuicem. Sed quod Aristoteles uelit intelligere, o solum de pro/positione de inesse sinapliciter.sed etiam de propositione de icile. it nunc probatur.quia ex maiori negativa de necessario, minori de contingenti sequitur Onclusio de lues e.ergo dato Opposito conclusionis.negatiuae de inesse cum maior de ne/cessario sequetur Oppositum minoris.sed Oppositum con clus: Onas est de inesse. ut nunc. quia conclusi negativa stabat cum una de contingenti.&oppositum minoris est necesi rivagitur maiori existente de necessario. d. minori de inesse ut nucsequatiar concluso de necesiario.quod erat probandum c5firmatur. ima in uniformi generatione syllosi sinorum de con/tingenti fit probatio formae syllogistic uper syllogismum con