Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

1141쪽

DE ME pvB L cA, LIB. I. 27 adepto principatu animos attollant: qur aute ex humili obitatio loco ad imperitum prouect us est, tyrannidem cludelius exercet quam qui legali languine cretus es LNilail enim verius quam illud Salomonis dictum. 1erui dominationem intolerabilem este Demu S tamen Prm cipem omnibus virtutibus ippimis imperandi artibuselectuna si liberos susceperit, quis dubet tet quin via Ο-nines sibi posterisq; suis ad principatum munite malinquam imperitae plebis suffragio committere. Sed porro progrediamur. Regem enim aut peregri num aut ciuem creaturus est populus: si ciuibus pateat ditus,tinpudentilis mus ac ferocillimus mi isq; per fas S nefas dominatum ambiet si plures aequa piaest a te iugialia valeat, populum in factiones distra icturi sunt. aut certe pregrinorum, quidem flagitiosorum principum imperi. . potiuSQ ciuium, quam aequalium serenda sibi putabunt. Quod non modo Tacitus Armeniis conti-gille scribit, qui regem nisi peregrinum ferre non posset: sed etiam mortuo non ita pridem Sigismundo Augiisti Poloniae rege cotrouersia inter optimates, qui regni spe ad se quisque trahebant, coorta, Senatusconsultum factum est, quo quidem omnibus ciuibus adlegnum via praecluderetur: ut quidem a legatis Polonorum accepr, quibus infinc huius imperii ad regem Henricum deducendum ingrellis , adeli iussLis eram. Ac maloium nostrorum memoria cum Sullani apud AEgyptios Praetorianorum suffragio crearentur, ac mutuis caedibuSS hictionibus Rempublicam diuellerent, coinmunὲ con

seu tu legatos ad Campionem Caramaniae regem mise- runt,ut AEgypti regnum ad se dolatum .acciperet iisdem calamitatibus diu iactati sunt Germani qui quod aequam

stium imperia recusarent, peregrinos saepe acciuerunt,&quidem minutos principes, Vitelmum inquam Batauorum,&Henricum Luilem btrigorum Comites. At etiam peregrini principes imperium illud ad se delatum repudiarunt. Etenim Alphon sus X. Castalorum rex, addit - inon potuit ut Germanorum i moerium rogantibus

1142쪽

ii 18 IOANNI, Boni Nr creatoribus acciperet: ibit igitur vacua sedes imperii annos amplius xviii.Sigismundus item I.Poloniae rex, ob-llata sibi Bohemorum , Danorum&Pannoniarum regna, Ludovicus xii. Pilarum principatum,Imperatores

Romani plurimarum ciuitatum imperia,ut est apudAppianum, Iecusarunt.

Demus tamen peregrinum principem imperium a se delatum no repudiaturum 1 procul ab imperiistii finibus absit, aut sua deserturus est, aut aliena perlegato curaturus; trumq; absurdum. Quis enim tam stupides ut sua curare non malit quam alieni quis aute populus patienter imperia legatorum laturus est ut scilicet eum habeat quem nolit, eo quem sibi optauit cariturus siti Ludovicus enim Hungariae rex Poloniae regnum suffragiis populi ad se delatum, quia finitimum,Vxore CasI- miri Poloniae regis filia rogante suscepit: initiatus est,ac maximis omnium acclamationibus aratulationibus acceptus; paulo post tamen ,siue coeli Sarmatici asperit te ostenderetur, siue Pannoniarum deliciis alliceretur,

siue rogationibus ac votis suorum reuocaretur,domum rediit, uxore Polonis una cum Hungarorum comitatu

relicta Poloni quidem, Casmiri magni memores, Gy

naeco cratiam aliquamdiu pertulerunt; eius tamen comitatum ferre non potueruat. Nec ita pridem Henricus

Caroli regis Francorum fiater ad imperium Sarmat, cum accersitus, fratre mortuo ad imperium domesticu celerrime rediit: Poloni legatorurn imperia serrcnolu runt, ac suifragio sibi regem creaverunt quamquam nullo iure id poterant, nisi consentiente Henrico ad quem iura maiestatis detulerant, cui conditionem il- iam non adiecerant, cum defuturo Gallorum imperio ageretur,ne per legatos imperium ad se delatum mode- 1νst, si raretur,Vt Omnibus principibus semper licuit. scitum estctam do donat illani donationem semel consummatam ac perfectam, =o non capere conditiones.

Demus igitur utrumq; regnum iisdem finibus cohae rere,ut Sarmatia Pannoniae: quis dubitet quin rex impe-

1143쪽

D REPVBLICA, LIB. I. II 19rium utrumq; iisdem legibus, moribus 4nstitutis moderari cupiati quine duo b. unum,si possit, essiciat ξ aut si Senatu populo Verenitente Id non possit, metuendum tame est, ii invia armISH iure non potuit, consequatur. Recens est Caroli V. Iniperatoris exemptu, si ex aristo clatia Germanorum prostiatis principibus regnumst bilire conabatur,ac ia Philippum ab Hispanis acciticiar. ut Germanorum rex inauguraretur, nisi eius conatibus Henricus II. rex Francorum fortissime rostitisset. Exstat adhuc Iuli1 PBugi Pontificis oratio, qua id unum suadetvt firmillima regni Germanici fundamenta iaciantur. Quod si princeps imperium finitimum quod sustragiis adeptus est, coniungere culatrio non politic omnia tamen commoda, omnes fruinus ac prouentus alienos suis, quantum quidem poterit, largietur; ac sibi succcllbrem ereptis Optimatum suffragiis designabit ut reges Danorum ac Thunetanorum, atq; adeo Imperatores ipsi Germanorum iampridem more a maioribus accepto consueuerunt visu stragiorum iura penitus sublata videantur. Ladis laus enim Bohemiae rex Alberti F. Imperatoris Frederici III.ex fratre nepos, rex Pannoniarum populi suffragio creatus, haereditarium quodammodo iegnum fiducia contracta proximis reliquit. Ac tametsi Matthias Coruinus mortuo Ladislao regnum sustragio populi adeptus iit, Federicus tamen regnum illud & si1-is: Imperialibus copiis invasurus videbatur, nisi Matthias regni spem Federico eiusq; posteris promisisset,s1

Oibus ipse moreretur; ut quidem casus tulit. Nihilomin' Pannones Ladis latam alterum Bohemiae ac Poloniae regem Iearunt. Ex quo grauistimum ab Austriacis bellii in Pannonia gestum est, nec ante exitum reperire potuit quam ab Omnibus Ordinibus regnum illud haereditaritim decretum essit, ea lege ut Ladis lao mortuo Maxi milianus Federici F. rex inauguraretur: sed cum huius nepos impubes relictus esset, Feldinandus patruus xc-gni proculationem ad se pertinere ratus, populum cui iura suffragiorum perpetuo tapere conatus est, eoade

1144쪽

rr; IOANNIs Io Di Nigit, ut Turcarum imperatori regem ac regnum prodere quam Ferdinandi imperium ferre maluerit.Hos grtur calamitosissimos exitus Pannones habuerunt; ut quum perpetua regum creandorii iura tueri vellet, in Turcarum seruitutem delapsi, iampridem libertatem amiserint, ac religionem mox amissi iri videantur. Id enim omnibus principibus fere est insitum, ut populos stibimperium rubditos,suis moribus, institutis ac religionibus

vivere aut assuescant,aut certe cogant. Quamobrem vno capite diuinae legis sanctissime cauetur, vel cipem peregrini populi ibi adsciscat. Si tamen suffragio rege ex ciuib. creari contigerit,audacissimus ae potentissimus quis' faetiosorum inter se conspirantium coetib ereptis suffragiis regnu adipiscetur; aut si libera populi sit fragia optimo ac sapientissimo

euique sceptra Geferre cogitabunt, potentiorum vi aut fraudibus occultis prius Opprimetur vir bonus, quam regalia sceptra contingat. Certe nouem imperatoreSGermanorum annis paulo minus trecentis clade ciuili occubuerunt, Vitelmus inquam Batavus, Rodulphus, Albertus, Henricus VII. Federicus II. Ludovicus Bau rus, Carolus Henrici nepos, Guntharus: praeter eos qui imperio abdicare coacti sunt. Ex AEgyptiorum vero Sullanis xv. quos Praetorianorum sustragiis creatos legimus septem bellis ciuilibus interfecti sunt: Turque manus, Melaschalus, Cothus, Bando cader, Multam etes, Circas sus,Giapalatus,ac totidem Romanorum ImperatoreS, qui proxime Augusto successerunt,4 eodem anno tres,

uolaciuium coniuratione,interdum etiam milites Praeturiavi ob id tantum inperatores necabat,Vt novi I pzratoris creatione ora ativum acciperent.Qui autem, en itui placuerat, epitonibus displicebat ac salpissime tot imperatores quot in prouincias exercitus dispersii Cran , creabantur; ut uno tempore triginta facti sunt, cum Zenobia lino eratrice. Nec ciuilium bellorum,ss'

exitus reperiri poterat, nsu niuxpotentia caeterIOppri

merent ii At quamdiu patris viperium excepit, Hue natura.

1145쪽

D REpvΗLic A. LIB. I. II3ὶ natura siue adoptione filius, bella ciuilia conquierunt. Quod si quis orbus imperium pri iacipe orbatum deseruillet, in ciuilia bella relabi necesse erat. Itaque Adrianus Augustus, ut cautius imperio Romano prosipiceret, cum ipse orbus ellet,non satis habuit Antoninum Pium arrogare, sed etiam mist Marcum Aurelium, de Ellum Verum ab eodem adoptarii Augusti prudentiam unit tus, qui tametsi Caium Iucium nepotes pei aes de libram coemisset, iis tam e sine prole mortuis, terturna nepotem Agiippam, limulque priuignum Tiberium in

εο curiata lege ad Optauit,ea conditione ut prius Germanicum arrogar Ct.

Atq; ii side si ad imperium designati fuerant, princ*ci

iuuentutu, dicebatur; Tpoit a Geta nanis reges Romanorum appellati sunt: ut etia in principatu suffragiorum iure de lato certus esset successbr. St. n. Hcnricus IlI. Imperaror, se vitio filium regem Romanoruna creandum curauit; ab eoq; nepotem adoptandum Posica Carolus I iiiiivencestauina creatoribus ad tutulum imperium designari voluit non tamen finem genti merceae. Huic Sigis undusiater succellit, qui deinceps generum Trideri cum II l. adoptauit hic vicillim i laxi milianuin hii-um impciato iem delignandusa curauit. Nec dubiu est quin Philippus Maxa miliani filius cista anis imperaturus fuerit, nili patri sp cm sita morrc praeripuit ser. Hi nustaliae lilium Carolum V valde adolescentem, caeteris iure quod siccessorio principes praetulerunt. Ac tam-cti Boi emi, Poloni, Dani, Tatiari nulla vi regum cina tio item tibi eripi patiunt ui filios tamen omnib. an rcf2rii putant pol ter ut succcisionis beneficio belloruinciuilium bipes elidantur: quod certe Sigi silaundus Augustus rex l/olonia Ligellorum gentis ex Premia pi Ocurandum tibi putabat, si Senatus populuique p.. crctur. Et uidem tere temporibus cuin Eligabetha Anglo. ζημφ' rum res na LO adini conuentu haberet, summa onani una ordinum contentione latum est de imperii succes

fore designa es o licc vlla dea ordinos piaus deliberandu

1146쪽

xis IOANNis Boni Nisibi propositerunt,qtiam id confectum esset: quaerogatio tametsi reginete displicuisset, quod a res periculi plena videretur, si quisquam se vivente ac spirante si iam haereditatem cerneret, ac breui moriturae fossam aperiret: nihilominus populo promisit se quod e Republica Senatui videretur, facturam. Ut enim Angliae regnum lege siccesseria ad proximum quemque deferatur, pr spiciendum tame est, ne stirpe regalia penitus exstin ista, Respublica redeat ad interregnum, S ambitio sit imis hominibus lacerandum obiiciatur. At si apertoribus annis, eum legationis ergo pro Francisco Andium Duce susceptae in Angliam traiecisse, coaehis populi ordinibus interdictum est subiecta laesae maiestatis poena,de immperii si1ecessore sermones serere. Ista quidem ratione re

gnanti tutius cauetur, populo non cauetur. Vtrique ta

men caueri posse dicebam primum adoptione regis Scotorum deinde Lenoxiae principis connubio&arctissima foederis coniunistione ut sit utriusque populi eiusdem insulae concordia sempiterna. Haec mea fuit ad reginam oratio. Quae res imperitis quidem Francorum imperio detrimentum allatura videtur mihi vero pro plerantiquissimum Scotorum cum Francis ac sanctissimum foedus valde utilis futura; utriusque imperio,

cuius fines in ipsius oceani gurgitibus positi sunt, valde

salutaris.

Nihil autem principi carius esse debet, lut se moriete populus summa pace ac tranquillitate perfruatur; c5tra qua Nero saepius optauit, vise moriente terrarum deflagratio cosequeretur. Quid, calamitosius Mediolani principatu Philippo Maria morientelisn .extremus fuit vicecomitia Angleriae gentis , quae annos circiter CCCC .rpetua successione tenuit principatum Mortuo Philippo , populus Mediolanensis pertaesus, ut imperium populare stabiliret, arcem Iouiam solo aequauit, testamen triti Philippi cocerpsit duodecim Senatores, ec Carolum

Gonzagam ducem exercitus creauit, ciues omnes qui 5fortiae partes tuebantur, crudeliter necauit aut eXegit. Hunc

1147쪽

DE RE PUBLICA, LIB. I. II 33 Hunc enim obscuris natalibus ortum Philippus adoptarat eiq; filiam ex pellice desponderat, Carolo sororis filio Duce Aureliorum repudiato At Fridericus III. Imperator, quasi studum Imperiale mascula prole deserta vindicabat: Carolus Aurelius non modo lege successeria sed etiam pactis conuentis ad se pertinere contendebat, atque arcem Astentem occuparat Veneti Cremona in Laudem ac Placentiam Mediolanae ditionis, nullo iure Invaserant: Dux Allobrogum Versellium MNouariam; fortia Papiam ac Derthone; populus Mediolanensis cum nec domi res gerere, nec toris imperia tueri posset, Dunius dominatum abhoreerer,siub Venetorum, a quibus repudiatus est, imperium sua se sponte

subiecit ad extremum principes omnes accivitates fant..timae pro Ducatu Mediolanenti grauissima diuturnaq; bella gesserunt; cum Philippus legitimum imperiisti celso tem dc quidem sororis Valentinae filium ,repulis set luem potillimum arcessere adoptare decuerat.Nά regali stirpe exstincta, extremus succetarem sibi suo iure doptare potest, nisi Senatus populusve iura creandi

pinacipis se habete contendat. Quodsii princeps futurii successorem designauerit neminem,imperii maiestas ad populum recasura est. Nam Caroli Magni stirpe omnino sublata, cum postremus Germanorum rex neminem adoptasset, Henricus Auceps Saxoni Dux omnium co- sensu imperator creatus eth. In eo tamen scriptores inter

sedulentiunt alius enim Arnulphum, alius Carolum Ludovici Germanorum regis .imperatorem appella- tu putat; nec populi, sed quatuor quinquaginta principum suffragiis creatum: tandem iura suffragiorum ad septem, qui propterea Electores dicuntur, futile delata. Id

autem contigisse circiter annum MCCL.

Sed ad domestica delabor. Nonnulli regnum Fran corum suffragiis popularibus deberi tradunt; sed absit

de . Id ni Meroueis,aut Caroleis, aut denique Capetis imperantibus factum esset. De Meroueorum aetate Agathius Graecus scriptor summae auctoritatis' antiquita

1148쪽

Francorum optimum, id est, regale ciuitatis genus, sequ-tam, cum finitimos omnes in eo genere si, perarit, riam

vero reges non alios habere quam successbria lege.Ide tradit Theodebertum Theodorici FesClodouei nepote

adhuc impuberem imperio imore maiorum praefuille, Cedrenus quoque Graecus homo, regnante Piailippo I. Capeti pronepote', scripsit Francos reges a stirpe regum more a maioribus accepto quaesiisse. Ac siquidem Caro-ltis primum,deinde Carolom auus uterq; Pipi ni F.nobilitatis suffragio reges creari voluerunt, id fecisse constat ut imperium aduersus Moro uri reliquias potentiorum opibus4 gratia tuerentur, Quod autem de Othone se tur, nobilitatis cola lensu ac suffragiis regem achum,id quidem Otho moriens conuocatis regni Principibus se fecisse testatus est , non tam ut regnaret, quam V Ludovico B. blbo cui tutor datus erat, regnum ac Rempublica depositam seruaret. Robertus Othonis frater, cum haereditario quodam odo iure sceptra vindicaret, Suessionensi praelio caesius est. Huic Radulphus successit, Romia iitre suffragiorum , quam Caroli Simplicis, qui in arce Pero nenii ab Heberio Comite ero manduo comprehensus tenebatur, cessione Postea vero quamHugo, qui Capetus usurpatur,sceptra de Caroli Lotharingi mani-b is extorsisset,se vivo alium Robertum, hic Henricum I.Henricus filium sacris regalibus initiandos curauerui,

quousque Balduini Batauorum Comitis filia, quae a Ca- L rolo Magno genus ducebat, Philippo I.regi Francorum i a

collocata est, quae Ludovicum Crassum peperit: tunc e-lat nim occultae simultates Modia populorum quae aduersius Capetorum getem exarserant, coquierunt, cum Diui Arnulphi Caroleae gentis principis genus cum gente Capetorum coniunctum Intellexerunt. Ac si quidem ulla sit coniectura quamobrem reges Francorum suffragio factos quisquam putet,a regum initiandorum more tracta videtur. Prius enim quam rex sacris initiatus ad iusiurandum adiga trir,duoPontifices,

1149쪽

Laodunensis inquam ac Belluacensis, regem utroq; l teie circumsessum paululum e selio sedentem erigunn&conuersi ad populum, rogant num regem initiatum regnare velint: nulla mora quin regalis comitatus circit- stantium praebeat assensionem. Sed placet ex archiuis

Rhemensis bibliothecae antiquissima ac a describere, quibus quo ritu nostri reges olim initiarentur, intelligi possit. Sic enim inscribunturA LiBER IvLIANI AD ERRIGIVM Rama Errichum innuit Philippi lapse

trem M L VIII. indictione et .menino regnantex X XII. O v. Cal, Iunii in die Pentecostes, Philippus rex hoc ordine in maiore ecclesia ante altare anctae Mariae a venerabili

Archiepiscopo consecratus est incoatamisia antequam epi stola legeretur Dominus Archiepisi in vertit se ad eum,is exposiuit eifidem catholicam sciscitans ab eo virum hari crederet, Odisendere ellat quo annuente, delata est et-professio quam

accipiens ipsi legιt, dum adhuc septennis esset, eique subscripsit:

erat autem professo eius haec: EGO Philippvi , Deopropitianis moxsitiuus rex Fra'icorum, in die ordinationis mea promtis

coram Deo , O anetis ei; quod unicuique de vobis remmisiis canonictim primi tum, debitam legem atque Ulittari conberuabo, ct defensionem adiuuante Domino , quantum potero, exhibebo cui rex in suo regno utcuique Disicopo ct ecclesia sibi commisi se per rectum exhibere debet populo quoque nobis credito me di ensationem lagon in sis iure consistentem, fra auctoritate concesurum. Vitit perlecita possit eam in manus Aa --chiepsopi ante ante Archiepi copo Suessionens, i c. hic via ginti Episcopi S quampi mimi Archimandritaec numerantur laccipiensArchiepiscopus baculum S. Rhemigii,disseruit quiete opacisce, quomodo adcumax epertinereti laclioregis consecratio, ex quosanctu Κhemigiis Ludovicvm Dos CLODovEvMappellam' siali cesserebatur HLvo CH baptιχ auito Oecrauit di ruit etia quomodopiralium baculum hanc cosiecrandipotestatem iotu Galilia princ p.:t: mor-m das Papa sinclo deserit Rhenugio: O quomodo rictor Papa sibi ct ecclestis seu concesserit. Ancanngentepatre νικ Hrn

mico,

1150쪽

ii 36 IOANNI. BODIN rrico,elegit cum in regem post eum. Legati Romarasedis cum id sine Papae milliseri licitum non egis di sertum ibist; honoris tamen se amoris gratia tum ibi assuerum Legati Lotarius Sol Arcbtepsopi Epsopi, Abbates, clarici Dux Aquitanta ilius; Legatus Ducis Argundiae, Legati Marchionis, o Legati Conritis Andegassensis post Comi es Vandensis, Vermaden is, Ponticensis, Sue fovensis, Arvertiensis, II. de ιII Marchia, Vicecomes Lemovicensis post millites se populi ram maiores quam

minores , Pno ore consentientes laudauerunt, terproclamantes, LAUDAMUS, O DUM US, FIAT. Haec ad verbum descripsimus; qllae nusquam typis eXcula ruerunt.

Qui igitur reges Francorum populi suffragiis creatos olim fuisse arbitrantur,nori intelligunt Pontilices Rhemorum id singulari quodam iure sibi a Ponticibus Romanis tributum asseruisse. Quamquam ne id quidem cum fidelitate obedientia quam Dontifices Rite morum regibus praestare solent, congruere potest Carolus

quoq; is qui Simplex ab inopia consilii usurpatur, a Fulcone lae mensi Pontifice inauguratus est iure propinquitatis non suffragiorum quibus ereptis Oilao se rege ferebat,in cui de Pontificis iniuria querenti Fulco respondit, se regem Carolum selegiste more maioribus accepto, qui reges non nisi a stirpe regum quaerere con- - suessent .exstant eius ad Othonis literae Quibus intelligitur si creandorum regum ius quisquam haberet, Rhemorum Pontificem qubdammodo id sibi vindicasse;

nec tamen aliunde quam regali sanguine genitos creare

potuisse. Sed si non antea intelle flues regis Fracorum, nasci, non fieri consueuisse, facile perspici potuit bello ciuili quod a Lotario susceptum aduersus Ludovicum ca-li Tolum Caluum, quod hunc pater in optima Galliarum

parte ac imperii sede collocauisset: tres enim fratres diuisis regionibus totidem regna summa potestate moderabantur. Robertus item Capeti F. Henricu natu minorem praetulit maiori, cui Burgundiam attribuit: sed iciuilia bella metues Henricus, Philippum filium primat pueritia