Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

201쪽

liae regis, CCCXXXVII I. iureiurando spopondit

princeps, se nec imperium Germanicum, nec Mediolanensem principatum, nec ullum in He truci a dominatum petiturum, nec ultro ad se delata accepturum:aut si contra seceret, Neapoleos ac Sicilia regno cariturnin.

Consti nil est Caroli Sicili pregis iusiurandum anno NCCXC . loannae regulae,anno MCCCXLVtII. Nec aliter Ferdinandus Hispaniarum Rex Caroli V.Cς-

1ri auuS maternus, pollellionem regni Sicili pa Iulio II pontificeRomano potuit adipisci,qua iis quas dixi con- ditionibus,& annuo census unciarum auri ocho milliti, praeter auxiliares copias, formula fiduciae veteris copre-nensas; cu exceptione agri Beneuentini. cuius obligationis ea vis erat, ut cum primum Romanus pontifex se licui bellum indixistet, eodem mometo Siciliae Regis opes copias aduocaret,ut etiam aduersius amicos arma caperet. Sic Alphonsum Siciliae regem, Sixtus pontifexarmauit aduertus Florentinos, lpterea quod Pisanum Cardinalem pontificis Romani legatum a latere,S qui dem subornatum, pontificio vestitu in crucem egissent. Ac nostrastate Paulus III. Pontifex, Carolum V.Cγsarem, qui maximo cum exercitu bellum in Gallia gerebat,ad pacis actiones compulit,ut cottinetis cum Francisco rege copiis omnibus, in Principes Lutherano arma conuerterent: id enim primo capite pacis Suessionensis cauebatur Ac tametsi paulo ante, aroli exerci Sctum . :-tus a Gallis in Italia c. estis esset,acli rat';& exitu dubio I in Gallia dimicaturus videretur, nunqua tamen ad pace ineunda adductus ellet, nisi a pontifice Romano coge- retur: non quia Pontificem publica calamitas, aut Ecclesiae perturbatae rationes tam commouerent , qua in Caroli opes, quib. uniuersam Europa ficile domuisset, nisi Francorum armis ac potentia impediret Indignum

202쪽

i8 IOANNI: BODIN retiarn videbatur quod Carolus Clementem VII. pontificem Romanum, cum Cardinalibus obsessum,urbe di ripta,ad turpillimam deditionem compulisset; ac prae

ter ingentem vim auri, quam a captiuis pontificibus extorserat neque enim ante liberari potuerunt quam aureorum numinum CCCC. millia exsoluissent etiam Neapolitani regni censu, qui maximus erat; actione pacis,omnino liberat est; fiduciae tamen caetera capita eodem quo antea iure, rata fuerunt. Sic tandem,sed sero admodum,cognitum est tum a pontifice Romano,tum

etiam a Gernianis Ptincipibus iiiihilperniciosius eripotuisse,quam alterius principis vasallum, alterim subditum, ad tantum imperrum vocare Romam n .una cum suo pontifice, Germanorum viribus diripuit ac spoliauita Germanorii vero copias Rom ni pontificis opib' attriuit. Ac tametsi principatum Mediolanensem, imperii Germanici sceptra uib imperiali fiducia teneret,prius tamen auxilium pontifici Romano debuisse constat. Nec vero pontifices Romani licere putant Imperatoribus cuiquam imperare, nisi suo beneficio imperialem coronam accipiant;& de Pius; pontifex Ferdinandum Imperatorem perlegatos acerbe increpuit, Pimperiale coronam a semo haberet, quam antea Carol' frater accipereno dubitarat:aciam illum, interdictionis sacroruin merit,ad id coegisset, nisi Philippi propinquiti vis. 11u, roli Francorum regis precibus placaretur. Illius me Hic occurret aliquis , fieri non potuisse, ut Caro.' cis 6 ra, tus Caesar , Regis Francorum ligitis ac subdiis is, io M tu , idemque pontificis Romani , imperii Germa-

rixati nici ligius fuerit , cum nemo vasalliu tigius plurium esse

1 unicipi eo post ' etiamsi plurapraedia singulis accepta frat quia fides S auxilia ni eidemque primo ac praecipue debentur, is Eata me it,. quidem sine exceptione δε ac si quidem plurium um, o . haeredum vasallusti: ius fuerat eiusdem praedii nomine;

indiuiduis, solidum ab haeredib. debeatur quod etiam de

203쪽

tum ex patronis, quem vasallus elegerit, si dissideant pa-IM- .de I 'tioni aut omnibus simul fidem deberi; eoque iure uti I in imur:quia no debet durior' estici conditio vasalli, qua si ηυH. mi ista unus uni haeres ellet. durior esset, si plures operas, plura ritu

obsequia,pluries iidem praestare cogeretur; idq; multo in.Lam. l.

magis in vasallo ligi , qui pluribus seorsum fidem sines et

exceptione daremo potest: lgiu interpretor ex iure seu r4..mnes,si iadorum,cum plerique appellatione abutantur. Memini 'in' quadraginta septem Ceaera, Trege S nostri PhilippuS V. tam deprator. Carolus V. VI. VII. Ludovicus XI. cum Germanis Prin

opibus coierunt ovibus se auxilio iuturo aduersuS O da nablatii mne , ex ceu to Imneratore ac Reae Romanorum spo- Ο με, te uae. ponderunt: necaubitarunt se vasallo ligio regi S FI an nee in plures.aticorum eo iureiurando constituet e caecipio Treuere sena Pe ςς mi ponti cena, qui se Oculm acroederatum Regi Sappellat, e .d. ad bi. non vasallum; tametsi Delasionem perinde ut alii princi rex Π e- pes a Rege acciperet: nullum tamen praeduim a regibus eis. δερ, .hi trancorum habuiste constat. unitas Ducis Guel drii iusti bita. Urn. Ia-

um proponam, ut de reliqui Iudicium heri pollit, impia f.,--- his verbis Latine conceptum EG to vasallus ligius ma defra . . Caroli regis Francorinn,pro ratione quinquaginta virlui Ius u Laiad.; ὰC torum aurι, ante estum D. Εω UIι mihi soluendorum ., c.' ei. Zos in

anno MCCCCI .niense Iunio. uinetiam inter Reges i r , c

psbs saepe foedera concipiebantur,liis verbis, ut alter at Gemra n --terausse vasallum profiteretur ut in foedere contracto inter IA. I Philippum Valetium&Alphosium Castiliae regem,anno iurandi Du- MCCCXXXVI quae ab ignoratione legatorum prose sivsi i j -

sta nunc melius cxplicantur. Vt igitur coeunde digressa est,sereserat oratio; nec potuit, nec certe debuit Carolus Caesi fidem&obsequia pontifici Romano promit tele, sine exceptione Regis Francorum, cuius erat , asallus ligitis,in subditus qui tamen si tib ditus non esset, modo igius , aut ne liSius eatitis AK . quidein modo vasallus , antiquior tamen fides δί ob Osuis C sequium debebatur; aut i aequales essent inter se pugna- , φ 'tes,neucri deberetur: quonias eruitu tuin ex lex cit, pro-

204쪽

pter indiui cluain sui naturam; ut eorum concursu, qui- , L c, o bu e hiberi debe uat,impediatur: iram inter sociosi qua-μ- ωμmt lci prohibentis conditio potior' est tam et fi in foederibus iure contractis auxilium dari consueuit iis qui iniuriam

acceperunt. Illud tamen perspicuum ut, a subditis summam praecipuamque fidem ac obediciariam deberi,cui praeiudicium, posteriore fiducia contracta , creari non potest. Itaque in iis legibus,quae a Ludovico XI dc Philinoo I. Bur undionum Duce, de ordinibus illustrium

equitum latae sunt, no capite cauetur, Ut cuiuscunque

ordinis fuerint equites, obsequium tamen lauxilium suo quippe Principi aduersus eos qui bellum inferant, sine dignitatis periculo ac me fraude,serant: dum tame princeps ipse, cui auxilium debeatur, praesens sit, idque ordinis Principi, cui equestore decus acceptum serat, de- nunciarit. Quibus rebus intelligitur, Carolum Caesarena nec pontificiRomano, nec Imperatoris Germanici creatoribus, fidem sine exceptione Regis Francorum dare potuisse. At etiam Tarraconense regnii Romanis pontificibus iampridem Reges Aragonum accepto tulerunt; ut videre est in formula fiduciae,ac iurisiurandi, quod Petr'Rex Aragonum Innocentio III.pontifici maximo, praestitit, inui, is Verbio: EGO Pet , Rex Aragonum, Contes Bamnon Do- Aragonum imum Montis'4sulam; cupienspraeter Deum principali beatiP trio Apostolicassedis protectionernuniri; tibi reuerendi epater, O domine silm3vepontifex Dinocenti, ct pro te sacrosancta Romanae ecclesii , ct Apostolicae sedi,tifero Regnum meum,illa tibi&succe1sorib.tuis in perpetuum,pro remedio aut nae meae o primogenitorum meorum , constιtuo censuale,rtannuatim de camera regis ducenta quinquaginta Massimιtinae Aposto-ticae sedi reddantur ego ac successores mei, specialiter fideles is obnoxii teneamur : hac autem Ceperpetuaserliandamsorum decerno; quia1stero se cons)do , quod tuosiucceissores tui, quasi beati Petri ambus, in regem duxeris solem-mter coronandum. Actum Romae anno Christi M C CIMI.ultadquigem Tartaconense regnum Pontificibus Ro

manis

205쪽

DE REΡvBLIcA, LIB. r. 87manis oblatum est ab Aragonia Regibus, ne ob scele- rad parricidia vapularent; sed Sardiniae 3 Corsica regnum a pontificibus est ad Reges Aragoniae delatum; ut solent pontifices aliena magnifice largiri. Id autem perspicitur ex hac Fiduciae formula , quam ex archiuis Vaticanis descriptam labemus: Pontifex max. de stiitrymforuni assenseu At in sexdAm regnun Sardinia. Corsicae,

proprietat in ecclesi. R vayiae , Vc. Per capam Eream te

praesentialiterini estimus, dcc ita lavren quod tu ct successores tui,prolabitis bomastum Igiam , va allagrum levino fidelitatis iuramentum, Jcc., centlim equites armatos, O Pno equo ad arma , ct duabiu equitaturis ad invi crquemlibet , quingentis peditibus terri vestrae de Arragonia, cum gagiisper trimestre, a dἰerillo intrabunt terram ecclesiae, dcc ct insuper censum duorum millium marcarum argenti, bonorum se lagalium perl/ngorum ubicunque suerit Romanus pontifex in est beatorum Petri G Pauli , annis singulis, ub poena excommunicationis pos quatuor menses, c. 2 pos tertium terminum si non solueris, tu Irare-desee M a dicto regno Sardiniae ct Corsica cadetis ex toto, Regnum ad Romanam ecclesiam reuertetur. Huic consimile rusiuirandum praestitit Iacobus rex Aragonensis, anno MCCCCLlli addita cautione, Ut legesqa Regibus antea lat aetitissent,abrogarentur; S ut ponti iacem maximum ordini ecclesiastico prouocare a Regis sententia liceret. Eodem iureiurando Ferdinandia dia Alphonsus seipsos obligarunt,ac fiduciam renouarunt,anno MCCCCXLV. Exstat etia in archivis S publicis actis curiaeRoman ,

Regii vasallorum omina, hoc ordine posita; Reges Neapolis, Siciliae, Aragonide, Sardiniae, Hierosolymorum, Angliae, Hiber-vM,Hunimae: haec descripto vetus est eorum principum qui alite annos CCCLXXX fidem&obsequiu ponti Regnum toficibus Romanis cxlii bucrunt. EX quo vero Lusitania Pis' bis, Roc regnum Heniici Bononiens virtute, Mauris ereptum manis olin.

est , Reges ipsisses vas allos Pontificum Romanorum 'R 'constituerunt nummum aureorum duo millia

206쪽

annui censiis aerario pontificum Romanorum depen ra: ' - ierunt. Itaque Innocentius IIII. pontifex Rom. re-atieas. Dalas. Sm Uutaniae Principe per literas admonuit, Regi

I rodigo curatores darent, qui reipublica gubernacua capesserent. Canarias item ac Hesperides, Gorgonidas insulas Reges Hispani a Romanis pontificibus; fiducia contracha , possidere se profesti sunt, iam inde a

Ludovico Rege Hispano MCCCXLIlI. dicta lege annui censi is quadringentorum flore noruin At etiam v-triusque Indiae,& quae ad ortum Solis , quae ad occa sim spectat, dominatum sibi resentauit Alexander VI. pontifex Romanus,ea lege ut Castiliae: Lusitaniae Reges fiduciario nomine, hic Orientis, ille obitus insi1las

haberet; cum scilicet utrique Regi terrarum orbem iudicio finium regundorum terminis in Atlantico mari positis,pontifex Romanus adiudicaret Restabat in Hispania Granatenseri Nauarrae regnum riuorti alterum Petro Alberto, alterum Mauris Ferdinandus , Caroli Caesaris auus maternus,ademit, concessu Iuli II Pontificis Romani, praeclara pietatis specie , scilicet interdi-

stione sacrorum; ea lege tamen Vt Vtrumque regnum a

pontifice Romano fiduciario iure postideret. Attametsi Carolus Caesar regnum Nauarrae ad se pertinere iactaret iure largitionis Germanae uxaeae , quam Ferdia

nandus secundis nuptiis sibi desponderatra cum tamen legati Caroli V.iura Regis Nauarrae disceptarct, nec largitioni locum esse perspiceret, interdici a pontificia inius fissimis rapinis obtendere non diabitarunt. Interdi- stionis autem causa fuit , quod Petrus Albertus Rex Nauarrae Ludovici XII. Francorum Regis, qui primus Pater patriae est appellatus, fidem lamicitiam prodere, iubente Iulio II .pontifice max noluisset, cum Regis Ludoviciligitis vas allus esset, nec ulla pontificis obligatione teneretur. Nullum igitur regnum .at ne praedium

quidem ullum rc stabat, quod Carolus Caesar fiduciario iure non possidere imam insulas Baleares, Maioricam: Minorica, Aragonia regno adiectas fuisse constat, cum primum

207쪽

DE RE VEL Ic A. LIB. 1. 18'ptimum Iacobi Fortunati haeredibus ereptae fuerunt.In Belgia vero nihil exstabat quod vel Regum ostrorum,

vel Germanorum supremo dominatu non teneretur. Ac tametsi variis foederibus nostri Principcs Flandriq& Artestiae principatu ni Carolo Caesari concellerint; ad huc tamen restat Burgundia regio, quana appellant C roleum coniatanum, cuius quidem proprietas ad Rege H spaniarum .dominatus ad Regena Francorum pertinet,&fiduciario iure ab Hispano Rege pollidetur ut in eo ipso se Regis nostri vasallum pro fateantur Castiliae vero regnum iure succeliorio ad Ludovicum IX. Regem ma terno iure delatum fuiste nemini dubium est epotem,si modo res Hispanicas tractarit, quidem Castiliae Prii cipes Ludovicum ad sceptra materna ,solemnibus actis,

quς adhuc na archulis Francorum exstat,euocarunt.N6

tamen dubito Hispanos illud obiecturos, Blancam L dovici IX.filiam, Calli liquegitnupsisse; ea lege,ut omnia

regni iura qua patri competere potuissent genero concederentur. Id tamen non potuit Ludovicus, nisi senotus populusque Francorum assensionem praebuisset: cusiliae ac sorores Regum, dum collocantur ac nubunt,m-hil praeter pecuniam de regalibus Francorum praediis delibare possint. Ac si quis putet Regem Francorum praedia materna, aut ea qua noduna unione legi trina agris dominicis addicta fui sient, largiri potuille, cuiusmodi Castiliae regna videri pollit, nih1lominus tamen exstat in Archiuis Fracorum foedus postea contractum a Carolo .Rege Fra corum, Merico Castilia: Rege, MCCCLXIX, quo u-dem foedere Henricus iureiurando spopondit ac promisit, se regnum altiliae fiduciario iure habiturum, Francorum Regibus se accepto laturum; Francorum fiduciarium se ac vasallum constituens: propterea quod

Caroli Regis opibus copiis regnum illud sibi er laturecuperauerat. Cum igitur Castiliae regnum haereditario iure ad mares& foeminas deferatur, Henrici haeredes, maiorum pactis: sponsionibus obligari tenentur quae

208쪽

lso IOANNIs Bo BINI quae obligatio ni illam vim habitura fuisset, sine senatu. Spopuli consensa, nisi Castiliae regnum haereditariunt iit et. Aliud igitur de regno Franco: uin sentiendum Sc ebat, statuendum itaque responsum est a prudentibu Phi-

vir tem in o lippum Bellum, Francorum regem, non potuisse Artu- π aiah, runa Armoricae Ducem, regi Anglorum fiduciarium e Ii iesis, n- locare,n1si regnum Francorum eodem iure a se abalie- b, i δε- nare, Anglorum regi concedere vellet quod ne sum- .ura:eo ob di ni a quidem ac legibus omnibus soluta potestate essi ce-οῦ - - re potuisset λ; niti enatu populoque Francorum asten

mensii, id eri ice ceptionibus quae ad se perimedant, Anglorum re- regle i mn oi concesserat. Sed haec rupta sunt Carnutensi foedere,

misi. .m' quo quidem rex Angloru , Ius illud cessione adde dei fudi immis vira repudiauit idem iudicandum relinquitur de Re

o γ' pira detulit ad Henricum V.Anglorum regem, sine populi consensu. Itaque Martinus pontifex max. nullisAnglorum precib. adduci potuit,ut foedus illud ratum haberet; sed Carolum i I. Caroli sexti F. regem Francoruappellauit quia Francorum imperium nec ab intest to,nec rest amento, nec cellione trafferri potest, sed Regia lege; cui Reges non, si velint, deroga se pollini, nisi senatus populique Gallici consensione. Aliorum alia sunt iura,alii mor S. Sed hic mihi a n5 nullis occurri pes stit, an is qui imperii Geruratrici principataim adeptus est, totum illud vasalloruser-1sile obl2qAIA non eae. . .et qu Cmadmodii si principes aut populus seruo magistratu tribuat, eruitutem ab eius cerui-ὐ ρ M., cedepulisse, ac libertatem edisse videatur. id quidem nemini dubium esse potest; si seruus principis fuerit: a L . . '' lioqui de aliena libertate statueres , nec principi nec populo licet. Ita nec Germanis principibus vllum ius est in alienos ciues ac subditos; cuiusmodi fuit Carolus:

Caesar.

209쪽

DE RE VEIIC A. LIB. I. I ICaesar. At ne imperii quidem Germanici imperator per sese ivia maiestatis habet, nisi aliunde regnii, omni Obsequio ac fiducia liberum adipiscatur. 8 Attametsi m-perator ad suo creatores V principes Germ.U4orum, quali ad teruos domesticos orationem habet, iisque m perat ut seruis; haec tamen fiunt in speciem antiquae inhiestatis, cuius umbram quidem re tua ent; rem Vero pen tus amiserunt Esse nimis principum d optimatum Iubero conuentu illius imperii maiestas. Itaq; univcrsi nosingulos modo Principes, verum etia imperatores ipsos

imperio ac potestate exuere consueuerunt. Imperator vero nec leges iubere, nec tributa imperare, nec exercituS co uocare, nec . agit hiatu aut imperia tribuere,nec bellum indicere. uitianir nec couentUS admistcre aut dimittere sine optimatum ac principum consensu potest. Itaq; Maximilianus I imperator, cum haberet conuentus in urbe Constantia, anno MD VII. Principes Germanorii ad in onuit de legati ponti iacis oratione,qui coron I imperialem a ponti uce maximo et peti&accipi portere cotendebat: nul ra id quidem, de ad pompa magis atq; ad ostentatione heri, quam ad Imperatoris aut imperii decus cum satis ominibus cognitum esset, maiestatem imperii Germano una in principibus, non in ipso

Imperatore posita melle. Haec ille qua veras Int necne,

suo loco disteretur Illud modo qui summam potestatem legibus omnibus irincipum obsequio solutam habeant, aut paucissimos, aut este nemine. Nam lublata Venetorti Republica nulli sunt in Italia Principes nullae Respublicae, quae imperium ac potestatem aut Regi

Francorum, aut imperatori, aut ponti iaci Romano nouferant acceptam quod iam de regno Siciliae ac Neapoleos ex nosuimus. Duae aut Mediolanensis fiduciarius est imperii Germanici, cui dominatum agri Mediolanesis accepto semper tulit, io sueta vasallorumira exsbluit; certe Maximilianus I. Imperator, annis haud minus XVI centu ampli' aureor nummum millia pollesti pis ac fiduciae nomine, partem a Ludovico XII. Rege,

210쪽

partem a familiari sortiadum consecutus est. Nam qu

nunc Duces Mediolanenses appellantur , auorum memo ria, id est, ante annos centum δή qumquaginta, vicari

dicebantur; dc urbs ipsa Ilo stitium Imperatorul Galea

eius II.&Barnabas fiater, in formula fiduciae ac iureiurando,quod praestiterunt Carolo IIII. Caesari, non alio quam vicarioriina nomine appellantur Galeacius vero I. quod suis ciuibus tributum sine Imperatorisve nia imperasset, maiestatis accusatus est,&in arcem Mutinensem Imperatori idecreto coniectus, in qua tadem, cum diutillime vixisset squalore ac morbo contabu-

iste dicitur. Eius filius Actius letudo uico auarolin peratore, primus Mediolani Princeps est appellatus,

MCCCXXXVIII. cum Imperatori centum aureorum millia, turbatis imperii rebus, dissoluisset. Secutus citGaleacius III socer Ludovici Aureliorum Dacis, qui centum millia florenorum Friderico III. Imperatori dedit, ut Ducis honore ac dignitate potiretur , anno CCC XV VIII. Is vero qui se Mantuanum Ducem Vocat,&imperii Germanici principem se, in imperii Germanici patrocinio ac fiducia esse, profitetur. At Ferrariensis Dux partem sua ditionis, Ferratiam inquam, pontifici Romano, caetera imperio Germanico accepta non errabuit confiteri quidem censun annuum ac fiduciarium pontificis Romani aerario dependere Consueuit: neq; ita pridem, id est,anno MCCCLXXII. Marchio Estensis, vicarius primum est in urbe Ferraria constitutus a Gregorio pontifice Romano, sub fiducia Ecclesiς Romanaesd annuo censu aureorum florenorum decem millium, ac cetum equitum grauis armaturae,ad tuendum ecclesiae Romanae statum ac dignitatem, una cum stipendio ti intestri , quoties res ita postularet; ut quidem ex archivis Vaticanis didicimus. Quinetia Iulius II pontifex Romanus, Rhegium ac Mutinam quasi ecclesiae Romanae beneficia vindicare conatus est;& aduersus Ducem Ferrariensem ac Ludovicum XII. Regem, ad cuius clientelam confugerat Dux Ferrariensis,

arma