Iurisprudentiae antehadrianae quae supersunt

381쪽

4. AULUS CASCELLIUS

39, 1 ' Ofilius . . respondit, idem Cascollius de commodato'; D. 35 1, 40, 1 Cascollius aisbat', libro III D. 33, 10 10 nogabant . . Labeo filius Casesillius libro D. 33 7, 26, 1 Labeo Cascellius rebatius . . putant ).

De testamentiS.

1. D. 28 6 39 r. avolenus libro primo ex posterioribus Labeonis P. 164). Cum ex filio quis

duos nepotes impuberes habebat, sed alterum eorum in potestate, alterum non, et vellet utrumque ex aequis partibus heredes habere et, si quis ex his impubes decessisset, ad alterum partem eius transferre ex consilio Labeonis filii Caseollii Trobatili eum quem in potestate habebat solum heredem Deito ab si alteri dimidiam partem hereditatis, cum in suam tutelam venisset, legavit quod si is, qui in potestate sua esset, impubes decessisset, alterum heredem si substituit. 2. D. ibid. I. Quidam quattuor heredes fecerat

et omnibus heredibus praeter unum substituerat unus ille, cui non erat quisquam substitutus, et ex cet0ris alter vivo patre familias decesserant partem, cui nemo erat substitutus, ad substitutum quoque pertinere Ofilius Cascellius responderunt.

De testatiS. De dote legata.

3. D. 33, 4, 6, 1. Labeo libro secundo posteriorum a Iavoleno epitomatorum P. 178). . . . ei, quae dotem nullam habebat, vir sic legaverat: quanta pecunia dotis nomino et reliqua, pro ea quinquaginta heres dato'. deberi ei legatum filius Cascellius, item o Servii auditores rettulerunt perinde habendum esse ac si servus alicui mortuus aut pro eo centum legata essent.

382쪽

372 VIII OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA De fundo legato. 4. D. 33 7, 4. avolenus libro secundo ex poste rioribus Labeonis P. 18 l). Cum quidam duos fundos iunctos habero et ex altero boves, cum opus fecissent, in alterum reverterentur, utrumque fundum cum instrument legaverat Labeo rebatius boves si fundo cessuros putant, ubi pus fecissent, non ubi manere consuevissent, CaScellius contra.

5. D. 35 1 40, 1. Idem Iavolenus libro secundo ex postserioribus Labeonis P. 186). Quidam ita lega-

vorat: si Publius Cornelius impensam, quam in fundum Hianum feci heredi meo dederit, tum hores meus Ρublio Cornotio fundum Seianum dato'. Cascellius aiebat etiam pretium fundi dari debere.

De instrumento legato.

6. D. 33 7 26, 1. Idem Iavolenus libro quinto

ex posterioribus Labeonis P. 15). Molas manuarias . . Supellectilis, iumentaria autem instrumenti osso filius ait . . . Cascellius Trebatius neutra supellectilis, sed potius instrumenti putant esse.

De in oleo frumento . . . legato.

7. D. 33, 6, 7 pr. Iavolonus libro secundo XI 0sterioribus Labeonis P. 180). Quidam heredem

damnaverat dare uxori sua vinum oleum frumentum acetum mella salsamenta . . . filius Cascellius ubero Omne, quantum pater familias reliquisset, legatum

putant. De argento legato.

8. D. 34, 2, 39, 1. avolenus libro secundo X O- sterioribus Labeonis P. 185). Cum ita legatum esset: argentum, quod domo mea erit cum moriar', filius nec quod depositum a se nec quod commodatum reliquisset argentum legatum videri respondit idem Caseullius de commodato.

383쪽

4. AULUS CASCELLIUS

De marmore legato.

9. D. 32, 100 1. avolenus libro secundo ex posterioribus Labeonis P. 173). Duae statuae marmoreae cuidam nominatim, item Omne marmor erat legatum nullam statuam marmoream praeter duas Cascellius putat deb0ri. De supellectili legata. 10. D. 33, 10 10. avolenus libro tertio ex posterioribus Labeonis P. 191). Qui vestem omnem et re plurium generum supellectilis expens ferre solitus erat, is uxori supellectilem legaverat. . . negabant vestem legato cessuram Labeo filius Cascellius, quia non posset videri vestis appellation supellectilis

contineri. De est legata.

11 D. 32, 29 pr. Labeo libro secundo posterio rum Gavoleno epitomatorum P. 171). Qui concubinam habebat, ei vestem prioris concubinae tetidam dederat, deinde ita legavit testem, quae eius causa empta parata esset'. Cascellius rebatius n0gant ei deberi prioris concubinae causa parata, quamvis alia condicio esset in XOre.

De servo legato.

12. D. 32, 100 pr. avolsenus libro secundo ex posterioribus Lubeonis P. 173). ' Herses meus damnas est Lucio Titio Stichum servum meum reddere vel ita illum servum moum illi roddito Cascellius ait

13. D. 39, 3, 1, 17. Ulpianus libro quinquagensimo tertio ad dictum P. 1285). . . sciendum est hanc actionem non alias locum habere, quam si aqua pluvia agro noceat ceterum si aedificio vel oppido

384쪽

374 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA noceat, cessat actio ista, agi autem ita poterit ius non osse stillicidia flumina immittero. t duo Labeo sit Cascellius aiunt aqua quidem pluviae arcenda actionem specialem esse, de fluminibus et stillicidiis generalem et ubique agi ea licere. Quod i et clam.

14. D. 43, 24, 1, 5. 7. Ulpianus libro septuagensimo primo ad edictum P. 1592). Praetor ait: Quod

vi aut clam factum est, qua de re agitur, id cum experiendi potestas est, restituas'. quid sit vi factum Vel clam factum videamus vi factum videri Quintus Mucius scripsit, si . . . sed et si contra testationem denuntiationemque fecerit, idem esse Cascellius et Trebatius putant. Ad interdictum de glande legendu'15. D. 50 16 158. Celsus libro vicensimo quinto Digest0rum P. 15). In usu iuris frequenter uti nos Cascellius ait singulari appellatione, cum plura generis

eiusdem significare vellemus nam multum hominem venisse Romam et piscem vilem osse dicimus. item

in stipulando se pro praede litis ot vindiciarum satis

liabemus de herede cavere si ea res secundum me heredemve meum iudicata erit et rursus quod ob eam rem te heredemve tuum' nempe aeque si plures heredos sint continentur stipulatione. N0nnulla, quae ioci causa rospondisso Cascollius dicitur, subieci, quia aliquatonus ad ius pertinent.

De societate.

16. Macrob. sat 2 6, 2 Mercatori . . quemadmodum cum socio navim divideret interroganti re- Spondisse traditur Navim si dividis, nec tu nec socius habebis.

385쪽

4. AULUS CASCELLIUS

De edicto aedilium.

17. Maerob sat 2 6, 1. Lapidatus a populo Vatinius, cum gladiatorium munus ederet, obtinuerat ut aediles edicerent, ne quis in arenam nisi pomum misisse vellet forte his diebus Cascellius consultus a quodam, an nu pinea pomum esset, respondit: Si in Vatinium missurus est, pomum SLII. Iudicium Cascellianum. Gai. 4, 166. . . . iudex apud quem de ea r agitur illud . . requirito quod praetor interdicto se uti possidetis complexus est, id St uter eorum sum fundum easvo odos por id tempus quo interdictum redditur nocui nec clam nec precari possederit cum iudo id X- ploraverit et forte secundum me iudicatum sit, adversarium mihi si sponsionis et restipulationis Summa qua eum eo feci condemnat, et convenienter me Sponsionis et restipulationis, quae mecum facta Sunt, absolvit et hoc amplius, si apud adverSarium meum posseSSio est, quia is fruetus licitation vicit, nisi restituat mihi possessionem Caseolliano ivo secutorio iudicio condemnatur. 169 . . . Caseolliano iv sseeutorio iudicio de poSSessione reciperanda eXperitur . . . iudicium comparatum est quod appellatur fructuarium, quo nomino actor iudicatum solvi satis accipit dicitur . . et hoc iudicium Seeutorium, quod sequitur ponsionis victoriam; Sed hoc aequo Cas-cullianum Vocatur.

IIL Bono dictorum liber γΡomponius 45 Cassisllii scripta non aestant nisi unus liber bono dictorum'. an liber ad ius civile pertinuerit dubitatur. Sanio Varroniana p. 266 eum in usum ius discentium seriptum esse conicit, quod Lenelnegat P. I, 10 n. 1). certe a libro aliena sunt aestiae Caseolli a Macrob. 2 6 et Quintil. inst. r. 6, 3, 67 ad-

386쪽

37 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA scriptae. ruege p. 6 n. 71. Sed bene dictorum librum rogulas quasdam si definitione broviter o commodo dictas proposuisso haud crediderim, cum titulus potius urbano dicta 'bonmots' significet ceterum Pomponius nusquam di sorte libros laudat nisi ad ius pertinentes. cf. T. 36 38. 39. 42. 43. 44. 46. 47.

5. C. TREBATIUS TESTA

Voliau, ut videtur, natus, Q. Cornelii Maximi auditor, tribunus militum a. 700 4 Iulio Cassari in Gallia commoranti a Cicerone commendatuS.

Littoras, quas Cicero vel ad Causarem do robatio

vel ad ipsum rebatium a. 700 54 70 1 53 6 710f44

scripsit, hoc loe vel tota vel partim rupotero non ab re esse videtur tempori rationem Secutu sum quam

O. C. Sehmidi in L. 0nd0lss0hnii ditions Lips. 1893)p. 49 sqq. prop0SUit. a. 700 4:1. Cicero Caesari imp. s. d. - id quam mihi persuaserim te me esse alterum non modo in eis rebus, quae ad me ipsum, sed etiam in eis, quae ad meos pertinent. C. Trebatium cogitaram, quocumque eXirem, mecum ducere, ut eum meis omnibus studiis, beneficiis quam ornatissimum domum reducerem. Sed posteaquam et Pompeii commoratio diuturnior erat quam putaram, et mea quaedam tibi non ignota dubitatio aut impudire profectionem meam videbatur aut certe tardare, id quid mihi sumpserim coepi velle ea Trebatium exspectare a te, quae SperaSSet a me, ne que mehercule minus ei prolix de tua voluntate promisi, quam eram solitus de mea polliceri casus Vero mirificus quidam intervoni quasi vel testis opinionis meae Vel sponsor humanitatis tuae. nam cum de

387쪽

hoc ipso rebatio cum Balbo nostro loquerer aesturn-tius domi meae littora mihi dantur a te, quibus in extremis scriptum erat ' M. t svium quum mihi commendas, vel regem Galliae faciam, vel hunc Leptae delega, si vis tu ad me alium mitto, quem Ornem sustulimus manus et ego et Balbus tanta fuit opportunitas, ut illud nescio quod non fortuitum, sed divinum videretur mitto igitur ad te rebatium atqu0 ita mitto, ut initio mea sponte, post autem invitatu tuo mittendum duxerim hunc, mi Caesar, Sic velim omni tua comitate complectare, ut omnia quae per me possis adduci, ut in meos conferre velis, in unum hunc conferas do quo tibi homine haec spondeo, non illo vetere verbo meo, quod cum ad te de Milono scripsissem, iure hi sisti, sed more Romano, quo modo homines non inepti loquuntur probiorem hominem,

meliorem virum, prudentiorem esse neminena accedit

etiam quod familiam ducit in iuro civili singulari

memoria, Summa cientia huic ego neque tribunatum neque praefecturam neque ullius beneficii certum nomen peto, 0110volentiam tuam et liberalitatem peto, neque impedio, quo minus, si tibi ita placuerit otium hisce eum ornes gloriolae insignibus totum denique hominum tibi ita trado do manu', ut aiunt, ' in manum tuam istam et victoria et fide praestantem . . . ad

2. Cicero . . Trebatio. In omnibus meis epistolis, quas ad Caesarem aut ad Balbum mitto, legitima quaedam est accessi commendationi tuae . . . tu modo ineptias istas et desideria urbis et urbanitatis depone, et quo consilio profectus es id assiduitat et virtute consequere . . . tu qui ceteris cavere didicisti, in Britannia D ab essedariis deci

3. Cicero rebatio. - . . . illud sole mirari, non

me toties accipere tuas littoras, quoties a Quinto mihi fratre afferantur. in Britannia nihil esse audio neque

388쪽

3T VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA auri neque argenti id si ita est, essedum aliquod capias suadeo et ad nos quam primum recurras. Sinsuto sine Britannia tamen asSequi, quod Volumus, possumus, perfice, ut sis in familiaribus Cassaris: multum is in eo frater adiuvabit meus, multum Balbus, sed, mihi crede, tuus pudor et labor pluri naum ' imperatorem liberalissimum aetatem OpportuniSsimam, Ommendationem certe singularem, ut tibi unum timendum sit, se ipse tibi defuisse videare. 4. Cicero Trobatio. - Scripsit ad me Caesar perhumaniter nondum tu sibi satis osse familiarem propter Oecupatione SuaS, Sed certe lare . . . e tuis litteris cognovi praeproperam quandam festinationem tuam et simul sum admiratus, cur tribunatus commoda, dempto praesertim labore militiae, contempseris. querar cum Vacerro et Manilio; nam Cornutio nihil audeo dicere, cuius tu periculo fultus es, quoniami ab eo saper didicisse profiteris . . . quod Aeribis de illo Preciano iureconsulto, ego te ei non desinoeommendare scribit enim ipse mihi tu sibi gratias

agere debere . . . ego Vestras Britannicas litteras x-

5. Cicer Trebatio. - . . . cupio scire quid agaso ubi sis hiematurus. VII, )6. Cicero Trebati S. - . . . primorum menSUm

litteris tuis vehumonte commov0bar, quod mihi interdum, pace tua dixerim, levis in urbis urbanitatisque desiderio, interdum piger, interdum timidus in labore militari, saepe autem etiam, quod a te alienissimum eSt, subimpudens videbare tanquam enim syngrapham ad imperatorem, non epistulam attulisses, sic pecunia ablata domum redire properabas, nec tibi in mentem Veniebat eos ipsos, qui cum syngraphis Venissent

AleXandream, nummum adhuc nullum auferre potuiSS . . . tantum moneo neque amicitiae confirmandae

clarissimi ac liberalissimi viri neque uberioris pro-

389쪽

vincia neque aetatis magis idoneum tempus, si iocamiseris, te esse ullum umquam reperturum. hoc', quemadmodum os scribere soletis in vestris libris, idem Q. Cornelio videbatur.' in Britanniam te profectum non esse gaudeo . . . ubi sis hibernaturus et qua spe aut condicione, perscribas ad me velim.

7. M. Cicero s. d. Trebatio. - . . . quod ' in Britannia non nimis φιλοθεωρον te praebui8ti, plane non reprehendo, nunc vero in hibernis intectus mihi videris . . .

quid agatis et equid in Italiam venturi sitis hae

hieme, fac plane sciam Balbus mihi confirmavit todivitem futurum id utrum Romano more locutus sit, bene nummatum te futurum, an quomodo Stoici dicunt, omnes esse divites, qui caelo et terra frui

possint, po8tea Videbo . . . ODSint . . inter omnes nomino te uno Samarobrivae iuris peritiorem esse.

8. Cicero . . Trebatio. - Legi tuas litteras, ex quibus int0llexi te Caesari nostro valde iureconsultum videri . . . valde metuo, ne frigeas in hibernis, quamobrem camino luculent utendum censeo idem Mucio et Manilio placebat . . . tu in re militari multo es cautior quam in advocationibus, qui neque in Oceano natare volueris, studiosissimus homo natandi, neque Spectare SSedarios . . . VII, 10)a. 701 53:9. Cicero rebatio. Nisi ante Roma profectus QSSeS, nune eam certe relinqueres quis enim tot interregnis iureconsultum desiderat ego omnibus, unde petitur, hoc consilii dederim, ut a singulis interregibus binas advocations postulent satisne tibi videor abs i ius civile didicisse . . . consuli quidemi a Caesare scribis . . . si diutius frustra afueris, non modo Laberium, sed etiam sodalem nostrum a-

390쪽

380 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIAlerium pertimesco mira enim persona induci potest

Britannici iureconsulti. VII, 11)10. Cicero Trebatio - . . . indicavit mihi ansa meus Epicureum te esse factum. O aStra praeclara. quid tu fecisses, si te arentum et non Samarobrivam misissem . . . sed quonam modo ius 3 civile defendos, cum omnia tua causa facias, non civium ubi porro illa ori formula fiduciae ut inter bonos bene agier oportet' ' quis enim est qui facit nihil nisi sua causa γquod ius statues communi dividundo eum commune nihil possit esse apud eos, qui omnia voluptate sua metiuntur quomodo autem tibi placebit Iovem Lapidem iurare, cum Seias Iovem iratum esse nemini

11. M. Cicero . . Trebatio. - . . . audi, Testa mi: utrum superbiorem te secunia facit a quod te imperator consulit moriar ni, quae tua gloria est, puto tu multo a Caesare consuli quam inaurari . . . tantum metuo, ne artificium tuum tibi parum prosit; nam, Ut audio, istio

non e iure manum consertum, Sed mage ferrorem repetunt.

et tu solus ad vim faciundam adhiberi neque est, qu0d

illam xeoptionem in interdicto sertimescas ' quod tu prior vi hominibus armatis non veneris' scio enim, te non esse procacem in lacessendo. Sed, ut ego quoquo te aliquid admoneam do vestris cautionibus Treviros vites censeo audio capitales esse mallem aere argent auro essent . . . VII, 13)12. Cicero Trebatio . - Accepi a te aliquot litteras uno tempore, quas tu diversis temporibus dederas, in quibus me cetera d0luctarunt significabant enim te totam militiam iam firmo animo ferre et esse fortem virum et constantem . . . perge, ut coepiSti: forti animo istam tolera militiam . . . quoniam VeStrae cautiones infirma sunt, Graedulam tibi misi cautionem chirographi mei . . . ut ad pistolas tuas redeam, ceteru