장음표시 사용
371쪽
rum si ea, de quibus non ambigeretur, qui in alieno genere essent, ut puta escarium argentum aut paenulas et togas supellectili quis adscribere solitus sit, non idcirco existimari oportere supellectili legata ea quoque contineri non enim ex opinionibus hominum, sede communi usu nomina exaudiri debere id ub0ro parum sibi liquere ait: nam quo um nomina, inquit, nisi ει demonstrarent voluntatem dicentis equidem non arbitror quemquam dicere, quod non sentiret, ut maXime nomine usus sit, quo id appellari solet: nam vocis ministerio utimur ceterum nemo eaeistimandus est diaeisse, quod non mente agitaverit.
4. D. 34, 2, 32, 1. Paulus libro secundo ad Vi-t6llium Ρ. 2074 ). Auro facto adnumerRntUr . . . Tubero autem, quod testator auri numero habuisset, legatum deberi ait alioquin aurata et inclusa vasis alterius materiae auri numero non habenda.
5. D. 9 8 2, 1. Ulpianus libro septimo decimo ad Sabinum P. 2575). Domus usus relictus est aut marito aut mulieri si marito, potest illic habitaro non solus, Verum cum lamilia quoque Sua an et cum libertis, fuit quaestionis, et Celsus scripsit, et cum libertis, posse hospitem quoque recipere, nam ita libro octavo decimo Digestorum scrip Sit, quam Sententiam et ubero probat.
6. D. 32, 3. Celsus libro quinto decimo Dig0storum P. 116y). Si filia pater dotem arbitratu tutorum dari iussisset, Tubero perinde hoc habendum ait ac si viri boni arbitratu legatum sit.
372쪽
362 VIII. OCTAVI SAEC. IURIS COIISULT SERIES TERTIA
i. D. 15, 1, 5, 4. Ulpianus libro vicensimo nono ad odietum P 852). Peculium . . Tubero . . Si edosinit, ut Celsus libro sexto Digestorum refert, quod s0rvus domini permissu separatim a rationibus dominieis hab0 deducto indo si quid domino debetur.
8. D. 32, 29 vi Labeo libro secundo posteriorum a Iavoleno epitomatorum P. 171). Si Stidhus et Dama servi mei in potestate mea erunt cum moriar, tum Stichus o Dama liberi sunt sit fundum illum sibi abonio. si alterum ex his post testamentum
factum dominus alienasset Vel manumiSiSSet, ... Tubero eum, qui remansisset in potestate, liberum futurum et legatum habiturum putat. cf. Gai. 2, 103 Per vindicationem hoc modo loga-
mu . . item, ut magis Visum est, si ita togatum fuerit sumito' si ita ' sibi abolo . . aequo per vindicationen legatum St. Aquae Iuviae arcendae.
9 D. 39, 3, 1 pr. Ulpianus libro quinquagensimoisirtio ad edictum P. 1285) inquam pluviam dicimus,
qua d caelo cadit atque imbre Xcrescit, Si . . per Sebhaec aqua caelestis noceat, ut ubero ait. De stipulationibuS.
10. D. 45 1, 72 pr. Ulpianus libro vicensimo ad edictum Ρ. 643). Stipulationes non dividuntur earum
rerum, quae divisionem non recipiunt, veluti vias itineris actus aqua ductus ceterarumque Servitutium. idem puto et si quis faciendum aliquid stipulatus Sit . . . Celsus . . libro frigensimo octavo Digestorum refert uberonem existimasse, ubi quid fieri stipulemur, si non fuerit factum, pecuniam dari oportere ideoque otiam in hoc genere dividi stipulationem.
373쪽
11 D. 18, 1, 77. avolenus libro quarto ex posterioribus Labeonis P. 198). In lege fundi vendundi lapidicina in o fundo ubique essent exceptae
erant, et post multum temporis in eo fundo reperiae erant lapidicinae . eas . . venditoris esse uberoreSpondit.
12. D. 19, 1, 13, 30. Ulpianus libro trigensimo secundo ad dictum P. 35). Si venditor habitationomexceperit, ut inquilino liceat habitare, vel colono ut perfrui liceat ad certum tempus, magis esse Servius putabat ex vendito esse actionem denique Tubero ait, si si colonus damnum dederit, emptorem e empto agentem cogere OS8 Venditorem, ut e locato cum colono experiatur, ut quidquid fuerit consecutus, emptori reddat.
Tuboronis libros propter sermonem antiquum Hadriani semporibus 'parum gratos habitos esse Pomponius 46 tradit in Iustiniani Digestis componendis Tribonianus nullo usus est unius operis argumentum Gollius tradit ipso praecopia Astii Tuboronis sup0 officio iudicisse legisse narrat 14, 2, 20). tiam historiarum libros Tubero scripsit, qui tempora usqu0 ad bellum inter Ca0Sarem et Pompeium gestum tractabant. sui l-Schwabo 208, 1. fragmenta invenies apud H. Petrum histor. Rom. reli 1, 311 fragm. 199. librum Tub0ronis ad C. Oppium scriptum Gollius 6, 9, 11 laudat. C. Oppius d vita Cassaris et Cassii scripsit si ita quidem, ut contra Cassium videatur disputass0. 0us J-Schwab g 197, 3. cum L. Cornelio Balbo, quom Cicer a. 698 6 defenderat,
a. 705 9 ad Cicoronem pistolam odit ad Att. 9 7 A). eodem fere tumpore Cassar ad Oppium scripsit ad Att.9, C). a. 709 45 Oppius a Cicerono laudatur ad fam.
374쪽
364 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA II. De officio iudicis. Goll. 14, 2, 20: praecepta Aelii Tuberonis super offici iudicis, qua nup0rrim legi'. 0 officio iudicis Q. Mucium praecepisse Cic. 0 T 3, 17 70 in his arbitriis, in quibus adderetur Ox fido bona magni es80 iudicis, statuere quid quemque cuique praestare oporte-rst 6 C. Aquillium Gallum, Mucii discipulum, regnum iudicials obtinuisso Cic. d. tt. 1, 1, 1 supra p. 102 111 sq. vidimus. iam Tubor do iudiei offici librum
composuit, quo praecepta colligeros aliorum eiusdem argumenti libri noti non sunt, quamquam Gellius 14, 2, 1, quo primum tempor a praetoribus lectus in iudicos fuerit, ut iudicia qua appellantur privata Susciporet, ' libros utriusqu0 linguas do mei iudicis scriptos 4040nquisivisso narrat et quamquam Iustinianarum Institutionum libri IV
caput 17 la offici iudicis inscriptum est.
Praecepta d offici iudiei iuris peritorum auctoritat constituta oss0 t ros ipsa doco et confirmatur Gaii orbo 4, 64 id bona fid si iudicio conveniens videtur, duo officio iudicis continuri eruditur'. apinianus D. 44, 7, 2 legi potestatem, prastoris imporium et officium iudicis coniungit 'obligationes, qua non proprii Suiribus consistunt nequo officio iudicis neque praetoris imperi neque legis potestat confirmantur'). Gaius in Institutionum c0mmontariis disserto do D fici iudicis scripsit haec nimis, 1 14 legimus: superegi ut dispiciamus, si ant rem iudicatam is, cum qu agitur,p0S acceptum iudicium satisfaciat altori, quid officio iudicis convoniat, utrum absolvors, an ideo potius damnaro, quia iudicii accipiendi tempor in ea cauSafuerit, ut damnari obeat nostri praeceptores abSol Vere eum debere existimant se interos su cuius generis sit iudicium . . . d bona fido iudiciis idem sentiunt, quia in iusmodi iudiciis liborum os officium iudici . . accedit 4 64, ubi has leguntur: liberum est amon se in bonas dot iudiciis iudiei nullam omnino invicem
375쪽
compensationis rationem habere nec enim porte formulae verbis praecipitur, o quia id bona fidoi iudidio conveniens videtur, ideo officio iudicis contineriereditur opera protium videtur, qua de iudicis unore a Gaio sparsim traduntur, collocaro sunt fere ha00 4 42 adiudicatio si a par formula qua ormittitur iudicirem alicui x litigatoribus adiudicare . . 43 condem natio est ea pars formula qua iudici condemnandi absolvendivo potestas permittitur in factum concepta Vocamus actiones), . . in quibus nulla talis intentio concepta St, sed , initio formula nominato eo quod factum est, adiciuntur ea orba per qua iudicidamnandi absolvendique potestas datur . . 48 omnium autem formulauim qua condemnationem habent, ad pecuniariam asstimationem condomnatio concepta est. itoque etsi corpus aliquod petamus, veluti fundum hominem ostem aurum , argentum, iudex nci ipsam rom condemnat eum cum quo actum est, sicut olim fieri solebat sod asstimata re pecuniam eum condemnat. 51 . . iudo si condemnet, certam pecuniam condemnar debet, is certa pecunia in condomnation posita non sit. 52 d obstautem iudo attendere, ut cum certae pecuniae condemnati posita sit, neque maioris neque minoris Summa posita condomnet alioquin litem suam facit ilo si laxatio posita est, ne pluris condomnat quam taxatum sit alias enim similiis litem suam facit minoris auto damnare ei permiSSum S . . 58 . . Si . . minus positum fuerit quam
oportet, hoc solum consequitur aetor qu0d 0suit; nam tota quidem ros in iudicium deducitur, constringitur autem condemnationis fine, quam iudex egredi non potest. 61 in bona fido auton iudiciis libora potestas sermittividotur iudici ex bono st sequo aestimandi, quantum actori praestari obeat in quo si illud , continetur, ut
habita ration olus quod invicem actorem ex eadem cauSRPrae8tare oporteret, in reliquum eum cum quo actum est condemnare. 119 omnis sexceptio obicitur quidem
376쪽
366 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA
a reo, sed ita formulae inseritur, ut condicionalem faciat condemnationem, id est ne aliter iudex eum cum quo agitur condemnat, quam Si nihil in ea re qua d agitur dolo actoris factum sit item ne aliter iud0 eum cotidemnet, quam si nullum pactum conventum d non petonda pecunia factum fuerit 141 noe amo cum
quid iussit ori aut fieri prohibuerit praetor), statim por-
actum est negotium, sed ad iudicem recuporatoresve ituro ibi oditis formulis quaeritur, an aliquid adver8us praetoris dictum laetum sit, vel a factum non sit, quod is fiori iussori t. 163 si arbitrum postulaverit is cum quo agitur, accipit formulam qua appellatur arbitraria, o iudidis arbitrio si quid rostitui si xhiburi obsat, id sin periculo exhib0 aut rostituit, si ita absolvitur; quodsi nec restituat neque exhibeat, quanti ea res est condomnatur. 166 iudex apud quem do ea roagitur illud scilicut requirit , quod praetor interdicto
conpleXus S . . . cum iude id exploravori et lari s0cundum m iudicatum sit, adversarium mihi et sponsionis et restipulationis Summas, qua cum eo feci, condemnnt, et convenienter me sponsioni et restipulationis, quae mecum facta sunt, absolvit. 178 calumnia iudicio . . nemo damnatur nisi qui intelligit non sete Hagere, Sed voxandi adversarii gratia actionum instituit, potiusque ex iudicis errore vel iniquitat victoriam sporat
L0gitima sunt iudicia qua in urbo Roma vel
intra primum urbis Roma miliarium inter omnes cives Romanos Sub uno iudice accipiuntur . . . inperio Vero continentur recuperatoria et qua sub uno iudico acci
piuntur intervoniente por0grini persona iudicis aut litigatoris. 104. 105. Quibus propositis imago fortasse existit praeceptorum, quas filius do officio iudicis composuit fragmentum Operis nullum exstat Tuberonis sententiam a Gellio 14, 7, 13 exhibitam ex hoc fortasse opere de8umptam S80Teus l-Sehwab g 208, 1 non recte conicit.
377쪽
Iudiciorum privatorum ordin Sublato fiam libri qui iudicis officium tractabant, in usu esse desierunt. III. 0 officio sonatorio libri 3Tuberonis fragmenta quaedam tali argumenti libros eius fuisso indicio sunt accedit qu0d teius Capito, qui Tuberonis sontontiam refori V infra), hanc Coniectaneorum libro do offici senatorio, ut videtur, inscripto protulit. cf. Iustiniani Digostorum titulum o sonatoribus ' 1, ). iuris oro publici libros Tuboronem reliqui880 Pomponius
46 tradidit. 1. Gell. 14, 7, 13. . . . quod ait Varro), Senatusconsultum duobus modis fieri solere aut conquisitis sententiis aut per discessionem, parum convenire videtur cum e quod Ateius Capito in Coniectaneis reli quit nam in libro VIIII Tuberonem dicere ait, nullum senatusconsultum fieri posse non discessione facta, quia in omnibus senatusconsultis, etiam in iis, quae per relationem fierent, discessi esset neceSSaria. 2. Gell. 14, 8, 2. . . . Varro . . et Ateius Capito in Coniectaneorum VIIII ius esse praefecto urbi feriarum Latinarum causa relicto senatum habendi dicunt, deque ea re adsensum esse Capito Varronem Tuberoni contra sentontiam Iunii refert.
IV. Plano incerti argumenti per R. Ruliquorum iuris publici et privati librorum argumenta n conisuturis quidem assequi possumuS. forta88eliber ad C. Oppium seriptus Gell. 6, 9, 1 hoc l0e0
nominandus si incertum enim volinquitur, utrum Q. Aelius an alius Tubor sum scrip8erit.
Gell. 7, 9, 11. Aelium . . Tuberonem libro ad C. Oppium scripto occecurrerit scripsisse robus adnotavit et haec eius verba apposuit Si generalis pecies occecurrerit.
378쪽
368 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA
eire 650 104 natus a Volcatio, Q. Mucii auditore, instructu Ρlin. h. n. 8, 40, 144: Volcatium qui Cascollium ius civit docuit'. omponius 45 fuit Odom tempor o Trebatius, qui idem ornoli Maximi auditor fuit, Aulus Cascellius, Quintus Mucius Volusii auditor', quas orba Momm80 sic potius seribenda ess conicit: Quinti Mucii auditoris Volcaci auditor'), ant6 681 73 quae Ator, fortaSSe praetor, cum iudicii Cascelliani Gai. 4, 166 169 auctor haberi possit, quamquam omponiuS l. e. n0gat 'fuit autum quaestorius nec ultra proficor voluit ),681 73 inter senators qui in C. de Oropiis scribondo adfuorunt Hormos XX p. 281 et Bruns lant. I p. 172),
triumvirorum tempor nudius aut gratia aut auctoritate compelli poterat, ut de aliqua earum rerum, qua Siriumviri dederant, formulam componeret Val. a X. 6,
2, 12), ab 0ratio in libro de arte poetica aut 34 20
aut xtrema poeta 746 8 mortui aetate conscripto: Teussel-Sehwab 287, 7 laudatus v. 368 sq. consultus iuris set actor causarum mediocris abest virtuto diserti Mossala noe scit quantum Cascellius Aulus, sed tamon in proti ost'). Octavianum Augustum consulatum ei obtulisse Pomponius gra narrat. cum multa do temporibus liberius loqueretur amicique ne id faceret monerent, duas res, qua hominibus amarissimae viderentur, magnam sibi licentiam praeber rospondit, senectutem et orbitatom' Val. Max. l. α); denique in honorum Quinti Mucii ublium Mucium nepotem ius tostamonio reliquit horodem Ρomp0nius I. α). Cascellium non modo Macrobius 2 6, 1 iuris consultum urbanitatis mira libortatisquo', sed Val. Maximus i. c. tiam trum iuris civilis seientia clarum praedicat. Trobatius', ut omponius ait, peritior Cascellio, Caseollius Trobatio loquontior fuisso dieitur, filius utro- qu doctior .
379쪽
Inprimis respondendi munere funetus est num si urs scripserit, non satis constat Pomponius hace tradit 'Caseolli seripta non Oxstant nisi unus liber 0no dictorum'. in Iustiniani Digostis, qui Cascellium non raro laudant, nusquam ' scripsisse dicitur. Caseollii sintontia laudantur inprimis a Labeon in
libris posterioribus a Iavolono pitomatis libro I D. 28,
6 3 pr. libro II D 32, 29 x. 32, 100 pr g 1;33, 4, 6 1 33, 6, 7 x. 33, 7, 4 34, 2, 39, 1 35, 1, 40, 1 libro III D. 33, 10, 10 libx V D 33 7, 26, 1),
a Celso in Digosiorum libris D. 50 16 158 et ab Ulpiano libris ad dictum praetoris libro LIII D. 39, 3, 1, 17 o libro XXI D. 43, 24, 1, ). iuris consulti memoria vel Ammiani tomporibus 30.4, 1 ab advocatis
retinebatur. cf. infra p. 392. Cascelli sontuntia probantur vel improbantur ab
Ofilio D. 5, 1 40 Caseollius aiebat . . . filius n0gat'), Labsono D. 32, 100 pr. Caseollius ait obori nequo id Labso improbat'. ' Labeo Cascelli sontentiam probat'. D. 33, 6, 7 Ofilius Cascellius Tubero . . . utant, Labeo id probat D. 33, 3, 1, 17 ' Labo o Caseollius aiunt'), Iavolono D. 28 6 39, 2 'Ofilius Cascellius responderunt,
quorum sententia vera est'. D. 32, 100 ' Labo Caseollii Sententiam probat, quod vorum puto . D. 33, 4 Ofilius Cascellius . . rettulerunt . . quod verum est D. 33, 6, 7 Οfilius Caseollius Tubero . . . putant, Labeo id probat idquo 0rum est D. 32, 29 pr. Cascollius robatius negant . . . Labeo id non probat, Labeonis sontentia vera est D. 33, 7, 4 'Labo Trebatius . . putant . . . CaScelliuS contra Lab00nis sent0ntiam probo'. D. 35 1, 40, ' Cascellius alobat . . ., filius n0gat . . . idem Cinna Seribit . .
et hoc magis verum puto'), ab Ulpian D 33, 24, 1, 7
Caseollius torobatius putant, quod verum est'). Qui Cascollii sontontias cum sterorum ius aetatis iuriSconsultorum, inprimis cum Trebatii Testas, uti Ofilii, ub0ronis, absonis sententiis comparaverit, eaSplerumque c0nsentire, in paucis tantum dissentire inveniet.
380쪽
37 VIII. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES TERTIA Ut iusdsm sententia fautores coniunguntur a Ia-
volono robatius Caseollius filius Labeo D. 28 6 39 pr ), Trebatius Cascellius Labeo D. 33 7, 26, 1), filius Caseollius ub0ro D. 33, 6, 7 pr.), Cascellius filius Labso D. 33, 10 10), Casc0llius filius D. 26 6 39, 2 D. 32, 4, 6, 1), xsbatius Cascellius D. 32, 29 pr. D. 43, 24, 1, ), Tr0batius filius D. 32, 100 1), Caseollius Labeo D. 39, 3, 1, 17), Trebatius Labe0 D. 33, 7, 4);
ut divorsae sententia auctore opponuntur Tubero Caseollius filius rebatio D. 33, 6, 7 pr. volorobatius Caseollius Labo Ofilio D. 33 7, 26, 1 usi filius Trobatius Caseellio D. 32, 100 1 volorebatius abso Caseelli D. 33, 7, 4 , vel deniquo filius Caseollio
Cum Caseollio ergo consentit filius his locis D. 28,6 3 pr. 2 33, 4, 6, 1. 33, 6, 7 pr. 33, 10, 10; a Caseollio dissonti his D. 32, 100 1. 33 7, 26, 1. 35, 1, 40, 1. cum Cascellio consentit Trebatius his locis D. 28 6 39 pr. 32, 294x 33 7, 26, 1. 3, 24, 1, 2, a Caseollio dissentit his D. 32, 100 1. 33, 6, 7 pr. 33, 7, 4.
In his controversiis neque Alfenum Varum neque Aufidium Namusam umquam nominari moneo hoc tantum apud Iav0lenum D. 33, 4, 6, 1 legitur: Ofilius
Cascellius, item et Servi auditores rottulerunt'.
Non ipse responsa collegit, sed fortasse Labeo, qui eum audivit Pomponius 'T). corto in absonis libris p 0sterioribus a Iavolono epitomatis multa Cascellii ro- sponsa referuntur libro I D. 28 6 39, 1 sex consilio . . Cascollit' Ofilius Cascollius responderunt libro II D. 32, 29 r. 'ascollius Trebatius negant ;D. 32, 100 pr. Caseollius ait ' Cascellius putat D. 33, 4, 6, 1 Ofilius Caseollius'; D. 33, 6, 7 pr. Ofilius Cascullius Tubero'; D. 33, Cascellius'; D. 34, 2,