Iurisprudentiae antehadrianae quae supersunt

51쪽

Actionum libri 3 A. 0rnico logem Hostiliam pr. I. 4, 10 laudatam in memoriam revocat, qua permisSum est furti agero eorum nomine, qui apud hostes essent aut o publicas causa abeSSent quive in eorum cuius tutela essunt'. cf. heophil. p. 462. formulam ab Hostilio propositam posteri pro lege habuisse videntur.

16. INCERTI RESPONSUM

D. 49, 15 5 Pomponius libro trigensimo septimo ad Quintum Mucium P. 19). - . . . in Atilio Regulo,

quem Carthaginienses Romam miserunt, reSpODSum est, non SSe eum postlimini reVersum.

17. LIBRI SPUMI

Cicero do r. 2, 224 tum x libro tertio, in quosns scribendi Deit tot nim, ut audivi Scaevolam dicere, sunt siri Bruti libri)'4t q. s. omponius gra L. Publius Muciu . . . decem libellos reliquit Brutus septem, anilius tres'. quas orba viri docti ita mutare volunt, ut Manilius sept0m, Brutus tros togatur cf. p. 26. Sed res vel ita xplicari potost, ut Bruti libris iam Ciceronis astato purios additos fuisse statuamus, quos Pomp0niuS vel auctor eius a genuinis non seiunxerit. rueg0 p. 56.

52쪽

1. Q. Aelius Tubero. - . L. Caelius Antipater. - . Seg. Pompeius. - . . Rutilius Rufus. - . L. Licinius Crassus. 6 C. Visollius Aculeo. - . Q. Mucius Scaevola.

1. Q. AELIUS TUBERO

L. 0milii Pauli 0p0 0 Africani minoris consobrinus, anaetii discipulus, praetor circiter 31 123, 0s.suff. 636 118. Pomponius ab his Ρ. Mucio, Bruto 6 Manilio proracti sunt . . . Quintus ubero ille Stoicus, ansa si Pana Hiii auditor, qui et ipso consul'. Cicero apud Guli 1, 22, 7 nec vero scientia iuris maioribus suis

Q. Aulius Tubero ofuit, doctrina otiam superfuit'. rvt. 117 ita severus et congruens cum ea disciplina quam colebat, paulo etiam durior . . . fuit autem constans civiso fortis ot in primis C. Graccho mol08tus'. Libri de iuro publico non huius, sed altorius Q. Tuberonis, qui filium secutus St, videntur esse.

2. L. CAELIUS ANTIPATER

Cicero Brut 102 script0r, quem ad modum videtis, fuit, ut temporibus illis luculentus, iuri valde peritus, multorum etiam, ut L. Crassi 614 140 nati magistor.'

53쪽

Ρ0mponius Caelius Antipator, qui historias conscripSit, sed plus eloquentia quam scientiae iuris operam dedit'. eu l-Schwab g 137, 5.

3. SEXTUS OMPEIUS

Cn. Pompeii magni patruus Cicero Brut 47, 175 Soxtus frater ius Cn. Ρompei praestantissimum ingenium contulerat ad summam iuris civilis ot ad perfectam geometria et rerum stoicarum scisntiam'. omponius ud etiam Sextus Pompsius Gnaol ompeii patruus fuit eodem tempore', se quo . Rutilius Rufus, A. Verginius et

Q. Tubero.

4. . RUTILIUS RUFUS

trib. mil. 620 134, praetor incurti anni, cos. 649 105, iugatus Q. Mucii ca0vola proconsulis Asia 654 100, 662 92 vel insequonti anno a publicanis de repetundis calumnia postulatus et condemnatus primum Smyrnam, doinde Mytilenen 6 contulit, ubi post 676 78 0r

Vellei. 2, 13. 12 i non asculi sui, sed omnis aevi optumus Cicero Brut 113 doctus vir si grascis littoris ruditus, anasti auditor, prope perfectus in stoicis'. de aec. 2, 47 Rutilii adolescontiam ad opinionem et innocentia se iuris scientia0 . Mucii commendavit domuS'. Praetor patronorum licontiam edicto coercuit D. 38,2,1 1 Ulpianus libro quadragonsimo secundo ad edictum P. 1149. Et quidum primus rasitor utilius edixit se ampliu non daturum patrono quam operarum et Societatis

Pomponiis Dd errore ipsi fullis Asiae proconsulem dicit.

54쪽

44 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA action0m, idolicet si hoc pepigisset, ut, nisi ei obsequium

praestaro libertus, in Societatem admitter0tur patronus'), bonorum venditionem, ut ferebatur, et novam actionis Sp0cism, Rutilianam postea nominatam, introduxit Gai. 4, 35 similitor o bonorum emptor fictois horode agit, sed interdum et alio modo agor solet. nam e persona eius cuius bona emerit, sumpta intentione convertit condemnationem in Suam personam, id est ut quod illius esset ut illi dari oporteret, eo nomine adversarius huic condemnetur quae species actionis appellatur Rutiliana, quia a praetore ublio Rutilio, qui si bonorum venditionem introduxisso dieitur, conparata est'), denique Rutiliana constitutionis auctor Videtur 880, cuius argumentum noscimus Vat. h. g 1 Quia mulier sine tutoris auctoritate sciens rom mancipi mitvel falso tutor auctor quem sciit non esse, non Videtur bona fido emisse . . . Iulianus propter Rutilianam constitutionem eum, qui pretium mulieri dedisses, . . Sucapere etsi ant usucapionem offerat mulier pecuniam, desinere eum usucapore'). de alio . Rutilio cogitat art0Wa II p. 405.

Cie. Brut 113 dem magnum munus de iure respondendi sustinobat'. rosponsa pauca exstant, duo de legatis, unum de vicinorum iure; nam Rutilius, qui in Digestis laudatur, cur non hie . Rutilius habendus sit, quod Th. 0mmsen Symb. Bethm.-HollWeg. bl. p. 92 Vult,

non video.

D. 33,9,3 Ulpianus libro vicesimo secundo ad Sabinum P. 2641). - Ligna et carbone ceteraque, per quae penu conficeretur, an penori legat contineantur, quaeritur et Quintus Mucius et filius n0gaverunt . . . sed Rutilius et ligna et carbones quae non vendendi causa parata sunt, contineri ait. 1 . Guli 4, 1, 2. - Ligna quoque et virgas et carbone quibus conficeretur penus, quibusdam ait se Masurius Sabinus videri esse in penu.

55쪽

2. D. 7 8, 104 3. Ulpianus libro septimo decimo ad Sabinum P. 2576). Utrum autem unius anni sit

habitatio an usque ad vitam, apud Veteres quaesitumost: et Rutilius donec vivat, habitationem competere ait.

3. D. 43, 27, 14 2. Ulpianus libro septuagensimo primo ad edictum P. 1611 - Si arbor aedibus alienis

impendeat, utrum totam arborem iubeat praetor adimi an vero id solum, quod supereXcurrit, quaeritur et Rutilius ait a stirpe Teidendam.

. . . libri 2

An d iuro libros scripserit, n08cimus. Pomponi HS 40 mira est brevitatis unus Macrobiu 1, 16, 34 Butilii scriptum nominat, in quo de nundinis egerit, quem locum sumptum Sse ex eis libris, quos de vita sua scrip sit, verisimile non est cum Sompronius Tuditanus in libris de magistratibus gerit d nundinis, aliquis coniciat, Rutilium similos libros eripsi SSe. Responsa sua collegisse atque didisso non videtur.

Macrob. 1, 16, 34. -- Rutilius scribit, Romanos instituisse nundinas, ut octo quidem diebus in agris rustici opus facerent, non autem die intermisso rure ad mereatum legesque accipiendas Romam Venirent, et ut scit atque consulta frequentiore populo referrentur, quae trinundino die proposita a singulis atque universis facile noscebantur, unde etiam O tractu8, ut leges trinundino die promulgarentur.

1 Quae sequuntur: ea re etiam candidatis usus fuit in comitium nundinis venir et in colle consistere, unde Oram possent ab universis videri sed apo omnia negligentius haberi coepta et post abolita, postquam internundino etiam ob multitudinem plebis frequentes adesse coeperunt Rutilii Monesse videntur.

56쪽

46 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULΤ. SERIES ALTERA

5. L. LICINIUS L. F. C. N. CRASSUS

natus 14 40, 36 118 0l0niam Narbonem deduxit, eos. 659 95, censor 62 92, decussit 663 91. Caolii Antipatris supra IV, 2 auditor, orator optimus, eloquontium iuris ori fissimus' Brut 145). om pontus - otiam Sextus ompotus fuit eod0m temporos Caslius Antipater . . . etiam Lucius Crassus frator Ρublii Mucii, qui Mucianus dictus st: hunc idoro ait iuris consultorum disertissimum'. f. III, 9 P. Licinius Crassus Dives Mucianus). In celebri causa Curiana ann 661 93, ut videtur, patronus adversus Q. Mucium dixit, qua de causa pauca hi proferium. M. Coponius quidam filium postumum quem perabat, horodom instituit l, si institutus antequam in suam tutelam veniret, mortuus 880t, M. Curium substituit cum filius natus non osset, inter Coponii legitimos hersdos si M. Curium do horoditat lis orta ad centumviros dolata

est, apud qu0s . iacius IV, 7 l0gitimorum heredum,

Crassus substituti causam derandit. Cicor pro Caecina 4 6 Crassus non ita causam apud centumviros egit, ut contra iuris consultos dicoret,ss ut hoc doceret, illud quod Scaevola defendebat, non esse iuris, et in eam rem non solum rationes afferret, sed etiam Q. Mucio, socero suo multisque peritissimis hominibus auctoribus torotur.' de orat. 1, 39, 180 quum . . ego defenderem, hac eum mente fuisse, qui testamontum focisset, ut si filius non esset, qui in suam tutelam oniros, M. Curius esset horos'. do orat. 1, 243 politissimis aestiis polluxisti, quum si illud nimium acumen illuderes et admirarere ingenium Scaevolae, qui excogitasset, nasci prius oportere quam em0ri, quumque multa colligeros et ex logibus et ex senatus consultis et e vita ac sermon communi. Brut 53 Crassus . .

57쪽

5. L. LICINIUS L. F. C. N. CRASSUS.

eXOrsu e S . . . hoc VoluiSSe eum, qui testamentum fecisset, hoc ensisse, quoquo modo filius non esset, qui in suam tutolam veniret, sive non natus sive ante mortuus, Curius heres ut esset, ita scriber plorosqu0 et id valere et

Valui S8 Semper . . . deinde aequum bonum, teStamentorum

sentontia voluntatosque tutatus est, quanta esset in verbis captio, quum in ceteris rebus, tum in testamentis, si negligerentur voluntates, quantum sibi potentiam Sca0Vola asSumeret, si nemo auderet t0Stamentum facere postea nisi do illius sentontia. Top. 10 44 6 eodem similitudinis loco otiam exompla sumuntur, ut Crassus in Curiana cau8 exemplis plurimi usus est, agens de eo, qui testa- monto si horodsm instituissos, ut si filius natus esset in decem monsibus isquo mortuus prius quam in Suam tutelam venisset, Secundus horos horoditatem obtineret.' Licinius Crassus idem Ciceroni de orat. II, 141 sq. si erodimus, o iuro civili in artem redigundo scribore sibi proposuerat. Perpetui iuris et universi generis quaestio non hominum nomina, sed rations dicendi stargumentorum fontes desiderat, in quo etiam isti nos iuris onsulti impediunt a discendoque deterrent . . . sed haec Crassus . . . aliquando n0bi expodio et exponos descripta generatim est enim . . . heri nobis ille hoc . . . pollicitus, socius civile, quod nunc diffusum t dissipatum est, in certa genera coacturum et ad arton facilem redacturum.' f. orat. I, 190 si enim aut mihi acoro

licuerit, quod iam diu cogito, aut alius quispiam aut meimpodito occuparit aut mortuo effecerit, ut primum omne ius civile in genera digerat, quae perpauca Sunt, deinde eorum generum quaSi quaedam membra dispertiat, tum propriam cuiusquo vim definitione declaret, perfectam arton iuris civilis habebitis, magis magnum atque uberem quam difficilem st obscuram.

58쪽

48 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA

L. Crassi oratoris amicus ius civit ita noverat, ut si praeter Q. Scaevolam nemora iis qui fritissimi erant, ant0poneretur Cic. de r. 2, 2 et 1, 191.

7. Q. MUCIUS . . . . SCAEVOLA

natus circa 614 1 40, tribunus 648 106, aedilis 650 104, praetor pro consule Asia 654 100, . Rutilio

Rufo legat adsumpto, dictum Asiaticum proposuit, publicanorum fraudos fortiter reprossit, ita ut provinciales in ius honorem dium festum statuerent et senatus resolus g08tas proconsulibus X0mpli causa commendaret, pontifex maximus, eos. 659 95, 667 5 in arii funeruvulneratus, i 2 82 a factions Mariana ante Vostae imagin0m interlaetuS.

A patr0 ublio III, 10 instruetus, iuris pontificii tcivilis puritissimus, anaetii amicus Cleor de rat. 1, 5)0t a Ciceron ibid. 1, 230. 231 a portu inter st0icos

relatus in Asiatico odiet doli xeoptionum proposuit his vorbis: sextra quam si ita segotium ostum est, ut ostari non p6rtur0 o fido bona' Cicero ad Att. 6, 1, 15), a magistratibus t etvibus plurimum consultus multorumque praecept0r, quamquam 110mini s ad docundum dabat', consulentibus se spondendo studiosos audi0ndi doc0bat'

Cic. 0 0rat. 144), P. Rutilium Rufum frustra dolandito in causa illa Curiana eL p. 6 dixit.

Ρontiis maximus de sacris privatis decretum proposuit ut iusiurandum concepisso dieitur, quod in adrogando iuraretur eundem Scaevolam osso viri docti recto Sumunt, quem tria genera deorum statuisse Augustinus de Marquard Handbuch IV non solε- edictum anno 637 IIII propositum esse ait p. 369, sed miro errore etiam Q. Mucium, non utiliuni Rufum, condemnatum esse Marrat p. 5 I, 9.

59쪽

6. C. VISELLIUS ACULEO G Q. MUCIUS SCAEVOLA 49 civ de 4 27 Varrone auctore narrat, quique generibus duobus, quae poetae et philosophi traderont, aut sisetis aut cauto admissis traditum illud a principibus civitatis

genus tenebat atque dulandobat. Cicero Laol. 1, 1 pontis com Scaevolam unum nostra civitatis ut ingenio si iustitia praestantissimum audeo dicere L. Crassus apud Cicoronem do orat. 1, 180 de Q. Mucio haec ait: homo omnium et disciplina iuris civilis eruditissimus et ingenio prudentiaque neutiSSimu . . . Rique, ut ego Sole dicere, iuris perit0rum eloquentissimus, eloquentium iuris oritissimus.

Quas Cicero do Mucii oration pro Coponi contra Crassum habita es supra p. 46 refert, hae fere sunt.

Brut 52 qui x populo, cum Q. ScaeV0lam pro M. Coponio dicentem audir0t, . . quidquam politius autologantius aut omnino molius aut exspectaret aut 0880 fori putarot cum is hoc probar vollet, M'. Curium, cum ita heros institutus Assi, si pupillus ant mortuus esset quam in Suam tutelam veniss0t, pupillo non nato heredeme 8se Π0 poss0, quid illo non dixit d testamentorum iuro, de antiquis formulis, quid, quemadmodum scribi oportuisset, si otiam fili non nato heres institueretur, qHam captiosum ess p0pulo qu0 scriptum ess0t, negligi et opinione quaeri voluntatos ot intorprotation0 40rt0rum scripta simplicium hominum pervertere, quam ille multa de auctoritat patris sui, qui sumper ius illud esse defenderat, quam omnino multa de conservando tur civili, qua quidem omnia cum perit et scienter, tum ita roviis ot prosso et satis ornat et perole ganter diceret orat. 1, cum Q. Scae-VOl . . . e Scripto testamentorum iura d0fenderet 110-garetque, niSi postumus et natus t antequam in suam tutelam venisset, mortuus esset, heredem eum HSS POSS0, qui esset secundum postumum et natum t mortuum heres

institutus.' ib. 1, 5 ille Mucius paterni iuris defens0ret quasi patrimonii propugnator sui, quid in illa cau8 . . . attulit, quod do iuro civili 0promptum videretur quam

60쪽

50 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA

legem scitavit . . . nempe eius Omnis oratio versata est

in eo, ut eriptum plurimum Valero portor dolandorset.' Q. Mucii auditores fuerunt complures' Pomponius

42), inter quos et Cicero Brut 306), intor iurisconsultos Aquilius Gallus, Balbus Lucilius, Sextus apirius, Gaius foris itus Juventius' Pomponius L ), fortasso

et Volcacius, nam quae apud omponium g 45 leguntur: Aulus Cascellius Quintus Mucius Volusii auditor , Μοmmson ex iis quas Plinius . n. 8, 40, 144 roseri: Volaacium qui Caseollium ius civit docuit sic seribonda osso conicit: Quinti Muci auditoris Volcacii auditor', nequaquam autem Servius Sulpicius, quem omponius 43 Quintum Mucium do re amici consuluiSs narrat. Κruege p. 61. Q. Mucium non solum responsa dedisso, sed etiam siuro scripsisso traditum est. do iuris civilis libris constat; at ρων liber, quem Iustiniani Digesta Dinde Florentinus aequo Q. Mucio attribuunt, dubia movit primum titulus

ita spondit, ut librum Cervidio Sca0volae attribuere malit. a Q. Mucium in nulla alia ro graecissasse vix diei polost. definitionum vero usus inprimis apud stoicos reperitur et Q. Mucius libro suo ρων nomen dedisse, ut amico gratum acoret, potest putari certe eiusdsm raro temporis scriptores L. Accius ιδασκαλικον et JΠραγματικον libros, Soranus Ἐποπτίδων libros, denique Laevius Ἐρωτοπαιγνίων libros scripserunt Teutal - Schwab g 134, 7 8;147, 1 150,4) LIερὶ ρων autem scripserunt Sphaerus

stoicus Diog. Laert. VIII, 178 et Chrysippus ib. 199)

alios viros doctos similitudo quorundam iuris civilis toρων libri fragmentorum Mndit, ita ut definitionos Mucio attributas post ius mortem ex iuris civilis libris sexcerptas esse coniceroni. Lene I GL 763, 4. sed cum utrumque opus totum ius civile complectersetur, easdem res iisdomus similibus v0rbis in utroque a Mucio descriptas esso

mirum non St.