Iurisprudentiae antehadrianae quae supersunt

71쪽

7. Q. MUCIUS P. F. P. N. SCAEVOLA 61

IV De obligationibus.

V. D capitis dominutions et ignominia 3

lib6 XXXVII 6 civibus deditis iisque, quibus aqua et igni intordictum si sit d captivis P. 17 - 320). libor XXXVIII o furtis P. 321 - 322).

lib0 XXXI d publication praediorum bonorumque Vel

Itaqu0 P0mp0nium do legatis de sociotatibus t de furtis sodem ordine atque Mucium scripsisse Vidimus.

Lono de huius libri argumento ne coniecturam quidem profert at omponius, cum in libris ad Sabinum post possessionem et usucapionem de donationibus egerit Lene Sabinus- system p. 87), idem in libris ad Mucium fecisse videtur. Lenet de aqua 'Pomponius, qui in familiae erciscundae et communi dividundo arbitriis de servitutibus ab arbitro impositis scripsisse putandus est, bc loco de servitute vendita

Lene utrique libro e soci0tate γ' inscribit; at Pomponius libro XXXV potius de fratrum, qui paternam hereditatem non diviserunt, consortio scripsisse videtur. Etiam Lonol hoc loco de iure praediatorio Pomponium scripsisse conicit, ego eum etiam de bonorum publicatione Scripsisse puto cur de furtis hoc loco dixerit, haec causa fuisse potest, quod poena manifesti furti ex lege XII tabularum capitalis erat'. Mai IlI, 189.

72쪽

62 IV. SEPTIM SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA

cum Pomponii pus duplicem lare umorum librorum amplexum sit, aliquis coniciat, a quae Mucius singulis libris exposuit, omponium bini fere Xplicasse quamquam re quae ab utroque Scriptor explicata sunt, intervallo tempori non omne pari modo increvisse, sed nonnullas interiisso, alias novas exstitisso certum si ut

0xompli gratia totum gentilicium ius, quod Mucium explicasse constat, Pomponii tempore iam in dosuetudinem

abiisso seimus Gai III, 7) ito duo illa testamentorum

genera, quae initio fuerant, in desustudinem abiorunt sttertium genus quod accessit, Pomponii tempor alitor ordinabatur atque olim solobat Gai. II, 101 103. omponium autem a robus a Mucio tractati exorsum nonnunquam longius ad aliena aberrasse, quod Lenol Sabinus System p. 11 sq. pr certo statuit, non mihi orsuasit: rerum copia Pomponii aetate maior certo orat so quod L6nol ita statuit, non alia ration videtur statuisse, quam quod rerum in Pomponii fragmentis tractatarum coniunctio nondum cognita valdo mira vid0tur. Iam quomodo Pomponii libris singulis Muciani respondisso mihi videantur proponam; quam rem totam fere

ess coniecturalem ViX Si quod moneam.

Pomponii ad Q. Mucium libri XXXIX. I. 0 hereditati libri I III d testamentiS. libri III IX legati S. libor X de legitima here

das 3 Q. Mucii iuris civilis

libri XVIII

73쪽

7. Q. MUCIUS P. F. . N. SCAEVOLA lib6 XII de libertat data. libor XIII 3 libor XIV communi dividundo γ

muni dividundo P. 1). II. Do iure dotium, de tutelis si do alieni iuris

per Soni S.

libri XXI. XXII d libortis procuratoribus γ). III. De domini et adquirendo rerum domini O. lib6 VII 3 do ro uxoriae

sessionibus et usucapionibuS.

libor XXVII do donation03 libri XXVIII XXX γIV. D obligationibus. libri XXVIII XXX 3 libor XXXI de emptione Vendition horoditatis, fundi,

libor XXXII do aqua vendita Θlibsi XI 3 do vicinorum iure

74쪽

64 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA libor XXXIII do contractibus servorum filiorumque familias.

libYLXXXV XXXVI do consorti et societato γlibs XI de consortio et 80cietate P. . ). V sl IV De capitis delibor XXXVII 6 civibus doditis iisque, quibus aquasi igni infordietum esto do captivi S. libor XXXVIII de furtis. libor XXXIX d publieatione

praediorum bonorumque

vel do iure populi 3 minutione o ignominia 3

75쪽

7. Q. MUCIUS P. F. P. N. SCAEVOLA

Qui anto Q. Mucium do iure civili editi sunt libri a

Soxto Aelio, Catone M. Junio Bruto, P. Mucio, eos cum Mucii libris comparare non licet, cum paene toti perierint. Cato quido libro quinto decimo do stipulationibus vid0tur scrip8isse, quod, si hunc librum in postremis fuisso coniciamus, cum Muciana dispo Sitione congruat Q. Mucium libris illis usum fuisso pro certo licet Statuere, praesertim cum omnium illorum scriptorum nomina in fragmontis Audii inveniantur. Q. Mucium id ius quo illo t0mpore civo utebantur eXplicaSSe consentaneum est itaquo eum rorarro quid

iuris sit, non raro legimus Pomponiu D. 47, 22, 77, 1 et Ulpianus D. 28, 5, 35 3 32, 5 pr.). accessit ius controversum ita quidem, ut Mucius patris et Brutio Manili do o sontentias disputationeSque proferret. huc pertin0nt, quas Gellius 17 7, 1 - ut Modestinus D. 49, 15 5 narrant tertio loco sua ipsius responsa sontentiasque addidit Pomp0nius enim D. 34, 2, 10 of Ulpianus D. 7 8, 4, 1 9, 1, 1, Q. Mucium aliquid

verius et honestius esse dixiss0 vel primum aliquid ad misisse vol distinxisse scribunt otiam de controverso illo iuro Mucium suas sententias protuliss indo licet concludere, qu0 Ulpianu D. 18, 2, 13 ait, Mucium idem atque Brutum existimare, et quod Modestinus D. 49, 15 4d quadam ro intor Brutum et Scaevolam varie tractatum ess tradit f. rueger l. e. Qui Mucii sententias ex Pomponii librorum fragmentis ruere tentat, considerar debot, omponii verba nobis non integra tradi, sed a Triboniano Saepe SSe mutata. Pomponius Mucium varia ratione laudavisse videtur: nam aut Mucii suntontiam tantum narrat exemplum

praebet D. O 7, 18 et, ut videtur . 34, 2, 34 aut Mucii verba oration obliqua rofert oxempla praebent

D. 34, 2, 344 1 8, 2, 7 8, 3, 15 aut denique Mucii ipsius

verba videtur transcribero exempla sunt . 34, 2, 10 pr. ;

24, 1, 51 33, 1, 7 34, 3, 34 pr. 9, 2, 39 40, 7, 29 g 1;

19, 1, 40.

76쪽

66 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA Tortii onoris fragmentis Mucii nomen praepositum est, quod Pomponii 0men Saepe excipit, ita ut talialogamus: Quintus Mucius ait vel scribit . . . Pomponius . . Pomponit Ver nomen in his locis non ab ipso, sod ab alio, sive glossator sive riboniano additum osso manifestum est qui eiusdem Pomponii ad Sabinum fragmenta inspiciet, ipsum Sabinum loquentem nusquam invonios, sed Pomponium tantum Sabini sentontias reforentem exempla sunt D. 35, 1, 6 P. 23 Sabinus quoquos Cassius quasi impossibile ea condicione . . . SS . . 25 2 8 P. 33 Sabinus ait, si mulier res quas amo-vori non reddat, asstimari debere of q. s. Pomponium Mucii verba ipsa integra exscripsisso veri dissimilo ost contra Tribonianum, qui solida doctrinas gloriam appetebat, a Pomponio relata ueti orba ita mutasso puto, quasi ipsius Mucii libris usus sit, quod a compilatorum ratione non alienum esse periti non ogabunt. Tuogor certe non dissentit, nam p. 174 n. 9 uelivorba in illis fragmentis tradita osse negat sed et diirnon in disssi Stollo hau dis orto de Q. Mucius iodor- gegeben sin ) quomodo Pomponius scripserit, D. 24, 1, 51doest Mucii sontentia relata omponius protinus qua ratione Mucium ductum fuisse Oxistimat adicit: ovitandi autem turpis quaestus gratia circa uxor0m hoc idotur Quintus Mucius probaSSe'. Ubi Pomponius in libris ad Sabinum si ad Mucium oratione obliqua utitur, alterius quidem iuris consultisontontiam referri apertum est, sed utrum is Sabinus vol eius sit an alius, incortum romanet. Lenet id om iudicat in Pomponii ad Sabinum libris recensendis est. 552, 555), in uel autem fragmentis colligendis minus caute agit; nam duo fragmenta 5 et 22 non alia rations Mucio attribuit, quam quod Pomponius oratione obliqua utatur. colorum in omponii ipsius libris oconfundi hanc rationem non valere ipse perspexit nam ad fragmentum 252

d Mucio nihil adnotat, quamvis illo loco scripsserit:

. Pomp. h. l. eum nota'.

77쪽

7. Q. MUCIUS . . . N. SCAEVOLA

Quod do omponii oratione obliqua dixi, idem ton0ndum os in Ulpiano Lone in Mucii fragmentis colligendis otiam x Ulpiani libris ad Sabinum fragmentum 5 ideo recepit, quod oration obliqua Ulpianus utitur', in Ulpiani fragmentis scens0ndi ad idom fragmentum 606

Observations vorbo autem adnexae intordum certo significare possunt, a quae praecedunt Mucii osso sodus in hac re cautione opus est. Lene D. 28, 3, 16 pr.

Mucio hae x causa attribuit 12), quod Pomponius seribit

multum autom intorest in omponii fragmentis recon-80ndis idom fragmonto 233 nullam do Mucio notam

recte addit. Nonnunquam incertum est, utrum omponii an Mucii sint, qua in Pomponii ad Q. Mucium libris logimus. cavendum si, ne uel ea tribuamus, qua inferioris domum aetatis iuris consulti statuerunt. Velut A. ernico, cautissimus alioqui meo quidem iudicio uel iusto plura attribuit, cum Muciana nonnunquam dicat quas omponii esse iudico. xempla abs Labeo I, 324 n. 3 6 ΙΙ, 260.eiusdsm raro auctoritatis, qua Mucius olim floruit, subprimis principibus Masurius Sabinus videtur fuisso, qui ea, quae Mucius aggressu erat, prosecutus est in quibusdam fragmentis se futuri temporis Sus non Mucii, sed omponii sontontiam ess demonstraro idotur: taliae fragmenta sunt D. 28, 3, 16 pr. superius testamentum

Quae omponius Mucium ScripsisS retulerat, ea Tribonianus ita mutavit, quasi omponius Mucium ip8um loquentem introduxisso eiusquo orbis notas addidissset. quod D. 3, 19, 1, 40 aperte oest, ubi haec leguntur. Pomponius libro trigesimo primo ad Quintum Mucium. Quintus udius scribit dominus fundi de praedio arboros stantes vendiderat et pro his rebus secuniam accopi et tradero nolobat omptor quaerebat, quid e facere oporteret,

et versebatur, ne hae arbores eius non viderentur factae. Ρomponius arborum quae in fundo contin0ntur et q. s.

78쪽

68 IV. SEPTUM SAEC IURIS CONSULT SEMES ALTERA Pornice Labeo I p. 62 cum aliis viris doctis Mucii

responsum aegre desiderat, Sed Mucii reSponsum re vorarelatum ess vox eius serebatur ne has arbores eius non viderontur faetao' argumento est non enim emptor qui Q. Mucium consulebat, Sed uetus ipse serebatur, ne hae arboros emptori non viderentur factas', quod respon8um Pomponius praeceptori more Xposuit. Omponium ita fere scripsisse apparet: Dominus fundi . . . nolebat emptor quaerebat quid se facere oporteret tuserebatur Quintus ιι ius, ne hae arbores eius non viderentur factae arborum enim, quae in fundo contin0ntur et q. s. Tribonianus, qui Quintum Mucium ipsum loquentem introducere ibi proposuerat, et post erobatur Quinti uel nomon dolovit st post idorsentur factae Ρomponii nomen inseruit, Orationem corrumpi negligens. Vostigia terrent qua Tribonianus Mucium dixiss0 asserit, ipse partim ex omponii relationibus ineauto compo Suit, partim audacior finxit quod Lenet Sabinus- system p. 13 ei Originalcitat aus Q. Mueius dicit, v0reor ut ullum omnino Iustiniani Digesta contineant. Itaqu0 ueli 0rba integra in Digestis raro tantum sorvata sunt in iis quae sub Mucii nomine proferuntur,

Triboniani manus nonnunquam certo agnoseitur luculentum

exemplum praebet D. 33, 1, 7 omponius libro octavo ad

Q. Audium. Quintus Mucius ait: si qui . . . Si tutores . . ex testamento agere possit nam ea re eo pertinet, uti tutores sciant quae voluntas testatoris fuit, uti possint eam pecuniam sine periculo dare. Ρomponius in testamenti quaedam Scribuntur . . Verba

litoris diductis impressa non ipsius Mucii sed a Triboniano ficta osse manifestum est. f. Pernico abso III, 39. Muhl0nbrueh-Glde XLIII, 32, 21. Q. Mueius iuris civilis libris non solum novam iuris disciplinam fundavit, sod etiam civium officia in vita0 sociotat maiora statuit, quam adhuc in usu erant qui m0nebat, magni iudicis esse, in tutelis, societatibus, fidu-

79쪽

7. Q. MUCIUS P. F. R N. SCAEVOLA 'ciis, mandatis, rebus emptis v0nditis, eonductis locatis Statuere, quid quemque cuique praeStare porteret, idem sum, qui rem utendam ab alio acceperat, non 80lum dolo, sed etiam culpa levi obnoxium fieri primus doc ait idem poetarum sos reicit, quod non bonis hominibus similes sint, sud turpia faciant, velut ursentur se adulterentur. Mucius fortasse tiam id primus docuit quod D. 50 16 42 apud Ulpianum legimus 'probra quaedamnatura turpia sunt . . . utputa furtum adulterium . . .

Lonsit Mucii iuris civilis librorum fragmenta in Palingonesia ita disposuit, ut primo loco positis iis, qua vel a Gollio volo Ulpiano ortis libris attribuuntur additisque nonnullis, quae eorundem librorum diei possimi 1 11 , ea adiungat, quae incertorum libr0rum sunt 12-41),sseundum ordinem in Pomponii libris observatum, rubricis insertis singulorum Vero rubricorum fragmenta, paucis exespiis, eodem ordine collocavit quo in Digestis occurrunt. neque Pomponii aliorumvo additam senta a Mucii orbisssiuncta sunt 9, 19, 32, 34, 37, 43y neque Iustiniani

doliram0nta reiecta 16) denique fragmenta, quae diverSaeontin0nt, neque in his libris 5 neque in ρων libro

48 50 dispertit Sunt.

Ego fragmenta probabilibus rationibus quoad ori potuit in ordinem redegi, quem pristinum se Vera in

omnibus me assecutum esse multum abest ut pro certo dicam. at imaginem quandam Mucianorum librorum proponendam duxi, Si non certam atque indubitatam, attam queam, quae quaSi operi umbra haberi possit.

Libero. De testamentis et testatis . Quamquam de argumento libri nihil dis0rt traditur,st res ipsa et Laolii Felicis ot omponii libor primus manifestum facit, Mucium libro primo se testamentorum

80쪽

g6noribus ot de heredis institutione egisse fortasse ea, quas Lastius Foli et Gaius II, 111 sq. de tostamentorum historia tradunt, Quinto Mucio adtribuere liuot itaque utriusque verba hoc loco repetenda putavi.

1' Goll. 15 27. In libro Laolii olidis ad

Q. Mucium primo scriptum est, Labeonem Scribere, calata comitia esse, quae pro conlegi pontificum habentur aut regis aut fluminum inaugurandorum

cauSa. eorum autem alia es Se curiata, alia centuriata: curiata per lictorem curiatum calari, id Si convocari, centuriata per Ornicinem.

Isdem comitiis, quae calata appellari diximus, sit

sacrorum detestati et testamenta fieri sol0bant tria enim genera testamentorum fuiSSe accepimus unum

quod calatis comitiis in populi contione fieret, alterum in procinctu, cum viri ad proelium faciendum in aet0m vocabantur, tertium per familiae mancipationem, cui uos et libra adhiberetur. 1 mai. II, 101 sq. - Testamentorum autem genera initio duo fuerunt: nam aut calatis comitiis testamentum faciebant, quae comitia bis in anno testamentis faciendis destinata erant, aut in procinctu, id est cumb0lli causa arma sumebant procinctus est enim expeditus et armatus exercitus alterum itaque in paceo in otio faci0bant, alterum in proelium exituri. adcessit deinde tertium genus testamenti, quod perases et libram agitur qui neque calatis comitiis neque in procinctu testamentum fecerat, is si subita morte urguebatur, amico familiam suam, id est patrimonium Suum, mancipio dabat, eumque rogabat, quid cuique post mortem suam dari vellet quod testamentum dicitur per aes et libram, scilicet quia per mancipationem

peragitur . . . Sane nune aliter ordinatur quam olim

Solebat namque olim familiae emptor, id est qui a10stator familiam accepit mancipio, heredi locum optinebat o ob id si mandabat testator, quid cuique

post mortem suam dari vellet.