Iurisprudentiae antehadrianae quae supersunt

81쪽

7. Q. MUCIUS . F. P. N. SCAEVOLA

Eiusdem fortasso loci etiam est, quae Mucium de nox et de iis quae mancipio dentur, scripsisse Varro tradit.

Varro de l. l. 7, 5, 105. - Nexum Mucius: quae per aes et libram fiant, ut obligentur praeter quae mancipi dentur.

Cf. est. 165. - Noxum si, ut ait Aelius Gallus, quodcumque per aes t libram geritur idque nocti dicitur. quo in genere sunt haec testamenti factio . . Utrum testamentum quod per mancipationem peragitur Mucii tempore secundum antiquam an iam Secundum novam formam ordinatum sit, nescimus illud ut Statuamus suadero videatur, quod Mucium do herede institu0ndo nusquam vidimus egi88e D. 28, 3, 16 pr. qu0d Lenel udi attribuit, eius non esse supra dictum est. itaqu0 Mustium primo libro tiam do legatis scripsisse conici potest. erni eo Labeo I, 3244 3 in D. 50 16 120Muei ipsius verba tradita 8s dicit, quod neque convinci neque refolli potest. f. arlowa II, 6 854. cum dor ipsa Mucius sine dubio disputaverit, omponii sententiam profero.

2. D. 50 16 120. Idem Pomponius libro quinto

ad Quintum Mucium. Verbis J0gis duodecim tabularum bis ' uti legas sit sua rei, ita ius esto' latissima potestas tributa videtur et heredis instituendi ot legata et libertates dandi, tutelas quoque constituendi. Libo II

De legatiS. Hoc libro Mucium d togatis scripsisse conStat. quatuor legatorum illa genera, d quibus Gaius II, 192 agit, Mucio nondum nota erant in fragmontis non nisi per damnationem legatarum rerum mentio fit. f. D. 33, 1, 7

quod rei per vindicationem legata nullum exemplum

82쪽

72 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA reperitur, forta880 non casu fit eis enim temporibus, quibus familia emptor herodis locum obtinobat o ob id si mandabat testator, quid cuique post mortem suam dari volist Gai. II, 103), nullum nisi damnationis legatumloeum habuisse apertum St. D libertatis dation Mucius eri dixit: at hane dation0m a legato divorsam habitam esse Gaius II, 229 sq. his orbis docot: ant horo dis institution0m inutiliter legatur . . . pari ratione nec libertas ante heredis institutions dari polost. otiam de statu libor Mucium dixiss0

legimus D. 40, 7, 29 pr. 1 39, 5, 9, 2). at iuris consultos

prius admisisse, servos testamento sub aliqua condicions liboros esse iubor quam rem sub condicion per vindicationum legare, idem Gaius II, 200 indicat, quippe qui quod ita per vindicationem legatum est, pendent condicione ex0mplo statu libori habendum osso Sabinian0sputare tradit es librum X. Inter personas, quibus legatur, primum apud Mucium locum obtinet uxor vel materfamilias praeter uxorem nominantur mulier', id est liberta, et Attius amicus'. Inter os uxori legatas ea inprimi nominantur, quae Xori cauSa parata sunt. D. 34, 2, 10 si ut 0rfamilias uxori vas aut vestimentum aut quippiam aliud ita legavit quod eius causa emptum paratumve 8Set ).D. 34, 2, 34 r. si aurum suum omno pater familias uxori sua iugassot'); go si maritus uxori . . legasset ita nurum quodcumque uxoris causa paratum esset'); si ita togasset uxori: aurum quod eius auSRparatum erit'). ad res uxori praecipia iugatas etiam penum pertinere apparet, de qua Mucium fusius tractasso videbimus uxori autem non solum has res, sed etiam partitionem legar in usu fuisse D. 32, 29, 1 ostendit; sed do hoc Mucium alio loco, nimirum in familia orciseunda iudicio explicando dixisse puto.

ea muliero Mucius pra0sumptionem statuisse videtur, quam

evirendi turpis quaestus gratia proposuit D. 24, 1, 51)

83쪽

7. Q. MUCIUS P. F. P. N. SCAEVOLA

Praetor ipsas ros legatas Mucium etiam usum legatum explicasse videmus do sufruet legat nihil traditumost tantum do usui ructu vendito logimus. Quae Mucius d usitatis togatis dicor sibi proposuerat, Secundum rerum dignitatem eum collocasse puto.

mus, hoe ordine collocavi qua d aliis rebus traduntur,

ita disposui, quasi primo J0e de penu P. 1), secundo de vasibus, de argent et aur0 P. 17, 22, 5, 6), ultimodo vostibus 20 Mucius seripserit. De fundo legato . 1. D. 28, 5, 35 3. Ulpianus libro ii arto Disputationum P. 87 . . est apud Mucium relatum, cumfundus erat legatus vel cum instrumento vel cum his quae ibi sunt: agasonem . . . missum in villam a patreiamilias non portinere ad fundi legatum Mucius ait. 2. D. 32, 55 pr. Ulpianus libro vicesimo quinto ad Sabinum P. 2679). . . . Quintus Mucius libro secundo refert, si cui ligna legata essent, quae in fundo erant,

arbores quidem materiae causa succisas non deberi. De servo legato J.

3. D. 40, 7, 39 pr. Javolenus libro quarto sex posterioribus Labeonis P. 196). Stichum Attio dologo et si is ei nummos centum dederit, liber esto'. si servus ex testamento nummos Attio dedisset, eos repetere heredem non posse Labeo existimat, quia Attius eos a servo su acceperit, non ab heredis servo. eum autem statvliberum esse Quintus Mucius, Gallus et ipse Labeo putant . .

4. D. 33, 5, 9, 2. Julianus libro trigesimo secundo Digestorum P. 46b) quaesitum est, si optione servorum data, antequam optarem, condicio statuta libertatis defecisset, an Stichum optare possim puto Mucianae sententiae adsentiendum, qua placet ipsa libertate legatum peremi, non datione statuta libertatis.

84쪽

74 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA De senu legata . bri Geli. 4, 1, 17. Q. Scaevolam ad demonstrandum penum his verbis usum audio: Penus est, inquit, quod Sculentum aut poscidentum

est, quod ipsius patris familius aut matris familias ait liberum utris familias aut familiae eius quae

circum eos aut liberos eius est et opus non facit, causa saratum St.

5' D. 33 9, pr. et . Ulpianus libro vicesimo secundo ad Sabinum P. 2641). Qui penum legat

quid legato complectatur, videamus et Quintus Muciusseribit libro secundo iuris civilis, penu legata contineri quae sui potuique Sunt. Quod diximus ''usus sui gratia paratum' accipiendum erit et amicorum eius et clientium et univerSorum, quo circa Se habet, non etiam ius familia0, quam neque circa Se neque circa suos habet, puta siqui sunt in villis deputati, quos Quintus Mucius sic dusiniobat, ut eorum cibaria contineri putet, qui pus

non facerent.

Cf. D. 36 2, 19. Idem Julianus libro septuagesimo

Digestorum. Cum in praefinitione temporis legatum ita datum fuserit: uxori meae penum heres dato Si non ded0rit, centum dato', unum togatum intellegitur contum et statim peti potest, penoris autem causa eo tantum pertinet, ut ante litem contestatam tradita peno horos liborsetur quod si ita scriptum sit si penum intra calondas non dederit, contum dato', non efficitur, ut duo legata sint, sod ut centum legata Sub condicione Videantur . . .

6. D. 45, 1, 15, 2. Papinianus libro secundo Quaesti0num P. 9). si quis ita stipul0tur ' si

Pamphilum non dederis, centum dari pondeS'. . . Sabinus . . existimabat . . . idque defendebat exemplo penus legatae. Mucius etenim heredem, si dare potuisset penum nec dedisset, confestim in pecuniam legatum senseri scripsit.

85쪽

T Q. MUCIUS P. F. . . SCAEVOLA

carbone quibus conficeretur penus, quibusdam ait Masurius Sabinus in iuris civilis secundo), videri esse in penu.7' D. 33 9, 3 9. Ulpianus libro vicecimo secundo ad Sabinum P. 2641). Ligna et carbones ceteraquὰ per quae penu conficeretur, an penori legato contineantur, quaeritur et Quintus Mucius et filius 110gaverunt: non magis quam Olae, inquiunt, continentur. 8' Goll. 4, 20. De penu adscribendum hoc etiam putavi. Servium Sulpicium in reprehensis Scaevolae capitibus scripsisse, Cato Aelio placuisse, non quae esui et potui forent, sed tu quoque et cereos in penu esse, quod esset eius familiae causa com

paratum.

8' D. 33 9, 3 9. Ulpianus libro vicesimo se cundo ad Sabinum P. 2641). . . et Quintus Mucius ut

Ofilius negaverunt . . . idem et tus et ceras contineri

9 D. 33 9, 3 7. Ulpianus libro vicesimo secundo ad Sabinum P. 2641). Simili modo et iumentorum

cibaria penu continentur, Sed eorum iumentorum quae usibus ipsius et amicorum deserviunt ceterum si qua iumenta agris deserviebant vel locabantur, legato non cedere cibaria eorum. In dum Infinitio togat non odoro trit his noehdas Citat ervor es ird wohi in dem Sabinus Ont- nommunes ita aus Mucius et versi0h0 80iu'. 0nsi Sabinussystem p. 49 D. 2.10. Plin. h. n. 14, 13, 15 - Lautissima apud priscos vina erant murrae odore condita, ut apparet in ly uti fabula quae ersa inscribitur, quamquam in ea et calamum addi iubet ideo quidam aromatite delectatos maxime credunt, sed Fabius Dossennus his versibus decernet: Mittobam vinum pulchrum, murrinam'

86쪽

76 QV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA o in charistione:

Panem et polentam, Vinum murrinum.

Scaevolam quoque et L. Aelium et Assiium Capitonem in eadem sententia fuisse video, quoniam in Pseudolo sit: Quod si opus est, ut dulce promat indidem, ecquid ab ot γ' ' Rogas 2

Murrinam, passum, defrutum, mella' quibus apparet, non inter in modo murrinam, sed inter duleia quoque nominatum. De supellectili legato8J11 An do sup 0llectili quoquo Mucius dix0rit dubium

est: nam qua Ulpianus libro vicosimo ad Sabinum D. 34, 2, 19, 5 de supellectili scribit, non Mucii, sed Ulpiani sententia videtur ess 'non tamen qua supellectilis sunt'). alio oro loco nullo Mucii nomino do supelisutili agitur. Sorvius si Tubero supell0etilum definire conabantur D. 33,

10, 7, 1 et definiti0, quam Pomponius libro s0xto ad Sabinum profert D. 33, 10 1), Sabini videtur ess0. at

de argenti se sup0lluetilis notionibus votus quidam iuris consultus aliquid statuit; nam quae e Pauli libro quarto

ad Sabinum in Digesta 33, 10, 3, 5 recepta sunt, ita

mutilata sunt, ut inter alia iuris consulti cuiusdam vetoris nomen videatur excidisse sententiam ouamson ita fore restitui posse putat: craterom argonteum non 880 insup0lloctili nec ullum vas argenteum secundum Saeculis0voritatem nondum admittentis supellectilem argonteam Seae. Aelius statuit, sed in amento etiam hodie . . . si in argento relatum sit candelabrum argenteum, argenti esse vidotur'. mihi Sexti otii loco potius Q. Mucii nomon restituendum videtur; nam Aelius, quom omm8en Xemplicau8a prop08uit, ideo non placet, quod eum statuissoscimus, tu quoque et cereo in penu SSe, qua reS Q. Mucius penoris non esse statuit itaque Q. Mucium testem fuisse malo Saeculi severitatis.

87쪽

7. Q. MUCIUS P. F. P. N. SCAEVOLA

De vestibiis legati8 .

12. D. 34, 2, 33. Pomponius libro quarto ad Quintum Mucium P. 238). Quintus Mucius ait scire se quendam Senatorem muliebribus cenatoriis uti solitum qui si legaret muliebrem Vestem, non videretur videri 2 de ea sensisse, qua ipse qua virili utebatur. De luna legαta.J13. D. 32, 70, 12. Ulpianus libro vicesimo secundo ad Sabinum P. 2639). constabat apud veteres lanae

appellatione versicoloria non conteneri. De urgento facto legato. J14'. D. 34, 2, 19. Ulpianus libro videsimo ad Sabinum P. 2606). Argento facto legato Quintus Mucius ait vasa argentea contineri veluti parapsidas acetabula trullas pol vos et his similia, non tamen quae Supelloetilis suntJ.14' D. 34, 2, 27 pr. Ulpianus libro quadragesimo quarto ad Sabinum P. 195). Quintus Mucius librosocundo iuris civilis ita definit argentum factum vas

argenteum Videri esse. Qua priore loco uneis inclusi, non Mucii sod Ulpiani 0880 puto: Xtrema verba non tamen quae supullectilis sunt eiusdem SSe apparet. De auro legat0J.

15. D. 34, 2, 34 pr. Pomponius libro nono ad Quintum Mucium P. 261). Scribit Quintus Mucius:

si aurum suum omne pater familias uxori suae legasset, id aurum, quod aurifici faciundum dedisset aut quod ei deberetur, si ab aurifice ei repenSum OH SSet,imulieri non debetur. Pomponium sic scripsisse puto si aurum . . . mulieri non obori Quintus Mucius scribit. Cod. Titius .

88쪽

78 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA 16. D. 34, 2, 34, 1. Pomponius ibid. Item scribit Quintus Mucius: si maritus uxori cum haberet quinque pondo auri, legasset ita aurum quodcunque uxoris cauS a paratum esset, uti heres uxori daret ratiamsi libra auri inde venisset et mortis tempore amplius quam quattuor librae non deprehenduntur, in totis quinque libris herodem ess obligatum quoniam articulus est

praesentis temporis demonstrationem in se continens . Pomponium sic Scripsisse puto si maritus . . obligatum Quintus Mucius scribit. do commat uncis incluso V. GradenWit Z. d. Savigny-St. XIV, 115.

17. D. 34, 2, 34 2. omponius ibid. Quod si ita

legasset uxori aurum quod ius causa paratum erit', tune . . . scribit Quintus Mucius, ut haec scriptura habeat in se et domonstrationem legati et argumentum in . . . De domus usu relicto. J18. D. I, 8, 2 et 4. Ulpianus libro septimo decimo ad Sabinum P. 2575). Domus usus relictus est aut

marit aut mulieri . . . mulieri autem ei usus relictus Sit, posse eam et cum marito habitar Quintus Mucius primus admisit, ne ei matrimonio carendum Oret, cum uti vult domo nam per contrarium quia UXOr eum

marito possit habitar nec fuit dubitatum. Libo III.

De legatis' Mucius fortasso etiam hoc libro de legatis scripsit; nam quod Ulpianus o secundo tantum libro Muciana dolegatis assert, non magni ponderis est. Secundo libro cium de argento facto scripsisso traditum est; non item quo libro de auro legato disputaverit. Pomponius in extremo demum, id os libro nono, de auro legat dicit; de argento legato nullam omponii sontentiam ex libris

1 et deminutionem legati et augmentum Giacius.

89쪽

7. Q. MUCIUS P. F. P. N. SCAEVOLA

ad Mustium habemus. itaquo nonnulla o tertio Mudii libro sumpta sint, quae secundo libro dedimus. Hoc loco do cautions Muciana qua dicenda videntur ponam. Q. Mucius legatarium, quem testator qu0d vetari possit Vetuerat, legatum capere posse existimabat, si vetitum se non facturum eum pon8or promi Sis80t, ita ut, si contra promissum egisset, legatam rem redder deberol. Mucius utrum hoc praetor constituerit Karto a II, 894)an privatim responderit, nescimus sed exindo talia togata ita expedita ess constat quae de legati placuit, posteastiam in h0roditatibus admissum si sic nim Ulpianus libro octavo ocimo ad Sabinum traditi. 35, 1, 7. Mucium vor otiam in iuris civilis libris de caution sua dixisse, ex D. 35, 1, 1 Pomponius libro terti ad Q. Mudium)licet concludere: omponium auto hoe libro do aliis quoque legat0rum condicionibus eripsisse apparet. De certa tantum condiciono, non de omnibus indistinet Mucium dixisso inde cogno8cimus, quod Papinianus D. 35, 1, 7 has scribit: in omnibus condicionibus, quas morte legatariorum iniuntur, receptum St, ut Mucianae cautio interponatur'. legatum illud condicionale, quod Mucius tractavit, fortasse erat uxori relictum si non nupsorit vo ' si a liberis ne nupserit': nam non solum legatum uxori rolictum in Mucii libris primum to eum obtinet, o condicio illa legato adiecta tiam moribus Veterum convenit, cum univiram laudo dignam iudicav0rint. quid quod in Iustiniani Digustis condicio illa saepe repe

Iuris consulti do Muciana cautione hi fer egerunt:

Etiam imperatores de caution constituerunt. apinianus enim libro octavo decimo Quaestionum D. 35,1 72, 1)scribit cum patronus liberto certam pecuniam lega88et,

90쪽

80 IV. SEPTIMI SAEC IURIS CONSULT SERIES ALTERA

si a liboris eius non discessisset, permisit imperator velut Mucianam cautionem offerri'. denique Iustinianus a. 531C. 6 40, 2, 3 cum lege Iulia miscella tiam Mucianam cautionem sup0 hae causa conquiescere iussit. f. nov. XXII

Liber IV. De legitimis herediibus' Cum Sabinus d logitimis serodibus post tostamentum, sed ante legata tractaverit, Mucium de logitimis horedibus domum post legata eripsi8880 constat. sed ido apud Mucium ius sereditarium et legata confusa et permixta fuisse, quod rueger p. 178 iudicat Erbredhiun Legat . . . Wir dure einander'), non concess0rim: nimirum Mucii semporibus testamento plerumque non tam horus instituebatur, quam legata relinquebantur.

tabularum primum ad suos herodes portinent'. 2. sui autem horodos existimantur liberi qui in potestat morienti fuerunt . . . nec interest, i utrum naturales , sint libori an adoptivi'. . uxor quoque quae in manu St, Sua horos est, quia filiae loco est'. 9. si nullus sit suorum herodum, tunc hereditas p0rtinet ex eadem log XII tabularum ad agnatos'. 17. si nullus agnatus sit, adem tox XII tabularum gentilos ad 0reditatem vocat'. 39 sq. nunc d libort0rum bonis videamus olim itaque licubat liberto patronum Suum inpune testamento rasterire nam ita domum tox XII tabularum ad 0reditato lib0rti vocabat patronum, si intestatus mortuus esset libertus nullo suo herod rolicto.

l. Gell. 5, 19, 5 6. - Sed adrogationes non temere nec inexplorate committuntnr; nam comitia arbitris pontificibus praebentur, quae curiata appellantur, aetasque eius qui adrogare vult, an liberis potius gignundis idonea sit, bonaque eius qui adrogatur, ne insidiose adpetita sint, consideratur, usque iurandum