Ulrici Huberi de ratione juris docendi et discendi dialogus

21쪽

viam aut insuperabilem csse, eaque ad j v xii prudentiam brcviisl me certissimeque perveniri. Ego vero censeo, plures illa nostra via . praeclaram scientiam obtinuisse , quam qui vulgarem & compendiariam iniere, qui etiam tum mihi,cum in Portam suum pervenerunt ac sperata consecuti sunt. naufragium fecisse videntur. Quod si tantopere Compondia expetant, ea privatim legant & habeary Studiosii; Anteces res publice privatimque altius Dirent , Verum quia plerosque paenituit tam praestantjs Dasciplinae , e a re a gustiis inclusa jurisprude0tia est; ex qui bus psi , quid tam eximiae ais plina , deinceps futurum arbitrami0it Atque utinam exempla deessent huic tamjusto metui 3 Quid Livium imminuit praeter Annaei Flori, quid Dionem Cassium praeter Σiphilini epitoment Si Polybium, si Trogum Pompejum , si alios non contraxissent aut excerpsissent studiosi homifortassis integris utςremur, neque in quarum rerum memoria tantus hiatusa a- teret. Eloquentiam Videamus quid eam nCnne compendiaria, per quam

22쪽

eloquentiae laudem affectant, qui necdum bene loqui didicerunt ρ Quid multis ipsum Papinianum. Paulum, Ulpianum,

quid abstulit aut accidit , nonne Compendiaria lustinianit Quod si illa vetorum extarent scripta, quantum ad rem literariam conferrent, quantum ad Pu'blicum , quis ignorare potest, qui in telligit quantum potuerint erudita prae

stare ingenia, postquam illa Theodosiani Codicis , illa Licinii Rufini . Ulpiani, Pauli , & Caii fragmenta luci re

stituta sunt. Haec eo pertinent, viricia rissimi, ut veras corruptae jurisprudentiae causas , simul quibus viis ea constituta,ihis & florentem facile retineri & omissam restitui polle, intelligatis. Atque haec quidem summa fuit eorum, quae Crustus, majore copia verborum pro instituto suo , differebat. Ad quae Boheia mannus, Satis fecisti, inquit, amicissime Crusi, postulationi nostrae; neque mutatum controversiae nostrae statum , ab eo , quod inde ab initio professus es, animadverto. Proinde haec esto iumma qua siti nostri , rectene Tu corrupta B col-

23쪽

18 De Ratione docendi discendi collapsaeque Iuris prudentiae causam adsignaveris hanc systematicam seu compendiariam institutioncm , qua nunc in Scholis luridicis utimur , & cujus me sectatorem auctoremque , denique, sic enim tibi placet, Reum esse profiteor; siqvidem maleficium id oportet esse non

tralatilium, quod inertiae, aevaritiae ac ambitionis macula deforme corrumpendae Iurii prudentiae causam praebuerit , ac etiamnum praestet. Denique id animadvertendum erit , an ita faciendum sit,

quemadmodum tu praecepisti, ut si quis omnino sibi necellarium putet ejusmodi compendium . quod definitiones partitionesque rerum , quae sunt in Arte uris, actionumque solennia tradat, illud sibi privatim habeat ac legat; Antecessores autem publice privatimque ne sese ad talia demittant , ' nisi forsitan , idque vix, in institutionibus enarrandis. Ubi vero ad Pandectarum & Codicis interpretationem transierint, procul habitis id genus breviariis , ipsos veteres interigros illibatos aggrediantur. Ego itavxistimo tibique consentio, Crusi, non esse

24쪽

esse persectum Jurisconsultum, qui inveteribus, hoc est, ipsis Pandectis & Principum Constitutionibus per se totisque evolvendis legendisque non dedat , sed nego id esse tentandum, priusquam paratillaris notitia omnium librorum luris antiqui, exprompta memoria judicioque comprehensa sit, Nec arbitror ejus sententiae te fore , quasi Pandectae Principumque constitutiones , auditu primo ab adolescentibus & disciplinae juridicae ignaris intelligi possint. Nimis enim manifessa omniatum qui jus didicerunt, quique medio in , cursu defecere , vel qui defunctorie id aliquando inspexe

runt, experientia te refutaret. Infinita rerum actionumque humanarum varietas superans etiam Graecae, nedum Latinae

Linguae divitias, fecit, ut antiqui Artis hujus conditores , aliarum more disciplinarum , nativos plurium verborum usus ad diversas abstractatque significautiones transtulerint.'Quis sine cortina . ut vocanrur, Artis terminorum pr via notitia , hiribus referta sunt veterum

no strorum scripta , gra viis mas oc disti

25쪽

ro De Ratione docendi discendicillimaS eorum commentationes intelligat, quis species factorum ab illis subti- liter involuteque subductas, si verba necdum singula percipiat, subigere atque explicare possit ' Nonne id perinde foret, ac si declamarent quae se com paratio delectat) antequam Latine loqui didicissent L Ne dicam eos, quibus summae rerum differentiae, personarum nercessitudines obligationum , vincula. ,

successionum judiciorumque ordo non innotuerunt, eos intricatissimas de his rebus disputationes in veteribus occurrentes nihilo magis intellecturum,quam quilibet nostrum aenigmata vel arcana mathematym, quibus nunquam imbuti fuerimus . perciperet. Nescio, quae sit illa tua Crusi , aliorumque paucorum intemperies, ut omnibus in universum compendiis adeo sitis infesti, quibus nulla unquam aetas nulluS auctor erudiendi juventutem carere se posse credidit. ipse sustinianus

jura populi Romani. haud aliter commode a se tradi posse judicavit, nisi primo levi ac simplici via , post deinde diligentissima atque exact issima interpretatione

26쪽

tatione singula complecteretur. Quid ego hic de Aristotele, Cicerone, Quintiliano aliisque hominibus dbctissimis auctoritates & testimonia proferam; quid de hoc & superiore seculo narrem icum nihil sit notius & manifestius, quam aliter in ulla studiorum disciplina facere solitum esse neminem. Tu adolescentes

nullis compendiis praeparatos gravis ruri juris antiqui voluntina vis aggredi sic Medicinae admovendos doce confestini totos Hippocratem atquet. Galenum evolvere , Philosophos Aristoteleniatque Platonem ediscere , Rhetorices Historiaeve. studiosos immensa veteris

eloquentiae rerumque gestarum monumenta scrutari Sine dubio pari , qua nos infamia dabis insignitos artifices compendiorum Historiae universalis& Systematum Rhetoricorum.' Nerho pejus de Politiore literatur1 meritus erit, quam Iohannes Gerardus Rossius , qui de omnibus humanioris Doctrinae partibus compendia atque systemata fecjt, etiam do Arte Historica , quam ante eum nemo

in formam Artis redigi posse praesump-s 3 serat.

27쪽

2a De Ratione docendi CV discendiserat. Tibi quoque Theologi sacDr doctrinae corruptores videbuntur, qui coni pendiis & Systematibus rudium adolescentum animos ad diffusam rerum sacrarum notitiam introduxerunt atque ctia nanum in eodem instituto perseverant. Quid tu mihi adversus hanc necessitatem de Livio , de Trogo , de smane, de Polybio narras, quasi breviariis ulli nobiles Auctores interitumis adjissento Quid habent firmite Compendia', de quibus nos loquimur, cum Iis, quibus antiqui Scriptorcs coarctati sunt 3 An nos Digesta Codicemve contrahimus , ita ut Livius a Floro , Dion a Tiphilino , Trogus a lustino contracti fuerunt AdeoneTu dividere nestis compendia Notionum & regularum , quibus perceptis , Ars quaeque facilius intelligi possit, ab epitomis, quibus ipsi libri angussa forma describuntur & exhibenturi Quanquam ego ne quidem studium faciendi tales epitomas damnare sustineam , quibus sapientishinos Viros

intelligo usos esse, multaque etiam nun

maximo cum fructu utuntur. Ne lumniani

28쪽

Iuris , Dialog M. 23niani quidem Caesaris propositum mihi reprehensione dignum videtur , si irris

modo confractionis rcctam viam tenuisset. Nisi tu putes tulit quoque Dictatoris consilium eadem nota censoria prosequendum, quod ille Romani juris sua iam tum magnitudine laborantis conbpendium publicare decraverat. Ego vero magis Hubero nostro adsenserim, . qui in oratione, quam modo laudabas, inaugurali , non putat nefas Marco Bruto irasci , quod nimis crudo servitii odio& improspera sestinatione saluberrimi conatus fructum humano generi studioque luris intercepisse videatur. Etenim quanto cultius Iustiniano Caesaris Iulii ingenium, quanto melior & doctior Tribuniano fuit Trebatius, quanto beatiora forentis & a Gothis oppressae tempora, tanto concinnius ac eruditius lulianum prae Iustinianaeo compendium extitisset. Verum te arbitro, Crusi, est quod gratulemur tulit Caesaris manibus μοίρυμνώ - , quod clarissimi nominis memoriam compendii Iuris titulo non de honestavit. Progrediebatur in acriora dor

29쪽

r De Ratione docendi 'discendi helmanni oratio, quando C RUSIUS, Nescio , inquit, an vos orationis meae sententiam recte acceperitis , Ego utique non omnem prorsu S usum compendiorum damnavi ; duntaxat id me nolle dixi , ut Anteceliores illis explicandis operam darent , Studiosi vero quominus ea domi haberent legerentque non intercesti. Bene recordor , ait, bo eώmaunus , cum tu modo , indignabundus ; Quod si tantopere compendiis

delectantur, avebas, studiosi, habeant ea privatim ac utantur, ut libet. Non obscure significans , gratiorem tibi fore studiorum viam , qua sine compendiis,

tanquam bonae mentis remoris Veter

ipsos incontinenti aggrederentur; Et sic, noli dissimulare, Crusi, qui sectam tuam sequuntur, de nostra methodo sentiunt ac in vulgus opinantur ; meum Compendium. dicunt simpliciter, esse dispen dium studiorum seduloque id agunt ρ, ut studiosain juventutem exauditorio meo, tanquam e Scylla vel charybdi bonarum mentium seducant sere ut in Cebetis

tabula fecit ille senex, qui pueris vitam

30쪽

ingredientibus rectam viam praemonstrat . qua ad veram sapientiam pervenire queant. sed bene habet, quod rationes vestrae a sensu communi abhorrent &praejudicio generis humani damnantur ;nec minus primo intuitu , quam ex

perientia docente liquent in hoc esse

comparatae, uti rudes & infirmos animos studiosorum multitudine ac varietate rerum onerent; duorumque alterum aut desertores studiorum efficiant, aut cum magno labore serius ad id perducant, ad quod leviore via ducti, maturius perduci potuissent, ut sapientissimus imperator de hac ipsa institutionis discrepantia loquitur. Idque te ipsam Crusi, non puto negaturum, quin titii sic eveniat; quando satis constat, te hanc ipsam ob causam , duntaxat in Institutionibus. eadem via definitionum atque partitjonum , velis nolis', procedere

cogi , alioquin omnibus a primo limine deserturis auditorium tuum. Adeone ver0 facilis tibi videtur haec compendiorum doctrina , tam humilis , ut

Professoriae vocis officio non indiga Vei