장음표시 사용
21쪽
priuato asseriit Caesis, se verba facturum in tris Institutionibus; & est colligi eκ tribus praeceptis, scilicet Iuris Naturaelis. geret. ct Ciuil. de quo tripliei iure dicemus cum Caesare in proxime seqv. tit.
Ixerat in M.f.superioris tituli Iustpriuatum ius colligi ex tribus praeceptis,scilicet,luris Nati gent.& Ciuil. ut intelligamus ergo haec tria iura,hic de illis Rubricauit. Et quia vetustiora semper sunt praeponenda. l.fin.ff. de fid .instrum.& naturale Ius vetustius est Iuregent.& Ciuil. g. singuloruisse.de rer diuis ideo exorditurC si a declaratione Iuris naturalis, inmiens,Naturale Ius esse, ν Natura omnia animalia docuit:aduertMoquod cu ius naturale dicatur multis modis, Mut glos.hie aduertit i verbo uus Naturale sciendum erit, hic capi pro instinctu quodam Nat ri .Quς descriptio duas pr cipue patitur dissicultates; primo,dum in ex praesupponitur Ius cadere inter animalia bruta, hoc falsum, ergo Bladescriptio.quod sit falsum,probatur se, Ius, sue lex in tantum erit test,
inquantum ratione constat ; de ideo animam legis dicimus esse ratione can. erit autem lex, .d.sed animalia bruta sunt incapacia rationis.l. r. s. I .ff. s quaci. pavp. ergo,&c. Secunda dissicultas est,quia si ius naturale est commune omnibus animantibus, sequitur quod cum pisces natare sciant per naturam, & aues volare, quod natare, & volare commune erit Omnibus animantibus,hoc falsum, ergo falsa descriptio.Τanien tuendo Imperatorem poterimus ad liqc duo obiecta occurrere,&primo ad primum Aus hoc naturaIe, quatenus brutis remune est, non de ratione participare,sed potiuxde itininet deo Ius nat de quo agi mus,est quidam Naturae instinctusunimantibus instus,quo mouentui animalia,ad aliquid faciendum. Ad secundum dicamus,quod ea quae
sunt i uris natur et iis, sunt communia omnibus animantibus, secundum naturam proprii generis Dum exemplificat text. hoc Ius naturale pri maeuum, dat exemplum in coniunetione maris, & foeminae, videmus enim instinctu quod a naturae, omnia animalia appetere 'minas prop'ter specierum con seruationem ,&hane coniunctionem, inter nos ho mines appellamus matrimon1um, di ideo talis eoniunctio non erit licuta,nisi
22쪽
IN PRIMUM LI f. INSTIT. CIVIL. is
ta,nisi mediante matrimonio; unde colligunt DD- matrimonium, quo
ad coniunctionem corporum,dici iuris naturalis, quoad origine, Iur. diuini, quo ad consemum, Iuta gent. quo ad formam,Iur. Can. & quo act alias solemnitates, de quibus inst. in tit. de nupt. posset dici Iur. Ciuil. Dat text. secundum exempIgni in procreatione, & educatione liberorum;ex quo colligitur alimetorum praestationem esse Iurinat. Cui Propositioni dissicultas no modica obstare videtur; nam si esset Iur.nat. Csset immutabilis, iuxta regulam text. in S. pen. infr. hic, falsum hoc Consequens, ergo falsum & antecedens . Quod sit falsa consequentighaec,probatur in I si quis a liberis .g. sed si filius, & g. idem Iudex.ff. de
Iib. agnosc. ubi tenetur pater praestare alimedia liberis, quando de te Possent victum quaerere, vel quando ingrati contra parenteSotarent, tamen ne nouit ij decipiatur, poterimus huic dissiculiati occurrere hoc modo,scilicet, in alimentorum praestatione duo cosiderari, instinctum, α necessitatem. Instinctus est Iur. nat. & quo ad hunc non potest tolli: necessitas vero est Iuris Ciuil. & haec tollitur . ex qua declaratione restat,alimentorum prς stationem,qno ad instinctu,esse iur. nat. & quo ad. Dece stitate, iuris ciuit.&sic necessi a turparens prestare alimeta liberis. quae conclusio adeo vera est, ut non solum filio fideli,verum etiam infideli teneatur alimenta praestare,prout hoc in loco Fab. aduertit; sic le-Cundo tenetur praestare post consumptam Iegitimam,ut dicit Alex. in .l. si cum dotem .g. sin autem in saeuissimo. T sol. mair. sic insuper non solum filio, verum etiam nepotibus, ut in .l. si filia. is famil. Ercisc.Quartyprocedit etiam in casu contrario, ut fili j pariter teneantur parenti albmeta praviare.l. 3 . C. de patr.potest. l. sin. f. filius autem. C. de bon. qu*lib. Sic quinto exteditur ad matrein,intelligcndo,ut tradunt DD. poli gloss. in l. pen. C.de patr. potest. Sic postremo extenditur ad fratres ,rit
necessitatis tempore teneantur fratribus, siue sororibus alimenta stare, prout traditur in . l. 2. solui. matrim. & in. l. si plures. S. Pen. n. Oadministr. tui. Poterit tamen eadem conclusio aliquibus modis rest ngi, di primo non procedere in filijs bastardis, Mibus pater non tenet uda limenta praestare, nisi nati essent ex concubina, Auth..licet ubὲ Scrib. .de naturalib. lib. est tamen verum, quod mater tenetur silijs bastar
dis praestare alimenta, ut ibidem concludunt D.
23쪽
,16 D. IO ANNES BAPTISTA scvllo
yn S. ius autem ciuile . EXplicato iure naturali, restabat explicanda ius gent. atque eiuMle, sed ne credant iuniores,quod haec iura,de quibus hic,non dinferunt,ex eo,quia illis utuntur homines,ideo exorditur textus amodo, quo unum ius ab altero discernatur; & ait quod Iure Civili non utu tur omnes homines, sed aliqui particulares populi ; Iure autem ge tium omnes utuntur; & dum in textu adest illud relatiuum qui sine copula positum, videtur praesupponi in textu, esse populos, qui neque legibus, neque moribus utuntur; &est ratio, quia de natura relativisne copula positi est, praecedentem orationem restringere.l. ea tamen adiectio,& ibi Bart. ff. de legat. 3. quam dissicultatem sentiens glossi ait esse quosdam homines Siluestres, qui neq; legibus,neque moribus reguntur,& in hoc damnatur communiter a DD.tamen pro hac opini ne, saluando glossi possem ego praeter alios Scribentes afferre propositionem illam,qua dicitur,ubi non est Ius Ciuile, ibi non est per nouandum , quam Platonis fuisse scriptum inueni in quibusdam comment a rijs domini Ioannis Vincenti j Scuro mei genitoris, sed ius ciuile praedicatur de scripto,& non scripto,ut dicemus in. g. constat in se. hic,me rito datur intelligi, quod sit vera responso glossae. alio modo respondent DD. tum hic, tum in l. omnes populi. ff. de iust. & iur. scilicet,relativum praedictum, tam hic , quam ind. l. omnes populi, stare declaratiue,cum ad ij ciatur qualitati ccmpetenti cuilibet de genere; qualitas enim ista, uti legibus, & moribus, competit omnibus hominibus, merito stabit declarative;& cum agatur hic praecipue tam de lege ciuili,quam gent. sciendum erit, quod Ius Ciuile in duas diuiditur species,& ideo aliud est Ius Ciuile commune, & aliud particulare; aduerten dum tamen est, quod Iuris Ciuilis communis appellatione,veniunt omnia iura, quibus populus Romanus utitur, quod Ius si large considerabitur, comprehendet & Ius Praetorium; si vero stricte, excludetur Ius Praetorium, ut in progressu patebit; liis viro particulare verificatur in statutis particularibus,& municipalibus; unde, sumpta occasione, Ang. hic late examinat materiam statutorum, post Bart. & alios in d. l. Omnes populi. T de iust. & iur. Quid autem si hoc Ius Ciuile,demonstratur in textubdum in eo dicitur quod unusquisque populus,&c. Ius a
24쪽
. IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL. t
rem gent. est quod naturalis ratio, &ed quod Ius gent. aliquando fit ciuile, si aliquid ei per Ius ciuile adijceretur, vel detraheretur, ut in l. Ius ciuile.ff. de iust. & iur. . .
DVm Imperator explicauit in praecedenti. g. ius ciuile dixit quod
unusquisque populus,&e. cum ergo varij fuerint populi, neces ario sequitur, varia esse Iura Ciuilia ; unde coretarie poterimus colligere,quod,cum pluralitas iurium causetur ex pluralitate populorum, de necessitate sequitur,lus gent.unicum esse,cum unum tantum sit genus humanum, cui commune est hoc Ius gent. ut patet in principio sequentis.S.& nos late dicemus de unitate talis Iuris in s. singulorum, in. D. derer. diuis. Et cum muIta, & varia sint iura ciuilia, ratione, de qua supra,ad hoc ut discerni possint, necesse est exprimi nomen ciuitatis,si ue populi,a quo ortum habuit ipsum ius ciuile: veluti ius ciuile Atheniense,Cotonense,& alia, subdit postea textus, quod si mentionareturius ciuile, non expresso ciuitatis nomine, in dubio, per excellentiam intelligeretur de iure nostro Romanor. & sic ex hoc textu colligimus regulam, quod nomina aequivoca semper sunt exprimenda in significatu digniori ;&cx hac regula posset deueniri ad decisionem nonnullarum quaestionum. Et primo,siquis moriens legaret alicui Ecclesiae, sine tituli expressione, deberet intelligi de Ecclesia cathedrali, sic etiam si lege municipali disponeretur, mulierem non posse contrahere sine mensu duorum coanguineorum, deberet statutum intelligi de consanguineis dignioribus, atque proximioribus: & demum si a Principe committeretur causa expςdienda Iudicibus, deberet intelligi commiseia Iudicibus maioribus, per supradictam regulam.
In g. ius autem genti dicendorum intelligetia, secundum tamen communem decla- Is rationem,sciendum est,quod sicuti ius nai.duplex est,primaevum,s γ' scilicet, & secundarium, Primaevum est illud,de quo diximus in princi pio tituli,quod, scilicet, commune est omnibus animalibus, & proprict dicitur instinctus; Secudarium, quod est comune omnibus hominibu , C ' &bος
25쪽
& hoc ostendit Caesar in g ius autem ciuile supra hic; ita Ius gent. duplex pariter est,primaevum, scilicet,& secundarium. Ius gent. primaeva idem est, quod Ius naturale secundarium,estq; quod naturalis ratio in. ter homines constituit:& de hoc iure non dabatur neque meum neque tuum, sed omnium communis erat possessio,can.Ius naturale p.d.&per hoc ,tempore huius iuris non erant contractus, neque in consequentiae
obligationes, S actiones I & bella inuenta non erant, & sic neque captiuitates, nec seruitutes dabatur, & ideo dicitur,quod de praedicto iure vivebatur simplieiter,& de plano; demum,auctis hominibus,& inter illos malitia , diuisa fuerunt dominia; nam communio pariebat discordi am, ut in l. cum pater. g. dulcissimis,de legat. a. inuento meo, & tuo, orta fuerunt bella. dum ergo quaeritur quid sit hoc Ius gentium secundarium, dicant Scholares cum textu, quod ab homininus introductu fuit, usu exigente, & humanis necessitatibus, de quo iure asserimus ad inuenta bella, non intelligendo dispositive, sed occasionaliter . ex eodem meo ,& tuo fuerunt pariter adinventi contractus; nam multoties eueniebat, prout etiam hodie euenire, experientia docet, ut unus desideret, quod alter habebat: ut occurratur ergo hominu necessitatibus, suerunt adinventς permutationes, ex quibus ortum habuerunt caetericotractiis, prout probatur in i l .ff. de cotrahen. empl. unde dicitur,omnes fere contractus ortum habuisse a lege gent dicitur fere ad excludendos il os,quos ad inuenit Ius civ. & illos enumerat hic gloss. ex qua declaratione potest.g. i stoadaptari ad ius gent. secundarium, & g. ius autem ciuile,ad ius gent. pii maeuum: sed in rei vel itate, num ius gentist unicum,uel duplex,dicemus nos in S singulorum, inst. de rer.diuis. In I. constat autem. HVius. S. verus sensus est, quod Ius nostrum generice cosideratum praedicatur de duabus i peciebus, scilicet de iure scripto, quod
proprie dicitur lex,& de iure non scripto, quod appellamus consuetudinem; unde colligimus disperentiam inter ius,& legem, nam Ius est nomen generis. l. ius pluribus. st . de iust. & iur. lex vero est nomen speciei Et cum lex ius scriptum dicatur, quaestionis est, num scriptura sit dele-Ἐis substantia,& negatiuam opinionem DD. sequuntur multis rationibus, de praecipue, quia nullus actus ad sui substantiam requirit scripturam
26쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL. 1
ram regulariter,quibusdam exceptis l. contractus.C. de sid. Instrum.&Leontrahitur uncta gloss.ff. de pignor. sed inter exceptuatos non conis numeratur lex, ergo lex non substantiatur scriptura. de cuius Articuli veritate,vltra Scrib.hic,late per Dec. in Rub. ex tr. de conliit. & latissime eandem coclusionem maxima cum doctrina, & miro cum artificio
examinavit Excellentissimus D. Petrus Albertinus Iur. Can. vespertinus interpres in Alma Vi bis Sapientia, cuius excellent issimi Domini virtutes, & laudes melius pro me erit silere, ne in labirynthum incida,& quo vadam ignorem. Ius ergo scriptum appellatur scriptum, ad dira serentia consuetudinis,& amplectitur sex partes,aduertedo,quod praedictae partes non differunt quo ad vim, sue quo ad auctoritatem, sed omnes parte erunt leges, sed distinguuntur quo ad originem,& si c, a d denotandam diuersitatem a uctorum. Nam quod costituebat populus, proprie sex dicebatur; quod statuit plebs, plebis scitum; quod Senatus iussi,dictum fuit Senatus Cosultum; quod vero Princeps sanxit, placita Principum appellantur, siue constitutiones; id vero quod Praetores in albo promulgabant,Edicta Praetorum dicta sunt:& demum quod Iuris conlulti respodebant, responsa Prudentum consueuer ut appellari. In g. lex.
CVm diuidatur Ius scriptum in sex partes, per ea quae supra diximus, volens Imp. praedictas partes,ex plicare exorditur ab explicatione Iegis, & inquit, legem esse eam, quam populus constituebat, 'interrogante magistratu populi,qui erant Consules, sic dicti, quia Reipub. consulere tenebantur; quod ut facilius percipiatur, sciendum erit, quod expulsis Regibus a Romanis, & combustis eorum legibus, Romani per aliquod temporis spatium,sine lege vixerui, postea ab Atheniensibus Iura petierunt, quae in decem tabulis scripta habuerunt, po stea addiderunt Romani alias duas, &inde dicta est lex duodecim tabul. quoties casus eueniebat in his duodecim tabulis non comprehensus, coadunabatur populus, proponebatur casus a magistratu, id quod populus super praedicto casu decidebat, lex erat. Ex qua declaratione
clare apparet,toto caelo aberrare Accurtium, arbitrantem declarationem hanc differre quo ad verba,non autem quo ad sensuma distinitione Iur. Cons. in l. r. ff. de laoib. dum ait ibi, I. C. quod lex sit commune
27쪽
25 DP IOANNES BAPTISTA SCURO i
prasteptum;virorum Prudentium,consultum; delictorum, quae spont vel ignorantia fiunt,coertio;communis Reipub. sponsio . Nam Caesar hic describit tantum, a quibus,& quo modo fiebat olim lex ed legisl tor in d. l. r. demonstrat essentiam legis. in qua diffinitione ait legislaAtor, legem esse commune praeceptum ut denotet legem,omnes ligare etiam condentem, quod intelligendum est saltim de honestate i. digna vox. C. de legib.additur viroru prudentu consultum ex eo quia lex est codenda a Principe cum cosilio procerv. l. 3. C. de legib. additur postea. delictorum &c. nam cum finis legis sit, Rempublicam pacifice, atquest liciter vivere.l. i. de iust. & iur. merito,ut coseruetur finis praedictus, oportuit crimina plecti, ut alij exempla capiant.l. aut facta. g. fin. ff. de poen.& delicta ne remaneant impunita .l. ita vulneratu . Tad leg. aquill additur quae sponte vel ignorantia ut denotetur, plectenda esse omnia crimina, non solum illa, quae dolose perpetrantur; verum etiam culpoisse, prout late ibi DD. tradunt. Tandem ad ij citur communis Reipuba sponso ad denotandu, quod constituta lege,omnes de Republiea debent spondere obseruantiam illius legis. ' ....
V Enit hic explicanda secunda pars Iuris scripti, quae appellatur
Plebis scitu, pro cuius faciliori intelligentia; videndum erit Pr,mo, quid sit Plebis scitum,& unde dicatur. Secundo cur plebs separatim legem condiderit a Populo. Tertio quae differentia sit inter populum, & plebem. Postremo cuius auctoritatis sint haec Plebis scita; non tamen discedendo a teretu. Ad primum respondet Iust. hic in principio,& ait, Plebis scitu est &c. nam sicuti populus,quando legem constituebat,coadunabatur,& a magistratu suo interrogabatur, ita plebs,quando legem suam ordinare volebat, coadunata, ad sui magistratus interrogationem,scilicet Tribuni respondebat,quod responsum lex erat plebis; & ideo plebis scitum dicitur , quasi plebis lare.& unde dicatur Tribunus, docet Pomponius in I. a. inde orig. iur. Ad secundum, propter discordiam ortam inter populum, & plebem, plebs recessit ab Urbes&in montem Aventinum se contulit, ubi separatim a populo legem ordinauit. &causam huius discordiae idem Pomponius refert in d.l. 2.
Quo ad tertium respondet Iust. hic, & ait illam esse differentiam inter
28쪽
populum, & plebem, quae est inter genus, & speciem. & quatenus alnostrum spectat, genus uniuersalius est sua specie; ita Populus uniuersalior plebe, & sic debet intelligi text. hic. & appellatione populi qui
veniant, quive appellatione plebis, docet apertissime idem text. Quoad vitimu respondet Imp.&ait, Plebis scita eandem habere vim,quam habent omnes aliae.ll. Hortentius enim dictator, dum pacem composuit inter populum,& plebem,pactus fuit cum ipsa plebe, plebis legem, illam habere auctoritatem,quam habent. ll. populi,& sic dum texi dicit lege Hortensia accipi debet lex pro pacto,ut in i .legem. C.de pact. Vherius explicat Iust. tertiam partem iuris scripti, quae appellatur Se natus Consultu,quod ostendit Caesar quid sit, & quare Senatus legem condiderit. Ad primum respondet, Senatus Consultum esse,quod Senatus iussit, atque constituit, quod Senatus Consultum potest exemplificari in tot Senatus Confultis in iure contentis, ut in Trebelliano, Tertulliano, Syllaniano,& alijs. Ad secundum ait lcxt. quod cum auctus esset Populus Romanus in eum modum,ut dissicile fuerit,in unum congregari, pro legis ordinatione, ideo creauit populus Senatum, &Senatores erant numero centum.l.fin. C. de petit. haered. qui repraesen
tabant totum populum: sicuti ergo primo interrogabatur populus, pro condoda lege, ita postea,vice populi, interrogabatur Senatus; & quod Senatus respondebat, erat lex, & dicebatur Senatus Consultum, & sic Senatus secit legem auctoritate Populi. . t
DEclarat hic text. quartam speciem iuris scripti, quae appeIlatu
Principum placita:ne ergo nouiti j decipiantur,declaranda erunt non nulla,& Primo, an omne Principis placitum sit lex. Secundo cur possit Princeps condere legem,idest a quo potestatem habuerita Tertiunum populus possit hodie condere legem . Quarto quot modis Imperi faciat legem . Quinto leges a Principe latae, quo modo appcllentur. Postremo in quotuplici differentia sint leges Principis. Ad primum videtur text. probare, omne Principis placitum esse legem , per regul. qua dicitur, quod quando lex generaliter loquitur, g neraliter debet intelligi. l. prima. S. generaliter. ff. de legat. praestit. sed text. iste loquitur generaliter, ergo sic generaliter debet ia-telligi,
29쪽
telligi; tamen, hoc non obstante, in contrarium est veritas, quia nonon me quod fit a Principe,est lex,sed illud quod fit cum animo legis coindendae. nec obstabit quod text. loquatur generaliter; nam quando ex generalitate, sequeretur aliquod in conueniens, tunc illa generalitas restringeretur,ad euitandum tale inco ueniens, prout hic aduertit glos.& caeteri DD. Ad secundum, Princeps condendi legem potestatem habet auctoritate concessionis factae a Populo, nam populus propter ciuillia bolla, spoliauit se iurisdictione, atque imperio, & ad Principem
transtulit, auetoritate legis Regiae, cuius meminit hic text. Quo ad tertiam quaest. constituenda erit regula negativa, exeo,quia condere legem est imperij Romani, per ea quae late tradunt DD. in l.imperium,u. de iurisdict. omn. iud. sed totum Imperium est penes Principem, ut hic, ergo populus non potest legem condere. probatur etiam praedicta regula auctoritate textus in I. fin. C. de legib. ubi ait text. quod solus Princeps potest legem condere. Quae regula limitatur, ut non procedat in populo non recognoscente superiorem, ut exemplum habemus in Venetis. Secundo non procederet,quando populus vellet legem Ordinare specialem,concernentem ad administrationem rerum pertine tium ad ipsam ciuitate. Tertio limitatur non procedere in conluetudine inducenda, quam populus inducit, ut dicunt Scrib. per illum textu in I.omnes populi. fide iust. & iur. Quo ad quartum respodet text. hic, solere Principem legem condere trifariam ,& primo per sententiam; secundo per edictum; tertio per epistolam, ut hic exemplificat. glos Quo ad penult. quaest.responderi potest, leges a Principe ordinatas dici constitutiones. & quid sit constitutio , quid pragmatica, quid sanctio, quid canon, & quid priuilegium,declarant Scrib. inter caeteros lac in l. prima, T de constitui. Quo ad ultimum, respondet text. & ait,constitutiones Principis esse duplicis generis. Quaedam scilicet particulares, suc personales, quae alio vocabulo appellantur priuilegia, & haec non transgrediuntur personam priuilegiatam; unde tractat hic Ang. an,&di quando priuilegium transeat ad.haeredes. Quaedam vero sunt constitutiones uniuersales , quae locum habent aduersus omnes, & quot
modis possit cognosci, Costitutionem dici uniuersalein, declarat ic3t. in Ltertia. C. de legib.
30쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL. asyn S. Praetorum quotve .QVinta pars iuris uecripti continetur in edictis praetorum, & ideo
in uestigandum est, qui nam magistratus dicebantur Praetores;
fecundo quid proponebant in aedictis, & demum, si id quod propon
bant,erat lex, ita ut Ptaetores potestatem habuerint condendi legem. Quo ad primum, Praetores, fuerunt magistratus Populi Romani, procreati in defectum Consulundii nam propter multa bella,cotingebat *pe saepius, Consules occupari in rebus bellicis, ita quod Vrbs carebat regimine; ut euitaretur hoc in conueniens, originaliter fuerunt creati duo Praetores, sed postea auctus fuit numerus Praetorum, prout Pomponius refert in l. a. de orig. Iur. Vnus ex dictis duobus Praetoribus dicebatur Urbanus, & iste praeerat causis ciuium; Alter vero Peregrinus appellabatur, & praeerat causis exterorum :& illorum officium erat annale . Ad secundum, proponebant Praetores, durante eorum ossici
in Ioco quodam destinato, qui locus dicebatur , Album Praetoris, quaedam banna, siue edicta, quae aliquando supplebant legem duodecim tabularum, prout est videre in bonorum possessione, &sic in noua specie successionis, de qua infr. de bonor. possess. aliquando
adiuvabant, pro ut est videre in furto manifesto; nam Praetor differentiam statuit inter manifestum, & non manifestum hirtum, ut in principio in se. de perpet. & tempor. acto aliquando corrigebant, prout insilijs emancipatis, atque arrogatis, de quibus Omnibus est texto & ibi glos .in l. Ius autem ciuile. f. ius Praetorium,ff. de iust.& iur. Quo ad ultimum,comunis est Doctorum sententia, quod Praetores non habebat
potestatem legis condendae per prius, id est,a se, sed per posterius, sciliis
cer,secuta populi approbatione,ut dicit Castres in Rub. C. qui admitt. text. vero noster innuit contrarium, dum simpliciter enumerat edicta Praetorum inter alias partes Iuris scripti; & ideo Dec. in d. Rub. tenet Praetores a se potestatem habuisse legis condendς de cuius articuli veritate dicemus in I.quos autem, infr.de bonor.poss. Aediles etiam Cum rules Proponebant edicta, quae edicta non constituunt partem separa tam , sed ut ait texi .sunt portio Iuris Proetorij: Aduertendo quod Aedi-Ies Curules erat quidam Romanorum officiales, qui curam habebant
Ciuitatis,& ideo dicebantur Aedilas,quasi habentes curam qdium, &edicta