Th. Bartholini Dissertatio anatomica de hepate defuncto novis Bilsianorum observationibus opposita

51쪽

DE HE PATE DEFu Nero. . si cum mortalis sit, nisi aliquem artis succeLsorem reliquerit,.qui si quid vel tempore exanimali abolitum fuerit, initaurare, vel per imbesillitatem artis ab artifice praetermissum adjicere possit, atq; .ita fulgentius in dies animal reddere, laboriosum illud opus pauco tempore duraturum 3 Idem de medicae artis subjecto, pulcherrimo animalium homine quoqi diruim puta. Amicissimus nobis de Naturae fautor D. Joel Langelottin, Archiater Gottorpianus Optime meritus, nuper per litteras monuit observasse se

ex corpore Equitum Magistri Baronis de Heiden, sub legione Qvastiana in pugna Fionensi i circa mediam dorsi vertebram stlopeto vulnerati, copiosum albicantem humorem effluxisse, per intervalla continuatum, Ec tandem adeo invaluisse fluxum ut

non solum lintea quintuplicia, indusium, lodicesq; imbuerit, sed lumbos quoq; inumdaverit. Pro liquore chyloso hunc habuit Vir laudatus, a sanie dc ichoribus plasse diversium, destinatum vero ad totius nutritionem, inordinata hac via profvcntem, quando quidem aeger bene appeteret, cibisq; euchymis 3c delicatissimis uteretur, corpusetamen indies magis magisq, contabesceret.

52쪽

Apertum cadaver demortui, pulmones monstrabat ea parte, qua vulnus inflictum fuerat, putredinem insignem concepisse, ali qui suspicarer lacteum thoracicum initio fui Ose laesum, indeq; chylosum ex vulnere fluxum emanasse. Hinc aestimandum lotium candidum & lacteum, de quo Theophilus lib. de

Uri n. c. s Cruditatem malumq; exitum indicare asserit, quia caulam vehementem pr

dit, quae a languine chylum separet, vel . si praeter naturam vel . dilatata sint lactea vasa admittantq; ehyli ab his transitum ad reneri quod nos alibi credidimus, vel si inserantur Venae lacteae in truncum cavae, quod fieri suupicatur Risianus in Annot. ad lib. c. Enchei-rid. Anat. ult. edit. Pariis in lacteis urinis nulla in renibus exstante purulentia, utrObiq; defraudato alimento, cruditatem dc atrophiam inducit Nuperrime Romae Io. Tmllus Chiron redivivus observavit, sicut in 'literis ad Excellentissimum nostrum D. Heη-ricum a minichen tesstatur, in eruditissimo Luca ΗΟ enio, quem rebus humanis exemp-tηm orbis doctior deplorat, tabe renis utruusq; laborante, chylum impermistum sanguini, copiosum cum lotio copio is effusum. Tu vero porro, mi Deustui, succum . illum

53쪽

Dκ HapATE DEFu Ne T . illum einerieeunti, qui in venis mesarateis post ligaturam arteriarum reperitur, ut Bil-

sanas partes tuearis, separas ac distinguis a lactis substantia, quia succus ille instar vitrifusii se habeat, & soli expositus indurescat instar vitri ab igne remoti ac refrigescentis, quod de lacte vel diutissime in radiis solaribus detento non similiter verum est. Egregium factum, quo & Bil dc Tu causa e des. Eodem ego argumento in Spicilegio Bilsium oppugnavi, demonstraviq; ex lactis natura, quod cinereus ille sueeus non sit chylus. Si enim chylus esset, non posset vitri in morem concrescere. Iam quia ex Observatione. Bilsiana succus ille, sanguinis instar, exsiccatus indurescit, splendetq; ut

vitrum, utiq; sanguis erit non chylus, nec lacteam materiam secum vehet, quam obse vavi etiam diutissime soli expositam nunquam vitri instar concrescere.. Quo certior

essem, lactis magnam partem sanguine pauco permistam in pelvi diutius solis radηs exposui. Vix longa mora impetravi massam si eam, minime splendentem, sed friabilem,

subobscuriqI coloris, quae assuso liquore vitii, lixivio similis emersiit, quo super ear-bines exhalante, sal subfuscum remansit, cui

54쪽

ΤΗ. BARTHOLINI

iterum aceto affuso, cinericeus demum color affulsit. Non existimo, chylum Te a lacte separaturum, alioqui cum propria umbra luctaberis. Dubitare hic videris, sed mox pedem retrahis a Bisio, eo quod omnino plurimum alimeatariae substantiae eidem laeti, seu Rori, quem solum lactis nomine dignatur, subesse agnoicas, secus ac Biso vitum, quem etiam in hoc passu deterit Zas . .

Ros certe ille in ductu Thoracico tam canindicat, tempore dimibutioius alimentorum, quam chylus in mesaraicis, nec ullam video inter utrumq; liquorem differentiam, si lo- , cum recipientem exceperis. Eadem promptitudine Iacteus chylus ex ductu thoracico, sanguini in axillaribus mixtus, in sanguinem Inutari potest, quam velier chylus, proprie ita vobis die us. Nullam utriusq; liquoris differentiam in cuniculis deprehendit dignus Te praeceptore di scipulus Anthonitu Everhardi, qui lib. de Hom. &Brut. Exortu, in cuniculis lacteam hanc materiam per lacteas venas ad omnes corporis partes distribui vidit

pro illarum nutritione. Cum alimentarium succum neget, cur Rorem appellaverit Bilsiius, ignorare cogor. Omnis ros canἡicans, nutrimentum esse potest, quale est

55쪽

DE HE A TR DEFuNero. II Manna, lac illud ex arbore Quest, ut loqui

quod egregie illustras in mellea tua De mnis Di Ilertatione. Nutritioni aptissimum es ehunc rorem, Manna Israelitarum fidem facit Exod. XVI. Num. X l. Et quanquam evanescente lacteo colore roici ius luccedat aqveusqὴ is tamen ex lympha allabente diluitur, quod Chylo in metera is lacteis contento quoq evenit. N n iccirco lacti chylo,o suum subtrahendum vas, nec primaria ex lacte vasis appellatio, praesertam quum purum esse rorem aqueum in ductu thoracico irrorandis partibus tantum destinatum sine nutritione, dc color candidus sit e ibidem multorum Oculis visus impugnet, & vos recte per negetis. Ludat ille in Roris nomenclatura, nos interea certi sumus, candidum hunc esse rorem, qui per thoraci cum ductum distribuendus decurrit, & rorem hunc candidum non minus nutritioni partium a Natura destinari, quam vel mannam Israelitarum, vel rorem communem, quo absorpto aeque aliarbores ac per radices, asserit Naturae amasius Harde, vi l. de Gen. Anim Ex io. sed linquamus illi suum cum glandibus rorem, pu-r mqt aquam, modo Tu nobiscum lacte ve-

D s scaris

56쪽

. scaris. eandidus sis, & lacteam dicendi

ubertatem candore tuo illustres.

His aliisq; praetermittis, quibus Hepati

reducendo δc a veterno resustitando doctis. si me defatigaris , meqι ad obsequium dominii pristini conaris referre, amieaq; manu ad j vas, tandem ad caput ipsum negotii progrederis, Hepatisq; usum a nobis cum striqueto

admissum destruis, ut in plena pristinae dignitatis possessione Hepar tua opera restituatur. Et Hepati & mihi gratulabor, si Te voti tui compotem Naturae facilitas βc diffusa eruditio reddiderit. Illi quidem, quod tali Esculapio reviviscat, mihi vero, quod a

tanto Viro in viam reducar. Non invitus . fidelitatis juramento me inter primos obstringam, crimenq; laesi principatus hae enus admissum, sabmisse deprecabor. Haud ullo in genere venia est iustior, si modo, quod Plinius i. I. inculcat, minime mirum est, hominem genitum non omnia hqmana novisse. Valde tamen metuo ne in cassum labores, operamq3 perdas dc oleum in illo excitando, qui profundo somno non tam immersus quam plane submersiis. Ingentem interim conatum depraedico, quod tot laboribus oc vigilijs partam eruditionem Sc varie

57쪽

variae doctrinae usiam in salvando viscere nobilissimo impendas. Si successerit institutum, a jecinore gratias, a corpore universo laudem, ab omnibus qui corpori suo favent ejusq; incolumitati & incremento, immo

talitatem famae eonsequeris, ouae quanquam hactenus editis monumentis praeclari,&obitis in illustribus Cathedris muniis abunde sis consequutus, hac tamen qualicunqῆaccessione testaberis, nihil magnae famae mtagis incumbere, quam de omnibus bene mereri. Hoc animo tuam Epistolam legi. eodem conatibus tuis applaudo, dc amice respondeo.

Veniam tamen dabis facilem, quod illis su uribere non ausim, quae vel evidente sensu vel certa ratione destituuntur omnem aD

sensum sancte Tibi polliceor, quandocunq; infallibili oculorum testimonio & induis,

biis rationibus convichus fuero. Naturae enim dc veritati sacramentum dixi, nec mea refert, an Hepar primas in sanguine conficiendo partes teneat, an Cor. Paeationi

erant nobis tempora sub imperio Divi Hep tis, quanquam injusto. Mutatio omnis p riculosa, inprimis in Rebuspublicis, quarum mutationes, etiam a peioribus ad meliora, raro sine detrimento aut turbis fiunt, quae

. ut

58쪽

vit evitentur, nepe videmus meliora prob musq; , deteriora sequimur. 'Utinam redeant secula illa tranquilla, quibus iub auipi-cijs Iecoris, mortales per antiquam tritamqῆ semitam grassabantur. Iam mutata rerum facie Cor Princeps oeconomiae Animalis inis valuit, sed cordati nos esse desivimus. Alij suam sortem depIorent, mihi certe mutatio ista & bonorum & famae fere di ipendio stetit. Fluxit nobis antea laetis ubertas, at cum Lymphaticis Vasis, diligentiae nostrae publiciq, amoris testibus, pleno gurgite aqua successit, ut pene cum indoctis Scillera Grammaticis vinum limphatum bibere cogamur. Cordis patrocinium tam ferax mihi fuit inimicorum, qui proterve in famam meam debacchati sunt, ut securius sub minoris Hepati vixerim clientela, quam sub magni corporis humani Monarchae dominatu. Unum tamen solabitur temporum aduersitates, quanquam cum Lymphaticis vasis cordisq; imperio decreverit Peculium, &fama apud invidos nonnihil sit detrita, mihiq; ipsi displiceam, sortis melioris spe decollata ι posteris tamen, bonisq; rerum aestimatoribus, inter quos Te numero, documentum ero,

quanti quisque fortunam suam prae publica

59쪽

DE HE FATE DEFu Nero. Q. innocentia Sc naturae veritate debeat aestia mare. Verissime enim Plato Epist. a. ad Dionisium, pr ibatissimos viros cuncta facere,

quo in futuris seculis bene inter hominea audiant. Pro comperto thabeas, non aliam me ad Hepatis funus causam impulisse, quam

veritatem, utriqὼ addictam, neutiquam nOvandi studium aut seditionis amorem, aut

tueri cupidinem iii hujusmodi mutationibus usitatam. Res ipsa pro me loquitur, ut vel inimieo judici, sed erudito & sincero, approbari possem. Spondeo denuo, nunquam me obfirmaturum animum, si pro

Hepate quicquam obtinueris. No dum persuadere me potuerunt Bilsiana e perimenta, quae Te tuumq; assensum virerunt. Probavi enim pronuper tam certa non

esse, quin dubitandi relinquant causias. dc maximam partem ex invidia ab ipso esse suppressa, ut firmum de non visis judicium ferrest impossibile. Chylus certe corporeis. oculis in venis mesaraicis neutiquam a Billio exhibetur videndus, sicut refers, sed ratione Ec conjectura investigatur, quia cinericeus est ibidem sanguis Sc subfuscus, quem colorem, quia proprius non est chyli, nec consuetus, aliunde sanguini poste advenimin

60쪽

se ΤΗ. BARTHOL De Iin loco demonstravi, dc ex notioribus expli- .cavi, memor Pauli is de divers. Reg Iur. t. i : in obsestris inspiciendum esse quid verosi mu

lius, vel quid plerumq; fieri soleat. Urges:

Cur non in alijs partibus aeque sanguis, in succum Cineritium convertitur, durante ligatura, quam in me sentericis venis. Verbo respondeo, quia forsan in aliis partibus liga. turam istam eo modo, ea mora non administrastis. Deinde alibi ille sanguinis faeculenti Ac ad mutationem hanc apti confluxus non est, nec mistura ea sanguinis ex liene, mesenterio, pancreate, intestinis, ventriculo, omento, ali Pq, partibus quae portae ramos recipiunt vel emittunt. Si recte mor- horum calculum ponas, multi illi variiq; ex

hypochondrijs pullulant, qui aliis partibus

communes non sunt, eo quod abdomen plurimarum affectionum mater sit, ob varia excrementorum genera, ob varia varii sanguinis vitia 5uicq, regioni fer e propria, quae nunc non repeto, ne Tibi mihi l. sim mole, stus, quanquam Sc cineri ceum istum colorem aliis competere superiori occasione ex- 'posuerim, dc talem alibi quoq; esse sanguinem, qualis in his venis mesaraicis, vix sit dubitandum. Paucis data per Te commoditate