Th. Bartholini Dissertatio anatomica de hepate defuncto novis Bilsianorum observationibus opposita

61쪽

DE HEPATE DEFuNc To. 6state ad Hepatis officium progrediar, ne quidquam eorum omisisse videar, quod scrupulum movere solutione dignum possit in erudita Tua Dissertatione EpistolicavInventis per D Ei dc Naturae gratiam Vasis Lymphaticis, eo loco prope Hepar, quo alias lacteae Asellianae chylum hepati ad sanguificationem inferre putabantur, perculit illico invisa res animum sic satis veteribus addictum, dubitaviq; quid de Hepate eiusque officio antiquo tandem fieret, si quidem nullae lacteae venae ad Hepar pertingerent, de quae hactenus pro lacteis habitae fuerant, essent vasa nova, quae Lympham suam ex He- pate efferrent, quemadmodum per ligaturas. docebamur, quicquid jam in contrarium obvertant Bilsiani contra fidem oculorum,

quia ex Galeno l. de Marcor. c. a. non didicerunt, sophistarum morem esse contra experientiam loqui. De meseraicis venis nulla

subijt cogitatio, in quibus manifesto sensu nunquam ullus chylus comparuit. Igitur quum de Na turae veritate dc salute pariter Hepatis sollicitus essem, ne frustra conditum magna providi creatoris injuria existimaretur, in officio a Cl. Perideto ipsi assignato acquievi, nempe neutiquam sanguinem ex

62쪽

- TH. BARTHOLINI chylo eonfieere, sed consectum depurare de abile instar colatos i j secernere. Unde liquet

contra rigi im clarissimorum Virorum censuram, qua mente, quove sentu Epitaphium tumulato Iecori erexerim. Non quod in corpore deficiat, aut abesse possit. Hac necessitate lienem antevertit, quem cursoribus olim exemtum Plinius author est i ii, e. 37. Homini exsectum semel annotat Aorupantius in Sicilia. In Anglia canibus, fetibus, suibus innoxie adimitur. Nuper hic HEL niae in praesentia serenissimae Reg. Majestatis binis canibus, minori primum, mox majoria Chirurgo Regio Philippo lien celeri manu & cultro ademptus fuit. Supervixit mi nor, de jam optime convaluit, commodeq; liene caret, at alter major έ biduum non attigit, forsan quod vel diutius ante sectionem esset vinculis in. scamno ferali constrietiis, vel quod lien illi esset major, adeoq; vasorum

ligatura perennis non esset,sipithamam enim ut m cum media fere longitudine aequabat. Quanquam vero exscindatur lien, non ideo tamen per naturam abesse potest, sicut nec uterus, nec brachium, nec quaevis alia pars, quae subinde resecatur, commode deficit, 1ed

absentis interea officio defungitur vel hepar,

63쪽

vel pancreas. . Hepatis Vero majorem neces.sitatem. putavi, quam ut universum tumularetur. Nec ideo exsequias illius celebravi, quod omni prorsus munere privatum ferietur , sed quia principe sanguificandi ossicio.

exeidit, sicut aperte indicant quae de hoc argumento hactenus commentatus sum. Strenue pro antiqua illius dignitate pugnavit ve-' teranus in arte nostra Riolantu, aliiq; non pauci, quorum rationibu is nisi fallor, abun-dε satis feci. Tu, Vir eruditissime, ita rem aggrederis via, ex Bilsianis principijsconia , senum pro Hepate antiquo negocium exillumas, nebulasq; discutere conaris es hic de in Exerc. de Sanguis quibus nostrorum lorum vitio Hepar deliquium passum est. Scilicet perperam in venis laetetschy

lum quaesitum suspicaris, quod alibi sub sam

guinis purpura v latin, oculos fugiens per aliam vim, nempe tenas meseruiera, in Hepar des ratar. Ipsum te hoc paragrapho oppugnas, Si oculos fugit chylus, qua veritate asseris a Bisio evidenti experimento &-corporeis oculis visum esse in mesarateis chylum. Si ocu los fugit, qua certitudine illos oppugnas, qui illa sequuntur Zc tuentur, quae Oculos non

64쪽

Anatomia. sicut Iuris Consulto turpe eensetur sine lege loqui, ita dc Anatomico i dignum est , sine evidenti experimeruo vel nova proferre, vel defendere. Recti us nos in venis lacteis solis quaesivimus, quae ad oculum patent, quam vos, quae oculis se subducunt & ratione qualicunq, vel eonje tura in lassis lactibus, ut cum Plauto loquar. Hos certi ex ijs quae vidimus, vos ex invisis incerti. opini ex conjecturis, ex sensibus veritas oritur, quorum illa, teste Hippocrate in Lege, ignorationem parit, haec scientiam. Hinc aequam meam conditionem Passio ob

latam reputa, quod velim illi credere, si ex Magistri sui compromisso per manifestas vias lacteas mihi ad Hepar chylum perduxerit,

quae enim de venis mela rescis promit in defensionem illius, me non movent, quia oculta sunt, neutrius oculis consipicua, & merae conjecturae, ex quibus nulla ars nisi apud imperitos conficitur. Recte quippe Polus ait

apud Aristotelem l. r. Metaph. c. I: eXperientiam efficere' artem, imperitiam vero casum. Deinde nequaquam rationi consentaneum

iidetur Tibi, alimentarium succum in Evar infusum, nil in eodem concoctionu βubire, nil elabo

65쪽

DE HEPATE DEFuNCTO. 6 Nisi erro, sub succo alime illario anguis latet quem de chylo si interpreteris, eundemq, ex intellitiis ad Hepar immediate traduci oculata fide demonstraveris, tecum sentiam Nn Cochionem aliquam dc elaborationem bidem

subire. At sit de sanguine sit sermo, nego eos coctionem nossiim ibidem susti flere, quia . primo, ante concoctus fuit in corde quam ad Hepar deveniret ; deinde cavitas nuda sufficiens est, in qua concoqui possit. ' Si ort. dine omnium concoctionum in corpore offi- CinaS .percurras, nullam invenies quae mani-iasta .careat & capaci cavitate, in qua tan quam in olla fermentationem concoctionemq; promoveat Natura. Ventriculum, cor, cere- . bri ventriculos etc. indictorum fidem accla- imo. Non nego elaborationem aliquam ali- '

bi ila hic quoq, fieri posse, sed illa est proprii

alimenti. Calidum viscus Sc peramplum separandae bili erat necessarium, quae, ut lO-quitur Democritus, in o mai quidem natura inest, sed in aliis quidem minus, in aliis viro copiosius. Pro copia igitur bilis secer nendae nativa hepatis amplituJo variat. Hincq: aucto ex bile copiosa calore, jecinora increscunt. Sua aetate faeminam grandaevam vidit Parens C. Geminae l. i, Colmocrit

66쪽

c. 6. quae ne ad 'momentum quidem absq ingestione ciborum & potuum vivere potuit. . Caloris bilisq, exsuperantiam tantum cibi

potusqa desidelium indicat, unde quum in hujsis modi copiosa bilis & in corpore sit& generetur, vallum hepar est necessarium, quale quoq; in aperto defunctae istius femi

nae cadavere inventum fuit, integrum , turis gidum languine spirituq;, impensiusque rubens . ac mole ineffabili, ut sola scilicet magnitudine membra spiritalia dc conterminas paris 'tes oppresserit. praeterea a ratione alienum videri credis, hepar ponduι inutile, merum s colatorium haben- dum, qνum ad simplicem per. olationem ne a qυam tanto υisceru paren ι mate natura fuisset opus. Sed, mi Deoingi ex tua ipsius co fessione Exerc. de Alim. Depur. 9 6O. est na turale colum pro hepatis liquoribus, inprimis bile percolanda, ut adeo, quanquam merum sit colatorium, pondus ideo inutile dici nequeat. Satagit rerum suarum, si naturae instituto M oeconomiae animalis comis modo, hoc solo officio defungatur, magnoqν visceris apparatu opus habet, ut in par- . ticulis magnitudine ac figura diversis, sutor

verbis tuis) porulos habeat magnitudine

item

67쪽

item, figura situq, diversisti mos; quorum alii miscellam variorum in massa fanguinea humorum per truncum venae portae

ac propagines promiscue aqmittunt ι alij ex eadem Gnguinis miscella 'bilem suscipiunt, eandem in c.inalem Sc porum hilarium trania mittunt , alij deniq; purificatum a 'bile fanguinem admittunt. transmittuntq; in extremitates capillares venae cavae. Tot actiones.

diversae, diverstrumq; actionum particulae, amplum visceris instrumentum postulant. Non minus ad simplicem percolationem suum parenchyma requirebat Hepar, quam lienad succum aCidum. Nec major illius quam h st jus est eo passu dignitas, nec nobilius parenchymatis offitium. Lien nothum hepar olim dicebatur, quod limites utriusq; estentactiones, ob viscerum similitudinem Sc loci affinitatem, ut sicut lienis parenchyma sanguinem ab acido succo liberat, vel illum huic miscet, ita dc hepar succi flavi cum mercio vel liberetur vel jungatur, in quem . finem utriq; suum vas excretorium adjacet, huic vescula fellea, illi ductus pancreati Cus. Uu-de 8c similes morbos utrumq; fere Viscus pa-.titur, quod simili dicatum actioni existimetur, dc Hepaticum' morbum cum splenetico

68쪽

o TH. BARTHOLINI

apud Hippocratem lisb. de Morb. eonjunctum legimus, morborumq; utriusq; partis Permut 'tiones, utriusq; Regius morbus, utri-USP per ruborem significationes ibidem in Epidemi se recensentur. Ad rem nostram G lenus l. s.. de Loc. Aff. e. I: Splen habet multa accidentia cum he ate communia, illa nulla re differre videntur nisi quod quaedam magis, quaedam minus alterutri evenire Q-lent. Tanta moles requirebatur, ut primo

sufficiens fieret biliosi succi pereolatio, de

thde ut accurata, utrumq; vero, ne restitans in sanguine bilis vel calorem praeter naturalem accenderet, vel foedo cutem colore in-

sceret. Destresit Hepatis officium a vobis propugnatum , ipse Uepatis conformatio, cui nullam idoneam cavitatem insculpsit primus pyastes, imo quod nullo alio sanguinis colore subinde inficitur, praeter biliosum. Lampetrae enim jecur viride invenit Broneerus, dubio procul ab aeruginosa bile, Be Eho noster, Musarum delicium, Cent. ObfaO. Patavii in iuvene i stero diuturno extincto universum iecur observavit viride , qualem' colorem asti duo herbarum ac biliosorum esuadscribit idem Vir summus, quum potius Vitium hepatis incus uidebeat, quod ab officio t cola-

. . .

69쪽

colatorio cessans, bile coacervata intra se, bile immersum deturpabatur. valde officit vestrae sententiae, quos Hepar antequam iam guinem possit conjicere, unice occupetur inhilis separatione ab alimento foetus. Docet id observatio Hurυ6 . De Gen. Λniin. Exce cit. Za. vobis quoqι iuxta mecum cognita, qui fel virescens intra hepatis lobos inveniri tradit, antequam hepar colorem sanguineum

nanciscitur. Individua utriusq, videtur copula, ut nullum unquam Hepar reperiatur,

quod fel non habeat, quanquam subinde viscus ipsum vel sanguine vel ejus tinctura destituatur. Deniq; si antiquitatis consensu a suscepta opiuione dimoveri vos patiamini, Galenum audite, vobis antea linum & laudatum , qui Lib. de Theri ea ad Pison. Cap. I6. ex usu Theriacae jecur prompte bilem secer, nere prodidit, nulla sanguinis facta mentio- me, cujus productionem venis ibidem attribuit, neutiquam hepati, a quo defecatum sanguinem cor suscIpiat. Contra receptam de Hepatis usu sententiam, praelec alia alibi

signata, unam experientiam afferam ante

70쪽

ostensia Amicis meis & Collegis aestimandis

- interfui, pro Nobili Matrona XXXII. anno- .rum, quae altero jamenno gravida creditur ab obstetrice imperita, revera tamen hepatis adeo vastit, ut universum abdomen in in- .. gentem molem distendatur, sicirrho laborat, optime tamen valet, nisi quod expeditus non sit ingressus, plethorica est, cibum. bene appetit dc concoquit, universo habitu . 1ana, corpulenta de sanguinem bonum con- videtur. Nisi grave tibi sit, hanc ad animum historiam revoca, ut concedas Inhepate primam praecipuamq; non esse quaerendam saRguinis conficiendi officinam, alioqui haec nobilissima Matrona jam atrophia emarcuisset, quam, meo judi io, tamdiu evitabit, donec pondere increscentis vi-' sceris Receptaeulum lacteum, venaeque laete- ae, compressae fuerint, ut per duellam tho- 'racicum chyli via ad Cor intercipiatur, vel si mole tandent parenchymatis hepatis vasa hepatica bilisq; percolatoria conciderint, .cach extam aliaq; sequutura maIa incurrat, quae ex obstructione harum partium solent evenire. Sed quanquam ex voto vestro succederet Contra me haec disiputatio, non ideo

tamen He par vel servatum crit, vel in pristi-