Varia de variis argumentis carmina a multis è Societate Jesu

51쪽

' 8 VINUM.

Raucisono dulces invitant murmure somnos. Uespere si turdus, si se serat obvia perdix, occurratue lepus canibus, quam gaudet inemptas Ferre dapes , lepor isque dolos narrare , per orbes implicitos seu signa pedum turbavit, anhelum In sua si ve redux vestigia lusit amilcam. Caetera quid reseram nostro non cognita saeclo Gaudia , semotis uni sibi vivere curis, Nec steriles hominum laudes , nec vana morari Praemia, secretos ruri sed degere caelo

Teste dies, atque ipsa inter spelaea ferarum Et sapere, & plavos urbis dediscere mores.

52쪽

CONFABULANDI

ACTEN Us armorum strepitus de

fulmina belli:

Nunc placidam sermonum artem,nunotia pacis Blanda cano : alternis quae mutua gratia verbis Solamen vitae magnum i Aspirate canenti Aoniae Charites : date leni exponere tractu Ardua, difficilesque in versum cogere leges. Omne adeo genus humanu , juvenesque senesque, Matres atque viri, pueri teneraeque puellae Colloquio indulgent. Ipsi, gens dura, coloni Inter se certis animos hilarare diebus Consuerunt; meminere greges , pomaria , rivos aestusque,imbresque,aut minitantes frigora ventos. Illum adeo placuisse ipsis mirabere morem , Dura quibus natura , & muto vincta palato. Vocem lingua negat: miseri conatibus aegris iVelle videntur, at ore abit illaetabile murmur :Signa tamen , gestus , facies, vultu ue , oculi quo

53쪽

Auxilio subeunt; & , qua fas, voce loquuntur. Scilicet hunc nobis natura inspirat amorem A teneris , hominesque docet jucunda vicissim Alterum in alterius solatia quaerere dictis. Inde hominum genus , auditis si credimus, olim Dispersi prius, atque errantes montibus altis; Paulatim inter se certis sub legibus arvum Collecti duxere , humili tum moenia fossa Signavere solo ; primis unde oppida muris :Hinc plenae populorum urbe; , ac maxima sensim Crevere imperia; hinc variis discrimina t. nguis Inducta , ut proprio discretae limite gentes

Foedera naturae & commercia blanda foverent.

Ergo quisquis amas producere leniter horam Colloquio , & blandas audire & reddere voces ;Multa adeo peragenda prius tibi, multa cavenda. Imprimis cave displiceas, laus prima placere est. Ni placeas , frustra in partes te verteris omnes ;Frustra delicias vel borum , & idonea fandi Tempora conquiras; risu tua dicta maligno Excipient ; sensimque omnes hinc inde loquendo Dilapsi , solum in medio exosumque relinquent. Nonne vides imagna populi expectante corona , Ingratus cum se orator solio intulit alto ;Cum spes arrectae , linguisque oculisque siletur: Ut primum offensas vox durior impulit aures: Protinus auditor, vel somno sponte grava: um

54쪽

Demittit caput, aut oculis iam limina signat. Totis interea pulmonibus acer anhelat Declamator, obitque truci vacua atria visu. Dii meliora serant i placeas, & amoenus ubique Blandus ubique velim videaris, amesque videri. Qui vultum ad varios hominum componere vultus Qui linguam norit, certam tenet ille placendi Artem. Si senior , dicteria prisca reserto, Praeteritos laudato annos , assurge sedenti. Verba facit 3 pende intentus dicentis ab ore. Ingreditur 3 crudam , viridemque extolle senectam Admirans : levibus capitur gens optima curis. Hoc primum : sin te juvenum circum stetit ardens

Turba ; mihi subito personam pone senilem ,

Importuna tuo decedant seria vultu ;Sint alacres oculi, sint labra natantia risu Ingenuo; ludos, choreas , convivia , cantus , Omnia laeta refer: juvenes laeta omnia laeti Semper amant; tristes od Ere, od Ere severos. Praeterea varias quas quisque exerceat artes

Nosse velim : sua cuique placent, sua quisque libenter Laudari sentit ; fruitur quoque laudibus illis.

Ergo animos prudens hominum & diversa notabis Ingenia : hunc aulae fulgor tenet, urbibus ille Et strepitu procul arva colit; bella horrida multos Una juvant : Neptuni alius vada salsa pererrat.

Jam quid quaeque serat patria, & quid quaeque

55쪽

6Discendum. Gallis mens ignea, lentus Iberus, Ausonii duplices, truculenta mente Britanni, Mitius ingenium Belgis : stant pocula semper Plena domi, verba unde merum inter singula fundut. Hoc illis decus; hunc fortis Germania morem Samna colit: vocum longe illi culta venustas , Sermones longe puri: modo munera Bacchi Pura bibat, sermonem aliis & verba relinquit: Quae nisi diversis, diversa & propria discas Dividere, ac varios pro gente ostendere mores; bit tibi magna licet celebris facundia Tulli, Nasonisque lepos , fastidicv longa creabis. Novi ego , qui solers pro conditione locorum Atque hominum varia , varios induceret ultro Sermones; cum militibus, cum bella professis Miles erat , castra & pugnas; illustria bello

Facta renarrabat memorans : occurreret inde Navita; continuo mutata fronte marinos

Audisses casus referentem, heu i perfida ponti

AEquora; tum malos, antennaS, vela, rudentes,

Atque polum, atque undas, inimicaque sidera nautis Garriret rerum gnarus , raperetque loquendo Attonitas mentes. Tu talem imitare magistrum, Si te digna movet formosi gratia coetus. Horrida barbaries vestro procul exulet ore,

Optatis quicumque placere. Alii barbara nusquam , Aut selecta parum, vor excidat. Jnclita qu-mquam

56쪽

Facta refers, quamquam jucunda & dulcia narras; Plus tibi barbara vox, plus inconcinna nocebit, Quam prosit fama ingenii. Civilibus ergo , Qua potes , illecebris animum ditare memento; Eque tuis fugiat provincia rustica verbis. Munditiem Eugenii sectare , aut dulcis Aristi, Seu mare , seu magnis quae danda silentia rebus

Seu nexus rerum arcanos , seu stemmata regum

Inter se memorant; fluit ollis lactea sandi

Ubertas , puro volvuntur flumine verba.

Felix qui patriae miserans iu commoda linguae

Primus barbariem & duros evellere sentes Edocuiti Venξ re alii, cultum atque nitorem Iuduxere ultro , Veturi, Va gela sique, Managii, I'atrui, Ablancurti. Tuque Bubus , Quia populi extremo certatim a limite regni, In dubiis responsa rogant: tu norma loquendi , Tu linguae pater, illa suos tibi debet honore sdEst etiam ille labor blandis sermonibus alter, Cui nunquam impensi satis est ; summa arte tenendum Quae deceant quae dedeceant. Magis omnibus unum Libera vox decet, ingenuo condita pudore :Verborum cursus facilis, non tractus ab alto Spiritus, aut graviter prolata ad singula anhelans. Rem magnam i neque enim faciles natura loquendi omnibus esse vias seque dedit. Optimus olim

57쪽

t scriptor erit, calamo jocularis, laetus, abundans a Compellas λ fractis fingultim vocibus hiscit, . Haeret, cunctatur. Quisquis, me judice, quisqui

Talis eris ; calamo exulta, joculare , sed absens: Si praesens aderis, minuet praesentia laudem. O sortunatum cui lingua volubilis ori est, Et Aciles ultro subeunt ad sensa loquelae l. Non illum urbani caetus, mundaeque coronae Respuerint: veniet summis jucundus & imis. Ac licet indoctus Graeca immutare Latinis, Iucundus tamen adveniet: dum torvus abibit Interea doctor nullo assurgente , suasque Moestus opes, spretasque recondet pectore Musas ἰIudicia indoctae ni serans dementia turbae. Temporibus priscis Graeca immiscere loquendo Mos erat, aut salibus conspergere dicta latini Sive inde antiquis vis adfore credita verbis Major; seu veterum rudis atque incultior aetas

Externum appeteret, patrium aspernata decorem. At mihi majorum mores revocare vetustos Ne libeat; placeat nobis ante omnia nostrae Ubertas patriae: cui non certaverit usquam

Graecia, non Latium antiquum , non quidquid

ubique est h

sub coelum populi, melius vel nomina rebus Ponere, vel plures dicendo adhibere lepores. Ergo rite tuum celebret gens omnis honorςm ,

58쪽

Eloquii mater , mea Gallia : tu quoque plausum

Alma seras mediis Academia condita Francis, Musarum domus, & culti sermonis origo. Si non impostas Romanis montibus arces Candentisve tenes augusta palatia Phoebi, At Lupara dudum in magna, tectisque sub amplis Magnis auspicibus fundata & numine regum, Antiquas nostro revocasti tempore Athenas Cecropiosque sales ; ut sese agnoscat in illis Λttica, destructum nil jam dolitura Lyceum. Forsitan & quae sint vitia effugienda requiras Concessu in medio : magnus per singula versa Ire labor , magnae ambages : de corpore toto Certa legam ; quae praetereo, suppleveris ipse

Rerum usu longo : longus multa edocet usus. Sermonem non multae artes , sed amabilis ornat Simplicitas, consueta ornant & publica verba:

Ampullae procul aut fracti compressior oris Mollities , cui vox nunquam sua : peccat uterque Et qui lymphatus dulci declamat amico :Et qui compresso stringit male verba labello. Desere congressus, vocem in subsellia conser Clamosi quisquis grandem geris oris hiatum e

Ah l teneris miserans parce auribus : aula boatus Non capit ista tuos : age saltem , dum tener alter Inc Cepto sermone locum , cave praecipitatus Incurras ta ansverssim, incoeptaque rumpere cogas:

59쪽

Alternas adhibete vices : pugnabitis ambo Si diversa loqui, si tunc sua quisque referre

Certatim ; toto incipient contagia coetu Serpere , tollentur densi omni parte susurri r

Mox temere in voces consutaque murmura vocum Cum strepitu erumpent .feriet vagus aethera clangor.

Strymoniae quo more grues , ubi maxima plausu Transmittunt maria , aut patrii per fluminis oras Turmatim circum volitant: strepit aere denso Turba volans,terraeque procul pelagusque resultat. Ridiculum semper famam assectare dicacis , Argute semper sentire , & promere sensum; Semper acuta loqui. Quid enim , quid inutile porro Persequeris decus , & vili ambitione laboras Quid misere torques animum stultam abjice mente, Unde facis nonnunquam hilari spectacula vulgo Dic aliquando nihil, dic & male ; perdere verba Multa aude ι jactura tibi nunqum ista nocebit. An memorem crebro qui salsus acumine ludit Ignotos , notosque petens modo voce malignus Id ceret in ambigua ; nunc hos , nunc vellicat illos Mordax; nunc salibus, nunc acri aspergit acetoia Lubrica res , ac dissicilis, me judice, ludus. Qui semel irrisus, tacito sub pectore vulnus 2Eternum gerit, ac memores alit anxius iras , Dissimulans quamquam frontemque oculosque se

renat.

60쪽

Ipse adeo saepe irrisor risu undique largo Inscius obruitur; nec, publica fabula , sentit, Quos aliis parat, interdum in se vertere plausus. Garrulus occidit, longe fuge , crede sabellam , Quae Flacco quondam juveni sua fata retexit,

Et mota tibi funus anum praedicere ab urna. At genus haud unum, non unius esse coloris Comperias: variant studio variante loquaces. Litis amans, cui triste forum , cui jurgia cordi Obtundet varia enarrans consulta Senatus ,

Daedaleam legum ambagem, insidiasque serenses et Unde trahas litem , & divortia longa sequaris; Quid tibi decedat, si respondere vadato Distuleris , quando vadimonia dicere, quando

Deserere expediat; causam nunc dicere tempus, Nunc antestari; sartum tectumque juvabit: O lateral 5 duri narrator pectoris i olimque In tales memini cassi delapsus amicos , Arrepto circumspiciens me tempore saevis , Ocyus eripui manibus, fugiensque subinde Re flectebam oculos, tantus me terror habebat et Dum tristes rabulas profugum reor agmine rauco Usque sequi, trucibusque implere sonoribus aures Proximus his, vel qui peregre lustraverit ut beς Diversorum hominum, primis veriaevus in armis Proelia dum memorat, miles novus ; inde labor cin Eternum , & decies repetitis taedia ribus