장음표시 사용
21쪽
quae vel Beatorum est, vel quae divinitus infusa a
pellatur . Et generatina spectata sola vi nominis nihil aliud est quam Sermo de Deo, a graeca voce Theos, quae deum , & Logos , quae sermonem significat. Eaque sic considerata , varia sortitur nomina pro diversitate principiorum, ex quibus sermo iste elicitur e nempe vocatur vel Naturalis, Vel Supernatura
lis, prout sermo de Deo instituitur ex principijs vel naturaliter cognitis , ci) vel etiam superiori lumine
extraordinarie a Deo ipso manifestatis . Non solum Supernaturalis, sed etiam naturalis Theologia diversa obtinet nomina pro diversitate princi- Piorum , quibus utitur : nempe vocatur simpliciter
i Hoe sensu non solum Christiani, sed etiam gentiles suas habent, & habuerunt theologias : sic certe Varro, quem S. P. Augustinus doctissimum romanorum appellat in lib. 6. de Civ. Dei cap. s. triplex distinxit theologiae genus in suo Traelatu de Dijs gentium ς ut ibidem narrat modo citatus Sanctus Doetor: nempe Mythicam seu sabulosam et P sicam & Civilem . Mythica erat propria Poetarum , Physica Philosophorum , & Civilis Populi : unde etiam est, quod prima maxime accommodata esset ad theatrum , altera Vero ad mundum ,εc tertia ad inbem : In primo genere , ut loquitur Vario ipse apud S. P. Augustinum loco cI
ato , snnt multa eontra dignia ratem et naturam immortalium feta r in boe enim est, ut Deus alius ex capite , alius ex femore sit, alius ex guttis sanguinis natus : in hoo ut Dii furati sint, ut adulteraverint, ut servierint homini et serundum genus est quod demouis stravi , ut prosequitur idem auctor, de quo muitos libros Phialosophi reliquerunt et in quibus
genus o quaιel a quo nam tempore t an a sempiterno fuerint lan ex igne sint, ut credit He-νaelitus i an ex numeris , ut Pythagoras φ an ex amomis , ut ait Epicuνus s teνtium genus est quod in Urbibus cives , maxime Sacerdotes nosse , atque administrare debent : in quo eit, quos Deos publice colere, quae saera et sacrificia facere
22쪽
Prolegomena. 3Metaphysteri, quando instituitur sermo, de Deo ex principijs entium universalibus: & Physica quando pertractat de Deo ex principiis physicis , idest ex
natura S proprietatibus corporum derivatis: Rursus etiam haec postrema dividitur, & vocatur v. g. Theologia astronomica quando cx positione Scmotu Astrorum , vel ZOologica , quando eX proprie talibus animantium , S alijs hujus' generis nominibus peculiaribus, prout ex peculiaribus & diversis naturae principijs unius Dei existentia demonstratur. Theologia supernaturalis, quae etiam universim Sa-era appellatur, est proprie seientia Religionis revelatae : & definitur communiter in Scholis disciρlina Sacra,
quod , ex Principijs revelatis suas dedueit concluSD- . 'nes de Deo , rebusque divinis, quatenus ad Deum aliquo modo referiantur: sive brevius est Dei rerumque divinarum ex Principiis reuelatis deducta Scientia .
Ex his intelligitur quod objectum primarium Sc
principale Theologiae sit Deus ipse, secundarium autem Sunt res eXtra Deum; non in se spectatae, Sed 'quatenus ad Deum aliquo modo referuntur. Possunt autem res extra Deum ad eundem referri triplici modo ; nempe i. tanquam effectus ad Suam causam: Sicuti sunt res omnes creatae Angeli, Hommo , mundus Sc., item omnes rerum istarum Vicis situdines et puta, Praedestinatio electorum , reProba ilio impiorum be. 2. Tanquam media ad suum finem sicuti sunt Actus humani tam boni quibus ad Deum tendimus, quam mali quibus ab ipso avertimur.3. Tanquam instrumentum ad suum artificem: Si cuti est Humanitas Christi relate ad nostram justificationem ca), & sunt Sacramenta tam Veteris ,
23쪽
4. Prolegomena quam noVae Legis , quibus gratia sanctificans vel o lim promittebatur, vel nunc ex opere operato producitur .
Theologia sacra , de qua hic agimus , dividitur primo in dogmaticam S moralem : dogmatica est disciplina Sacra, quae ex revelatis principijs conclusiones deducit circa illa , quae de Deo , rebusque divinis fide teneri debent . Moralis autem , quae eX iisdem principijs deducit conclusiones circa mores, seu circa actus hominum juxta Dei legem & fidei, regulam dirigendos . Omittimus hic agere de Theologia mystica, quae est pars quaedam Theologiae moralis , quaeque tota occupata est in dirigendis humani cordis affectibus in Deum, & quae proprie ad vitae spiritualis Magi
Stros , atque ad elevatarum conscientiarum moderatores Spectat.
Theologia dogmatica, 3 quae etiam Thetica vocatur, quia ordinarie per Theses , seu Propositiones procedit,
stite istud tamen non ita ac cipiendum est , quasi divinitas humanitatem nude tantum inhabitaverit , sleuti docuit Nestoxius: sed eo sensu quem explicat Doctor Angelleus S. Thomas 3. pari. quaest. 2. art. 6. ad finem nempe quod humanitas esset iustrumentum ad unitatem spostasis pertinens . Id est quatenus corpus & anima humana assumpta ad conso γtium divinitatis in persona Christi fuit instrumentum omnium mirabilium . quae Deus pro re
demptione hominum operari dein
Theologia Dogmatica ex principiis revelatis deducuntur, sp crari possunt sub duplici respectu ; nempe primo , quatenus apte inter se connexa sunt &Ordinate disposita , & tunc Theologia ipsa vocatur Acroa- mattea : sive quod idem est Ditematica et & secundo quate nus eadem ad exteros proieruntur , id est ad illos qui fide eatholiea imbuendi sunt ό &tunc vocatur Exoterica : sive potius, ut est in usu Eccleatae , Catechetica .
24쪽
Prolegomena Sdividitur in Positivam , Seholasticam, Sc Polemicam. Theologia positiva est, quae neglectis ut plurimum dialecticae subsidijs deducit Conclusiones suas ex principiis positivis . scriptura nimirum , traditione &c. libera & soluta oratione: Scholastica autem , quae ex ijsdem principijs deducit suas conclusiones methodo stricta , atque subjecta scholae legibus ex Arist telis dialectica potissimum derivatis. Hinc intelligitur quod Theologia scholastica a po sitiva minime disserat essentialiter sed accidentaliter tantum, idest penes diversam methodum , sicuti pluribus demonstrat Petrus Annatus in Apparatu ad Theologiam practicam lib. I. art. i. neque Scholastica dicta fuit ob aliam rationem intimam, nisi ideo , quia usus hac methodo pertractandi sacram Theologiam Scholis omnibus longiori tempore communis suit. Theologia Polemica est disciplina sacra, quae fidei dogmata, & ex illis deductas conclusiones ab adversariorum impugnation thus vindicat, atque defendit : & haec alio nomine in scholis nostris vocari etiam solet Controversistiea quia in dirimendis controversiis praecipue occupata est, a Protestantibus au tem vocatur Elenchtica S Antithetiea . Theologia Moralis , quae etiam simpliciter Practica vocatur , ad distinctionem Dogmaticae , quae Decinlativa audit, potest diversimode pertractari : & primo quidem in abstracto , & methodo speculativa per
praescriptionem regularum communium e S iterum modo, quodam praetico , atque ad particulares casus ac comodato: ex quo- consurgit particularis quaedam Theologiae moralis species, quae casuistica vocatur,
S quae tota in dissolvendis particularibus conscientiae casibus simpliciter occupata est Q.
Theologia Casuistica ma. xime exculta fuit saeculo XVI.
25쪽
ε Protegomena . Praeterea eadem Theologia pertractari quoque potest , primo adhibendo dicta & sententias sapientum& gravium virorum , quibus homines ad consectandas virtutes & vitia fugienda commones uni, & excitantur ; S tune appellatur Paraenetica vel Commonitoria : & secundo proponendo ad imitandum exempla Majorum sicuti faciunt, qui Sanctorum S Sanctarum vitas concinnant, atque describunt; S tunc dicitur Paradigmatica . Deinde Theologia sacra solet iterum dividi in tres alias species. privsertim in Scholis Protestantium nimirum in Symbolicam , in Patristicam , & in Exege
Τheologia Symbolica nihil aliud est quam comple
& XUII. Ecclesiae. eo nim Irum tempore, quo Probabilismus in scholis pnaevaluit z tunc enim omnium sere theologorum animis insedit prurigo quaedam decernendi in una quavis materia casus practicos , & resolvendi ed normam probabilium opiniopum singularia quaelibet conscientiae dubia ς ita ut . qui hune tradendae moralis theolo. gis modum non imitaretur , jam non Inter peritos , & eraves doctores. sed Inter leves& timidos haberetur , Imo i eo omia mulierum imperfecti ne ia rantium e ut innuit expresse celebris Casulsis Caraismuel in Epistola dedicatoria ad Antonium Dianam praetixa suae
Species , non tam reales sunt, quam nominales tantum t eas tamen hic commemorare o portunum duximus , quia etiam In scholis nostris usum suum
habent , vel saltem congruum est ut habeant et de caetero In Scholis ProtestantIum obtinent, etiam aliae Theologiae species rnempe Foerstschius scripsit Th oloclam Comparati m quae docet diserimen articulorum fio
dei iundamentalium & non sundamentalium t Psamias scripsit pream & Propheticam et & lae.
dit ordinem, secundum quem tu Theologia agendum est de Deo , ct de decretis Divinis I ac tanisdem Albertiis Ioachim de Kra-kevicet composuit Theologiam
26쪽
xio dogmatum illorum, quae in Symbolo fidei vel
Ecclesiae, vel sectae alicuijus particularis continentur:
ex quo intelligitur, quod Theologia ista diversa semia per sit, & esse debeat pro diversitate Symboli quod Ecclesia quaevis S secta particularis profitetur 8 .
Theologia Patristica est nexus sacrorum dogmatum ex Sanctorum Patrum scriptis derivatus : ubi breviter notari debet, quod haeretici posteriorum temporum Iutherani scilicet, & calvinistae non alios agnoscant Ecclesiae Patres, quam illos , qui sex prioribus Ecclesiae saeculis floruerunt., ita tamen , ut etiam isto. rum auctoritate minime permoveantur , quotieScuia que a perversa ipsorum doctrina palam dissentiunt. Theologia Exegetica est disciplina sacra, quae docet rationem & modum, quo sacra Scriptura e X Ponenda est , verusque & genuinus illius sensusco Ecclesia ea thollea reti net quatuor Symbola hdei, quae
tamen omnia unam eandemqtie fidem continent: nempe t. A
postolicum ab ipsis Apostolis fidelibus traditum , licet sorte non per distinctos articulos ita
ut unus unum , alter vero alium
articulum tradiderit, ut aliqui putant , sed in communi , ut eum Erasmo in Colloq. de fide sentiunt complures Critiei . a. Nieaenum in Concilio Nicae. no I. generali conditum t in quo addita particula Homo instoo adversus Arianos proposita fuit fidelibus explicite credenda Uerbi divini eum Patre
eonsubstantialitas et 3. Constantinopolitanum quod in Concilio Constantinopolitano I. conditum fuit adversus Macedonia.
nos , seu Pneumatomaehos , qui
negabant Spiritus S. Divinitatem , & quod cum addita partieula Pilioque , ad ostenden dam contra Schisma graecorum Proeessionem Spiriti. Saneti a Patre & Filio tanquam ab uno principio usque modo inter Miserarum Solemnia in Ecclesia canitur r ac tandem A. Athanasianum quod incipit Pureumque vult salυus esse ; quod tamen a pluribus Sancto Athanasio , cui vulgo attribuitur , abjudicatur , atque vel Anastasio Sinaitae, vel Eusebio Vercellen si , vel denique Uigilio Thapsitano , qui sub nomine Athanasii etiam alia vulgavit opera , attribuitur.
27쪽
8 Protegomend. investigandus , praesertim in locis obscurioribus .
Huc pertinet Theologia Pastoralis, quae tota consistit in tradendis illis, quae spectant ad curam animarum rite obeundam , & quae propterea omnibus cmram animarum gerentibus , & munere aliquo pastor Ii insignitis non solum utilis est, sed etiam necessaria . Quaeri autem hic solet primo utrum Theologia in genere sit vera Scientia Z quae quaestio ab omnibussere amrmative resolvitur : nec immerito ; nam etiam ipsa deducit Conclusiones suas scientifice . idest ex cognita certa. & cvidenti illarum connexione cum praemissis , sicut reliquae scientiae omnes ; & propterea spectata hoc modo , idest, quatenus Conclusiones deducit, licet principia ejus Sint supernaturalia, ipsa tamen vocari debet scientia naturalis potius,
Secundo quaeri etiam solet. utrum sit Ecclesiae necessaria 3 quod pariter affirmative tenendum eSse , nemo est qui dissentiat ; sed nec jure aliquo dissentire quisquam potest: verum de hoc argumento iterum redibit sermo Sectione VII. Nunc ut jam de locis Theologicis propius agamus elocus alicujus disciplinae in genere aliud non est quam sedes seu fons argumenti: proinde nomine locorum Theologiae Christianae proprie & stricte loquendo intelliguntur sedes seu sontes illi, ex quibus argumenta omnia ad Theologicam scientiam pertinentia erutantur . . Sunt autem numero decem : nempe Sacra Scipiu-ra , Traditiones , Auctoritas Ecclesiae . auctoritas Conciliorum , Auctoritas romani Pontificis, Auctoritas Sanctorum Ρatrum , Auctoritas Theologorum , Ratio
naturalis , Philosophia, & Historia .
7 Primus, qui partem istam uno ore merito praedicatur ab
28쪽
Prolagomsina 'Ex his septem priores, de quibus etiam septem
distinctis Sectionibus seorsim pertractabimus , Vocantur , et sunt proprii atque intrinseci, idest ejus generis , ex quibus Conclusio Theologica directe deducitur ; reliqui autem tres, de quihus in sectione octava conjunctim agemus, vocantur & sunt improprii, sive ut eos vocat Melchior Canus lib. I. cap. ultimo Adseriptitii ac veluti de alieno emendicati. Duin autem, hic decem numeramus locos Tteologicos , in eo morem gerimus recepto iam in Scholis usui ; de caetero enim proprie loquendo Omnes percommode revocari possent ad tres tantummodo: nempe ad revelationem divinam , quae in scriptura , ct traditione comprehensa est ; ad auctoritatem E clesiae , per quam fidelibus illa, quae credenda sunt &agenda manifesta fiunt, & quae ex Conciliorum, ex
Summorum Pontificum ac Sanctorum Ρatrum decretis , atque ex Theologorum sententiis nobis innote scit : ac tandem ad rationem naturalem , quae eSt
veluti extrinsecum munimentum quo fidei dogmata adversus incredulorum, & haereticorum conatus &machinationes in tuto veluti reponuntur. Sit igitur .
Praedicat. perpolitus & eelebris
scriptor saeculi XVI. quanquam de eadem materia egregie qu que meruerit Fr. Laurentius Villavincentius Xeretanus Ocd. Eremit. S. Augustini, qui eodem saeculo anno scIlicet Is6s. de illa suum evulgavit opus elim hoc titulo: de Studio Theoloria vecte formando item aliud euI titulum lacit I de forma d s saeris Coneionibus seu de interpretatione scripturarum populari a quod opus propter sui praestantiam, & elegantiam latini sermonis simul cum alijs insignioribus eloquentiar Ecclesiasticae scriptoribus reserti meruli inter Auctores bene i quendi , quorum Collectio typis vulgata fuit Venetijs I 64s. Diuitiam by Corale
29쪽
De Notione Avetore , 9 existentia Sacrae Scr*turae tibi etiam de Reuelatione generatim. Sacra Scriptura spectari potest, vel materialiter, ct quatenus est Volumen , quod Scripturam Sacram continet, vel etiam sormaliter, seu quatenus est ipsum verbum Dei ab hominibus afflante Spiritu Sancto scri-Ptum , certo Ecclesiae judicio propositum . primam credendorum & agendorum regulam continens . Si spectetur primo modo, tunc vocatur primo 23ι-hlia plurali numero , quasi liber librorum a graeca Voce Biblion, quae plantam AEgyptiacam significat, e cujus cortice olim charta conficiebatur, & secundo Sacer Codex, eo quia in rebus fidei & morum
Summam auctoritatem facit exclusive ad quemvis alium Codicem: & tandem tertio, vocatur etiam abSolute, S simpliciter Seriptura , eo quia ipsa sola e Si vera,& numeris omnibus absoluta scriptura, cui nullus error inesse poteSt. Si autem spectetur formaliter, tunc Vocatur Primo testamentum Dei ; quia explicat, & testatur Singularem Dei erga homines mentem & voluntatem :& secundo Lex divina, quia comprehendit et exhibet praecepta Dei olim quidem Judaeis in veteri te- Stamento , poStea vero in plenitudine temporis seu in novo testamento Christianis lata , S praeposita . Omnes qui Sacram Scripturam agnoscunt , & recipiunt , exceptis manichaeis , qui vetus testamentum a
diabolo dictatum fuisse ajunt, conveniunt in eo, quod
30쪽
Metio I. cap. L i principalis illius auctor sit Deus ipse , qui illam Ser,
ptoribus hamographis idest Sacris, atque Theupneu.tis, idest divinitus inspiratis scribendam commisit,
ita ut eandem quasi sua manu scripsisse videature sicuti docet S. P. Augustinus lib. I. de Consens. Evanis gel. cap. 3 s. dicens et nequaquam dicendum eat quod Use non ScriPSerit, quandoquidem membra eius id. DPerata Sunt, quod dictante eastite cognoverunt rquidquid enim ille de suis factis S dietis nos legere voluit hoc seribendum illis tanquam suis membris imperavit. Ut autem intelligatur modus, quo illud factum est,& ratio quam Deus tenuit, quando Verbum suum in scripturam redigendum hominibus istis manifestare voluit; tria hic ante omnia attendi debent, tam ex parte Dei, quam ex parte ipsius scripturae. Et quidem ex parte Dei sive Spiritus Sancti scripturam Sacram scribendi inspirantis: primo attendi debet Reuelatio. 2. Inspiratio seu affatus Spiritus Sancti, & 3. ejusdem Spiritus Sancti assistentia speetalis . Revelatio quatenus hic accipitur, idest considerata quatenus Scriptoribus Sacris facta fuit, est mani sestatio veritatum ante ignotarum extraordinarie di
Inspiratio autem seu affatus Spiritus Sannii est impulsus seu motio quaedam interior & supernaturalis excitans & movens hominum mentem S volun-
revelatione immediata et nempe quatenus facta fuit Moysi, Prophetis & Apostolis , quando, Deus eisdem vel locutus est vel etiam scribenda dictavit illa ,
nos legere υoluier nam revela tio aquae a sacris istis scriptoribus ad nos derivavit , re quae
propterea etiam mediata vocatur , est complexio omnium veritatum qua fide catholica continentur ε