Tractatus de re nummaria prisci aeui, quae collata ad aestimationem monetae praesentis. ... Auctore Ioanne a Chokier, ..

41쪽

In Graisue aes

24 Tractatus ferirentur. Ita quin partes factae lucrA dissolutum aes alienum. Poma

Hannibale urgente IR Fab. Max. C.-ctatore Asses unciales facti, mox lebe ses m. Papiria semι-vnciales. Hinc villas minuti Asses sextantario pondere, id est ad dura, duarum Vnciarum tunc percusses τηci; fuisse, qui tamen tantundem Vale rent atque librales;quod ipsumFe- 14s , stus aperte asserit : Belgo Punicι po. ue aes Es manus pressus aere alieno ex singulis

o postea dem valerent. Sed & post illa immi- ad unam nuti,& facti unciales & semivncia- v t m les, ut lege Papiriana ostensium ex xuriam ἶβ autem cum dicit in Asse sextantario quinque partes lucrifacias, ita intelligendum, ex Asse uno libratio sex fuisse factos qui tat undem valerent: quod valde notandum est pro aestimatione commo-ς p diore denari j, de qua suo loco dica, D,ώνά, upς ςst Vt partes veteris Assis pro iis,. dusiam . quarum nomina sextans, ιζ .. de qui stata eius pars est. Varro: Sex- M. tas ab eo quo extapars Asiis. Liuius ἰ

42쪽

De Re Rummaria. as plebs Agrippam extulit, sextantibus collatu. alcra quadrans qui vim suam suo fatis nomine prodit. idem Var- lib. 4.ro : adrans dictus Varia ρβrte istia Assis. Plinius: rauadrans antea Triura plubeia eis vocatus a tribus unci ,& signatus nummus teste Festo, ratis nota, eumque plumbeum fuisse, tum ex dictis, tum ex lib.r. Μartiat. patet, qui nigram monetam is Dyos eum appellat quod digiti eius attritu nigrescant : Vt conuiuia sumptuosiora nigrae Explices moneta. Triens sequitur, qui sic dictus est, Ty 'ε auctore Varrone, quod esset tertia ' μ' pars Assis, notabaturque cum Qua- drante ratis emgie, ut clare docet Fcstus, Ratitum, inquit, rauadratem/ictum putant quod in eo, o Triente Smi ratis fuerit Usigies, ut nauis in Asse. Denique Semis pars erat Assis dimidia, quae Graecis αριφν dicta, d. Ioco. apud Plutar. Polybium, & alios. Apolog. De Semi sie. Varro : Semissis quod Se. Christiam, aes, id eB dimidium asiis. Nota vox ' a.

Tertuliano: Licet nunc Sarmentitisti, sarmen

in quit,eSemisses appellitis, quiε μή titi sipem

43쪽

- Tractatus

stipem dimidi, Vis reuinta; Sarmen.

xitiorum ambitu exurimus. Hic est, habitus victoria nostrae, haec palmata me itis. In uehitur in Gentiles, ijsqilludit qui Christianos primitiuae Ecclesiae igni mandabant confecto sarmentis Semisse emptis, ijsq; ut ' Plurimum madidis, quo lenta morte eos conficerent. CAP. D ..

Antiqua ratio computandi Almeius valor ad nonram aurumationem reductus.

tra redior ad eius Valorem, & numerationem, quae facilis omnino, qui cum I. Lipsio celebratae memoriae viro siciliu supputabit: Con;unctis videlicet vocibus, se sim plicibus. Coniunctis veteres usi, etsi

rarius, ut Assis, Dussis, Tressis, Quadrassis, Quinquessis, siue Quinarius, Sextussis, Octuisis, Non ussis, Deculsis, siue Denarius: iterumque geminatis denarijs: Vicessis, Tri- cessis

44쪽

De Re 7 maria. aycessis, Quadragessis,octogessis,Nonagessis, Centustis. Atque hic finis:

nee maius est, Vt Varro inquit, VPQR' DE 1 Lbulum aeris. Simplex si putatio frequentior . quae iterum duplex: vel per asses expresse, ut bini,terni,deni, mille Alias, vel per Vocem aeris, Ut bini, terni, quini, deni, &c. aeris; quae Vox dum occurrit, totidem Astes intelliges, ut identidem mΟ-nui. Haec ad numerationem. Ad valorem & vim hodiernae aetatis

quod attinet, facilis tibi erit,& perspicua, vel in qualicumq; summa, si oculos, ac mentem dirigas ad subiectam hanc tabellam:

As svalet ' unum Baiochu Rom num, sue quatuor Ma rauadi nos Hispanicos, aut dimidium Stuph rum Belgicum. BiniAsses Valent

Quini

aeris h. Baiochos, siue unum Stupherum Belgicum.

s Baiochos, siue duos Stupherosia semissem. Deni

45쪽

ar Tractatus

lo . Baiochos, siue Iulia um Romanum,aut galem Hispan. Centeni aerisio. Iulios Romanos,siaue Regales Hispan. Mille

aeris Ualentio. Ducatones Floren

siue Philippeos Hispa. Dena millia aeris

Centum Ducatones, stiue Philippaeos. Cetu millia aeris

Atq; ab hoc numero proceditur ad decies centena millia, siue quod idem est decies aeris, quod Valebat Decies dece millia Philippicum, siue Duam. calonum Argenteorum. Compendis enim dc breuitatis causa decies aeris dicebant, pro decies centr

na millia aeris, quod passim in Liuio, Ealijs leges

46쪽

de Re Nummaria'

CAP. VII.

De Argenteo nummo: quando Ana tus. Denari, valor. eius cum Dracb-ma collatio: deque obolo , ct aereis minutis.

A Exi origine, Vsum, Valorem .

Ostendi. De Argenteo nuncii*' dicendum qui aereo successit, Vt Isidorus scribitentus inquit Romae area

pecunia in usu fuit,post argetes,deinde aurea HMecuta: Ied ab ea qua carpit

nomen retinuit: unde etiam, aerarium odierum. Signarum autem argentum . hil. comperio circa Annum v. C. 68 Anat

paullo ante Punicum bellum pri- Rama. imum Fabio Cos.Victu enim Ta- Plin.l. 33rentinis tune primas , inquit Liviana Epito me, P F. Romanus argento vis carpit. & Zonaras: Ne multa peeunia, το - .

In qu it. Roma obtigit, adeo ut argetras

denarijs uti coeperint His tamen reclamat Charisius Grammaticus apud Varronem , qui argenteum numum a Servio Tullio primum

47쪽

so Tractatus conflatum scribit, nisi si tamen primum fuisse conflatum, &post illa signatum dicamus : Nam non Video qui recedamus a priori sententia,praesertim cum Liuius tali jcque, Veteres in supputando, ne in censu quidem Seruij summas vecto per argenteos nummos non conci- η I t piant, sed aereos. Haec de origine. Disa 4. Dς oius speciebus nunc dicendum. io. Issia tales sunt: Denarius qui denos bis Asses Valebat, unde illi nomen. Vimatus. truuius : In Denario denos Assis aereos eonstituerunt, sequartam eius partem

de duobus Assibus se Semisse Seste

tiu m vocaverunt. Varro Denarius

quod denos aeris valebat, id est decem ad i.Hqc Asses. Decem enim Asses uno ar-- genteo Denario Romano aestima- δεψε t batur, id est Iulio hodierno Romas: no, Vel Regali Hispanico, quemad-Decear- dum decem argetet Denarij Dracligentei mam auream valebant ;habita de-DrAEcb- cupla proportione aeris ad argen- ' tum, & argenti ad aurum. Hinc fa-

batur. - tatio. lib. 3.

cap. r.

lib. . del. I. AIciat.

48쪽

de Re Nummaria. Irtatio. Sed aduerte tameti quod dico Denarium dece Assibus aestimatum. Ames illos antiquos intelligere me qui in usu ante belluml Punicum primum. Nam urgente Rep. Hannibale , quo temporei Asies facti sunt unciales, ut supra ostendimus, Placuit, inquit, Plinius, Denarium iseexdecim Agibus permutari, taminarium octonis, Sestertium quaternis. Vnde factum, ut denarijs eius temporis numerus xVI. signaretur, te ste Volusio: alijs vero, Veteribus

dico, insignirentur plerumq; notae qt Pq

mgae, aut Euadrigae, Vt Festus notati s 'unde Bigati & diuailrigati dicti quae Quadria

Voces cum occurrunt semper pro ga.

ipsis Denarijs capiendae. Atq; ex his Denarii compendio dictis, fatilis tibi patet dicti rexplicatio eorum quae fuse ser ibit βεν 'Erus. Io. Bapt. Villapandi. Atque is hi illud etiam notandum, Denarium Graecos testi mare Drachma Attica, Vib laevi quae Denari argentei, inquit Pli- templinius , 'μndus haberet ue & cum illas Hieros ie is totidεm Denarijs argenteis i di ip-

49쪽

Romanis, siue Iulijs, autlRegalibus

Hispanicis aequiparare , idemque pondus habere. Id aperte ostendit Scribonius Largus: Erit nota Denari, unius, inquit, pro Graca Deachma: aque enim in libra Denarij 8 . apud nos, quor Drachma apud Graecos incumi τ ς 3- runt. Ita Gellius, Myriadem Drach marum, seu Taletum nummi Romani, Denarium dena millia facere ad struit. Cum ergo in libra argenti 84 Denari j seu Drachme Attice fuerint, consequens est unciam argeti septem Denarios continuisse. i. s quod & voluit Celsus his verbis :Scire volumus in uncia pondus Dena

riorum septem fuisse. Vnde Denari j

Viginti, &vnum, uncias argenti tres conficiebant: ut facile elicias, quantum appederint, & valuerint 3Oo. Denarij in l. lecta is Si certo pet.& illi Iooo. in l. Si ita stipulatus M. Chrysogonus 1f. de Verb. Oblig.&ini. Fin. de Instit. aliaeque summae quoties libris Pandectarum occurrunt. Quamquam non ignorem

50쪽

de Re Nummaria. io quandoque variatum in poniare. altam lego non unquam Drachm η

seu Denarios 96. in libra impuls Denari tos : quod colligo ex illo C. Fani'

Centum hae punt Drachma, quo δε- pondus traxeris illis i. ' immuta. λ atuor, effies hanc nostram denis i/-

Romana scilicet. Sed discrimen quando factam, alij disquirant, mihi quidem hic aqua haeret. Illud

exploratum, Graecos Scriptores, Graeci Vbi in Romanae pecuniae mentione Daach- inciderent, semper Drachmam po- mamprofuisse loco Denari j ; vii & Latinos Ocnoris Denariu pro Drachma, quem dixi βqT

mus hodierna moneta aestimari lu-

lio Romano, siue Regali Hispanico /argeteo. Vnde cum Appianus scribit Octauium quingetas Drachmas Veteranis, quoS ex municipi jS colle-l. 16. adgerat, promisisse, Cicero idem ex- ari.epist. primes totidem Denarios dedisse L

scribit. Sic in Plutarcho cum legis Epicteti Philo phi lampadem siue lichnu tribus millibus Drachmam C aesti-