Tractatus de re nummaria prisci aeui, quae collata ad aestimationem monetae praesentis. ... Auctore Ioanne a Chokier, ..

51쪽

s Tractatus icoaestimatu, totidem Denarios Rm nanos intelligas. Drachma aurem Grecorum, Vt hoc obi ter addam sex Obolis Atticis constabat, atq; inde illi nomen Drachma, hoc est manipulus oboloru,tantum enim cominplectebatur manus quQd πη ιδραστr σται Drachmς nota crat ab Vna parte noctua ipsius Mineruae auis 3 ab altera galeatu caput Mineruae, Vel, vi alij, imago lucernae inextinctae Mineruae apud Athenienses sacrae.

obbliasti oboli vero sagitta, veI obelus, unde

gnatio, o nom C accepit Vt refert Platarchus: ηου. & aequabat quadragesimam, & duas partes Unciae argenteae. Drachmae meminit l. vlt. de decreta ab Ord.

fac.Obolii. Publia I. I. ff. Depositi, ubi Oboli quatuor conficiunt duos Scrupulos, seu duas tertias Drachmae Atticae, & aequabant fere unde-mbia. cim Solidos Mediolanenses. Hea vi. braeus aute Obolus maior est Graucorum obolo quinta illius parte ut docte ostedit Io. Bapt. Villapandi, scribes insuper Obolum in duos diuisisse semiobolos,ix Vnu quemq3

52쪽

ri ae Nummaria. asIn sex Areola quaeα-i dicebatur. Chalcus septem habuit Minuta,λεος. τὰ Graecis dicta. Lepton autem siue minutu deinceps non diu idebatur, Ut pote omnium Numismatum minimum: de quo in Evang. Marci c. Ia. Verc. Ι & 2. & Lucae 2I. vercI.& a.ex quibus locis vides duo lepta, siue minuta quadrantem emcere quod assirmat Suidas in Voce Κοδραν-της. Itaque Minutu semidrachmam poderebat, & Valore aequabat Octogesimam Denarij partem, ut Quadrans quadragesimam, & Assarius vigesimam.

CAP. VIII.

Denarii partes, Libella, Quinarius.

Sestertius. Eorum vasor, pro u hodiernae monetae. . .

DE aestimatione Denari j adhuc

dixi ; nunc de cius partibus, earumq; potestate. Denari j partes Partes primum libella, quae eius pars decuma erat, quae sic dicta,non quia pon L ' dere ; sed valore aequaret assem. Ca Varro:

53쪽

31 Tractatus Varro: Nummi, inquit, Denardi dedo ma libella quod libram podo as valebat:

eius meminit no vno in loco Plautus : Tibi libellam argenti nunquam Pro Co- creduam 3 & Cicero plusculis in lo- med.&.cis. Sed &Plimius:tibralis, de etia- . in V. -Gem dicitur , se Dipondius F pendebatur Assis. Non quod libram penderet libella, sed quia librae aerae pretio, ac Valore, Vt dixi, responderet. Vox tamen posterioti aeuo ad pondus ipsum librae trassatae: nam legimus carcere inclusis qui sibi subuenire non poterant, duas tresue panis libellas in diem datas. At regredior quo loci incoepi. Libesiam igitur veteres diuidebant perinde atque Assem; in Sembesiam quasi Semili bella, quae Semissi respondebat de

qua Varro. &Teruncium, qui quadrantis valore aestimabatur, cuiuSapud Ciceronem crebra metio Ad Atticum : Fecit te ex libesia heredem; me ex Teruncio, id est te ex Asse, menta i ςX quadrante, siue quarta parte. ep. as. Rursum: De praeda mea Teruncium.

non L. Iudi ces C. de Episc.

Libella partes. 1ib.

54쪽

non attigit quisquam , & alibi sepius;

nec erat minor nummus argenteus isto apud Romanos. Rursum De- . sna xij partes, & quidem frequentlO .. res, Seuertius,& inarius, qui co tes. muniter Victoriatus nuncupabatur,

signatusque erat imagine victoriae sedentis. De isto Varro: Deraariu ,- . quod denos aeris malebat: diuinarius de l. l. quod quinos. Plinius: raui nunc Victo- lib. 33. riatus appestatur, lege Cloata percussus est: est aute signatin Victoria, o inde . . illi nomen. De illo quoq; Vitruvius: i ς 'NOIbi autem primo decem antiquum fecerunt numerum, o in Denario δε-

nos areos constituerunt, se ea re ad ha-diernam diem Denarii nomen retinet

et am quarta etin partem se quod efficiebatur ex duobuου Uibus, o tertio Semise Sestertium vocitauerant.

Denique Sestertii plane meminit iis idem Varro, qui duos Asses, ibi Se- 2 it

missem eum valuisse adstruit rnisertius, inquit, quod Semis totius, Dupondius enim se se Semis, antιquis

Sessertius est verem consuetussimis .VCI est,

55쪽

33 nactatus est, ut retro aera numerentur, ita ut Semis tertius, Semis quartus pronum Itb 13. riarent. Plinius; placuit Sestertius pro Dupondio se Semisse: Addendus Vo- De Pod. tutius Metianus: Denarius, inquit, R Μςni primo Asses decem valebat, unde se nomen traxit: .Quinarium dimidium

eius, id est quinque Asses: unde, se ipse

vocatur Sestertius, duos vises , OS missem valens, quasi Semis tertius. In quo tamen notes, hunc Sester iij valorem referri ad Denarium anti' quum, qui dece, ut diximus, Assibus Z permutabatur: nam Vbi eius valor, non tamen pondus bello scilicet sessediti, Punico II, quo tempore rei pecunia uulortem riae inopia pressa erat Resp.) auctus pcre Belli est, certissimum sit Sestertium qua- Punici. a. ternis Assibus permutatum esse: ipsum quod docet idem Plin: Postea, inquit, placuit Denarium siexdecim Asimus permutari: uinariu octonis, Senertium quaternis. In militari tamen stipendio siemper Denarius pro de- Denari, cem Apibus datus. Denarium ergo valor. ac.Pietes pro decem Assibus, quos

56쪽

De Re Nummaria.

paullo ante Iulio Romano siue Regali Hispanico aestimavimus, libesi valuerit Bai0chum Romanum, siue dimidiu Stupheru belgicu, - ritu, dimidium grossum Romanu, siue duos Stupheros belgicos, & Semi Ls . diuinarius , siue Victori ius, T rarii

medium Iulium, siue medium Re- vaeor. galem Hispanicum. Atq; haec supputatio cum per numeros simplices effertur facilis est,& expedita;at in Sesterti js, non ita procliuis. Modum supputationis ineundae di dici Magisterio fama inclyti viri I. Lip-sj Praeceptoris mei, qui binis, aut terris Regulis rem mihi sic expedi

tam reddebat.

Prima sit, ipsam voee Se furtim aut Pommos quod idem Valeti ii =ulis,di seorsim quamq; poni, Ut decem sesternas

stereios,vel decem Numos. Interdum iuncti in utramque, ut decem Seuertios Nummos, Pleonasmo quodam vulgi. Interdum &neutram:Sueto. In Nero i neratus esti es ducentoru misitu:

57쪽

-o ., nactatus eum millisus quadringentis, & apud Poetas valde crebro, semper ijs lo-Saty. . Cis intelligendi Sestertij, ut in illo Iuvenalis: Musium siex millibus emit. Aequite sane paribus Sestertia libru. Helluonem quendam taxat PCeta, qui gulae satisfaciendae, piscem sex librarum emerat senis millibus Sestertium, id est mille,& quingentis regalibus Hispanicis, siue Illi ijs Romanis. Haec igitur usitatissma

Tatio computandi.

Q Altera Regula, discrimen esse in Π Vtc ter stertios dc Sesterita. Illos igitur ι, ζὸς x lectis se singulos eos nummos dum his R Q, Lxus lita, intellige si1ngula νὸIΗs. millia, vi bini Sesterti, totidem numisaeode mi: bina Sestertia, bina millia Semodoon . tartium, & si deinceps. Causa liu st qVρ ius 'rei varie anquiritur, streddi-hii m tur : in refelledo non insitam. Sed DP Merissimurn credo a consiletudine

tuin est ut sole compendi 5 efferri, bina

58쪽

bi Sestertiu, altera voce intellecta, iterumque vel imperitia vulgi, vel sini causa, bina Sestertia: quod obtinuit. Tertia Regula : vim illum sic computandi ad nongenta Sestertiumillia peruenisse : Sed cum iam misiena sestertium millia exprimeda essent, tum alio compedio iterum Vsos, dc per Adverbia simpliciter extulisse, decies seneritu, vicies,oc. Cicero: sestertium indecies agri Dio- Cic. q.

nem quae haereditas ei obuenisset perdi disse . Idque ab eadem illa priore caussa, id est breuitatis studio, cimi

plenum integrumque esset, deciescentena milliaSestertium. quod etiam . interdum legitur & apud Papinianum,& Ciceronem: Dionem Ss r ,.σι sit , decies centena mistia numerasse, ae 62r. Denique apud Martiat. Centena d cies quae tibi dedit dotis. Sed rarenter, & Cice.& plurimum compendio, ut dixi; dii Veriimo & simpliciter, siue alia ' δ'

additione. Plutarchus: Amicorum

alicui iugis viginti quinque Myriaias

59쪽

Tractatus Drachmarum dari,quodRomani meas Decies: In quo ipso significato usur parunt I. ii nostri, Ut in l. auia A. pa- ter ff. de condit. & demonst. in I. Cum haeres I. I. ff. de statu lib. Atq; hoc deinceps obtinebat, Vicies, Census, Millies, & quae in tabula mox Commodius dabuntur, nisi quod prius alijs quibusdam monitis opulsit contra errorem.

Ρrimum, non efferri per Aduer-hia hos numeros infra decies ; nec dici ter sestertium, octies, nonies Se stertium: sed visitato modo, trecem rena, octingenta, nongenta. Alterum, cum supra decies efferrur, non dici

semel, o decies, bis, o decies , quἔN-

quies, se decies, ac talia: sed coniun-Ehim, & composite, undecies, duodecies, quindeeies,decies hepties, octies Vsque ad vicies, ter se vicies, ac deinceps , quod tamen post quater postposito minore numero, dicunt vicies quinquies, quadragies octies, &talia, quae minutae fateor, sed non inelegantis obseruationis. Iam ta-

60쪽

De Re Nummaria. σ3bula Computationum subnecteda, ex qua quamlibet Veteris monetae summam, facile ad suam reducet Lectora Bini Sestertij

Medium Regalem Hispan. siue Iuliu

Bina sestertia

so. Philippicos

Hispan. siue Duc tones Ducis Hetruriae.

Deni sestertij r Regales, siue

a Iulios. Dena sestertia Ualent 2so. Philipp. siue

Ducatones Ducis Hertruriae.

s. Regales,sive Iul. viginti sester

soo. Philippicos. Triginta Se steriij

τriginta S stertia

so. Philippicos, siue Ducatones.