Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

141쪽

pategorica mant . Praeterea clysteribus ex aqua hordei et lacte injiciantur. S. 6a Perniciosa appellatur subcruenta, si ventris nuxus loturae carni uni similis, ut hepaticus, eam comitetur. Μodo inchoante paroxysino , modo declinante, haec dejectio placida , frequens, copiosa est, quae cito sit copiosissima. Sitis non urgetumens est sanas sed virium debilitas a. xima est, et ad ii polyhmiam propensio Observavit Tortius, homines obesos lianc perniciosam facilius erre , sed si a periculo subtrahantur, in morbi diuturnitatem potius delabi. Ut plurimum hic morbus lethalis est, praecipue si, Vanescente febres symptoma non esset. Ubi vero redeuntibus accessionibus hoc asperius si-at, intra duas, aut tres accessiones impletur vitae finis. Distinguitur autem perniciosa atrabitaris nomine, si dejectus sanguis a ter nigricans, concretus, vel solutus sit Periculosior haec est subcruenta

ac dum dejectio copiosa obruit vires , sub placidae desectionis specie aegri moriuntur. Promptissime exhibeatur cortex, ac

142쪽

saepe in vino, ubi maxima est virium dejectio. Etiam spirituosa, cardiaca, generosa vina laudantur.

S. 63 Perniciosa dicitur cardialgida si vel in stadio frigoris, vel caloris stipetur cardialgia symptomatibus , scilicet

ventriculi dolore, morsu, et inani, ac molesto vomendi nisu . Interdum animi deli- Imin, pulsuum exdi ias , facies hippocratica, luctuosa suspiria, et immanium dolorum caussa clangores, et ululatus non desunt. Si haec symptomata in prima accessione non compareant, saepe in sequentibus non deficiunt. Haec febris est discrimine plena, praesertim si exposita foenomen prodeant. Quapropter eam or-tins in legitimam , et spuriam distinxit Legitimam ab enarratis symptomatibus spuriam a quibusdam tantummodo, atque mitioribus consociatam vocavit. Praecipuum remedium est cortex; sed si ventriculi inflammatio immineat, validae sint vires, aetas juvenilis, temperamentum ple thoricum . pulsus sortes , et vehementes statim vena secanda est. Ut autem dolo-

143쪽

re quiescant, oleosa, an Odyna, lamenta utilia sunt. arum ab hac perniciosa illa distat a Sauvagesi emetica nuncupata

cujus accessiones violentim vomitum hu- Iriorum biliosorum et mucosorum varii coloris cum ventriculi dolore, et siti comites habent. Huic autem accedit illa Μorton exposita de Proteis febr int gen caρ. . hist. 14 gravi diaphragmatis spasmo , aliarumque partium respirationi inservientium distincla

S. 64. Nominatur perniciosa diaphoretica, quae Sudori praecoci, Opi OS , colliquativo associatur. Haec quidem abde lallax est; nam sine praecedenti malignitatis indicio, incipit horrore rigore Digore cui succedit eator Paullo vero post sudor praecox copiosus , irregularis, Digidus erumpit. St. hoc autem colliquativo sudore prosternuntur vires, pulsus si-unt exigui, celeres , respirati anhelosa extrema frigida ac dum mens Egeta manet , aegri sensim succumbere videntur Aliquando non tam cito, sed circa paro-xysin remissionem paucus, minutus, Vi-

144쪽

scidus, gelidus manat sudor. Hoc vero raro accidit , scd si accidat, mors ex aequo sollicite sequitur. Quoad curationem spectat, praeter corticem cardiaca, sed in primis generosum vinum maximo cons

S. 65. Perniciosa syncopalis est frequenti animi deliqui conjuncta. Ob summam virium imbecillitatem hujusmodi symptoma in levissimo etiam corporis

aut alicujus membri motu revertitur. Pubsus sunt exiles, frequentes, deficientes frons, et collum sudor madent oculieXCavantur. Tantum est hujusce febris discrimen, ut etsi sequatur Persepta ubes, altera accessione aegrotantes mortem oppetant, nisi solerter cortice removeatur exitium. Etiam cardiaca , vinum, odoramenta naribus admota ad sanationem

assequendam concurrunt.

S. 6. Perniciosa dicitur algida, si ae-eessionis tempore , tanquam cadaver frigescat corpus, licet magnum rigus aeger non persentiat mi est sitiens , anxius ejus lacies cadaverica, pulsus languidi

145쪽

Iέα depressi, inaequales. Si superetur ac s-sus . corpus incipit cal e fieri, pulsus aliquantisper elevantur , voxquo nonnihil editur rauca lingua interdum est aspera, urina aut copiosa et tenuis, aut pauca magisque rubra ejicitur. Haec febris maxime periculosa est; sed si frigus non tam protriaritur, pulsus non tam deprimantur, calor vaporosus redeat, morbus potius longus quam lethalis est. Primum cortex, insuper extimulantia , cardiaca et generosum vinum curationem explent. S. 67. Lethargica perniciosa a prο- laudo sopore accipit nomen. Iuxta comitantis symptomatis gradum in comatosam, lethargicam caroticam, poplecticam, et hemiplegiacam dividitur Modo accessionis initio, modo augmento inVadit Sopor, qui ea decidente. minuitur, redeunte V To tam augetur, ut aeger poplecticus fiat. In hac perniciosa pulsus non sunt debiles, et parvi, ut in aliis perniciosarum speciebus plerumque observantur, sed ut

in apoplexi turgentes , validi , et potius rari, quam stequentes sunt. Si sollicita

146쪽

curatione non eludatur discrimen, una aut altera accessione adventat mors. Si moleste singultus, respiratio sit laboriosa , tertia, aut quarta accessione vitae finis saepe advenit Senes aegro convalescunt, qui etsi morbo subinde reficiantur in hunc tamen vehementius recidunt obeuntque Soporis tempore poplexiae remedia conveniunt, ut sanguinis missio

si robur non deficiat applicatio hirudinum, et cucurbitularum vesicantiaci sinapismata frictiones; clysteres, odoramenta. Ad impediendam autem, et Ompescendam ineuntem accessionem cortex est praesentissimum remedium. Ita reviter perniciosis comitatis Tortii expositis veniamus modo ad totidem illas amorando,orandio depromptas. Ex his quatuor etiam ab aliis fuerunt observatas scilicet catarrhalis, colica arthritica , Imuritica ores vero primus ipse observarit, et descripsit , nimirum coeca, Scorbulbo , Petechigans Perniciosa dicitur cata rhalis a suffocativi catarrhi symptomate

Haec horripilatiouibus, aut rigore invadit,

147쪽

quem calor et sudor sequitur Frequentiora pathemata sunt tussis, gravedo, sternutamenta, catarrhalis colluvies , a qua pulmones opprimi Videntur, et respiratio

Iacrymantur, jactatio siligit irrequieta

vox rauca fit, tinniunt aures, et intordum saevi intercostales dolores excitantur Sue-pe sudores circa fronten erumpunt, Pulsus evadit exilis , et ad tussiendum, excreandumque deficiunt vires. Dum accessiones decedunt, hujusmodi symptomata sedantur dum vero illae redeunt , haec resurgunt. Haec febris periculosa est nam quarto, aut quinto accessu delabuntur vires et tam exacerbantur symptoma,ta, ut non raro sequatur mors. Remedium est cortex; sed pyrexiae tempore adhibenda sunt auxilia catarrho sus cativo Opportuna, ut sanguinis missio , Vapores inspirandi aquae calentis, balnea edunt tepida, dococtiones herbarum resolventium , hermes minerale, gumini ammoniacum , aliaque similia omnia Vero prudenter facienda sunt; si pulmones, et mem-

148쪽

l,rana mucosa saepe apparenter silcmnlur, a catarrhalia laenomen a pastica peetoris oppressionat nascuntur .

S. s. Perniciosa mincupatur colica, si vehetuenti intestinorum dolori conjungatur. Μortoirus sui primus , qui hujusce febris malignitatem agnovit. Eius a roxysmi rigore incipiunt, quod calor , et

sudor excipit. am crudelus sunt intestinorum cruciatus, ut inde spasini antristensio vomitus , aut molestus vomen linisus proficiscantur. Summa est anxietas, pulsus sunt parvi Saevities dolorum augutur, qui in varias partes Oxtenduntur, scilicet ad stomachum . Vesicam urinariam uterum in foeminis . Huic sudores

frigidi, lipothymi , extremorum frigus

comparent. Adorientibus accessionibus ingraves urit dolores . qui in ea rimi declinatione sedantur. Haec febris periculosa est; nam dolores intestinates, ut antinadvertit Burgerius , grave porrendunt discrimen, praecipue ah obscura. cessi muniperiodo, cum subre continui sumti ut inessentialem morbum it lethalem transc-

149쪽

ant. Tamen fit recte Curetur, in ii sperari potest. Paroxysmi tempore perniciosum symptoma comprimendum est. Igitur clysteres, istuc jura pulli copiose

hausta , mollientia , sedantia , unctiones optatae usurpanda sunt. Dum vero n- flamma tio in enda est, adsint vires, temperies sit sanguinea, juvenilis aetas, Vinna secetur . In declinatione autem acce

sionum et apyrexi magna dos exhibeatur cortex, cui tiam Pium adjungi potest , si nullum adsit alius auia milioni , periculum. S. O. erniciosa arthritica . R, Orton imprimis observata constituitur ah atrocibus doloribus rheumaticis, aut arthriticis, qui universum Corpus, aut articulos occupant, ac cursum piroxysmorum sequuntur. Hos enim palim tu aegri ab invasione frigoris ad paroxysmi finem. anta est dolorum atrocitas, ut membra tensa , et dolentia nullo modo noveri possint, ne stragulorum pondus tolererit, Saepe aestus, et sitis ardens est. Dum n4cerbiores fiunt dolores, accedit anxietas,

150쪽

it,bulatus , exlieni a debilitas, pulsus de-PreSSus, et contractus Cruciatus cuin se-bro evanescunt , et cum ea periodico regrediuntur . In paroxysmorum declinat De omnia milescunt symptomata, et uritia latexitium sedulientum deponit. liquando vero non recedunt dolores, et accessiones diutius extenduntur, et aCcessiones ad continuitatem Vergunt, quod majorem morbi gravitatem denotat, ut Burinsurius S 75. ita animadvertit Sed si sinita accessione, aliquid eorum superest; nova redeunte, ita increscunt, ut faciluin spasmum desinant universalem. Praeterea interdum accessiones diutius protrahuntur, et continuitatem assectant Obscuriori quotidie earum typo reddito. Quo in

casu periculosa circa abdominalia viscera Symplomata nascuntur unde hepatis lienis, aut ventriculi inflammatio immi finet, vel saltem febri lentae, et habitua . si spleniua pathemata superveniunt. - Ηuqjusmodi vero inflammati non evenit, nisi in bominibus robustis, iuvenibus , et 8Buguine temperamelia praeditis, o qui o