Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

111쪽

Αegri multa patiuntur, maxime senes qui delirant, evomunt , dbsidunt, et frequens ingendi desiderium habent Sensim sequitur calor, intensitati frigoris non respondens , ad quatuor, quinque, et sex horas productus. Sub hoc maior sit nIsus, Elerior aequalis manet capitis dolor . Denique accessio declinat , et resolvitur, dum cutis parum aut nihil madet. Inter accessionum initia urinae sunt tenues et aqueae, dein colorata et crassae fiunt. In duarum die rum apyroxia perm

ne dolor in articulis, quaedam corporis Π.vitas, inquietudo , urinae sedimentum subsidunt. In quartana sputia, quae se-bribus tam continuis, quam intermittentibus succedit , graviora sunt symptomata , ut sitis ingens, pervigilium , calor magis frigor divexatis. S. 8. Quartanae caussae eaedem sunt ac reliquae intermittentium, sed entiusquam in tertiaria agunt hinc tardior

est ParoxySmorum recursus , minorquo Symplomatum vehementia. Caussae occasionales plurimae esse possunt, ut humo

112쪽

octrus astrici pancreatici, lymphatici, sali. vales a naturali indole desiectentes, quiminiis alimenta dissolvunt extrahuntque

chylum cibi duri, et insalubres deprimentes animi assectus palustri, aer sanguinearum periodicarum evacuationum suppressio nimis tarda circulatio sanguinis per abdom inalia viscera etc. Ad han

febrem magis dispositi sunt homines provectae aetatis, et melancholici temperamentia qui pravis alimentis Vescuntur vitam sedilem ducunt loca palustria incolunt parum perspirationem autumno tuentur, aut in alios incidunt errores Hanc proclivitatem infantes, et pueri non habent, ideoque eos quartana urget T

rissimo.

g. 9. Quartana est pertinacissima febris , maxime autumnalis , et hyenialis quae dum valentiora eludit remedia, usque ad ver saepe protrahitur, cum aeris temperios, et serenitas humore attenuat, cutis spiramia reserat, corpus animumque lavat. Aliquando vero ad plures annos extenditur, ut auctorum observationes

113쪽

testantur Vernalis, et aestiva brevior est, ut aph as seci. a. adnotat Hippocrates Aestivae quartanae magna ex parte I re ves autumnales longae, et maxime quae hyemem attingunt. major, e minor hujusce febris diuturnitas a statu lac

Tum , humorum, nervorum a diversa

temperim, aetate , diaetetico regimine , et curatione nascitur. Etenim si viscera aliqua labe laborent, humores sint pravi, nervi debiles , et valde sensibiles , temperamentum melancholicum , gravis aetas alimenta crassa, et dura, vita sedilis , miratio inepta, quartanae diuturniores fiuiit, et non sine discrimine incedunt. Praeterea impropriae curationis caussa in alios morbos commutantur, nimirum in ac

tos, si nimis calidis , et incitantibus x medii, in chronicos , si nimis debilitanibbus curantur. Swietentus quartanam verno tempore calidissimis medicamentis c. ratam, in pleuritidem saevam transactam vidit. Propter vero frequentes, et immodicas sanguinis missiones, ac Vehemen

tia, et pluries repetita purgantia, in hy-

114쪽

dropem, viscerum obstructiones, et febrem lentam abire quartanam , frequentissime observatur. Haec contra , si viscera , nervi , humores sani sint , temperies sanguinea , juvenilis aetas , et nullus in diaeta et in curatione perpauetur error, XPe ditius subigitur in juvenibus robustis, et sanguine redundantibus major saepe usi ParOXySmorurn extensio, calor servidior sitis, et capitis dolor ingens, copioso Sudore accessiones resolvuntur . In hominibus debilibus, aliisquo morbis assectis, e- demata, febres lentae, icturus, spasmi aquartana deducuntur. Si ab hac sorte infantes, et pueri corripiantur, quia medicis non obediunt, perspirationem non satis custodiunt, et in eorum ventriculo eruditates , aciditates , sordes , ac Vermes Congeruntur , aegre Sanantur. Quartana hyemali tempore modo desiliit , modo redii , modo ex simplici duplex, et in longo decursu anomala st Subinde respuit remedia , sed salutaribus et spontaneis evacuationibus resolvitur , ut haemorrhoidali fluxu, aut eruptione culanea ustu

115쪽

Iarum , macularum, ulcerum, scabiei pentotum corpus prodeunte, quae si repellatur , prompte febris remeat. Inter vero Spontaneas evacuationes , quaedam damnabiles sunt , ut emorrhagia nasalis non quia, ut opinabatur vetustas , iu-mo , quartanam essiciens, crassus , et frigidus , per nares evacuari non PoteSt,

sed quia hujusmodi haemo hagia sym-Ptomatica est, corpusque enervans. Sihaeo

nimis copiosa sit, et persistens, Pessimas sequelas inseri in ter quas hydrops se quentior est .mortalis autem est copiosi, et concreti sanguinis fluxus ab ano, quod experientia clinicorum confirmatur. Pluries in gravidis quartanam partu desine

Te observavimusci an vero in insantem ea

transmittatur , ut ab Hosta anno, aliisque credi tu , nescii sumus S. o. In 3 epidem omnium febri. um tutissimam quartanam esse , ippocrates asserit; et ab antiquissimis usque temporibus ejus salutares essectus celebrantur Tamen etsi quartana legitima anceps ut plurimum non sit, interdum e J

116쪽

riculum assere, ut in senibus evenit, qui saepe Propter spasmorum , frigorisque intensitatem moriuntur, aut comatos fiunt. Quoad bonos ejus effectus, scilicet

humorum attenuationem , viscerum obstructorum, glandularum, et Vasculorum trifarctorum resolutionem, caeteris ebribus communes sunt. Hippocrates aliique Veteres asserunt, supervendente quartana, convulsiones , aliosque morbos sanari Praesente Vero, alio rum morborum acces

sum impediri ; quod minime experientia

confirmatur Burserius enim non sollis

epilepticas accessiones quartanae conjungi observavit , sed ab ea pasmodicas assectiones oriri. Λttamen indubium videtur quin aliquando post quartanas legitimas, et benignas in persectam sanitatem homines restituantur, non amplius morbis obnoxii sint, majus adipiscantur robur, et

ad longae vitalem disponantur. Hoc sorsan evenit, quia morbi caussae delentur, Corpus a pravis succis repurgatur, et ob structiones discutiuntur. Hinc Verunt esse potest, quod Sydentiam ius seci. I. cap.

117쪽

Is A. ita scriptum reliquit. - Hic nota ridulii quod cujuscumque demum aetatis , aut temperamenti suerit is, qui quartana co ripitur, si quolibet alio vitae tempore, veIetiam ab hoc remotissimo eadem semeΙIaboraverit, non diu admodum hac vico

fatigabit morbus, si post paucos aliquot

Paroxysmos sponte sua solvetur , quod scitu dignum erat. S. r. Peruviano cortice, ut reliquae intermittentes , quartana curatur , quae ante hujusce remedii inventum singulissere antilabrilibus tam pertinaciter reluctabat, ut medicorum dedecus , et opprobrium fuerit vocata , sicut omnibus Otum est . Quamvis autem tenax sit morbus , maxime in senibus , debili bus , melancholicis, caco hymicis , tamen interdum blandissimis, et simplicis simis auxiliis obtemperat, ut est vernalis

et quae juvencs inculpato corporis habitu praeditos corripit Ast ubi talis non est

priusquam corticem peruvianum porrigamus, an sanguinis missio , purgans , sutemeticum conveniat, videro est. Venae

118쪽

OS sectio non est quartanae remedium, sed tu aliquo tantum casu opportuna videtur. Non a ui enim diu tum a quartanas, et ad omnia remedia rebelles, hac tandem persanasse affirmant. Et requidem vera in temperamentis sanguineis , in menstruorum , aut haemorrhoidalis fluxus desectu, venae Eetio vel in brachio, vel in pede instituta utilis esse potest, ut et haemorrhoidalibus venis hirudinum applicatio, si homines spasmis, et hypochondriacis assectionibus laborent, cum per abominalia viscera libere sanguis

non stuat. Imminutio vero sanguinis damnosa est, si vires deficiant, ingravescat aetas, et nil adsit, quod eam exposcat.

Errant igitur qui sanguinem detrahunt

ubi necessariae conditiones non adsint aut natura ipsa ad restituendum menstruorum fluxum, aut haemorrhoidalem propendeat. Ab ejusmodi errore spasmisebriles augentur, morbus sit conturna, cior, periculos effectus, et mors ipsa sequuntur. Quamobrem qui ad mentem Bo-talli iterata sanguinis missione quartanam curare student, summopere decipiuntur

119쪽

6 Cum vero in ventrices pravae materies, et viscidi humores recondantur, ut ab oris

a malitie lingua alba aut lutea , appetitus

desectu nausea vomitu aut vomendi desiderio deprehenditur, maxime emeticum juvat, dummodo integra sint viscera, vires validae, et nervorum systema valde sensile non sit. Si autem saburrae intestina praegravent, ut ex abdominis tensione , doloribus, natibus, orborymis alvo adstricta, aut frequentibus dejectionibus liquet , magis purgatio convenit

Mitia vero esse debent purgantia . ut magnesia alba , quae acidos succos absorbens. sal amarum evadit . leniterque purgat Cum necessitas purgandi non urgeat simplicibus, et emollientibus clysteribus alvum aperire sat est Fere semper noxia sunt repetita purgantia, etsi lenia, utpote nimium vire cenervantia Potius expedit exiguam magnesiae albae quantitatem identidem porrigere, ut acidi succi absorbeantur , quibus prima regiones in hominibus

quartana detentis scatent. Praemissa autem sanguinis missione, aut emesi aut pur-

120쪽

gatione, cortex feruvianus melioris notae exhibendus est cuius vero salutaribus viribus quartana autumnalis, et hyemalis non raro resistit. Aliquando enim caussis quartanae Ommunibus humorum , et ubscerum vitia iunguntur, qua morbi bulurnitati, et reproductioni admodum favent. Hinc cortici peruviano alia addem di remedia necessitas oritur. Ut vero hujusmodi additio apta sit, multa requiritur prudentia , aliter vexantur potius

quam relevantur aegri . Quapropter an, madvertendum in primis est, quae Caus sa indomitam quartanam reddat hac autem detecta, modo amara et aromatica modo antiscorbutica, modo antivenerea

modo chalybeata . modo pium, et optata locum habent. Itaque ubi adsit virium debilitas, pravus corporis habitus, men-Struorum suppressio , ex Chalybe parata, et roborantia oum cortice peruviano immixta juvant ubi virus Venereum latet mercurius dulcis omittendus non est, qui etsi illud non subsit, praestantissimum remedium in quartanam a nonnullis ha-