Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

121쪽

Ir8hetur; ubi extat scortatica diathesis, mcotiones, et uec plantarum antis Orhu-lica rum adjuvant ubi corrigenda est nimia nervorum Sonsilitas, optum, et optata auxiliantur; ubi obstructa sint viscera e

deobstruentia eonveniunt , inter quae X tractum cicuta B, et salia alchalina fixa celebrantur. Apud auctores innumerae Temedioriim antilabrilluxu adinveniuntur mixtiones, quarum aliae utiles sunt, aliae vero aut nimis con sostiae, aut inutiles . aut absurdae judicari debent. Hinc recto opus est judicio , ut ad profligandam quartanam apposito eligantur . . S. a. Danda sunt alimenta jam prμdem cupepta, et euchyma nuncupata, scilicet tenera , molli , puram a terrum nutritiam ad honum conficiendum chylum tribu entia , ut sunt juvenui animalium carnes, ova recentia sorbilia, pisces saxatiles , etc. Ubi enim infirmae sunt aegrorum vires , edulia crassa , et tenacia ab humoribus digestioni famulantibus non acile resolvuntur, et concoquuntur. Fugienda etiarn sunt legumina, olera, aci-

122쪽

H9da, ructus horaei, quos Sydenhamius interdixit ut ex epist. r. respons. ad Bo herium Biadyum de morbis epide micis ab anno 675 ad 68o colligitur. Copia autem alimentorum in ratione sit virium quae conservari, et non opprimi debent. Saepe post quartanam fames convalescentes torqueta ast cavendum est, ne nimia concedantur alimenta. Faciles enim ab indigestione reproducitur febris. in melius est repetitis vicibus pauca alimenta porrigere . otiones etiam tam copiosae non sint; si quidem nimia fluida ener-Vant , et morbum contumaciorem faciunt. Μodicus vini usus ad reficiendas vires idoneus est. In paroxysmis vero nihil aeger comedat, parumquo hauriat . Intermissionis diebus antequam sumantur alimenta modicae conferunt exercitationes ut deambulationes, et equitationes . Si autem hujusmodi exercitia fieri non possint, usurpentur frictiones , a veteribus praecipue usitatissimae. Quoniam corporis

exercitia tam salutaria sunt, etiam accessionis diebus praecipiuntur a clinicis. it

123쪽

Celsus lib. I. cap. 5. - quo die quis febrem expectabili ante surgere, et xer ceri dareque operam portet, ut in ipsam exercitationem tempus libris incurrat sic enim saepe illa discutitur. - autem revertatur quartana , multa quidem vitanda sunt ut aε frigidus, humidus, paludosus Habores 4mmodici animi des- prinientes allectus , et inprimis risiuia quae digestionem, perspirationem insensibilem, εliarie sitne lanes perturbant. Exhdvei livari animi quies, solatia, placidus bmnus, qui tamen Ceessionis ingressi iugi Bndus est, et super omnia coeli mutatio. In iamdum enim ex transitu in Ioca tepidiora, et maritima, a tenacissima quartana aegri penitus convalescunt.

124쪽

paludosis, et incultis agris degentes appetunt. amen urbium incolas etiam codiripiunt, ac non sol un ab actions palustrium iasmatum, sed etiam a partium sensibilium tritatione, quae vel ab animi pathematibus , vel vulneribus , e codiporibus extraneis, vel astrici sordibus inducitor, ut 'a' recentiorum observationibus satis superibae comprobatur. Cum hujusmodi elis febribus confundendae non sunt subintranties, et obscuri periodo incedentes , nisi gravibus, mortiferi, qn symptomatibus stipentur , sicut in exedicenda praxi iaciunt qui in omnibus se intermittentibus perniciem iungunt , vel reconditam iment.

125쪽

S. . Indubium est, quin Veteres medici intermittentes malignas indicaverint

Earum vero natura ipsis abscondebatur

Ludovicusmercatus, Filippi Secundi, et Tertii Hispaniarum regum medicus, fuit primus, qui propriis observationibus hujusmodi sebres perniciosis symptomatibus

consociatas descripsit, a juxta sui temporis doctrinam speciatim curavit. Deinde Richartas ortu Londinensis clinicus expertissimus easdem febres exaravit, et summo aegrotantium lucro cortice per-oviano subegit. Eodem tempore Tortius in Italia, quin hanc curandi cognovisset anethmium, et antequam auctor angius suum palam sedisset opus, parum dissimi-ὲ modo perniciosas feliciter expugnabat Inter eos , qui antemercatum febres intermittentes malignas revelarunt, quin ad

remotissimam conscendamus antiquitatem

recensendus in primis est Lazarus Riverius, qui in prognos tertianae intermi tentis ita Iocutus est Dantur enim lux-tianae malignae, quae quamvis evidentes habeant intermissiones aegrotantes ta

126쪽

Iaado medio tollunt. Praeterea multa febri tertianae possunt supervenire, quae vita periculiam Ul Erreis sunt , quamvis sobris ex e Bri culosa non sit.

gens autem de Ebribus pestilentialibus luculentioribus verbis hoc scriptum res, qui Quamvis dixerit Hippocrates se-kes intermittentes periculo carere, quo Inodocumque intermiserint, id tantum in- tolligendum est de iis, quae nullius sunt malignitatis partieipea Videtous enim singulis fere annis in hac saltem regione se

bres tertianas intermittentes, quae Sum mae malignitatis sunt participes , tertia vel quarta aecessione aegros de medio tollere alias, quae eos in gravissimum Vbiae discrimen conjiciunt, maxima symptomatum saevitia. Eadem sere ration o Mercurialis, Donatus, Restaurandus, ydenhamius , aliique de subribus perniciosis Iocuti sunt. Bestaurandus vero aliquas pediniciosas cortice peruviano curavit. Etenim

subribus syncopalibus, diaphoreticis, alii . que per infusionem in vino corticis peru-ruiani medebatur Sydenhamius etiam in

127쪽

episti rosponsu ad Bradyum pag. mihi M.

febres intermittentes commemorat, quactinter initia verae poplexia signis distis guebantur , quasque sanabiles peruviano cortice censet. Cum vero primus nimis languido, alter persu tori intermittenistium remedio usus sic inficiabitur nemo, Μortonum, et Tortium recta exhibendi

corticem methodo , primum perniciosas

fugasse Praeterea observandum est, quoldum ortius easdem febres cortice curabat, Lancisius de ejus medendi rationEnon edoctus eodem remedio profligabat febres aquis stagnantibus exortas, quactanno 695. epidemice Romae grassabantur. Denique post Tortium plures depe niciosis absolute pertractarunt , ac inter recentiores celebrandus est liberi , aliis etiam operibus clarissimus. S. , 5. ortius lib. 3. therap. speciat. in duo genera perniciosa distribuit Primum eas amplectitur, quae periodice im ermittunt, et aliquo gravissimo, et lethali symptomate perniciem denotant quod accessiones sebriles comitatur, et in

128쪽

vitae discrimen aegrotantes conjicit. Ideo. hujusmodi febres perniciosas comitatas nuncupavit. Alterum ero continet, quae non peculiari symptomate, sed variis gravibusque etiam ad quietis tempus productis consociantur. Has autem solitarias et subcontinuas appellavit , quia sensim

intermissionem amittunt et modo tardius, modo citius ad continuitatem, et acutiem propendent. Primum perniciosarum genus septem disserentias comprehendit, quae a concomitantis symptomatis diversitate proficiscuntur. Hujusmodi Symplomata sunt r. vomitus, et alvi fluxus vehemens , cholerico ut Iuriniunx nonnunquam dysentorico aequalis. s. Ventris nuxus, saepius hepatico, quandoque atrabitari similis i. cardialgi sudor frigidus, ac diaphoreticus Q syncopo 6 algor indesinens quein neo calor ubius, nec sudor excipit o soporosus assectus gravis , et ab apoplexi parum distans Alterum autem genus unicam dis serentiam complectitur, secundum ordinem octavam, quae ab intermittontibus

129쪽

s continuis variis modis, variisque symptomatibus antecedentibus , et comi- tantibus ad continuitatem , et acutiem inclinatis constituitur. S. 56. Habito denuo respectu ad peculiare symptoma, perniciosae in colliquativas, et coagulativas dividuntur a o tio . Ad prima qua tuo prima e disseretitiae reseruntur , scilicet I cholericae, et dysentericam a subcruentae, aut trahi lares a cardiacae; . taphoreticae, quae interdum inter coagulativas recenseri posse putantur. Ad secundas vero reseruntur a syncopales a. algidae lethar. gicae, cum quibus popleticae, et soporosae comprehenduntur. Erniciosae autem subcontinuae modo ad colliquativas, modo ad congulativas, licet ad has requentius, pertinent. Deinde aliae perniciosarum disserentiae ab auctoribus descri-Ptae sunt , quarum nonnullae ab ipso Tortio fuerunt recensitae, etsi rarius occurrant. Μorandius septeri etiam comitatarum species exaravit, quarum tres pri-inus ipse protulit, de quibus infra loquu-

130쪽

127mut aliae ab aliis observatae fuerunt. Recentiores autem alias addiderunt species, quarum Praecipuas recensere non omittemus. Perniciosae comitatae varium

habent typum siquidem modo quotidianae , modo tertianae, modo quartanae sunt aut simplices , aut duplices. Inter omnes vero Dequentius tertianae sub oculis cadunt. S. 7. Caussae perniciosarum illis reliquarum intermittentium a tuosiores sunt, et valide in cerebrum , et nervorum systema peragunt. Hinc perniciosae a P. Franchio, et a nobis in ter nervosas, et a Pinelio inter malignas, et aiaxicas adnumerantur. Μaxime igitur hisce febribus obnoxii sunt homines sensibiliores , et a morbis . vel ab immodicis, et assiduis laboribus fracti Occasionales caussae frequentiores sunt noxia paludum aeuvia, quaedam aeris qualit tes, deprimentia animi pathemata , et quae irritandi, et naturalem nervorum statum immutandi validiorem habent vim. Quamobrem perniciosae sive comitatae sive subcontinuae in regionibus paludosis