장음표시 사용
751쪽
DE IUSTA HAERET. PUNITIONEbus disci possunt,sunt ad sacre scripture intelligentia adeo necessariae,ut illa' ignorantia multas ualeat l, eses procreare scutre ipsa comprobatum est plerasin here ses ab illa processisse. Est.1 .in primis necessaria grama tice cognit O,S non leuis, sed plena,et consummAt Ut sciat plenam vocum significationem, Scilloni compost tionem,& structuram. Ex cuius rei ignorantia constat multos in uarias h eles fuisse lapsos. Et ne ob defeetueXemplora, uerbis meis quis deroget fide, volo aliqua imprssentiant exempla proferretunde constet Uenr esse, Et v. quod dico Eluidius eo lignoraui uim 3c ptatemha
vocum primogenituS,antequam,done aduersius puri,
talem sacratistinas Virginis blatterauit dices illam non fui si e perpetuo Virginem: sed post Xpm natum fuisse a Ioseph sponso cognatam . manici, si omnes eae ignorari ita diuersitatis ista0 prspositionum,eX, β ,de, daxerunt Deum de substatia sua produxisse animas nostras. Dia 1eetica *pe esti sacris literis necessaria. iam illa est,qus dissinitionum diuisionum consequetiarum formam inscribit,sine qua iv re Fit no titia uix ulla potest grauis scri
plura plene intelligi.Exignorantia aut forte ua aduertentia huius disciplinae multi magni nominis u1ri in uera sacrae scripturae intelligentia errarunt.OrigeneS non bene aduertens quo sint intelligendae multae uniuersales elo cutiones quae sunt in sacra scriptura,dixit omnes homi Des tandem fore saluos, motus ex aliquibus locis sacraescripturς, male ab eo intellectis. Effunda inquit Deus PDelis.r Ioelem prophetam de spiritu meo supra omnem carne. Rom. a Et Paul. ad Rom. Conclusi Deus omnia in incredulitate, ut omnium misereatur. Que omnia etsi quae sunt alia, non ideo sunt dicta, quod Deus omnibus hominibus tandem parcet,& neminem perpetuo damnabit: sed uomnes intelligit omnis generis homines, uniuersiae artatis,uniners gradus, Sc dignitati S, tam ex gentilibus, Fex Iudaeis.In quibus locis illud nomen uniuersalitatiS omnes ut dialeeticosse more loquamur non distribuit P
752쪽
Ungulis generueta sed pro generib' singulo iv. Erasmus Roterod. non intestigens urm argumentationis, Sc discur sum illius, per quam Christias faJua torno iter aduersus Iudaeos probare nititur,neminem pol e raper OueS IUAS Ioa. ade manu tua,P hoc,q, nemo poteti rapere de m Anu Pa
GS sui, Sc per noc, alle,&pater unum sunt: errauit dicens in illis Chri iti uerbis illam uocem,unum polle so Iam animo M unitatem significare. Quae uoΣ si 1uxta illa significationem ut Erasis' ait allac caperetur male XI S colligeret, βύ argum clario nulla uS prorsus ei se tu Aloris, prout ego in illo opere, quod aduersus omnes haereses edid; in titulo de Deo: haeresi o. aduersus Erasmum AP te probau1. Gentii tam h1storiam notata a m ei Iesium me necessariam ad sacrae scripturae intelligentiam testatur Augustin. lib.2. de doctr1na Christra. cap. 28. ubi Ostedidaliquos eX illa' ignorant1 a circa sacras scripturas errasse. Rerum proprietates, et uirtuteS cognoscere o Portet,
ut inde mysticum sacrae scrapturariensium qui per similitudines illantinuestigandus est,capere post mus. Hadrin refla notitiam soli physici docent, prout sunt Ari itota Theophrastus,Plinius Dioscorides. Habent ergo librigentilium sicut multa noxia,ita etiam multa utilia, et Uecessaria ad plenam sacra' scriptura' intelligentiam. Non est igitur bonum,ut omnes gentilium libri ab om- Tobus Christianis resciatur, cum multis sint necessa ij, α possin quotquod uelint,multum proficere ex illiS. Deinde ille splendor orationis,& uerbON OrnatuS, qui ab illis capi potest, etsi non sit uiro Christiano necessa rius ad multa tri utilis est,his praesertim, qui uerbo, aut
scripto alios docent. Est.n. eloquentia eae numero earsire N quae ex se nec bonae nec malae sunt: sed ex bono, aut
malo eant usu bono aut malae redduntur. SI cur.n. elo
quentia uiro gentili,aut haeretico mala est,ppea in per illam utero isto N facilius suos errores audientibuS, Auriegentibus persuadebit ita e tram catholico docrori, RUzPraedicatori bona est: quia per illam uter porctior fit
753쪽
DE IUSTA HAERET. PUNITIONE ad secξendos animos auditore,aut lecto Gr. iunt tamen Aliqui tam malignantis naturae, ut omne, quod a1 sequi non possunt damnent: &ande eueni ut eloquentiam,
a qua Iongissime absunt Sc quam se assequi dei perant, abhorreant, Sc tanquam hostem insectentur . Quid graculo cum fidibus,aut sui cu ambra,vel musco Propter hos igitur,oui me forte arguere tentabunt, DPeZ eloquentiam non sim ut illi)αecratus Augustinus in meae sniae te sitimonium profero,qui libro pramo contrR Cre
λείμ. sconium Grammaticum,cap. I.haec ait. Eloquella tacultas dicendi est, congruenter eΣplican S, Q sentimuS, UUA tunc utendum est, cum redia sentimus. Hoc modo ea
non usi sunt haeret ci. Nam uti si recta sensissent, non solum nihil mali uerum &bona aliquid esset, quod elo
quenter explicare potuit Tent. Frustra ig1tur 1storum exeplorum comemorationi e accusam eloquentiam. Nec enim pro pAtria non est miles armandus: quia contra patriam nonnulli arma sumpserunt. Aut ideo ut1 no de
hent boni,docti in medici ferram ctis medicinalibus assalutem: quia his ad perniciem etiam indocti, pessimi
abutuntur. QuiS. n. nescit sicuti util1a, uel inutilia fuerinteR, Uae quaerUntur,itS eloquentiam,hoc est peritiam,facultatemque dicendi sic esse utilem,uel inutilem,ut sue rint utilIa,vel nota utilia quae d1cuntur e Quod nec te a hitror ignorare. Hςc Augustanus . Etl1b. .de doctrina Christiana cap. 37. idem docet.Ex cuius uerbis satiS ain te conuincitur,long1ssime a veritate distare eos, qui eloquentiam eXpresse accusant,quam costat non eae se: sedeX male utentium uitio malam et Te, quappe quae ad multa utilis ei se possiesquis ea bene uti uelit. Potest adhuc ad aliam non contemnendam utit talem Christianis inris praesertam doctis prodet Te genialium scriptorum te Crio,ut uidelicet eorum secreta rimantes facilius eos disputatione uincere poli imus. Et sicio iplorum gladiox re. i illos configemus, prout David fecit contra stuperbum
Goliath proprio illius gladro illum interfic1en S. Na ita
754쪽
LIBER T E R T I V s. 26rtiem praecipit beatus Damascenus lib. . de fide oreho- EOXA, cap.IS. sic anquiens Si autem ab ras , qui foris sunt ςr pp utile ualuerim is, ricin aspernabile est Eiticiamur probata trapezitar,legitimum, S purum
Aurum Aceru AnteS,adulteratum autem refutantes. SI mamus termoneS optam OS,deos autem ridiculos, MisDulas alIenas canibus pro' ciamus. Nam plurimam e Niptis contra se Ipsos fortitudinem habere ualebimus. Haec Damascenus: Exproprijs. n. gentilium sententns, suas das suas asserunt,fortissima sumuntur contra iplos argumenta ad conuincendum uanum illoru errorc.
Nam cum de Ioue 1llo, quem Virgilius Deoru patrem, . i. hominum cs Regem appellat, talia referutitu prR Adul- ibri teria,PRPPUS,fraudeS,mendacia,qualia quaeurS respubli- Aenei.
ca laene instituta abhorret,prohibet & punit, facile inde colligere possumus, illum no deum: sed fastitiosissi mu ho1em fu1sse. Deinde Mercu ' furta,techne,d oli Ianoris S pterea 1naqua in Troianos ira: De Ivin BD 4ntertie pugnantium r1Xata quo N alia Troianis, alq Graecis f ualle drar,3Pte arguunt,nihil illos ueri numinis habuit Te, cum limoi mores,no modo Socrates, aut Pythagoras, aut D:ogenes:sed quicuo allus ho prudes &u1rtutas amator respueret,&abominaret. Cuaiat u1rxpianus Ecdoctus cotra gentiles philosophos &poetas da sputas, arm1s ab 1II1s si ptis,eos deuicerit, magna inde glor a ad dei honore reportabit. Pulchra ς dem uictoria est, cotrariam partem testimonio' suom uocabus confutare, α hoste suis armis uincere, M disputatori S Argum et R Phare tuae potius,quam illius iniae fauere. His Π an utre 1 mrs aduersus gentiles pugnarunt, & de illis tri uphami
multi exillustribus illis uetustissimis scriptoribus.Iustis Iuta. Dus philosophus Sc xpi martyr,libria pro fide catholica
contra gentes scripsi quem admonitoriii appellaui in quo d Ictas ipso N gentilium couincit falsum retianue: ae 1lloni errorem. Hoc idciscat Tertul. in suo Apolo Tereo. getaco contra gentes.Ide iec: t OrigeneS cotra Celsiana. Oriσe.
755쪽
DE IUSTA HAERET. PUNITIONE Euseb. Eisdem armis pro fide catholica certat Eulebsus Caesa rientis eps in opere illo quod recit depparatione euari gelica, dc in alio cui titulus esit, de demonstratione eua
C M. MIrca. Ad eadem modu pugnat Cyrillus Alexad nnus eps in decem libris,ubus Iuliani apostatae blasphemias
Thre. lica contra getes Theodotatus Cyrensis eps m opere Dio cui titulum praefixit de curatione graeca Is 'flection:U. Denique Lactant. Firm qui in libris tauina' intita tutio Luna limoi armis O XDana religione cJtragere S pugna Lam. uera tandem in lib. de Op1ficio Cei cap. ula. haec ait: Sta tui.Π. quRm multa potero,iUS tradere, Q ad uitae bic sta tum spectent:& udem contra PhilosophoS,qna sunt ad perturbandu ueritatempnitioli graues. Incredibilis.Π.eis ui S eloquentis, Sc argumentandi d11Jerenda subtilitas quem uis facile deceperit, tuos partim nostris armis,partim uero eae ipso1ς Intei le cc certatione sumptis reuincemu S ut appareat eos induruise potaus errorem
quam sustulissis Haec Lact. Ο hanc canadunanus Cae-γξ far apostata ut Eutroprus in uita illsus resert studes pa usi ganitatem in ol sua dictione dilatara, Sc Xpianitatem eae terminari,primum qui de Apianis pcepit,ne Poeta NJUzphilosophoru legerent disciplinas.Prop s dicebat at
armati conscriptiCnrbus , coiranos bella suscipiunt.Ex his Oibus aperte cons cat,ualde noSita esse possi ii OcS getium scriptores ab eccita relegentur Scoes uiri catnoli ci, ab illo in lectione abstineant,cum alli faepe ut Obaua mus ad sacrae lcrapturae intelligentia sint necet larid. 1 e rum Aa illos alia eX parte plur1mum nocere pol de diis mus, psertim Incautas Sc infirmis opus est ut cautela ali
ventilium ictiproru proficere possimus. Haec aut caute
la in duplici cosideratione ut ego eXi sitimo cJIiicit, URrum altera est de ipsis libris illegendi sunt, altera de re
756쪽
L I B E R. T E R T I V s. sci Dus uin easdem libris continent. Et quantum ad libros
AttIne non puto eos ora esse legendos, multo, minus pueris esse tradendos . sed eo IV air quos censerem ex too orbe Christiano es relegandos ita ut a 'nemine legipoden in uix prodesse pnt,& tape legentibus tam ta
cito Obeiae solent: ut plataneum uideantur in se Ocinere uenenu. Tales sunt aliquo' poetant libri tam c ni,tam lasciui,tam mollia uerba in se continetes , Ut legentium psertim pueroru teneros aios, facile ad ii hic nes octastnnas se stant Talis est Catullus 1lle cui' censuram de uer bus coponendis proxime pcedenti ca te citauimus ales sunt p omnia Tibullus &Prope tirus. l alis est Ou1dius in multis operibus suis omnium poetarum lasciuissimus. Nec ego illi iniuriam facio,tale alium eae stimans, cum ipse propria conscientia inente 1dem de se apso censuerit,sic d Icens: Eloquar inuitus,tenerOS ne tange PoetaS,
Submoueo dotes impius ipse meas. Callimachum fugito,non est inimicus amori. Et cum Callimacho tu quoque tape noces 'Me certe Sappho meliorem fecit amori,
Nec rigidos mores Teia musa dedit. 'Carmina quis potuit tuto legis Te Tibulli Uel tua cuius opus Cynthia sola fuit eQuis potuit Iecto durus discedere Gallo
Et mea nescio quid carmina tale sonant. S1 hoc get1lis Sc lasciuilismus poeta sentit M suadet, erutiescere de erent xprani pueroru prsceptores qui taleqlibros pueris legedos tradu quora mollibus uerbis Mobscoen1s sententqs imbuti, facile ad lasciuias & turpitudines appetendas,eoru animi flectu tur. Neque aliud dei erentueo, quem ferme' OcS praeceptores pueris tradiat, dicendum censeo: Nam apud huc nil aliud inuem es nisi amatorias quasda narrationes, Ec has ad ma sitas paren tum ob urgationes,nhoruin obedientias, seruom frauces, meretricum blanditias. Qu1d aut aliud sunt corcio uidis lib. α δ
757쪽
DE IVS ΤΑ ΗΑER ET PUNITIONE adolescentis amatoriae narrationes, inflana a stupis Oximas Haec sunt uere' colloua illa de ubus men ad er ueruculo illo a Paulo aprocosecrato,dixit: Corrupunt bo nOS mores collo ua praua . ReS ipsae sine uerbis pueroruanimos inuitassent, attraxit sent: uerba linere us ad se pellexiissent: eloquentia ergo litom talibUS reius ac comodata,nihil aliud ei qua dulca ueneno dulce ad Gi ditum codimentum.Inter multa laced Onu insti Puta, a illi optima ad suam rem pub.bn regcdam statuerui, hoc unu ut Plut refert) es quo tragoediam, Jc comoe diam actiones districte .phibuerut,ut nec serio nec ioco Quid in repugnas legibuS eoru ciueS Audirent. Leges N. prohibent stupra,incestus,adulteria,raptus: Phibet dolos,iniurias,publica s inimi cias rup ta foedera,furta, lugoia poetae suis dqs tribuere solent. Ob hac cam Archilo chum poeta cu in Laced emonia uenisset, eade hora ex Puleru quia acceperant illum in carminibus scripuisse, melius effieabi)cere arma, utim mori. Si tata diligentia 1acedaemoniae PrincipeS gentiles curarunt A sua rep ub. comoeda as, tragoedias,abigere, ne sui S prauis uerbis bono S ciuium moreS peruerterent, multo iustius esset, ut xpiani Principes,quibus maior debet esse bonorum morum cura ori sola comoediaria re tragoed1am aci: ones sed ipsaru et lectiones prorsus inhiberet, potissimune teneris pueroru ais traderent.Forte alius istorii poetarum aduocatus,illos tueri cupiens, dicet m linguae latinae notitiam Ec uocum .pprietatem discedam tales libros pueris ei 1e tradcdos. Sed qui sic dice nimi una res Iet. iam illa uerborum OprietaS, Plus ab orator 1bus Scaliis qui soluta oratione scripserunt Omeda est: quam ipoetis, qui ut legibuS carminu plene satisfaciant saepe ipsis uocibus,ati quam oportet,utunt. Et ita leges gra maticae prs Pereunt me legeS cArminu dimittat.DeInde, si poetas pueris tradere necessaria esset,alios multo meliores qui minus morib' dc religioni obesse poterat, tradere oportebat.HAt illi Virgiliu Poetam principem, u
758쪽
L Ι B ER TE IUS. ein multa de dijs ne tanda reterat in relius in, n O est Ad eo pestilcs ut ath . Habet Lucanu, potius oratoribus ut Qu:ntri ait) quam poetas imitadus. Habent Horatium Poeta. e casiti IIImum. Hnt Persium &Iuuenalem uitio IsrQbiurgatores. Habemus Sc nos et ianos poetRS,uibro Seloquenta simos,Iuuencia, Sedulsum,PrudentM,Aratorem Lactatium,Uictorinum, Paulinum: qui multo Isrutro docto N iudicio in multis rebus cugctilibus poetis certant oc in aliquibus eos uincunt.Habem VS et eae recent: or bus Haptistam Mantuanum, Synceiv Sannazarium, Antoni u Flaminium a nuper merosin Dauidis pCalmos carmine Heroico digessis. Hos Apianos P tas pueris In primis tradendos censeo,d ubus illi Iingus
Latinae peritiam, pretati religioniis coniunctam,discere poterunt. Reliquos uero ge tales poetas,siqri illi legendi sunt, a Di IlIs Iolia, qui iam in uirtute Sc religione profece Tunt,legendos ei te puto. Et ud de lasciuis poetis dixi de alijs qui soluta orone tales Iasciuias Sc obscoenitates ictipserunt, qualis est in suo Almo aureo Apuleius 'dem Crsiis d1cendae; te puto. Neq; ab hac lege dccensiura cludo eos libros qui de menda. λα fallis amoribus in linguis uulgaribus scripti sunt,s adeo legentabus Placent, Ut illos multis rem seriam et uerant scriptoribuS pterAnta In quibus id nunc euenit Te videmus qci Passius longe ante futuN pdixerat. μ' uetitate quIdem auditu auertent , a.Ti. ad fabulas aut conuertentur.Pa' quide refert,quo idiomate lit IIber scriptus ii in uno aeque ut in altero ea scri hiantur quae nec Ad moreS nec ad religionem conduce
re pnt. Circa reliquos oes gentilium scriptores, i, Anc cesto habenda ei ie dascretionem,ut ill1 potissimum eligan tur, UOS constat minus religioni Xpianae Sc bonis moribuS reptignare. Quappex genialibus omnibus Cicero Nem potasti mu uellemollas qui linguam Latinam discuttradi. naticut est Romani eloqui; marina' author : ita est ad aios hominum in bonis moribus inscit aedOS,ues
759쪽
DE IVsTA HAERET. PUNITIONE. Iuniori.Sed ante hos ocs uellem, ut pueris traderenruraliqua opus cula Xpiano M uiront, qui in lingua Latina fuerunt eloquentissimi,ut fuerunt, Cyprianus, Lactant1uS,Haeronymus, Ambrosius,Paulinus. Ab his. n.pueri
eruditi,ea quς ad religionem Xpianam & bonos more Aspectant,simul cum recta dicendi scribendiq; ron discere Poterunt. Cum aa pueri adoleverint, Sc fuerint in fide fundati, De Xpianis moribus facis instrueti,tuc eXpediret illis liberam concedere per gentiles oratores Sc hist oriographos spatiandi licentia,ut ab illis uberius de ligua Latina doceantur. ' ad philosophos attinet, bria tum esse puto, ut Aristotele quem potissimum uelut Principem imitaretur: tota recentium philosophorum schola susceperit. Is . n.pauciora cont1net quam caeteri,
quae Apianae religioni repugnent, Sc melius quam alnea, quς ad mores A cIuilem politia pertinent,docet. Plato nan cruria plus' ut Aug. ait Xpianae religioni approΣimet,ea in quae tradit no ita aperte Sc distincte ut Aristoteles sed per quasdam figuras Scaenigmata quae uix intelligi pnt,di: et erit.Deinde,per dialogos disputat. Qus res non paruae classiculcatis cana prsbet: quia tape nesci
tur quam duoru disputantium partem tenere iret 1 t. Ob quam cam ego censeo allum non a pueris': sed a solis uiseras doctis esse legendii. De Mathematicis scriptoribus eos i uniuersium rei ci edos esse puto, qui de Astronomia
praesert1m Iudiciaria disserunt.Nam eoru ferme Cia sua tplena mendac Scia multa docent, quae a uaro X plano
longi si me abel se oportet. Alios mathematicos u Ar
graph1am doca legendos esse puto. inti multa conti nent,ualde humanis usibus proficua, α nihil millis docetur,quod cum fide catholica pugnet. Hoc remedium contra haereses ne oriatur,facile Xp:ani principes praesita repat,praecipiendo in terris si ba subiectis, ut pueroruinceptores,eoSitu gentilium libros illis tradant, qui mi
nus 1llis laedere dc magis ad pietatem et mores pro classe
760쪽
pollini. Habita iam circa libros gentilium neces Taria discretione ira ut tali eligantur qui minus nocere et mariSpro de Te piar altera superest circa ipsos libros iam sele ctos nabenda de rebus co: yderatio, ita ut falsis dogmatIbISTere 1S,ea solum probemus, Scin nrmusium reci Piam IS quae : Ame religioni magis seruire pnt aut qagalli non sunt cotraria. Cui electioni,ut recte fiar, duo gnaPcrlonarii seruire pia uidelicet pNceptores qui alios doccnt,&ipsi qui a magistris audiunt, aut per seipsos sine praeceptore discunt. Primi a fauere debent &piat, sunt praeceptores Sc magistri,qu1 gentiliu libros atqs inter
pretantur. Hi. n. quoties ali ad fidei catholicae repugnans inueneri it In lib. que Interpretandu susceperun debent relut caecora ductores, diligenter &docte d1scipulos suos admonere ut ab illo tanq; apericulosissimo lapis abstineat. De qua re extat necessariu Sc uere Xpianum cicere tu ed: tum cocilio lateranensi sub Leone. 1 o. sessio- CO LNe. 8. curuS uerba sunt haec. Insiuper cibus Sc singulis phi La er. Iosophis in uniuersitatibus studiorumalium Sc alibi publice legentibus districte prae sprendo madamuS, ut cuphilosophoru princ1pia, aut coclusiones n quibus ire cta fide deuiare noscunt auditoribus suis legerint,seu eae plana uer ni,quati hoc de mortalitate alae r aut unitate, aut naudi aeternitate ac alia limoi teneantur eisdem ue ritatem religionis Xpianae omni conatu manifestam facere, Ec persuadendo pro pol de docere: ac omni studiolim Oi philosophora argumenta, cum Oia solubilia exi itan pro uimbus eaecludere,atq; resiluere. Hec ex coci IIo lateranenti. Deinde post preceptoris dati genres ad monitiones oportet ut Ipsmet qui prςceptoreS Audi Ur, aut qui p seipsos sine magiltro puto gentalium libros te gur,libi ipsis consulat aperta et dilige ter attedant, ut errores deuitet,& sola eau sunt apta cic religioni Apianaeco uenaentia,recipiant,a reliquas aut i P a ueneno ab itineant. Unde Hasilius nepotes suos edocens, quo pa- Sasib.