Nonnulla quae de tyhpo contagioso ad lauream medicam rite assequendem exponit Laurentius Mercante Vicentinus e Schledo

31쪽

SIPraeter generatos alioruna contagiorum pr plietates, ad Coritagium Lyptiosum speciatim atti-De ut Sequentia. Hocce contagium nunquam anto exanthematis eruptionem ovolvitur, et ad convalescentiam usque imo juxta alios tres hebdomadas quoquo post febris occasum reproducitur. Vehiculum illi pracbet mucus Darium, saucium pituita perspiratio cutanea; sed non modo fixum verum etiam volatile ad certam quandam distantiam per aerem quoque dissunditur Venenis Da colicis valdo simile, sed et diutius agetis DCC Cli Emicae analysi suam patefacietis indole in clinici-husque lethalo, contagium 'PI, Osuin Plurie organis rauim animal in si Cire PoloSi. Iulio, qua Comin unicatur Coutagium typhostilia, vel immediata, Olmediata esse potest. Ommunicatio immediata sit tum, cuin individuus Sanus quendam typho laborantem immediate saepius tangemio, vel intra ipsius allimosphaerae animalis orbitam satis diu vorsatus iasma contagiosum ab ipso contrahit. Quod si autem contagium c corporibus aliis, codem iti sectis, suscipitur, tuti inediata sit communicatio Aonomiii auteni Corpora contagium t Phosum conducere POSSunt, uti X. gr. metallum, vitrum, te r etc. Contra ea omne sere arte animales, et

Pleraeque vegetabiles, uti corium, Pili, plumae, linum, sericum etc. Optime pSum conduCutit. J autem contagium Lyphosum, vel immediate

32쪽

SI vel mediate corporibus animalibus omninnis tum eadem inficere possit, requiriturici Calor, qvi primarius uniuscuiusque vitae semes coni gii elementa vivincat ita, ut novae uae reprodit. ctionis capacia ad infinitum usque dissandatitur. Ita elima, tempestas, aer aegrum Circumabiens calida, corpora caloris amica , ne non humiditas et lux communicationi quam plurimum lavent Gradus autem caloris, neque ultra, neque infra temperaturam animalem esse debet. a. iasmatis contagiosi in corpus introductio.

Accuratissimae medicorum observatio DES, vel mentum utaneum, nec non ipsius muc Sae pr.

pagines, continuitate sive soluta, si' non inir ductionis atrium contagio typhos praebere Co firmare videntur, neque ideo et ob volatilem ipsius miasmatis indolem, Per organa quoque spiratoria in organismum introduci posse rationi repugnat. S. Dispositio corpore , cujus comeum processus contagiosus evolvi possit. Huic vero favent aetas juvenilis et virilis sexus -- mineus constitutio corporis delicata, tenerior, cute molli nitida, et facile transpiranti donata; individui infirmi, diaeta parca, incongrua, Potuaqueo malo tempestatum influxu, laboribus, animique pathematibus debilitati, qui febribus et

neu rogibus obnoxii fuerunt, vel labri quacunque laborant. Contraria insectioni obsistunt.

Dissiliae by

33쪽

Triplex est, sicuti aliorum morborum 3phi contagiosi terminatior scilicet r. In sanitatem ra in mortem 5 in alios morbos.

IN ANITATEM.

Si individuo optima constitution donatos, juvenili aut virili aetate fruentes, nulla dyscrasia, nulla partiali organorum labe nulloque alio morbo laborantes, neque malis iam antea PerPeS- ais exhausto ivphia aggrediens, simplicem, et regularem decursum habeat, tunc in anitatem transit optatam autem saltatem restituunt medicatrices vires naturae, quae nunquam iasma ivphosum subigendo destruere, sed tantum ex organismo animali expellere valentes, labris con tagiosae decursu et processu Eoochemico ab imsectione producto sponte absolutis, malo stimul rum influxu, qui eas supprimebant, omnino Aurulato, iterum veluti explosione facta solemnes ast rentes crises de repent resuscitant. At haecce

crisos essectus potius contagii abigunt, quam ip-εum Contagium, quod subsequis morbi periodis Sensim sen8imque expellitur Ars igitur medicaad restituendam salutem indirccta lautum rationc contribuit, vires id est naturales debite dirigendo, nonnulla periculosa symptomata vel com-

34쪽

pescondo, vel susserendo, nocentia denique non administrando; at morbi natura penitus ignaraminquam ipsius morbi decursum illico truncare, aut saltem breviorem reddere valet.

Μors morbo typhos nunquam finem imponit, nisi iste anomale decurrat. Ad hocce omnia illa

contribuunt, quae morbum a recto tramite deterrentia alibi iam exposuimus, nec non quaedaim praeterea causae, Penitus adlauc ignotae, inopinatam tum et quando malignitatem morbo asseruntes. Quae requentius mortem iiducunt Simi: virium vitalium debilitas ct poplexi a Susticatio typhicos tantum de medio tollit uni, cum ob insignem puluiolium si ecliouem respiratio ut primitur. Individui cachoc lici, profusisque humorum acturis, vel aliis deprimentibus causis jam autem orbum exhausti, morti per virium dubilitatem inducta ante alios occumbunt. Huic praeterea mortis rationi favent insolita subris duratio, dia ta nimis austera, praecipue in senibus declinaulo morbo completa vi vitalis extinctio, ob cius Dimis diutinam supprcssionem, vel ob Si intulorum incongruum usum morbi denique malignitas incognitis causis procedens, nec Don intestiuor in IPhlogosis in gangraenam ruens. Qua lullialem m

35쪽

typho virium vitalium debilitatem demonstrant, sequentia sunt Turgoris univcrsalis collapsus, partium externarum pallida mactatio, oculi retracti, turbidi, uti clausi, visus languidus, dentium superiorum promincntia Sphinctorum omnium paresis, extremitates rigidae frigidus quoque Sudor, vi Scidu S universalis, pulsus parvus, debilis, inaequalis vires musculares penitus

exhaustae, decubitus supinus, tremor continuus, soporis vel deliri cessatio, mentis tranquillitate, serenitate, animique conscientia redeuntibus. At mors a virium debilitate inducta, multo rarius accidit, quam nonnulli credunt, neque huiusmodi satum humanae vitae in maximum characterem

septicum collapsa plane finem imponit, quae

aliis praeterea causis, et quibusdam fortasse chemicis principiis obruta exstinguitur. In cadaveribus typhicorum, qui ex vera debilitate vitali oca cubuerunt, nil cultrum anatomicum deligit, et in illis, qui putrida dissolutione mortui sunt, omnia putridae sermentationis rapide increscentis vestigia reperiuntur. At frequentius in Upho contagioso mortem aD fert apoplexia, quae ab attonito cerebri stupore ad occasum usquct morbi protracto, maximis status nervos phaenomenis, tumore universali Permanenti, physiognomia scro nihil turbata salis Cognoscitur. Ipsa vero poploxia vel humoralis vel nervosa esse potest. Apoploxia humoralis Pr

36쪽

cedere potest r. A cerebri eiu8ve membranarum inflammatione, et tunc mors primis tantum

morbi diebus accidit, borum organorum subinflammationis, vel verae Phlogoseos phaenomenis apoplexiae sanguineae symptomatibus illico succedentibus a. Ab internis capitis congestionibus sive activis, sive passivis, ad quas maxima in

omni typhi periodo est proclivitas. In duobus

hisce casibus cadavera, cerebri, eiusque membranarum vasorum infarctus, nec non interdum essu si ne varias observanda osterunt. S. Ex metastasi ad cerebrum facta, tum cum mitissimis systematis encephalici Phaenomeni gra lora, Saepius sub critica exocerbatione apoplexiae Sigua succedunt, extremo Plerumque die quarta, et decima subsequente salo. In hocce casu in cadaveribus exigua tantum cerebri turgescentia invenitur. 4. Sub cerebri suppuratione ab edemat so faciei, capitisque tumore praeter solita relatae apoplexiae specie Phaenomena demonstrata. Μors in hujusmodi casibus serioribus incertisque diebus accidit, abscessus in cerebro ejusque membranis cadavere ostendente. 5. Sub Hydrope cerebri acuto, Serosa inter hujus visceris cavitates vel intra membranas effusione Producto. Apoplexi denique nervo8 aliarum, omnium frequentissima, a subitanea systematis nervosi paralysi exoritur, c tunc omnibus systematis ne

vos praecedentibus turbis, torpor insignis cum

37쪽

Euhsequa morte inopinate succedit. Hujusmodi mors ab illa, quam virium debilitas parit non dissert, nisi quia ista lentius fit, sicuti quoque sectio cadaverica nil observandum exhibet.

IN ALIOS MORBOS.

Causae quae mortem typhicis asserre valent, eaedem, saltem minori vi agentes, individuos extremo fato superstites in alios morbos vel san biles, vel insanabiles, vel etiam lethales aliquando inducunti Hoc sit r. Per internas metast , es, unde Alages atque inflammationes variae in febrim hecticam depascentem terminantes vertigo chronica, amaurosis, latuitas, tu88is continua,

respirium dissicile, in haemorrhagias atque hec fiam nisus, insarcius praecipue hepatis, et lienis unde subsequias hydrops, eteriis, hypochondria,

εpasmi chronicaeque tubi astr enterici assectiones iunctionum denique sexualium perturbationes, et similia. a. Per metastase externas, ex quibus tumores in glandulis, musculis, membranis varia ratione insurgunt, neque non Cata racta, frequentiusque ottvrrhoea. S. Per exitum suppurationis localium phlogosium etiam ante crisin. 4. Per localem gangraenam externam, Ulceribus pertinacissimis subsequentibus. 5. Percotitinuam debilitatem, variis causis inductam, unde dyspepsia somnia irrequisius sudores no-

38쪽

criti ni diarrhoeae, pollutiones involuntariae. abes etc. rarissime vero febres intermittentes.

Prognosin rationalem constituit alterutrius morbi exitus praevia Cognitio, quam ex Sequentibus signis partim rationalibus, partim empiricis attingere possumus. Quae rationalia saustam morbi terminationem vel infaustam promittunt, sunt individualis typhici constitutio symptomatum qualitas et quantita8, morbi decursuS, nec non omnia secundaria rerum adjuncta Ad empirica, quae prosperam morbi resolutionem praenunciant, pertinent vomitus praematurus vertiginem imminuens, qui mitem morbi decursum promittit epistaris moderata, quae quinta aut septima die cum encephali levamine adparens, mediocrem Statum nervosum pracdicit montis serenitas, et minor memoriae laesio horis matutinis. 6 neumonitis levis, et diarrhoea sponiano mitis primis morbi diebus hariecoia, ambiguum tamen signum Hippocratos ait Surd tias ali iam sistit; sed et alvus sistens surditatem inducere potest, quod si stadio nervoso fit optimum est. Eodem morbi stadio sitis moderata,

lingua humida, pulsus liberioque celer levibus

tamen nervosis symptomatibus suasque exacei baliones, o remissiones ad crises necessarias in

Dissiliae by

39쪽

tans fit altis nervoSus mitior, nobiliumque org norum illaesio, quae omnium optima sunt. Infaustum morbi exitum empirice praenunciant nullum ex primo vomitu, sive naturali, si ve artificiali l vamen, o primis iam diebus physiognomia valde alienata sitis omnino deficiens, delirium vehemens atque continuum, ne non praematura petechiarum, et parotitidum adpari-lior symptomata pectoris stadium nervoSum con comitantia in stadio nervoso amaurosis, epiphora,

dysphagia, singultus gravior, linguae paralysis, continua subloquutio, corporis voluti plumbum decumbentis persecta dejectio, peticulae diu por-

stantes, pulsus Strane turbatus, et celerrimus, vesica urinaria spasmi vultu Sege contorquens sub tactu abdominis, enteritis cum notabili metuorismo vehemens, manuum lusus, dentium Pr

minentia diarrhoea debilitans, 38cntcria gravior, nullus deniquc vesicantium cssectus Umpto-ma omnium pessimum, oris aphthae verminationem, et singultus sub morbi sine continuus inte-Stinorum gangraenam, vel saltem phlogosin aepius denotantia complicatione gastricae, et Ἀ- philiticac, sicut organica hepatis vitia. Prognosin praeterea acque dirigunt Sc luentes regulae practicae i. Unum signum Semper in- Susticiens a Symptomata initio morbi miliora, Parem status nervosi gradum nunquam Proc- nuntiarii S. In individuis pusilla Dimibus, ri-

40쪽

tis Ostibus, et deprimentibus animi pathematibus continue obnoxiis, neque non in militibus nos lat-gia laborantibus, prognosis Semper aut sit. 4. Foeminae facilius quam viri typhum superant; graviditas tamen et puerperium periculum gravant 5. Nil certi ante crisin unquam vati cinari licet typhus enim omnium morborum versatilissimus, dolosissimus. 6. Convalescentes

auribus molestiis adhuc vexati, nunquam sani praedicentur interdum enim prodroma Sunt.

THERAPI TYPHI SIMPLICIS ET REGULARIS.

Sicuti vera typhi natura, et persecta theoria nos adhuc latent, et ideam hujus morbi l possieticam tantum et empiricam habemus, ita quoque therapiam rationalem contra typhum instituere nunquam possumus, sed tantum indirectam Brevitatis causa omnes illas medendi methodos, quas varii variarum aetatum medici uis hypothesibus semper respondentes proposuere, Ommittam, et dicam solummodo rationalem empiriam nos docuisse I. Typhum, veluti multa alia xanthemata, naturae viribus saepius sanari, ut in pluribus simplicibus et regularibus casibus sactum suit, quod magis magisque quoque coiis r-mant felices nonnulli typhi nomali, et gravissimi exitus, quos una natura benefice attulit,