Dissertatio medica de indicationum doctrina ...

71쪽

QUOCUNQUE DOCTRINARUΜ ATQUE ERUDITIONIs GENERE CONSPICUI, PROFESSORES CLARISSIMI, COLLEGAE CONJUNCTISSUHllARTIUM ET LINGUARUM LECTORES PERITISSIMU

72쪽

ORACULORUM DIVINORUM INTERPRETES PLURIMUM UENERA 1sARΤI ET SCIENTIARUM DOCΤΟRES, VIM CONSULTISSIMI lCI S, HOSPITES, NATALIUΜ, MUNERUM, INGENII, VIRTUTIS LA DE AC SPLENDORE SPECTABILES AUDITORES HONORATISSIMI lUOS DENIQUE ORNATISSIMI ADOLEsCENTES , SPES ACADEMIΛΕ, Ρ RENΤUΜ, PATRIAE, HUMANITATIS l

73쪽

uandoquidem eorum, quibus publico verba iacienda sunt, communis quidam est et omnium judicio comprobatus mos, ut, cum aggrediuntur ad direcendum, animo commoveri Se ac perturbari confiteantur, ego si ab eadem Consessione dicendi exordium ducam, erunti fortasse, quibus simulate potius et ex Veteri,illo usitatoque more , quam vere bet ex animi sententia, ita facere idear. Quam ego simulationis Suspicionem ut effugerem, eo Propemodum addiactus eram, Auditores, ut statim orationis vela pandere, et in mediam rem me conjicere, satius ducerem, quam, cum , metus testificatione, eam re mis Propellero. Et vero ita secissem, nisi ab isto Consilio avocasset me et abduSisset cogitatio , fore ut audax,meum et insolens negotium in Corum, quos Plurimi facerem , quorumque judicium maximopere extimeSCerem , repre' hensionem incurreret. Illud etiam intelligebam, linguam Si continerem, nec,

quid mihi animi esset, eloqui sinerem, ipsum vultum vocisque haesitantiam Pro lingua sore, quaeiapertius, quam verbis fieri posset, animi perturbationem patefaceret. Loci enim cogitatio si quid ad commovendum i valere pote,t, in Minervae Midensis aede dicimus, cujus dignitas ae majestas , si columnis marmoreis, si aere Corinthio, si porticu pavimentata, si iis denique rebus Censeatur, quibus apud antiquas nationes Deorum immortalium templa in

Structa et exornata fuerunt, nulla omnino sit. Sin vero hoc nobis natura datum est, ut, quum ea loca Videamus, in Piibus memoria dignos viros aQ-

74쪽

E. A.

ceperimus multum esse Versatos, repraeSentemus absentes, quosque oculorum sensu non Percipiamus , eos cogitatioue ac mente ita complectamur, ut in conspectu noStro positi esse Videantur ; ita mehercule sentio, qui hoc tem Plum, ornamentIS Vacuum, ingreSSUS non Vehementius moveatur, quam si ipsam Minervae formam, a Clarissimo sectam artifice, ConSpiceret, eum e ro-hore sculptum e8M Oportere, aut e saxo dolatum, duriori illo, quam ipsum illud marmor, ex quo Minervae simulacrum consecis Phidias. Sed haec antisini commotio, quam ipse locus affert, si communis mihi est cum multis aliis, qui in nobilissimum hunc et illustrissimum suggestum aliquando adscenderunt, illa mihi propria est ac Praeci Ptia Perturbatio, quae a muneris, quod suscipiendum mihi ac SuStinendum est, magnitudine proficiscitur. Quod cum dico, nolite Putare, Auditores, eorum me sequi Iniquitatem, quibus praetexariem suam tu nihil, pulcrum, DihIl praeclarum, mbili tir vitae magnopero ex.

tondum, sic Duia difficile, nihili laboriosum Videatur. A quibus ego tanto

vere disseritio , Ut i si bonarum 1 artium ProsessoribuS Certamen eloqu*ntiae es.set ineundum ' eat quidem lege eL uditione ut in disciplinae suae et Prae. stantia et dissicultate praedicanda 'Suas singuli orationes ConSumo ut, omnes disertos fore et aequo Marte contenturos esse, arbitrer. Sed si ossicii, quod nobis imponitur, onus non sua tantum gravitate ponderandum est, Verum etiam expetidi quodammodo et aes imari debet auctoritate eorum,l in quorum locum sufficimur, i quique illud eum.summas hominum et approbatione et admiratione perfulerunt , eum piosecto necesse est in maximarum rerum ignoratione versari, qui Nesciat, id, quod hodierno die suscipio, munus, tamquam coelium, 'Atlantis alicujus humeros. Postulare, ut non usu solum ac Periclitatione , Sed metu etiam ac praemeditatione frangi me et debilitari oporteat. Etenim si ipsum Ciceronem accepimus, Pro Milone dicturum, cum, Praeter

'fori Consuetudinem , armatorum manu cinctus esset ac stipatus judicum ConseSSUS, I erterritum hac , nova judicii forma ac vehementer conturbatum

fuisse, me tandem quo animo esse putatis, qui, cum non Milonis alicujus vita, Sed mea ipsius ingenii existimatio tuenda mihi sit, non gregariorum

militiam tiariba, sed mortuorum, eorumdemque clarissimorram Virorum COPO- Dd - frequentia septume sine ac11 circumfusum Avideo Non enim jam cumani.

75쪽

,mmo meo recordari, sed oculis intueri illa ornamenta patriae, illa firma.

menta literarum videor, quorum tantum est tamque illustre nomen, ut, Si qua hominum natio sit tam inaccessa, quo illorum fama non PerVenerit, huic ego genti in aeternum fatale esse arbitrer, Ut, quibus finibus regio, ipsorum terminetur, iisdem excludatur ac propulSetUr humanitas. Haec de moris

tuis et absentibus, quid de vivis ac praesentibus P Μihi si in dicendo eorum tantum ratio esset habenda, qui ex hoc doctissimorum hominum numero li.

terarum studia ita colerent, ut omnem in iis operam Suam omnemque laborem Ponerent, his totos dederent se, nec quicquam Praeterea agerent, Permagna esset eoaerim, qui judiCare Possent, PauCitaS. Si autem Batavorum hominum haec vetus est et adhuc Constanter ab iiS retenta laUS, ut quamcunque disci.

plitiam quis sibi deligat, in qua Vitae SVae quasi tabernaculum Collocet, eam,

nisi literis ornetur ac Veluti pascatur, nUdam eSSe BC SUCCO et Sanguine carere censeat; illud intelligitis, qui in hoc bonarum artium domicilio de ea

sit arte dicturus, quam communi Studio cuncti colimuS, ei, quot auditores habeat, tot sere peritissimorum judicUm Vocem SeVeritatemque esse perti. mescendam. Et hoc etiam eorum, qui literarum Scientiam profitentur, iniquior est, quam ceterorum, conditio, quod his, si ita oratione sorte labantur, propter reliquae praestantiam doctrinae facile ignoscere solemus; qui autem literarum magistri esse volunt, iis, simulac dicere exordiuntur, iusidias

lacimus, quibus illos si aliquando CaptOS et CirCUmVentOSt teneamMS, tum demum pulcri nobis ac beati esse videamur. Quarum rerum cogitatio si eam Vim habet, Auditores, ut vel eruditissimi eujusque et eloquentissimi oratoris et animum debilitare et vocem praecludere debeat, me tandem quantope Pere judicii vestri exspeelatione angi et torqueri oportet, qui exigua ingenii facultate, mediocri autem dicendi exercitatione, in hane concionem adscenderim, non ut apud rusticos de philosophia, sed ut de literis apud literatos dicam. Quod si quantus literariam amor, tanta mihi SCientia esset, non prorissus mihi diffiderom. Nunc autem quando in humanitate vestra omnis mihi ita repoSua spes est, ut ad eam Unam, tamquam reus ad aram, confugiam, primum per ipsam hanc, quam Videtis, aetatem Obsecro Vos et obtestor, Ut, quae tu hoc muneris mei tamquam Vestibulo dicturuS sum, ea non re et ma B lum

76쪽

turitate, sed spe et exspectatione meliamini. Quemadmodum enim Solonem Pisistrato tyranno quaerenti, qua tandem Spe fretus sibi tam audaciter obsisteret, respondisse tradunt: SeneQtUte: Sie ego, cum ea mihi res gerenda sit, quae virum requirat, juVentutis commendatione nixi hs, ad vestrae me lenitatis Sinum ac Praesidium consero. Τum, ne adolescentiae tempus ita mihi integrum et illibatum fuisse putetis, ut omnem illam aetatem in literarum studiis collocare et consumere mihi licuerit, per decem annos alia eaque gravi sima disciplina vitae florem non quidem prorsus depaxit, Sed magnam tamen succi viriditatisque partem absumsit. Regnante Ludovico Lector fui Τheologiae satis aequa et tolerabili Conditione, quae tamen, Si quid iri me erat ingenii, si quid virium ac nervorum, id omne, quantulumcunque erat, Ut improbus, ille apud Phaedrum leo, sibi uni assereret. Τum rerum Potitus est nefarium

ille et impurus de Corsica gladiator, cuj us furor studiis nostris, fortunis bonis, cervicibus denique imminebat. Vobis quid acciderit, meministis, Collegael Ego. factus sum Prosessor Adjunctus, bombycina Veste indutus, omnibus autem Vitae ornamentis ita penitus exutus et spoliatus, ut, quamvis in literis magnum adversus sortunae tela praesidium sit, tamen, eum istud mi hi injuriae onus esset sustinendum, ex his rerum perturbatarum fluetibus ad animi studiorumque tranquillitatem emergere non potuerim. Non ego Sum nescius, cum talia tempora inciderint, iniquum esse, aut Propriam ac Praecipuam fortunam postulare, aut reCuSare communem; meuS autem et Singinitaris fuit ac Societatis expers casus, et tam gravis tamque asper, ut, si mihi acer bissimi temporis memoria oratione sit repliCanda, diem, Vocem, latera me

defectura esse arbitrer. Quid reliqua persequar Exarsimus aliquando ad libbertatis recuperandae cupiditatem: erepta ex belluae faucibus xespublica est: redit in Patriam, Batavorum humeris latus, optimus et illustrissimus Primeeps, qui nunc humeris ipse suis populi Batavi salutem dignitatemque susti,tiet. 5. Admirabilem illam et sempiterni temporis praedicatione dignam rerum Conversionem, quae non labantes fulsit, sed Prostratos erexit, non aegrotis Salutem, sed mortuis vitam attulit. Quod si nullus hominum ordo fuit, quin, Optatissimo nuncio accepto, incredibili gaudio perfusus sit, ipsas Musas

dolito laetiores choros egisse arbitrox, cum Vos primum, Vos inguam, Clarissimὶ

77쪽

viri, qui illarum sacerdotes estis, more maiorum ac tanto munere digne, ad

sanctissimum suum religiosissimumque altare rursus accedere Viderent. Ego etiam cum ex publicae salutis recuperatione illum, quem magnopere eXpetie Tam, fructum serrem, magna me Spes tenebat, eum tandem illuxisse diem,

Cum, si quid temporis e necessariis occupatioDibus eripere possem, id omne in eas literas, quibus semper delectatus sum, impendere mihi liceret. Quid

quaeritis vixdum res publica restituta est, cum domestica clade seactus acerbissima aegritudine elidor, quo meo Casu ita oppresSa menS est, atque e Sede Sua ac statu dimota, ut quarum literarum studio magna luctus pars levari

et abstergi potiaerat , earum amox etiam xeStinctus atque penituS ex animo evulsus Videretur.

Pluribus verbis dixi de me, Auditores, quam consuetudo mea sert. Quod quamquam invitus seci, atque Vereor ut omnibuS SatiS Placeat, tamen tanti mihi est, in nonnullorum reprehensionem incurrere, dummodo praefatione mea eorum, quibus plurimum tribuo , lenita aliquantum ac mitigata sit severiritas. Et ne quis forte me callidum hominem esse Putet, qui Orationem, recondita et exquisita doctrina resertam, simulationis involucro et quasi velo obtendam , quo magis illi, qui audiunt, admirentur, si ingenii mei nec opinatam Praestantiam perspexerint, istud artificium in Ulyssem aliquem cadat, amen quidem et animi Simplicjtate et doctrinae mediocritate quam alienum ibIud quamque longe remotum sit, ipsa oratio declarabit. Etenim cum primum haec mihi provincia Regis voluntate honorificentissime delata ost, ut in haC am Plissima bonarum artium sede literarum studia pro virili parte adjuvarem, nihil antiquius habui, Auditores , quam ut utriusque muneris, et ejus , quod

deponeudum mihi, et huius, quod suscipiendum esset, justa contentione fac ta, in singulis ecquod praesidium inesset emolumentumque VirtutiS, BCCura te perpenderem. Quibus enim literis ali ingenia et ad humanitatem vitaeque elegantiam informari solent, eas nisi item comperissem justitiae, temperantiae, .Prudentiae, Omnium denique Virtutum, magistras ac PraeceptriceS e8SQ, m 'riar, Si conditionem accepissem. Quamquam qualis tandem ista humanitas, quae humanitate careat, iisque orba sit virtutibus, quibus homines ceteris animantibus maxime Praestant, quibus nome1I suum ac dignitatem tuentur,

78쪽

quibus divino quodam satu genitos So esse: atque in lucem editos probant

quibus denique ut maxime quisque excellit, ita ad coelestium vitam proximo accedere 3udicatur 7 Et mihi quidem cum universus, literarum tamquam ager et natura perbonus, et cultura fiuctuosissimus esse Videtur, Ut nullam Paristem habeat, ex qua non germinet aliquid et es florescat viriditatis, quae seu.gem fundat, tum eorum etiam Ductuum, qui ex Historiae studio et quasDcultu percipiuntur , singularis quaedam est ad animi pastum suavitaru atque prae

stantia. Si enim reliquarum partium, quibus humanitatis Studia continentur, disciplina ac perceptione mores mitescunt, et ad omne virtutis genus exeolUntur; et hujus laudis Particeps eSt Histori H, et haec HUS egregia est atque ex

cellens utilitas, quod Una omnium ma line Pietate, Sanctitate, religione, hominum animos imbuere Videtur. Cum enim Cultum, Cum honores, cum pre. cos Deo i mortali ita adhibeamus, Si ille rebus nostris intersit ae praesit eas. que moderetur, hanc divinam humanarum Terum procurationem ita non signi. scat sed declarat Historia, ut ipsi Paene Ciceroni succenseam , quod, eum eam testem temporum, lucem Veritatis appellasset, ceterisque amplissimis ver his ornasset, non hunc etiam laudis cumulum adjecerit ut Historiam nutiistiam diceret et interpretem curae, consilii, voluntatis divinaei. Multo melius, ut mihi videtur, Diodorus Siculus, qui in libri sui exordio praeclaram hane atque graVissimam sententiam Posuit, Historicos esse Providentiae Δυinae ad. ministros, Cum enim et Historia requirat, qui ipsam Posteritali Propagerat, et Iiterarum monumenta, quibus res, omni memoria geStae, PerSCPiptae et ConSignatae Suut , explanatoris vocem ae lucem desiderent, intelligitis Audito res, nullam esse Historiae laudem, in cujus societatem non veniat is, qui ab oblivione ipsam atque a silentio vindicet. Et Diodorus quidem SUO more, et ad rationem suam accommodate: nos, qui hanc ipSam nobis ad dicendum m teriam sumsimus, Paulo liberius et nostro omnino arbitratu in hoc argumen, to Versari' constituimus, Dicam, igitur de Historiae docoore, Prostidentiae diυnnae administro: quod cum faciam , adestote omnes animis, qui adeStis Corpo-xibus , meamque et ingenii et dicendi mediocritalem benevolentia vestra et dienuone sublevate,

79쪽

Primum in omni oratione mea hoc velim sciatis, Auditores, loqui me, quam .

quam non Unice, praecipue tamen, de Hidmyia UniNeTSa, quae Cuuctum geonus humanum, Uno quodam societatiS Vinculo junctum copulatumque, comis plectitur. Si enim, quibus molitibus fluminibusque singulas regiones termi nas,et ac circumdedisset natura, iisdem homines, qui eas incolerent, continuiSSent se semper, nee ulla curn ceteris nationibus jura, nulla commercia, nullam denique conjunctionem sibi intercedere Voluissent, Singulorum Popu

lorum historia esse posset, universi generis humani non posset. Quamquam igitur, ut aedificii, quod fundamenti firmitate careat, nulla stabilitas est, sic

Historiae nulla aeCurata Cognitio , Disi quae ab antiquis scriptoribus de vetustissimo Assyriorum, Aegyptiorum, Phoenicum , aliarumque nationum statu memoriae prodita Sunt, ea bene percepta auimo atque Comprehensa habeamus; tamen Historiae Universae, quam quaerimuS, tamquam auctor et Stator et arochitectus demum fuit Cyrus, is de quo suavissimus est liber Xenophontis. Ille enim, cum, devictis Medis, Babyloniis, Lydis, totam Asiam inde a mari

Interno usque ad Oxum et Indum flumina sub unum Persarum imperium diationemque Subjunxisset, primus, ut ita dixerim, humanitatis membra, quae sparsa adhuC et dissipata jacuerant, in unum corpus Colligere et Coagmentari coepit. Et ne in antiquis tantum rebus versetur oratio mea, ne Sinensibus qui dem, quorum adhuc stat imperium, aliquis in Universa Historia locus esse Potest. Qui quidem a reliquorum homitium consociatione et communitate ita

di8junSerunt se atque segregarunt, ut non magis regionem Suam muro latexitio ad VerSUS Tartarorum catervas vallasse, quam animos SUOS generiS humaHi odio adverSus ipsam humanitatem armasse videantur. Quid alias gentes, imma nitate barbaras, multitudine innumerabiles, commemorem, quibus, si in Vii, verSa Populorum HiStoria aliquo loco ac numero esse velint, exeundum e Silis vis est: Sin vero cohibent Se . atque ex ista seritate ad CultioriS Vicae mansumtudinem conjunctionemque humanam traduCi recusant, fierit nec PoteSt Uecdebet, ut quibus nulla cum ceteris nationibus necessitudo , nulla Societas et communicatio utilitatum est, ii in nationum historiam, tamquam in comm nem humanitatis scenam, Prodeant.

yOS autem cum Historicum appellamus providentiae divinae administrum, hoc

80쪽

dicimus, Auditores, et esse Dei immortalis Providentiam, et qualis illa sit, et et quid agat, quibusque legibus et institutis regat genus humanum atque tem.

Peret, haec omnia ab Historiae doctore optime et manifestissime declarari. Si enim neque otiosus et iners est Deus: ut olim, ex hara repens, clamabat Gargettius Epicurus : et coli vult ab hominibus atque religiose suspici; nul Ium autem .cultum ipsius numini adhibere possumus, nisi consuli ab eo re.

hus humanis ac provideri intelligamus ; illud profecto perspicuum est, qui

tantae rei cognitionem humano generi impertiat, illum jure et merito administrum dici ac veluti praeconem providentiae divitiae. Quo nomine, honoris atque dignitatis plenissimo, Ciam OrriandoS eSSe HiStoriae magistros, Cenissemus , ecquis hominUm tam hebeS est, tamque omnium rerum ignarus, qui in hoc argumento non disertus et Copiosus esse Possit Replicatote annalium memoriam, atque SaeCulorum curSum cogitatione PerSequimini, nullus in universo Historiae Campo locus est, ubi is, cujus nutu et imperio omnia gerun. tur, non Vestigium POSuerit, nec monumentum sui voluerit exstare. Ego autem non exemplorum multitudine Obruam vos, Sed levabo, Auditores, neque tam peto a vobis, ut hujus rei argumenta pleraque Omnia Praetermittere mihi liceat, quam potius, si vel paucissima commemoravero, ne loquax Vobis videar. Vos igitur ab ipso illo amplissimo et illustrissimo rerum, omni meis moria gestarum, Spectaculo, quam Historiam appellamus, mentis oculOS Pararumper RVertite , atque hoc unum cum animis vestris considerate, quid aut quale Sit homo atquo genus humanum , quamque sibi materiam subjectam habeat Historia. Non enim , ut eloquatur , quae dudum Scimus, huC arce sam illam vetustatis nuntiam, sed ut, quam clare quantaque vocis Contentio. ne eloquatur, ex ipSius natura colligi atque cognosci possit. Primum igitur cogitate, quale sit animal hoc providum, SagaX, multipleae,

acutum , memor , Plenum rationi S et ConSilii, quem Vocamus hominem.

Hagrium sane providentiae divinae theatrum est haec rerum universitas, in qua tam omnia inter Se connexa et apta sunt, ut quanto haec consilio gerantur , nullo consilio assequi possimus. Et tamen sunt philssophi et fuerunt , qui nullam esse mentem divinam, nullam rationem , nullam Vim, domuium Terum dominam ac moderatricem, censereul. Cum enim hoc coe lum