장음표시 사용
241쪽
Ρraeter caussas exeitantes, quarum actio. ne in corpus humanum febris intermittens oritur, determinatam etiam corporis ad im termittentes febres contrahendas aptitudinem requiri, multis utique argumentia persuademur. Nam I) eaedem sex res non naturales,
a quibus intermittens oriri solet, non hane,ce solum, sed aliam, quamvis etiam febrim excitare observantur ; quin morbos etiam non febriles ; ab eadem regnante quam latissime Epidemia intermittentium, non omnes homines in febrim intermittentem incidunt, atqui ii etiam, qui ex huc febre aegrotant, alia alius typi, nee ejusdem omnes febrem patiuntur; 3 reei divae nec eodem momento, nec die, quo vitium in seκ rerum non naturalium usu commi Tum est, semper contingunt , sed iis plerumque diebus, in quos pa-roxysmi incidissent, si praegressa febris ad iulud usque tempus perdurasset, nisi forte typum mutet. Porro dum bini aegri, quorum unus olim tertiana, alter quartana Iaboratabat, in praesenti ab eadem caussa U. g. car
242쪽
ne suilla commesta. recidivam patiuntur, prior eorum in tertianam, posterior in quartanam suam pristinam relabitur, Cur ab eadem caussa non idem typus 7 4 Saepe numero prima morbi caussa cessat prius, quam ipse generetur v. g. animi assectus vehemens, unde intermittens oriri visa est, prius plexnmque consopitus fuit, quam febris inua.deret vel febr* jam praesente tollitur ex toto , quin tamen illa vel mitior evadat. Quod. ergo sublata ejusmodi caus a, febris nihilominus perstet, hujus illa ex toto ratio su D miens esse nequit. Revocatus pedum sudor
in m atrona quadam , non continuo febrem tertianam profligavit; s) nulla alioquin ratio suppeteret, cur loea telluris nonnulla, intermittentes ignorent, licet ibidem reliquarum febrium e sex rebus non naturalibus oriundarum desideretur nulla.
At plurimum hucusque a medicis disputatum est, ubinam partium haec dispositio, an in humoribus, solidis ve potius corporis humani partibus, ac praecipue in solido vivo, id est, nervis, reposita sit; dein, utrum pGriodorum ratio in sola prOegumena caussa, vel .hujus cum procatare iQa concursu quaerenda sit; atque tandem, quaenam sit causis prouumenae in quavis intermittentis specie,
243쪽
diversitas p Totl utique aenigmata, exclamat GL Trnia a , qu0t quaestiones ι
Hane autem dispositionem in nervis potissimurn residere, sequentibus argumentis probabili conjectura deducitur. i Remedia , quae maxime febri fuga salutAmus, in nervis potissimum vim suam
exercent , aut enim tonum eorum augent aut illarum turbas paeant. Hac certe. cortex
peruvianus, ferrum, & opium virtute gaudent. Contra vero omnia, quae debilitant, irritant, turbant, febrim facillime reducunt, etsi quanἡdoquidem jam satis diu sopitam. a
2) Animi pathemata, praesertim quae homtorem , vel bilia zommotionem caussant , ut terror, ira &e. non raro intermittentem pro idueunt. Saetereurus ab Vidit sanissimam viraginem, dum glire conspecto terrebatur, illico primum par0XΥ3mum habuisse quartanae, quae dein tota hyeme mansit. Et Trussis blprandium , inquit , Cepersti eum amicis inh0rato sub umbra arboris, frondes longe lateque extendentis , foemina sensibilioris animi , dum cultro carnis assiae frustulum divideres
244쪽
vult, discindit, quae foliis ex at o sorte ceciderat, horridam aspectu erueam. uam. quam vero de hoc insperato ferculo nil de. gustasset, tamen adeo terrore & aversatione ejus commovebatur, iit altera die gravi pa-roxysmo febrili corriperetur , post unam in
Sed singularis etiam animi vis est, in febre intermittente enervanda phofligandaquei, cujus rei exempla postea recensebiimus. O Prima ingruentis paroxysmi phoeno mena docent. aliquid in systemate helveo mutatum esse. Mobilissimis in genere nera voso infantibus convulsiones toties adsunt ;& vidit Sisistentus ingenii acumen alictum in singulis paroxysmis febris intermittentis.
Pos Lanaonus VJ meminit mercatoris Ferrariensis , intermittente erratica laborantis, qui in accessione qualibet auditu privabatur ;eundemque decedente febre rursum recuperabat. Larvatae febres non paucae in unica sar. pe systematis nervosi laesione e. c. paralysi, epilepsia &c. consistunt c a. vel haAc sibi haud raro adjunctam habent intermittentes inanifestae.
245쪽
s) Hysterica passio maximam cum intei
mittentibus habet analogiam; ambarum enim exacerbationes eodem modo se habent, abhorripiletione inchoant , in calorem transeunt, sudoreque finiuntur, & per singula haecce stadia urinas adeo similes videmus, ut OvO OPUM simile magis non sit. Caussas quoque procatarcticas easque utrinque esse, non est, ut multis dicam. uid vero seu iuvantium, seu nocentium in uno horum morborum reperies, quodi non per omnia idem sit in altero 7 evacuationes parvae , procatare icam tollentes
caussam prosunt, nocent magnae. Nervina contra, ut Opium, eortex peruvianus , mars,
omnem absolvunt paginam. Sed longe manifestius morbi utriusque analogia in larvatis morbis apparet. Passio hysterica , observante Sudenhamo a sub lar Va ap0plexire, epilepsiae, cholerae, cardialgiae &e. quandoque aegros amigit, quod idem de intermittentibus verum est. Cum igitur duo hi morbi in omnibus praeter reversionum tempora) conveniant, tunc, quoniam pre egi mena passionis hysteri eae caussa in systemate nervoso sita est, eandem pro intermittente febre haud alibi quaeis
246쪽
rendam esse consequitur. Accedit, quod mulieres hystericae , Observante Se c. b) epide-'midis minus sint obnoxiae, & si ipsas iis corripi contigerit, toto febris tempore ab hysteri eo malo sint immunes; nonne , quia systemati nervoso nova inducta est assectio priorem impediens, quemadmodum in aliis ner
6 imo morbi pessimi systematis nervosi, ut epilepsia , paralysis &e: a superveniem te febri intermittente plerumque radicitus exstirpantur. Ρεtbemata hypoelisndriaca adolescentes , ae juvenes diu eXagitantia , nee ulla medica ope eXpugnabilia , superveniente quartana, Vel tertistua evanuisse , novit me mannus bH Merib by aegrum, intermittente; in soporem ap0plecticum vergente, laboran. tem . ab eadem Vindieavit, cum qua simul sinistri hypoch0ndrii dol0r ct palpitatio cordis , a pluribus retro annis homini molesta ex toto desiere. Senem seX ct sexaginta na tum annos ope tertianae ab hemiplegia con valuisse , narrat Mur. c la Hire t notissimus matbematicus Sallu , cordis palpita. tionibus diu multumque VeSatus, quartana
247쪽
a-T super reniente ab iisdem liberatus est, ita ut sabiis postea oetavum supra septuagesimum aetatis annum attigerit. Si ieranius e o cephalaeam, quae per annos assii Xerat, per periodos recurrens, cessasse toto illo tempore, quo quartana tenebatur χger, observavit. Quartana praecipue solvi; jam Hippocrates obser
vavit. J) Lauetoni D virum illustrem
bovem & quadraginta annos natum, post animi angores, matrimoni utrique initum, per tresinentes omni hebdomade insultu epilepti eo prehendi solitum , tandem post omnia frustra tentata , quartana autumnali correptum , ab
epile pila perfecte liberatum fuisse. Et Pisu lini h) , puella , inquit, rustica; in quintum
iisque mensem a quartana male eruciata; inmensitim suppressionem incidit, quam tertio die sequuntur convulsiones episepticae, singulis postea diebus eirea Vesperam plerumque repetitae. febre autem penitus cessante. Subiequitur tandem quotidiana hi triplex quar tana fuerit j quae denuo omnem sustulit convulsionem : puella adhuc valente. Atque inhibe putissimum celebruta febrium intermittenuitum Altibritas mihi videtur consistere, ut non solummodo residuas ab illis morbis obstructio. hus reserent, humorumque lentores solvant,
248쪽
242 sed aliam continuo nervis mutationem indv. cant , id est, giterando in corpus agant.
At alia, eaque plurimum intricata quaestio, an & qualis stimulus, posita hac ad in .
termittentes febres dispositione, debeat accedere , ut tandem erumpat, ac certis periodis redeat febris intermittentis paroxysmus. Multa enim sunt, quae materialem ejusmodi sti. mulum adesse debere suadent. Variae scilicet intermittentium crises caussae morbi male riales , quae quamdiu sublatae non sunt, febrem fovent, ut primum vero tolluntur, simul se. bris non raro decedit; morbi e praemature
suppresIa febre V- g. hydrops, Obstructiones &c. nondum licet sensibiliter mutatis Q. lidis per febrem , vel fluidis; assinitas inter.
mittentium cum morbis aliis periodicis, a so- mite materiali per circuitus renato , oriun
249쪽
Indolem huius stimuli quod attinet, va-
pathologi statuerunt. Nuper celeberrimus Universitatis Hasiniensis Pr0sestar stimuislum hunc febris intermittentis, magna certe cum probabilitate, ab ipsa bile derivat, atque ita disserit: Essentiale sebris irritamentum debet ensa constans , id est, ad quemlibet paroxysmum , primo sorsan CXcepto, producendo concurrens; pro hod irritamento maxima proba.
bilitate statuitur bilis via corrupta, vel na. turalis , tamen sub notabili dispositione se. brili susticiens, quae sensim c0llecta, es in in. testinis effusa, demum efficax redditur admotum nervorum febrilem excitκndum; hanc sententiam pr0bstnt ri Bilis laesa conditio sere omni inter. mittenti febri annexa, unde merito conclunditur, illius sterimoniam in culpa esse. α) Nexus febris cum Obstructione heis satis sat frequens, ct mutua horum morborum successo, ita scilicet, ut febre imprimis per adstringentia intempesti ve adhibita, pro. fligata , oriatur Obstructio, & hac sanata re. deat febris, quod dem0nstrat, biliolum irritamentum ad febrem Creand8M pertinere, &ad intestina essivere debere. Senac hanc biis lis actionem ut solum ci sussicientem inte
250쪽
mittentium cavissum aestimat.' Seoietentus di. 1 positionem nervorum adeo per se essicaeem putat; ego utriusque caussae concursum progeneranda febre necessarium statuo. Declaratio symptomatum intermittentis febris ex allata caussa sequenti modo fieri potest.
1) Frigoris stadium est effectus irritationis nervorum per bilem, quae, etiam sit in primus Vias modo agens, non minus tamen valida censenda est ad motum nervorum untiaverialem citandum, quam alii similes stimuli, e. g. calduli biliarii, e quo ductum cho ledochum permeante & irritante, & frigus,& alios vehementes motus produci, sat cer
ab AEstus relaxatis sub evanescente frigore vasis periphericis, ideoque fortiter per vim cordis praevalentem irruenti , & in vasis adhuc sat tensis, vehementer attrito sangsini adscribendus est, dein sub hoc incipiente aestu bilis e primis viis in sanguinis massam absorbetur, & novum irritamentum febrili motu praebet, frigore enim constricta vasa nihil, sub aestu autem maxime absorbent.