장음표시 사용
251쪽
3J Sudor, nitimum febris stadium, producitur partim per plenariam relaxationem Peripheriae vasorum, partim per ipsos febriles motus , conspirante ii solvente bilis,
quibus humores solvuntur, attenuantur, Sad vias excretorias permeandas aptantur, se
dimentum urinae lateritium haud iniusto biliosae materiae per diuresin ejectae imputatur. 4b A pyrexia febrium evacuationi irrita menti bilioli per sudorem & urinam tribuenda est s) Reversio paroxysmi febrilis e reno-Vata in primis viis collectione bilis ad tantam copiam gradum, ut ad ner UOS Commo
vendos susticiat, derivanda est. 6) Typus febris intermittentis diversus declarari potest.
tudine vel aerimonia, ob quam brevius vel diuturnius requiritur tempus ad codectione ui ejusdem susscienter irritantem, inde lue brevior vel longior apyrexia intelligitur. U E dispositione nervorum varia, minus magisve sensibili, quae ideo minorem majoremve , minus Vel magis diuturnam colle-6tionem irritamenti desiiderat, ut per illud commoveri possit.
252쪽
ortus autem dispositionis fingularis ineorpore ad Abrem intermittentem e0ncipiendam juxta Ba gium, ex hiimiditate aeris,qna nervi relaxati ad irregulares motus disponuntur, quaeque ViX alio modo, qu'm nervorum tonum immutando febrium adeo Reeunda causta esse potest, partim e consuesteudine & singulari habitu ad motus, quos ner-Vi antea citarunt, reproducendos, & demum ex congenita, vel haereditaria teneritudine.& mobilitate nervorum, vi cujus certa individua hac febre corripiuntur, alia tamen li-
Ηaeo est eelebe, rimi Viri de irritamento febrinm intermittentium sententia , quam, si recte assequos, id mihi videtur verosimillimum, in serie caussarum morbis camina intermittentes sebres producentium , aliam nos debere concipere ca'ssam , quasi seisimam,
dispositionem nempe illam singularem nervorum systematis, qua posita proclivitate, febris intermittentis oriturae posbilitas datur ;ut autem illa in actum, ut scholasticorum sermone utar, deducatur, prima aliqua incitans caussa debet accedere Pathologorum causo ocea Malis ), quae eran eorio suo stimulo primum paroxysmum febrilem excitat; quorsum omnis in rebus non naturalibus error
253쪽
247 pertinet. Verum inter illam eamque, quae modo dicta est, primam, alia requiritur intermedia , ex illis primis intercedentibus caussis enata, quae simuΓ vice fungitur, atque lassicientem periodorum febriliKm ratio.
CAUSSAE EXClΤANTES FEBRIUM IN TERMITTENTIUM.
Caussae excitantes, uti ex praecedentibus Patet, innumere ferme sunt, attamen in duas universim classes possunt distribui, quarum rima universales caussas, quibus plures h*mines simul assiciuntur , altera vero , singulares, seu sporadicas caussas complectitur , quae tamen non nisi in connubio cum caussa epidemida febrim inducunt. Vulgaris caussa maxima cum probabilitate, in certa atmos aere humiditate consistit. Talis autem aeris conditio, uti animadvertit L Mng, ortum trahit.
bus, ubi febris intermittens, testante eXperientia, endemicus morbiis est. Simili mo-
254쪽
do ab humidis habitationibus febres intermittentes, praecipue mali moris invitantur. Ex hac caussa milites, qui in noviter exstructo tugurio degebant, in febrem syndopalean inciderunt. ο) Imo perfecte in Xenodochio convalescentes, prima moη nocte a reditu, recidivam passi sunt.
et Ex anni tempore pluviosum tempestatem potissimum secum strente; sic praesertim ver , nec non autumnus huic morbo maxime faVet.
3) Ex ipsius a Eris singulari ' epidum ica
constitutione, vi cujus hae sebres uno prae alio
Ρersonales, & sporadicae cauisse sequenistes potissimum sunt: ib Alimenta corruptibilia, & pravae indolis, uti carnes pingues, imprimis lardiam, pisces pingues, ut salino, praesertim, dum mox post talia ingesta cerevisia, vel potus aquosus bibitur. ab Impuritates primarum viarum lentius vel per diaetae vitia, vel ob debilem conco-etionem generatae ue huc etiam pertinet colluvies humorum pravorum in primis viis, praesertim vero bilis vel c0pia, vel perversa
255쪽
249sa indole, vel utroque peccantis. A bile perniciosae febres, quas ceL Medicus descrip.
sit, potissimum ortae sunt. 3) Caellexiae Variae, ut seorbutus, Venerea labes. &c. ceL Rang a retropulsa scabie intermittentem febrem observavit. G
4b Transpiratio suppres a frequentissima
intermittentium catissa est. Ex hac origineptarimi homines perniciosa intermittente corὰ ripiebantur. a
s) Ab animi affectibus febres intermit Etentes fuisse eXcitatas, supra enarravimus; quatenus scilicet systema hepati cum inde tur.
Hinc tot in m aria intermittentes: I habitationes depress ae , adeoque humidae: et cubandi sub diu consuetudo, aut somnus eorpore male tecto captus ; 3 perfrigeratio frequentior; O repletio. 6b His cauilis singularibus cet Sangdisiositionem singularem ad febrem intermittentem concipiendam, quam eX hoc morbo antea habito contrahi, indubitata probat experientia.
256쪽
An eontagium febris intermittentis ullum sit, dubitat Stomus. Certa vereor, ne medici, qui epidemias intermittentium eon. retiosarum sese observassis affirmant, se ipsos graviter deceperint. Morbis enim epidemiscis . late grassantibus, vel levissima caussa accedens, eundem morbum, universim, quidquid debilitat, in corporibus a generali conititutione immutatis, regnantem morbum a trahit, ut adeo facile sit vitium E demicum Pro eontagioso habere.
METHODUS MUDENDI IN FEBRIsUs. INTERMITTENTIBUS.
Duplex in curandis febribus intermittentibus medendi methodus obtinet, alia pal-hatio , quae, cum non sit in medici pote. state, ut Dbrim sub ipso exordio, jugulet, singulis paroxysmis prospicit; altera eler mentica, eXtra paroXysmos adhibenda , uecaussas morbi, id est ipsam morbum, tollamus. L nigus labrile Meit I) vasorum a. stieam constrictionem, . n sanguinis coagulum: unde omnia reliqua proflisu ut, sellicet sanguinis
257쪽
3 peripheria corporis ad praecordia confluxus
major, ejusque per contra torum Vasorum
angustias immeabilitas ; hine anxietas, pulsus inaequalis, & quae alia inde nascuntur. In isto igitur stadio indicationes obveniunt I la- xandi solida spasti de are fata, et) resolvendi coagulum sanguinis, ulterioremque ejus genesin impediendi. Sublatis enim hisce binis, e etera quoque inde oriunda superantur. Ρroinde indicata in hoe stadio erunt nil nisi potus diluentes, aquosi, tepidi, cum incidentibus salinis resolventibusque saponaceis vegetabilibus misti, e. g. infusa florum sambucii in lissae, chamomille, sol. malvae &ς. Varii in frigore suadent varia. Sunt
clari viri, qui vetant omnem frigore durante potum, quod inde anxietas, inquies major, diuturnitasque efficiatur ; sed perperam, siquidem potus necessitatem solidorum fluidorumque tum conditio abunde docet; modo ne potulenta assumpta frigida sint, aut copiosa simul ac semel. Tune enim Ventrici Ius non nimis repletus diaphragmatis desuen.
sum haud impediet; ae proinde anxietates majores inde oriri neutiquam poterunt. Vel maxime autem a frigido sibi potu moderetur aeger in hoc stadio, ut qui coagulum sanguinis magnopere auget ; unde non raro hypo
258쪽
chondriorum obstructiones se tumi res duri generantur. D. I. de Gilenter Domino affirmaverat, omnes, qui id genus, tumores a febre intermittente relictos, circumferebant, ubi ex iis quaesivisset , num frigidum potum in frigore febrili hauserint, continuo fassos esse, frigide se tum bibisse; inde suos aegros praevie semper monere consuevit, ut ab hoc sibi errore cavorent: ne. minemque, qui morem gusterit, visum a se fuisse, qui tumore isto laborasset. a)Lhrius summopere laudat haustum ex unciis duabus auexi vini, & drachmis duabus lapidum cancrorum, redeunte semper stadio frigoris summendum. Bogbvius eo dum frigus aut horror univ*rsam corporis peripheriam convellit, horum procurari ait, si oleo destillato caryophyllorum epigastrica regio idineatur.
H. Color febrilis vero) rarefacit satagitinem, ab laxat distenditque vasa; qile cum citatiore motu humorum, qui simul hic adest, conjuncta effetunt tenuioris dissipationem, inspisIationem residui, salium & olei ex sangui.
259쪽
guine evolutioiaena , e Xaltationemque , utida humorum ad putredinum dispositio, litis &e. Ρroinde indicationes adsunt, a b rares dii orient sanguinis, vasorumque nimiam diste tionem minuendi; a) humores spissbs, aures, in putredinem pronus, attenuandi, demulcendi , condiendi. Hinc indicationes in stadio isto sunt 1) quies corporis; a) caloris molesti per stragula sensim prudenterque detracta mitigatio; 3 . sanguinis missio , ubi
acerbiores capitis dolores, & mentis alienationes vexant. Ut plane non sint audiendi hi, qui tanquam maXime nocivam eam in intermittentibus rejiciunt; 4 Ρotus acidulus, qualem Vogelius praescripsit; ex aqua communi IV, symipi rubi idaei, & aceti vini staunc. ij. Aut limonada; decoctum hordei cum nitro, & oxymelli simplici &e. Ρotus hi frigidiusculi sumantur , ut & calorem temperent, & sitim fallant. IJL Sudor febrilis denique I) morbi ma-
. teriam, & humores, qui tempore paroxysmi asanitatis legibus degenerarunt, evehit; sed simul et sataguinem parte subtiliori privans, spissat, & 3 vires vitae debilitat. Unde indicationes nascuntur: I) materiae morbosae, ut
facilius expellatur, vehiculum suppeditandi, α subtiliorem sanguinis partem, quae amit
260쪽
titur, substituendi, 3 vires vitae erigendit Ea propter indicata sunt iura carnium cum succo aurentiorum, Vel ptisana, Aut serum iactis vinosum &e. Stragulis vero aggestis, suti diaphoreticis acribu,sudor urgendus non est, ne per sudores elabantur illa, quae retineri debebant, & ne intermittens in continuam vertatur , quod evenisse testatur Sudeulam Ebromnium autem optimus est , si & diu &blande talis sudor exeat; imo potius aucta sit insensibilis perspiratio, quam profusus sudori
Multum litterest, ne hoe stadium sudo.
ris ab aegro negligatur. Bonneeus a narrat de puero I 4 annorum , cui sub tertio pars, xysmo sudor casu quodam supprimebatur. Mox spasmo niaxillae, colli, reliquarumque partium, denique tetauo corripiebatur ; visi a.
rum partium paralysis, apbonos, & per i 4 dies in hoc statu permansit, donee superveniente sebre acuta continua ab his malis liberaretur. Pueri tape difficulter liberantura febribus intermittentibus , quia sudorem non promovent, sed inbibent potius extra lectum exsistendo. b
ab Anna et sepulchel. T. r. p. O SMIι Ratio medendi P. IV. p. p. πε.