장음표시 사용
11쪽
vel obiter mentio insertur, nullo aetatis res eiu habilia ita dispositi: Naassent. Peratae, Sethiarai, Iustinus, Simo. Valentinus cum gemina valentinianorum secta, Secundus, Epiphanes, Ptolemaeus, Marcus ol Colarbasus. Basilides atque Isidorus, Salornilus et Menander, Marcio et Prepo, Carpocrates, Cerinthus, Ebionaei. Theodotus burantinus. Theodotus trapegila, Nicolaitae, Cerdo et Lucianus, Apelles, Docelae, Monuimus, Talianus, Hermogenes, Duartadecimani. Montani scio in duas factiones divisi, Conlinenles. 100liani, Sabellius, Callistiani, Alcibiades et chasalla. Ad haec ne quid operi deesse videretur, salis prolixo agitur de tribus Iudaeorum sectis. Pharisaeorum nempe, Sadducaeorum, Essenorum. Decimo tandem libro auctor universa summatim repelli quae de communibus philosophorum atque haereticorum placilis Oeu rat, ac tum demum sermone ad omnes terrarum incolas conversu unetis se eliristianae professionis magistrum auctoremque praebet.
Vulgulae u eruitis lucubraιiones oceasione huius editionis iue dioersae de opem auctore sensentiae.
Ut primum in vulgus prodiit Philosoplinmenon liber qui lantam haereseologiae lucem aliundere videbatur, mirum n0n tal. complurium eruditorum studia in unum illud opus suisse e versa. Idque eo vel magis quod notabilis quidam in ea lumbratione tractus, sere ut classicum quoddam, alienos a nostra communione homines ad certamen eum catholicis redintegrandum i cessebat. Contendit enim ibi auctor, a Callisto primo poninice imiegritalem primae fidei castitatemque veteris disciplinae labesael ri coepisse. Quae res helerodoxorum nonnullis peropportuna Visa est ad honestandum luendumque suum ab romana communione discidium ; perinde quasi novum hoc vetustatis monimentum priscae huius ecclesiae tenebras discusserit eamque iam inde a lertio seculo christiano in incinam erroris e Versam ostenderit. Diqiligeo by Gorale
12쪽
IIaud longa lanisin praecocis illius triumphi laetitia suit. Non uim deluerunt inter ealbolicos doctissimi viri qui periniquam
schismati ei seriptoris delationem resularunt. Inter hos memorandus venii l. B. Doel linger qui universam illam narrationem particulatim expendit ac rationibus indidem petilis Callisti ponti lieis
innocentiam propugna ili. Tum etiam M. P. Cruice, ad massiblienses insulas nuper merito poemolus, qui callistiani pontificatus laudes ad ersus priscum obloeulorem defendit ductisque ex ipsa obtrectatione consectariis recentium helerodoxorum assumptiones reludit 2. Deniquo l. B. de Rossi eques qui, historico illius narrationis examine iustitulo, rali 0nibus o christiana archaeologia do- promptis absolutissimam Callisti pontificis defensionem elaboravii 3. Longo operosior in auctore designando contra orsia longeque maior sententiarum Variatio fuit. Praetereo prolatas sim opiniones quum primus eiusdem operis liber seorsim a Gronovio vulgatus est. Licet enim fragmentum illud sacile abiudicari potuisset Origeni cuius nomine inscriptum erat, nullo lamen pacto diiudicari poterat cuinam esset auctori tribuendum. Postquam idem opus octo serine melum libris Milterii cura editum est, no a indieia veteribus accedere visa sunt quae lucubrationem illam Origeni alienam esse commonstrarunt. Nam plerique eorum qui huic indagini animum appulerunt, posthabita lilaei praescriptimo, alium atque alium eius operis auctorem existimarunt. Inter hos Jacobius illud liomini latino primus adscripsit ob latinas praecipue locutiones qua0 in eius graeci lato occurrunt έ. Hunc autem censuit suisse
i in periodicis commentariis Berotini editis la die 21 Iunii ad 29 tulitati. I852ὶ praefixo titulo: mussehe Zeitichrist furebrisi liche wiaseuscha t
13쪽
Hippestium a paschali cyelo nolum, eundemque tum a pluribus operibus perillustrem, lum ab alia haereseon resutalione quam Pholius in Bibliotheea descripsit 1. Eidem Hippolyto hane relatali nem Uinxit Christianus Bungeni hoc uno discrepans a Iacobio
quod eam non aliam esse contendit quam memoratam a Pholio
eanonicus Wotas orth qui novis argumentis Iacobii sententiam commendare studuit a. Inter has disceptationes nova quaedam in Anglia prodiit opinio periodicis nescio quibus commenlariis consignata, iuxta quam Caius Zephyrino pontifici aequalis, Philosophumenon auctor habendus esset. Hanc opinionem edito libro lasephus Fesster eonfirmandam suscepit ε. Haud mullo post M. P. Cruice vehementia prompsit indicia quae Tertullianum auelorem designare videntur ὁ: at simul candido lassus est, gravibus sedissicut latibus deterreri quominus in ea opinione tonsistat. Qua de re non aliter parisiense litteratorum Collegium iudicavit, ut alio in opere Cruleius retulit 6.
Has sunt de Philosophumenon auctore propositae hactenus opiniones , quarum ipsa diversilas controversias dissicultatem demonstrat. Praestat igitur momenta singularum expendere, ut statuatur, ea saltem rati o quam quaestionis indoles patitur, quisnam eius operis auctor censeri possit. Sed priusquam id aggredimur, de ipsius operis authentia paucis cognoscere ne graVemur.
1 reor. - cod. CXXI. 2 BlNfEN. - Hippolyιus and his age ... London, 1852.3 Wostds ORTH. - Sι. Hippolytus and the etarek of Rome in the earlier part of the third emivrg. London, 1853. 4 FEMLER. - mber den wahren Versasser des unier dem Titeι philos phumena Origenis jungat errehienen Ner es. Tubingen, 1852.5 CallicE. - eludes fur de noureavit dommenta historiques e runtdea a ι'mvrage rece enι dee reri des Philosophumena. Paris, 1853. 6 Id. - Histoire de rasitae de Rome . . . de Pan. 192 a ran 224. Paris, 1856. - Sententia de Tertulliano huius operis auetore propugnata primum est publice a Iallaberio coram parisiensi litteratorum Collegio, typisque parisiensibus ab eodem viro vulgatus est ea de re commentarius inscripto titulo: Eludes eritiques rur le liere dea Philosophumena, par rabbe Ialla- heri. Paria in I.
14쪽
yeterum testimonia de hae haererem refutatione. Quas Theodoreius de Peralis, de Montanistis, de Preponte, de Monoimo, de Νoelianis, de Callisto altingit, non obscure gignim cant , hanc haereticorum consulationem Theodoreis haud incomperiam suisse l. At consurationis aetatur Theodoretum latuisse videtur. Nam neque illum nominat ubi decerptas indidem nolisias consignat, neque probabilem ullum eius consulasionis auctorem ain pelial ubi praestantiores haereseographos ab se e sullos rece fel 2. Commemorat quidem inter hos Origenem, cuius sorte nomen cyrrhensis Philosophumenon eodex praeserebat. sed is profecto Theodoreius non erat qui latem scribendi modum Origenitribueret. Non poterat quippe non videre hoo in opere vir sagacissimus quod in Parvo labyrintho vidit ac nolavit, esse quidem qui opus illud origenianum dicerent, εed eos eharactere ipso r futuri 3. Hinc est quod neque ad peratigam haeresim, neque adnoelianam, neque ad Monoimi animadvertat, eas fuisse ab Origene refutaris; quamquam notare soleat diligenter, quinam scriptores quamque haeresim 0ppugnarint. Ad haec non amplius quam extremum operis librum Theodor, ius domperium habuisse videtur , vel certe librum proxime praecedenIem penitus ignorasse. Iniecta enim fallisti mensio penes Theodoretum mentionisquo modus, ut merito nolavit Cruicius. planum lacii, prolixiorem auctoris in Callistum declamationem, quique eam conlinet, nonum eius operis librum a Theodoreis lectum non fuisse. Eam haeresim, inquit, posι Noetum propugna-
2 Idem - Ibid. in epist. ad Sporarium. Porro, tametsi haec epistola ne doreis abiudicanda videatur, eius auetor Theodoreti studiosus nihil aliud egit limam ut indieatos a Theodorelo sontes eum side inibi recenseret. a Idem - Ibid. II, 5.
15쪽
οiι Callistus. ei ipse doymatis impietati additumenta quaedum commentus i. duae mentionis ratio perspicue significal, Callistum tanquam obscuri nominis haereticum specialum ab eo fuisse: praesertim quum nullus alter, excepto scriptore Philosophumenon, Callistum inter haereticos recensuerit. Non legit igitur cyrrhensis haereseographus nonum eum librum, unde prosecto Intellexisset agi heio de elarissimo illo ponti sieo ac martyre qui celebe rimo Urbis hypogaeo nomen indiderat. Ad haec quum ipse in illa
haereseon conlulatione legisset, Mylum indurisse haeresim eae Epigono quodam ad Cleomenem transgressam 2, sic ea voeabula . sumpsit ut scriberet, Rodium. . . instaurasse haeresim quam
gonus quissim ... primus ediderat a. Atqui si legisset in superim re libro susiorem de illa haerest tractationem. lntellexisset prose-elo Int selle mellingerus 4 ad erili , Nostium in ea serie primum. Epigonum secundnm, Cleomenem tertium exstilisso. Igilnr decimus dumtaxat Philosophumenon liber, qui lotius operis epihi s st, fidemque minus, quam hic noster, allato exesust a Theodorelo lectus est. Praetor Theodoretum inter Veleres unus est Photius qui hanc haereseon resulationem Origenis nomine ac Labyrinthi litulo inscriptam fortasse vidit. Quod enim auctor Philosophumenon adealcem operis testatur, se esse seriptorem operis De nniserti essentia , idipsum, teste Phollo O, scriptor Labyrinthi extremo in
opere tonsignaverat. Neque lituli diversitas ossicit, quando tanta in codicibus reperiatur litulorum variatio. praesertim quum de avni sis ac male multatis librorum Damoniis agitur. Non enim censendum est. lntegrum hoc opus notatione dignissimum Photh, patuisse, quin ipse quidquam in romanos episcopos ab auctore perstrictos animadverteret. Censuerim potius, postremum dun- laxat librum a pholio lectum fuisse. cui proinde libro tanquam
16쪽
per se cohaerenti librarius litulum sererat ex eiusdem libri exordio potitum. Νamquo initio eius libri scribit auctor Philosophumenon: Labyrinthum haereseon haud per violentium perfringenter. as sola refutatisne ac veritatis virtute dissolventes ad ueritatis demonstrationem progredimur i. duas verba licet ad superiores libros respiciant ac dissolutum haereseon Labyrinthum significent avulsis tamen aut deperditis iisdem libris facile potuerunt ad unicum hunc librum referri. igitur neque Theodoretus neque Pholius ne lud alius ullus, cuius scripta supersint, primos novem Philosophumenon libros vidit. quorum nonus notabilem illam de Callistis helerodoxo relationem continet. Inde suspicari quis posset, invidiosam narrationem πω ri celeroquin antiquo per fraudem a recentiori manu adsutam sulf-so. Oporae igitur prelium est . ubi externa desunt argumenta. ex internis indiciis argumenta promero quibus doli mali suspicio teleonfirmetur vel amoveatur. Quum tamen id accuratiorem poscat indaginem. commodius in sequens tommentarii eaput traminetur.
Ceria retustatis indicia huic operi innexa suspieionem eo teli is eriludunt. incomperio adhue operis auctore, non alia postulari potest a stientiae demonstratio quam quae ostendat opus illud ea prursus aetalo seriplum eme quam scriptor praetendit. duum vero hic di-
subnectere eiusdem generis exemplum quod a Mabillonio his verbis reser-lur. Cum bibliotheeae Altae emis indiem revolveremus, oeeurrit in illo indire Ciceronis liber da Republica. Ilieo ex tiliat animus, Delo titulo prooesari operis quod iamdudum erridiue ereditur. Sed brere gaudium fuit. cum, viso codice, adrertimus, hoc opus nihil aliud esse quam Philippieum primam Ciceronis, quae ab his verbia sneipite Antequam de Republiea. Pa-
17쪽
serie affirmel, se Callisti primi pontificis aequalem fuisse. idem quo non obscure significet, go scribere aliquanto post illius pon-liscis obitum, eo speclaro debet nostra declaratio ut intelligatur opus illud lenio seculo vertente elaboratum fuisse. Quod dum praestamus, illud ob oculos versari debet, consteliones et fraudes exceptionum loco habendas esse, quibus proinde confirmandis assirmantia requiruntur indicia, excludendis negantia plane sussciunt. Iam vero recens quilibet scriptor, qui serio conseium ab soopus prisco auctori supponere studeat, caulo admodum incedat necesse est alque ila sere, ut neque nimis in aperiam vetuli planiciem exspatietur, neque leviora quaeque adiuncta rerum alli gat, neque in interiora quaestionum imprudens ingrediatur. Id ni sedulo curaverit, fieri vix potest ut nuspiam ementitae aetali co tradicens ne minimam quidem relegendae fraudi ansam praebeat. Atqui auctor Philosophumenon amplissimum imprimisque varium scribendi campum ingressus penitiora quaeque ae minutiora multiplicis historiae capita sidenter tractat, haereseologiam universam audacter deeurrit, Melesiasticis etiam coni Versiis immoratur, nec lamen ullum sequioris aevi vestigium sive in diversiculis sive in universo itinere relinquit. Do doctrina porro et disciplina Ecclesilao controversias non al- tingit alias quam quae tertio vertente seculo agebantur: quod col- talis cum hoc opere disputationibus Tertulliani facile apparet. In his autem ne ulla quidem vocula illi excidit, quac recensiori aetale primum sonuerit, nedum leve quodvis indicium illius explica-llonis quam serius occasione haereseon christiana dogmata vel imstituta nacta sunt. Speciminis ergo unum notabo disceptationis caput in quo posterioris temporis nota deprehendi facile potuisset. Exploratum est, prioribus tribus Ecclesiae seculis scriptores graecos Voce quidem in risOως designasse quod proprium mi, Vocabulo autem quod commune est in divina Triniolo. duae vocabula quum Latini haud salis distinguerent, ob inopiam linguae alterum appellatione personae, alterum essentiae vel naturae significarunt 1. Ex eo discrimine dissensiones ortae sunt seculo
18쪽
quarto: quum hinc quidem Latinorum aliqui censerent, professione plurium liyposlamon vel naturae divisionem esserri vel naturarum plurali talem, inde vero nonnulli e Gnaecis putarent. perS0nae Vocabulo, quo simplex quandoque lanelio Significatur . non salis exhiberi subsistentiam 1. Igitur in disputationibus de augusta Trinitale qui deinde exclusum omnino fabellismum voluero inter Latin . vel tres hypostases professi sunt Vel tres personas perseelus ei subsistentes. Porro heic scriptorem babemus natione latinum qui lamen Graecos praesertim attinuitur , quique adeo sabelliani erroris inimicus est ut in contrarium errorem lapsus ideatur. 0uam facile fuisset serioris aevi seriptori callistianam fidem punomine suspectam reddere quod etsi Callistus plures diceret per-Sonas, nihilo secius unicam hypostasim admittereti Al nihil tale pruinii auctor ubi sabellianam haeresim Callislo astingit. Imo vero in ea eriminatione non alio quam τρια-υ spei 3onue nomine distinguit hypostases divinae Trinitalis. Ait enim reserens Callisti doctrinam 2: Qui esι in ipso, nimirum in homine christo, Paler rumpiam carnem deificavit, eum sibi imgens, et feeit unum ita ut roeetur Paler et Filius, unus Deus. Itque hoc, quum rituna persona i non polge esse duas ... Mn enim vult dicere...uniam rase personam, cet. Sed ne sim nimius, conserat quisque
dogmalios auctoris sermulas cum loculi 0nibus per ea temp0ra usitatis: nullam reperiet cui gemina vel similis apud antiquiores vel aequales, Iustinum, Irenaeum, Hippolytum, Tertullianum
0 d allinei ad haereseologiam, prosiletur ipso plus semel, Seneque ullam haeretic0rum sectam neque errorem ullum notatu dignum sine animadversione praetermissurum. Et sane inter plurimos haereticos ab eo recensitos aliqui etiam reseruntur qu0rum
19쪽
nulla mentio aut vix aliqua apud veteres occurrit. Sed in illo hae- reli 0rum atque haereseon censu, quo non alius senior ante Epiphanium reperitur, nulla Habitur auctori mentio heleroduxi coetus , nulla erroris qui medio seculo tertio posterior Heril. Duodenim tamdiu ante ni caenam synodum quartadecimanos haeretieis accenseat, id seriptori consentaneum est qui beatum imulificem Victorem idcirco extollit ut eius deprimat successores, quique Summi sacerdotis munia proscriptione omnium ab se dissidentium exercere studet. Celerum conlatis auctoris relationibus cum aequalium aut paullo rerentiorum haereseographorum scriptis, plano perspicitur nonnullos haereseologiae sontes aeque ipsi atque aliis patuisse, quamquam auctor tum ex his pleniore haustu lum ex
aliis haereseologi eas nolitias ceperit. Si quid porro heio distinctius
Oxpressum legitur, id nuspiam vetustioribus repugnat, imo vero quandoque subobscuras Ieterum memorias illusinat. Exemplo sint
quae apud auctorem de Noeli aetato deque Sabellii primordiis reseruntur. Ex eius relatione essicitur, aliquanto ante Zephyrinum yonliseem haeresim oelianam in Asia prodiisse: quod ab Epiphanii chronolaxi dissidet, sed cum vetustioribus Tertulliani atque Hippolyti memoriis consentit. Alter enim illam haeresim cum nova Montani prophetia natam indicat, alter autem, qui fuit Ironaei discipulus, Noelum vixisse assii mal haud multo anto quam ipse eonaea n limani haeresim scriberet 1. De Sabellio vix qui Gquam langil in historia Eusebius, allata dumtaxat alexandrini Dionysii epistola quae paullo post medium seculum tertium de
sabelliano motu nuper coorto cogn0minem romanum praesulem
admonuit Eusebiani episcopi in sua epistola synodica pseudo- sardicensi obiter notant, Sabellium Romae damnatum fuisse δ: quod Tillemonito parum credibile visum est. Philas trius atque Augustinus, eum suisse Noeli discipulum, prodidere 4. Haec autem
20쪽
dissita in speciem at tuo pugnantia componi nequeunt adhibita Epi-plianti chronolaxi quae priseorum testimoniis repugnat pulcre lamen eohaerent eum auctoris narratione quae Sabellium exhibolinchoato seculo inrito Romae commorantem, dum Cleomenes quidam nodlianae scholae ibidem praeesset, eumdemquo Romao a Callislo pontifice condemnatum refert. nis accedunt alia vetustatis indicia. El primo quidem qui dauctor, qui Romae diu versalus videri vuli nee procul ab eadem urbe episcopatu iungens, graeco scribal eiusque plane generis graeci tale utatur quae per eam aetatem n0stralibus graece scribentibus usitata suil. - Deinde . quod animum adeo exulceratum gerat calli0licisque insensum. et nihilominus cerium quemdam in calumniando modum servet. duae nimirum calumniandi parciliis demonstrat, aetatis eum propinquitate suisse prohibilum quominus impune modum omnem in obloquendo excederet. - Denique idem ille liber. qui vocari serie in suspicionem posset, reconditiores eius taxi memorias iam aceurale, in eumque modum altiu-git ut eiusdem prorsus aetatis hominem reserat ac propemodum sonel: quod in historica eius libri recognitione l. R. eques de Rossi ad liquidum demonstravit. Pauea quaedam ad specimen commemoriabo. - Reseri auctor, Callistum adhue adulescentem fuisse famulum Carpophori cuiusdam christiani qui erat e domo Caesaris. Siquid heie ex arbitrio conscium censeri posset. id profecto esset privati hominis nomen quod obiter in ea narratione memoratur. Sed laudatus modo archaeolagus monuit, se christianam habere inscriptionem in suas seliedas relatam qua Carpophorus quidam M. Aurelii liberius nominatur. - 0uae ab auctore nos intur de Fufeiani animadversi me in Callislum. apprime consentanea sunt Severitali illius praesecti 1. legique necdum antiquatae do puniendis iis qui christianae professionis quasi erimine delati suissent 2. Congruit narrationis contextus eum anno quo FuscianuS praeseciu-