Ioannis Baptistae Donati, ... Apparatus medicus, Ex Hippocrate, Galenoque descriptus in cuius prima parte affectuum, & sedium affectarum iudicia, morborum differentiae, mores, magnitudo, & causae continentur. In secunda, in futurum praesagiendi, cura

141쪽

cta. Secunda est virium robur: tertia est totius corporis habitudo: quarta est anni tempus: quinta est regio: sexta est victus ratio praecedens: septima,consuetudo: octaua exercitiorum usus: nona CX-ςretiones consuetae: decima est, si aeger tenuior est, aut plenior. Vndecimam ex Hippocrate adiungo, morbi magnitudinem. Vbi igitur adesse viderimus plenitudinis signa,& vires sustinebunt,intemtionis aflectu audacter venam incidito:& eo magis, si inflammationis suspitione malum nobis iniiceret. Illud autem perpetuum non est, quod ubi plenitudo adsit, illico sanguis mittendus sit: accidit enim aliquando ut crudus humor intus inclusus sit: qua in re perpendendu,quid vires sustinere queant, quantum humoris sit coaceruatum. Verum non hoc solum,sed etiam tempus in quo mittatur sanguis. Etenim si hybernum fuerit, aut regio frigida,aut corporis temperamentum frigidius,sanguinis detractione pati non poterit. Eadem sanguinis detractione optime succurritur ineunte Vere iis, qui sputo sanguinis edito,& malo finito, ea thor

142쪽

ea thoracis & pulmonis constitutione prςditi sunt,ut si in eam parte pluscu Iuni

Concurrerit humoris,protinus aut venarum ora rupta, aut reserata sanguinem

fundant. Eadem ratio est eorum, qui in comitialem morbum, aut apo ex iami solent statis quibusdam temporibus in-Cidere:& eorum,quos quotannis aut peripneumonia, aut pleuritis, aut angina solet inuadere. Idem obseruandum est, si haemorrhoides no fluant, aut impori

u ηαρ δε nὰ curate sint.Hoc remedio si usi fuissent illi medici,quibus Alcippus traditus fuerat, neque laesa ei unquam mens fuisset, neq; febre laborasset acuta. Quare illiud generatim intelligendum est, quod quos

Mngulo quoque anno, Vel aestate, vel ineunte vere , morbi ex plenitudine occupant , illud idem experiri remedium v tus non est. Sanguinis quoque detractionem requirunt inflammationes,erisype- lata, & huiuscemodi morbi,qui ex matzriae concursu gignuntur. Oculorum pra terea morbos, podagra, artheticam, mClancholicam assectione,aut medicamentis,aut venet sectione curabis,prout ratio

morbi

143쪽

morbi postulabit. Porro venae sectio non selum cum utriusque generis plenitudo sit, sed etia cum nulla adsit initio inflammationis, quae ex plaga dolore, & partiuimbecillitate excitatur, summopere prodes :& si magnus morbus in metu sit, sanguis quoque detrahendus, quamuis plenitudinis signa nulla obseruauerim':

habita tantum ratione aetatis, tempestatis,& virium. Totam aute missionis sanguinis rationem in tres aliquando retulerunt indicationes: morbi magnitudinem,uires,& qtatem.Pueris vero & senibus mitti non debere,nouu non est. Vidi tamen bonos medicos homini, qui sexagintaquinque annos excesserat, sanguis

in magno morbo ut emitteretur Curasse,

aegrumque liberasse. Pueris vero post septennium in magnis morbis, S haud viribus imbecillibus mittitur quoque fanguis. Cognovi ego multos haud postremos medicos, qui & ante septennium in morbis periculosis pueris venam inciderunt : quae res tantum abest ut nocuerit,

144쪽

5 morbi magnitudo postulat. Qi d si

quis pro ratione morbi sanguinem profluere suerit,& foetum& mulierem i

gulabit. Quibus sanguinis detractione

opus est,nisi si aut quaedam Ciborum Corruptio, aut eorumdem tarda concoctio adsit, aut quod cibi in ventriculo Contineantur, incidenda vena est. Neque Nero in hac re efficienda, dies nobis aut CX-pectandi,aut numeradi sunt: verum hoc auxilium obseruationibus iam dictis adhibitis nunquam non tutum ab omnibus

est habitum. Si febris tamen Vehemens

Vrgeat, expectanda eius remisso est, siue noctu, siue interdiu futurast. In doloribus quoque vehementius infestantibus, aut in inflammationibus eorum remisisionem quoque obseruare oportet. Quod si nihil horum obstiterit, mane cum aeger experrectus est,& horam vigilauerit,tuc sectionis Venae tepus opportunissimum est. Si venam auersionis causa incidas, odirecto partium,ad quas sanguinis Copia Confluet,mit endus est.Contia si quis fecerit,nihil iuvabit.Αfiecto liene,vena illa

incid

145쪽

incidenda est, quae inter medium & annularem digitum sinistrae manus continetur. Pleuriticis missio sanguinis e dia recto laborantis lateris adhibenda est.In

oculoru morbis,angina humeralis Vocata inciditur. At septo transuerso,iecore,

liene, vetriculo laborate inferior. Quod si hae obscuriores fuerint, ad aliquam CXmediis decurredum est. Quibus aute Via res infirmae sunt,illis si tantum sanguinis detrahas, quantum postulabit morbus, liquido aegrotantes praecipitabis: idcir-CO iterum, ac tertio mittendus est. Sunt

etiam morbi,in quibus usque ad animi defectu ducendus est sanguis, quos nihil opus est. hic discriminatim ponere: cum

hinC Capita tantum rerum sint capiada, nihil praeterea. Humores Vero in purgatione evocamus,aut praeseruationis, aut euacuationis ratione. Quibus Vero medicamelum conuenit, hos Vere, aut Autumno purgare oportet. Quos ergo autra,aut articularis morbus,aut scar at lepra,aut elephantiasis,aut Cancer,aut impetigines,aut melancholia inuaserunt,tiis medicamentum potui dare Κ conu

146쪽

i 6 IO AN. BAPT. DON. Conuenit.Sanis vero mirifice nocent: ab

illis enim imbecilliores redduntur,Colli-

ni. quantur, convelluntur. Deiectiones at thor λ3- tem non multitudine aestimandae sunt:

sed considerandum si talia excernantur, qualia oportet, SI aegri facile sustineant. coart. J. χgri vero facile ferre solent, si deiectio- qin' 'i' nes neq. tanguinem admistum habeant, i= neque spumosae sint, neque animae defectum afferat, neq; aegro Vllam exhibeant molestia. Eadem vero nos respicere debere in purgationibus , atq; in fanguinis detractione omnibus manifestu esse arbitror. Quae validiores vires postulant, atque ipsa sanguinis missio,quoniam medicameta vires frangunt, Corpora inter turbant, atque tandem Venenosa qualitate prςdita sunt. Quocirca si vires haud

erunt validiorcs,perEpicrasim tentanda Crit euacuatio. Ea enim quae antea nobis non semel totum effundendum esse sanguinem ostendebant, eadem nunc in deiectionibus medica nactis petendis respicienda sunt. Praebendi medicamentum tempus est,Cum venter ieiunus est. In iis' morbis quos febris consequitur,remissio expect

147쪽

MEDIC. APPARATV s. 147 expectanda est. Tunc autem detrahendi maxime sunt humores in acutis morbis, cum diffunduntur,aut cum turget:quod Primo A- optime dispicies, cum videbis humores μπ τὴ modo hunc, modo illum locum in Corpore Occupare. Tunc vero uno in loco consistere eos non posse cognosces, cum modo in hac, modo in illa Corporis parte dolores excitabunt. Ventres purgare Quinti δε Oportet in morbis, cum matura fuerint. ' - μιPer deiectionem quidem illos excernere debemus, cum primum humores constitisse in inferiori vcire nouerimus. Quod intelligemus, si neque anxij erunt aegri,si capite minime grauati, si febris calor infractus, aut post accessiones cessarit. Ad Vomitum vero confugiedum in accessionibus, si anxij erunt aegri, si caput dolebit, si vehementius vexabuntur. Medi- arm is

camenta non praebebimus, nili si Vrina par 3. aut nebulosa,aut crassa feratur,aut Carteri humores concocti fuerint. Quod sinuis descendat,& natura nondum cΟ-Drr.37.ctionem molita sit, collyrium in aluo inde mus , Cum grauitatis sensus in lumbis excitabitur,aut cum spiritum male olen-

148쪽

i 8 IO AN. B AP T. Domtem reddet altius. Haec ego breuiter exHippocrate, quae alij aut assequi non p xuς runt, aut certe non scripserunt. Ad locum aute spectabimus, si quo loco materiae coitus factus est, Δί per quem Quocari potest considerauerimus:quam rem

tenebimus, si positum partiu & figuram

perpenderimus, de quibus egimu s, Cum de indicationibus disseruimus. Materia vero aut facile potest excerni, aut non,

aut concocta est,aut non,aut emitti Commodius potest per ventre, vesicam, asperam arteriam, gul m, quam aliqua alia via. Hactenus de materia,quq iam genita est, & in locum confluxit. Nunc conseques est ut de illa agamus,quae locum occupauit,& in membro inhaeret, Haec autem aut euocabitur, aut auertetur, aut repelletur. Euocabitur autem aut sudore, aut Vrina, aut Vomitu, aut transpiratione, aut per ventrem, aut denique sve Uno Verbo concludam)via tutiori aliqua expelletur. Quae via, & meatus ex suis indicationibus a nobis suo loco traditis facile cognosci possu ni.Potest etiam materia reprimi astringentibus & refrige

rantib

149쪽

MEDrc. APPARATV s. I 'rantibus medicamentis,quibus quaedam eius fit avenio,vel potius extractio. Auertemus auteni aut derivando , aut reuellendo. Auersio enim genus est revulsionis & derivationis) sed reuulsio fit ex locis oppositis. De riuatio si ex vicinis, quod ab Hippoc. lib. de humorib. tradi- τὰ . . . tum est. Reuulsio materiae, quae uno in μηρlis loco inclusa est, minime couenit, sed derivatio : illa uti decet,quando humor Vehementius fertur.Repellentia Vero Vsum pabimus in morborum principiis: qua in re illud maxime animaduertendu, quod materia illa, quae erumpit in partem aliquam, si nec copia grauat, nec qualitatClaedit,tunc auertere, reprimereque recte possumus adstrictis, refrigeratisque illis particulis, quae ante locum affectum positae sunt. Etenim σεν μου τα ' Hi, G tρ δε iubebat Hippocrates. Sin Vero vitiolus succus abundat, vel in toto corpore, Vel in aliqua eius particula,materiam corrigere,& mollire debemus. Nam aliquando humorum concoctiones expectandae

sunt,quod Sc admonuit Hippocrates.Sin id humoris culpa accidere non poterit, γ'

150쪽

iso IO AN. ΒΑΡΤ. DON. medicamentis illam extrahemus. Antea de materia quae iam genita est, de locum . occupauit verba fecimus: Nunc quo pacto curationis consilium ad locum dirigatur , breuiter aperiendum est. Locus autem, ex quo materia profluit, aut dignitate caeteris antecellit, aut non. Si ea in qua materia fertur,neq; potior,neque nobilior sit particula,ad eam quae mittit, reuellenda est. Sin inter eas habetur,quae primum dignitatis locum teneant, a babus simul cosulendum, ei semper par ticulae succurrendo, quae materiae transitum praebuit. Hoc autem praestare Unusquisque facile poterit duobus modis

si omnes aditus, qui a natura sunt, arte aperiatur, Ut materia possit commodius saeto de dissipari, quemadmodum docuit Hip- , . pocrate S, Cum in ad medicam artem maxime partinere tradidit,&si omnes corporis partes ad bonam habitudinem perducet, maximeque si ad locum affectum respiciat.Respiciet autem,si prohibebit , ne locus attrahat, ne recipiat, ne praebeat exitum. Ne locus attrahat,prohibebimus,& dolori occurrendo,si is VC-hement