장음표시 사용
441쪽
monumenta; sed qua de causa hujus rei meminerit, non intelligo. Nostris temporibus quoque monasteria diruta sunt in silvisci num idcirco posteri credent nos silvis, nec urbi-hus inhabitasse Postremo Cl. Hauere eadem vestigia premit, quibus ante ingressus est, putatque argumento quam optimo urbes eversas esse, quum objiciat eas nullibi a Caesare civitatis vel municipii appellatione insignitas reperiri.
Nobis, ne eadem semper recantemus, de civitate tacendum est, non item de municipio Μiror tamen viro summae doctrinae, apud Gallos nondum subactos desiderari constitutionem omnino romanam. Quis risum teneret, si
apud Turcas eosdem magistratus quaereremus quam apud nos si verbi gratia Constantinopoli vel Taurini diceremus adesse perinde ac Parisiis vel Argentorati, quos vocamus matres, ad inu, conseiure municipatiaest Nunquam mihi
persuasum erit, doctum adversarium nostrum sub muri
ci si appellatione moenia et aedificia intellexisse, quamvis idem de ciuitate secerit. Attamen illum nihil de sententia deturbat, qui se viae jam accingit, Caesarem per universam Galliam de oppido
ad oppidum secuturus, ut ea ad nudum everrat. Prima castra ad Noviodunum ponit, et bellicum sic canit Cesar enim dans D Misson is est a renae que 'oppidum dece pautam et Noviodunum tauriri, et ne contenais personne ur te defendres ainsituli potωati s 'en -- Parre an resist nces misci remis crete e edi lonauci demam Cependant les habitantiae Soisson is,aMertis v progres des Cesar, inren pendant a uis occuper cet oppidum et a multimis ab refugia. Quot
verba tot sere errores Cl. Dulaure causam praeterit, cur
Caesar aggressionem in crastinam diem distulerit, eumque inducit, ut virum ingenii levis, qui rationis expers diceret: Istius negotii me hodie taedet jam advesperascit cras quum dormiero, ad oppugnationem incumbemusci Caesar
442쪽
nullo modo dicit, suisse Noviodunum vacuum, sed a mn ab defensoribus, ut expresse addit. Eodem sensu apud nos poetarum princeps Mithridatem exhibuit, Bomae ruinam cum filiis meditantem
Neque repentino animi impetu Caesar aggressionem distulit imo expugnationis periculum secerat: a Sed propter latitudinem fossae murique altitudinem paucis defendentibus expugnare non potuit. vmanifestum est praesidium quamvis paucis constans, natura loci fietum, sustinuisse Romanorum impetum Caesarem contra machinas arcessivisse, quibus rem meliori successu susciperet: a Vineas agere, quaeque ad oppugnationem usui erant, comparare coepit, nsed noctu Chic praecipue sensum turbat Cl. Dulati Joppido defensores subveniunt, quod Caesar ita exprimit: Interim omnis ex fuga Suessionum multitudo in oppidum proxima nocte convenit nil mi re sub his verbis agricolas intelligit, Omnemque imbellem turbam, qua imterpretatione nihil sallacius est. Interpres graecus reddiderat: Π- το - Σουεο- - πλῆθος ἐκ πιπηυρος' ἐπινου ra
Belgas magno praelio fuderat, cui adsuerant Suessiones. Verba itaque ex iuga, regi ad pugnam pertinent, et ad milites fugatos videris paragraphum 1 libri II).
Fecerant enim Suessiones, quod semper moris fuit, praesidia imminuerant, ut hosti majoribus copiis obviam irent: et nunc accepta clade, sese in quaecunque proxima oppida recipiunt. Adversarius noster quum ad Noviodunum repulsam passus sit, citato itinere Venetorum urbem petit a Veneti de adventu Caesaris certiores facti, oppida muniunt,rumentum ex agris in oppida comportant v Nihil mirum IV. 8
443쪽
sane; idem facimus et nos, Vocamusque a roseisionner et armercies places fortes Hoc tamen Cl. Dulaures aliter interpretatur, opinaturque in Venetorum oppidis neque,
ros, neque frumentum anteRomanorum adventum exstitisse.
Profecto posteri, dummodo pari ingenio praediti nascantur,poractis sere mille annis, si rationes inveniant procuratorum commeatui praepositorum, nulla dubitatione declarabunt, Oguntii et Argentorati superiori bello, neque cives, neque frumentum fuisse constare enim repertis praepositorum rationibus, et Viros et Virorum quotidianum victum, tum primum, quum jam hostis oppugnationem minitaretur, invectos esse Verum Veneti, quorum nunc domos tuemur quum erudito Dulaum scopas dissolvamus), duplici consilio frumentum comportabant, ut ipse legere potuisset paulo supra: si Neque nostros exercitus propter frumenti inopiam diutius apud se morari confidebant B Caeterum Venetorum oppida a Dione vocantur : Ιόλεις ἐπ' ερυ ia, χωριιμ δρυμώαι. Nunc ad Senones iter tendit Caesar, lib. VI, cap. 4, ait: ii Acco jubet in oppida multitudinem convenires conantibus, priusquam id eme posset, adesse Romanos nuntiatur: necessario sententia desistunt, legatosque deprecandi causa ad Caesarem mittunt. v Idem sere Biturigibus accidit, ut notat Cl. Dii ure remi sine timore ullo rura colentes prius ab equitatu opprimuntur, quam confugere in oppida possint v Leta fortere es etaient dono iuriis' hieranti et de defenseum Mant arripe de Penn i, piasque, Drs,'unes atramque impreMue elles Epr entent pascia
pa meme labrine de te a te r. Constat, neque negari potest, his oppidis defensores desuisse Caesar praeter opinionem Senonum et Biturigum venerat, re ut etiam illud vulgare incursionis signum hostium, quod incendiis aedifi-
444쪽
ciorum intelligi consuevit, Caesaris id esset interdicto sublatum . Utrum agricolae caeteraque imbellis turba in oppida confugerint nec ne parum resere. Nullus est qui hac de causa audeat negare, absuisse antea, qui ibi habitarent tuto, secundum Varronis verba am laudata Sin minus, eadem insulsitate laborat, quam qui assereret, nos Lutetia excidisse paucis abhinc annis, quum Vicorum antis Gonesse et Romamoille, aliorumque incolas, viros et mulieres promiscue, intra urbis moenia reciperemus advolantibus Cosacis. Atuatici, quum Nerviis opem laturi essent, de eorum clade certiores facti, jam ut propriae saluti consulant, castella oppidaque deserunt, suaque omnia in unum oppidum egregie natura munitum conserunt. Cl. Dul Mes iterum haec sibi argumento sumpsit ejus tamen interpretationiversionem graecam antepono et*λexo tori: τες, hoc idem
est quam praesidia educere; τ DESERTIs enim non absolute dictum Sermo est de exercitu qui Nerviis auxilio venerat. Idem exercitus est, qui praesidiis omnibus deductis, unum oppidum defendit; neque id me movet, quod sua omnia ibi conserant. Semper enim moris suit, ut pretiosissima quaeque hoc modo ab hostium cupiditate servarentur. At Cl. Dula re iterum in Venetos infesto agmine ruit: Cesar, Disant ligustre ara Venetra, , ara de plusseu s oppida, et declara qu'u 'en retirat aucunaoanta , frustra tantum laborem sumi parce que les Venetes Mandon sent seu MNETESSES, E Prenaientia fuite; et quin s 'en e Grant, illae parvenit ni a les reter ni memea leur mire. Cur haec dixerit Caesar, satis
liquet Veneti enim classi praecipue studebant quo facto,
ipse statuit classem exSpectanda m. l. Dulatim exclamat:
Qui fieri potest, ut oppidorum occupatio victis nihil damni
attulerit, qui ne repugnaverunt quidem Primum respondeo, Caesarem dicere expresse s idi cutis, unde concludi potest oppida, priusquam caperentur, fuisse defensa.
445쪽
Deinde id tibi notes velim, romanum ducem Scripsisse, ut imperatorem decebat, qui nihil inter damna recenseret, nisi hostium vires acultatesque minueret. Dijudicantur apud sarem et commoda et incommoda, prout de victoria, aut clade decernunt. Cl. minure hibernorum a Caesare in oppido Bibracta et Genabo peractorum nullam habet rationem : amiemare verit ibi nec ne non refert. Patuit certe illi deambulatio quocunque versus Voluptas traheret, Dullum enim aediis ficium obstabat s Credideris adyersarium nostrum nunquam legisse libri septimi paragraphur 4 , ubi de
Aristio iter ad legionem laciente narratur, simulque me-inorantur Romani, qui negotiandi causa Cabilloni erant, et eadem de causa aderant quoque Genabi Num opinatus est sorte Romanos inter se invicem emisse, et rursus Vendidisse, qui continuo adfirmet abillonum et Genabum vacua suisse)Sed quaeritur, quo tandem modo Carnutes surtii ingressi sint, si eorum nullus intus habitasset si nemo eorum, neque quisquam nisi Romanus praesto suisset ad signum dandum : Carnutes enim, ut ait Caesar, dato. Igno Genabum concurrunt, et interpro graecu απο
Non solicius elegit Cl. Dulcius E exemplum de pere
dorige Noviodunum capientes Lib. VII, S 55 .
Sequuti sumus Cl. Dulcium de vestigio sere ad vestigium, et jam satis Galliam peragraVimus nunc Superest, utili explicandis Caesaris quibusdam locis, illum refellamus. Libro VI, S ait Caesar ud Gallia, non solum in omnibus civitatibus atque pagis partibusque, sed paeneotiam in singulis domibus actiones sunt. Audi nunc, amice lector, quid ex his laciat Cl. Dulaure: Par te territoire de cha ueriation de la Gaulei civitas),ptir es Ders cantonidon chaque terrisotro et ait compose pagi), a les artio de chacuu de e cantons
446쪽
spartes), parcios uisons qui se trouolent dans chacunia res cantons domus), Cesar a sum designer P ι--rsalite de la population, a totalite et les parties subia risera des toto Mili x habites che les Gaulcis dans celle numeration ira oppida ne Sont ρωint compris Onu trouomarusum expressio qui signis, uno illo: Π non cxistati dono pas chra rapeuples, et les oppida n etaint nc pas densiouae ordinatres 'habitation. His pronunciatis magnopere exsultat, quasi aedificio jam culmen imposuisset. Vox domus illum mirum in modum decepit non reputavit enim hoc loco aliud quidpiam esse, de quo sermo est, quam aedes et hic de familia praecipue agi, ut etiamnum de proceribus dicimus, limison forasn onono, vel aliter quum de familia minus illusti loquamur; 'est une honne maison nec idcirco tectum parietemve designamus. De politica significatione orborum agit Caesar: civitas quid sit jam declaravimus pagus
regionis certum tractum denotat, unde apud nos pay derivatur. Non crat itaque quod Cl. Didauro de hac pii blica rerum serie, subito ad seriem locorum habitationi in- Servientium transiliret, confunderetque verbi donitu signi .ficationes diversas. Nec mirum, si inter tot tantosque saltus delapsus est Fatetur tamen fieri posse, ut morosiore quidam viri et difficilioris ingenii, hisce minus contenti putarent agricolas, qui in oppida confugerint, ibi ab oppidanis
civibus receptos fuisse; quem errorem ut sanet, Critognn-
tum arcessit in Alesia suadentem, ut idem sacerent quod in ores, qui simili inopia subacti, eorum corporibus, qui aetate inutiles ad hellum videbantur, vitam toleraverint is Hinc Cl. Dulavre concludit adfuisse universam gentem quasi I xxx millibus tantum constiterit, aut quasi universu gente ad senes quosdam devorandos opus fuerit.
Lib. vii S 4 Caesar Eduis beneficia in memoriam
revocat, si quos et quam humiles accepisset compulsos in
447쪽
oppida, inultatos agris, omnibus ereptis copiis, etc. etc., et quam in fortunam, quamque in amplitudinem deduxisset, ut non solum in pristinum statum, sed, etc. Cl. Dii ure everbis compulsos in oppida, concludit Eduos omnes, δημεὶ inclusos fuisse, et ait u Si ira oppida ussent ete desdem res C ar aures, ii mis au ranides calamis publiques le heram de les habuerρ Cesar se ferai -i auun merite aures de vivens de les amis hie cesserps semil-iapas ridicul a in homine qui s' re an aune nation est rem moderne, tui dimit mus area etes reduis au macteur de usus retirer dans os illes et
decies habiter v Non est quin praedium villamque possideat Cl. Haure opinor, quod tamen per Deum minus eveniat, eum sese quam primum adpropinquante hoste in urbem recepturum. unc certo in oppidum compulauaerit, et gratias aget quam maximas cuicunque pristinum libertatis statum reducenti Ne Lutetia quidem nostrum detineret, quo minus ruris desiderio traheretur, quamvis
de hac urbe, pristini status ignarus ille traho dixerit
Eccejam recurrit ad novum argumentum neque majoris momenti negat fuisse Celtis ullum verbum cujus vis urbem
denotaret. Quid, si illi hujus modi verbum ostendam pSublatet enim hic sensus syllabae mag, qua plerumque nominibus celticis postponitur, ut etiamnum in Gallicis
syllaba ille in Germanicis heim vel stade Charierille, Philippeo , anhelm, volstadi). Hujusmodi erant
i magus, ornomagus, OsOinagus, Argantomagus, Brocomagus, orbetomagus Syllaba vero in quihusdam praeponitur, ut in Moguntia, et in nomine adhuc servato Maguelone. Haec omnia loca saepe saepius apud veteres oppida dicuntur conveniunt itaque appellationes celticae cum latinis designationibus Schoeps linus et Lancelo investigatione secta qua in diligentissima, consentientes aeque
448쪽
declaravere syllabam maiapud Celtas significasse majorem copiosioremque habitationem; mii rem vero designari syllaba mi Fere nullum est nomen cellicum quin in exitu aliquid indicet, ut unum, quod aggerem collemve denotat. Nos etiamnum hanc originem servavimus, colles istos sabulosos juxta maris littus vocantes duravi. Innumerae praeterea urbium appellationes eumdem in cadendo Sonum reserunt, Dun, eritim, Chaseatidian.
Denique in casses incidit Cl. Haure, quum Dionem Cassium de Morinis perperam citet. Hic enim narrat C Saxem, superatis jam Venetis, inmorinos et Menapios tendisse, eosque subjecisse, quod iis non urbes essent, ita ut tuguria huc illuc sparsa habitarent. Exceptio procul dubio firmat regulam Dio antea egerat de Venetis, quibus
πολεις erant; nunc Vero lectorem monet, Morinis esse nullas quae res, ut insolita est, ita accuratius a Dione notatur. Idein Dio alio loco ait, has gentes ad Britannorum moressure accederes scimus autem ex Caesare, Britannis oppida quidem suisse, sed ab urbibus diversaci rationem igitur tenemu et causam, cur orin et Μenapii a caeteris Gallis differrent. Nunc gradum sistit noster Poliorcetes et urbium eve
sor; jamque triumphans interpretibus leges edicit, quibus sese in posterum subjiciant. At bs qui huc usque refellendis argumentis operam dedimus, pauca addamus, quibus demonstremus oppida habitationibus inserviisse. Quum Avaricum oppugnaretur, subito irruit imber violentus υετο λαόρος Romani in tentoria sese recipiunt cτας mciivας, et ipsi Galli, omissa Salutis cura εἰς ταγρικιας
in domos ingrediuntur Dio, lib. xi). In eodem oppido
aderant inulieres, aderant in Bratuspanti et in Gergovia. Ait Caesar : matresfamiliae de muro vestem argentumque jactabant, et pectoris sine prominentes, passis manibus obtestabantur Boinanos, ut sibi parcerent; neu Sicut
449쪽
Avarici fecissent, ne mulieribus quidem atque insantibus abstinerent. Nonnullae, de muris per manus demissae, sese militibus tradebant is Quin etiam et in Alesia mulieres aderant; nam postquam Critognatus crudele illud consilium de inutilibus corporibus protulisset, decretum est, ut omnia prius experirentur, quam in Critognati sententiam irent. Quo lactum est, ut quisque valetudine aut aetate inutilis ejiceretur. mandubii, qui eos caeteros Gallos scilicet oppido receperant, cum liberis atque uxoribus exire coguntur. nmanifestum inde omnem turbam imbellem fuisse eorum, qui ante bellum in oppido habitabant, atque reliquos receperant, ut Alesiam defenderent. Illi sunt qui cum liberis et uxoribus exire coguntur, reliqui nullas secum adduxeranti Conser quoque Dionis locum
nihil dubii supererit, quin inutiles, de quibus agitur, omnes Alesiae oppidani fuerint. Urbes antiquissimis temporibus in Gallia exstructae sunt. Strabo de thesauro delphico narrat, qui a Brenni expeditione ad Caepionis adventum usque,aolosae servatus est. Titus Livius et Iustinus rem quoque dilucidant ritus Livius enim, lib. V S 34, Bellovesum memorat, qui
regnante arquinio Prisco Bituriges, Arvernos, Senones, Ambarros, Carnutes, Aulercos excivit; et prosectus cum
ingentibus peditum, equitumque copiis, simul ac Alpes
transcendisset, urbem condidit ediolanum. Itaque urbs quid sit, jam tunc tempori Gallis notum, neque id amassiliensibus didicere. Nam in Tricastinis erat Bello Sus, quum allatum est, advenas quaerentes agrum ab Salyum gente oppugnari. Μassilienses erant hi, navibus a Phocaea profecti . . . Ipsi Galli per aurinos, saltusque invios Alpes transcenderunt; susisque acie uscis haud procul Ticino flumine, quum, in quo consederant, agrum ΙnSubrium appellari audissent, cognomine Insubribus pago
450쪽
aeduorum , ibi omen sequentes loci, condidere urbem Μediolanum appellarunt. BEx hoc Livii loco sequitur, Bellovesum et Gallos amante Phocaeorum adventum urbes condidisse; neque enim in ipso adventu, ac in transitu juxta novos Μassiliensium fines, priscam vivendi consuetudinem commutassent, ita ut nunc urbes condiderint, qui modo ne domicilia quidem conjuncta habuerint. Nihilominus profuit Gallis adventus assiliensium, ut secundum rogum Pompeium declarat Iustinus: Ab his igitur Galli, et usum vitae cultioris, deposita et mansuefacta barbaria, et agrorum cultus et urbes Dicenibus cingere didicerunt; tunc et legibus non armis
vivere, tunc et vitem putare, tunc olivam serere consueverunt adeoque magnus et hominibus et rebus impositus est nitor, ut non Graecia in Galliam emigrasse, sed Gallia in Graeciam translata videretur, Iustini Hist ex rogo Pompeio, lib. xLIII, cap. 4). Perbrevi tempore profecto Gallia meliorem in statum crevit, omnique studio ad mercaturam incubuit, ut jam Hannibal in Rhodano multa deprehenderit navigia Polybium audiamus loquentem λα το
τω το λδ 6v Lib. iis c. 4 a). Quin et literae graecae a Massiliensibus allatae sunt: multis in locis memorantur apud Caesarem, ut Gallis usitatae, praecipue in lib. vi. 14, ubi
tamen Hotmannus, ossius et caliger verbum precis delendum censuere. Sed jam graecus interpres habet iram κυις χρώμevo γραμμασι, Etiam de Helvetiis Caesar ait uatibulae repertae sunt litteris graecis consectae. s Inter doctos magna contentio orta est, utrum jam tum temporis graecam linguam Galli intellexerint, an litteras tantum delinearint'. Haec nobis aliam suppeditabit disserendi mater Iudaeis idem moris est, qui, ut pristinae originis aliquid retineant, hebrateis litteris publica instrumenta et epistolas scribunt quamvis hebraici sermonis ignari sint. Diyitia i tac oste