장음표시 사용
111쪽
GFUulatio, quam potestas. Rursus libro v. ex illaeolluvione Bia uuariam facti Onex ortas esse, his praedicat verbis: Des minuina nunc mihi sermo es, qui per masis iudices et cruentos boliciti, afflicti, necati, Hylatiram tua Romianas hiartaris amiseram, Etiam honorem Romani nominis peres derunt. D imputatur his infelicitias tua; impiata-
Quibus. Qnem tiliis re a Bia uuae facti sunt, ni iniquitiati s nostis, nisi imProbi citibus iuriistim,
nis eorum proseriptionibua el rapi.jia, qui sexactio nia publicae nomen in quaesua proprii semolumentia perterunt, et indictiones tributarias praedas aras fo-cerum Bagaudae vel Bacaudae factio primum
Rullicorum fuit, orta sub Diocletiano, et a Maxi- mirans compressa: sed uon ita sublata, quin causa motus durante, factio ad Salsioni tempora pcrdu rarat. Is pius Scriptor in eodem libro et aliis. Gallorum et Afrorum discessionis ac desectionis ad Gothos et Vandalos causas easdem eonsignat, quas Mares inua noster tribuit Siluani, Antonini, FD- mi, aliorumque transfugiis, desectionibus, imperiique ulurpationibus: ad quae mala ipsi ex sola desperati orae legitimi iuris obtinetidi, et quia nullum in clementia Principis haberent Perfugium, COmpulsi adactique sunt. Has igitur corruptelae caulas
quaecumque Resp. nutriet aut sustinere cogetur, vicinam illorum temporum calamitatem, et casui exspectet. Non dees et oratio, si utilitates omnes Ammianeae Historiae velIem comprehendere, quae corrumpendae et Couservandae Rei p. causas, imperiique moderato exercendi regulas continct infinitas : Ied eas ni alo ex eius lectione cognosci. Nam
quod haec clarissimam sacci praeserat Historiae Iuris Civilis, et Constitutionuin Importalium . volu-
112쪽
mina quae restant, valde illustret, nemo iure dubitaverit. Sane in Ammiano memoria conservata est multorum, moresque ac dignitates indicatae, ad quos Constitutiones et Rescripta data sunt: cuius ope vitiosae inscriptiones et subscriptiones, quae toties occurrunt in Codice, Persanare non est dissi-eile. Qui vero Iurisprudentiae iam in senium tunc vergentis iaciem rugosam videre volet, is sumpto itimanus Ammiano Consequetur optime. Alius autem apud eum deprehendet, quibus Francorum, mundionium, Saxonum, ScotOrtim, aliorumque populorum origines nondum satis compertas declaret: quam viam persequi nostri noti est initium. HaeQ, ut Lectoris novelli gustum excitarem, eum- . que leviter instruerem, dicta sunto. Prorogatio enim ampliorem huius Historiae collationem ita
tempus suum : si hoc unum repraesentavero, nobis Bona fido dolendum esse. Iulianum Imperat. aCe
rimum Fidei nostrae hostem, non sine causa iactitasso libro xxii. Migras anfisas hominibus 5 Zaras, ut funisbiferaἷos plerique Christianorum. Nam et
eamdem paene reprehensionem a D. Gregorio Naxian geno in Apologetico Iustinuerunt tum Christiani. Quid non idem in nos iaci merito potest Putinamque nihil acerbius. Sed haec alias: pergam
Genus scribendi sequitur pro conditione temporum laetum ac floridum. Nihil enim ad Lisii aut Taciti venustatem, magnificentiam, nitorem Amismianus : eoque ab illorum lectione digrestus, dissi-eiles aditus apud hunc inveniet: quo tamen sacilius ituntur, qui in lectione Codicis Theodos. ei Auctorum eiusdem saeculi sunt exercitati. Nam temporis illius eloquentiam probe refert; ut Vere Couis
stitui possit, συνεσιν πολιτιαὸν ei ine Ilia, deesse vero quam laepe δυναμιν ερμηνευτι 1ν. Tam frequenter enim coacte et anxie incedit, ut si iusticio suo non
113쪽
se prodidisset Graeciam, et militρm: facile tamen quivis iudicaret, Latinae locutio uis facultatem non esse ei nativam, aut sorentem eloquentiam minime sui sth sectatum: adeo hyperbatis, Ruchesibus, et aliis fluidasi orationis naevis abundat. Sed militaris viri sensus quamvis incompti, tamen validi laut. Verba quidem sere Latina esse non negabit, qui linguam Latinam exiget non ad praesentes angustias, sed ad ubertatem veterem, et ad Praeclara
antiquorum monumenta, quibus caremus, quaeque
ille viderat, ac studiose lectitaverat. Graeca pura vix interlicit nisi coactus, et cum admonitione ac Praelatione. Hellenismi laepius occurrunt ex temis
Poris illius licentia. Compositio, alias est conveniens Historiae, quae sinquit Fabius) currere debet
ac ferri: alias autem in salebras, et asperum ac Pe Plexum scrmonem revolvitur, ac male ita Componit, ut nisi vitium fit in Scriptura, iuro dicatur se- Cille ambiguum, quantum in ipso fuit. Incidit etiam in illius exempli vitium, quod a Fabio Profertur lib. Vm. cap. 2. Cum quis dicit, νmum fes Hrtim hominom scribontem. haec est enim colIocatio verborum Fabii.) Nam etiamsi librum ab homine scribi pateat; male tamen composuerati, inquit ille. Huic autem adfinia esse in Marcellino exempla, Scholia nostra probabunt. Id et ex antedictis eausis, et maxime propter segetem errorum ac Ineudarum, quae in eius Historia passim occumrunt, contingere solet. Verba enim inversa, et traiecta, interruptae sententiae, et consulae narrationes iuventutitur saepissime, et Lectorem aVertunt. Quae non tam Auctoris, quam temporis, ac deseri benitium vitia sunt. Ea nos maxima ex Puris aut sanavimus, aut indicavimus. Stant qui Marcellinum existiment, unum ex omnibus rerum Scriptoribus Tacitum sibi ad intuendum et imitandum proposuisse. Ego quod exem-
114쪽
plar seribendae Historiae sibi designaverit, nescio;
hoc tantum scio, nec verborum Cornelii dignitatem , nec sententiaruni Iumina, nec iudicium in re . rum delectu, nec ordinem narrandi, nec divinam Brevitatei fuisse consecutum: haec enim inimita Bilia osse iudico. In eo tantum utrique ConVeniunt, quod res civiles, domesticas, Cognitiones Cel ebres, ac pericula singulorum diligenter ac cum fide narrent. Cum utrumque igitur Scriptorem satis eu riose triverim, numquam tamen 1tudium eximium Murcollivi in Tacito evolutando PD ut observare. Esse autem Ammiamiam Tacito uberiorem, quod
vir doctus scripsit, non statim crediderim. Sioonim statuo. Si ad Annalium libros comparationem revocemus, laxior et diffusior Tacito Ammia nus apparebit: quia uec ei necessitati se devinxit, sed liberius ae solutius fertur. Siti vero Historias Historiis conseramus, tanto artior erit Marcellim Tacito, quanto hic paucorum mensium res gestas pluribus libris; illo annoruin aliquot uno singulari complectitur. In universum inter Tacitum et Ammianum, ut cetera Omittam, lautum interest,
quantum inter Atticos et AHanos motores. Adeo noster illo est tumidior ac inflatior, et cui multa detrahas: cum illi ut nihil addi, lic nec sine periculo deduci possit. Est enim aliqua ex parte Ma collim reprehentionibus illis obnoxius, dum Constanti , Urbis ingressum ac pompam, signa militaria seu uracoms describit ): quibus sui temporis Ili
norieum notat Lucianus. Denique non dubitave rim superflui vitio in eo marcessinum arguere, filiodeum populi Rom. vitia, et curam nimiam spadon uin
eastigans, de Semiramide sobrie dixisset: λ) Otitio
iniectans naturae; intulit tamen: Quae inter infra
115쪽
ortu nai mundia per primi nios fominis fontes,
tucita quo mmo lem Mim propaganescis Posseri tulia ostes it. Nam quorsum erat his opus 3 quae proculdubio melius reticuis et Auctor, et verbo rum inanium turbam repressisset. At vero lib. xxxH. in deploranda Thraciarum vastatione illa Fortunae adlocutio, quam Pro ingenuo, patulo an te divite et likero instituit, qui bolluae ritu trahebatur a Gothis; nonne tota supervacanea est, et luxuriantis ingenii argumentum Nam de ingenuis ac nobilibus tractis, paullo ante satis dixerat: nec potest Lector suspicari calamitatem eius ivsentit Uin eximiam, cuius nomen, et generis, ac domus vocabula reticetia Magis ergo Poetam , et declama torem levem, quam Historicum tunc agere videtur. In eiusmodi cum Fortuna expostulationibus, et in
illo tropi genere nimium sibi placet Marcellinus: id enim usurpasse eum in iis quos terimus libris Observavi; alibi certe tolerabilius, illo loco satis im-
Portune. Hoc uno atque altero argumento sufficiat ostendisIe, Graecam vanitatem etiam in nostro Ammians aliquando elucere. Quae loca Hi1toriae Conditori, cui inter ceteros ingenii libertas, et stili indulgentia denegata est, notanda, non imitanda Existimo; cum praesertim bonis aliis multis leve hoc damnum in hoc Scriptore pensetur. Rara est autem apud veteres Ammiani mentio,
quia statim post Thoo Hum lapsa suit Rom. Imperii
maiestas, et maluerunt posteri redivivam eius meis moriam Excitantes, epitomarum ac defloratorum collectores sectari, quam vivae Historiae conditores. Eoque mutus Diaconus, Cum supplementum Euseopii Ex illo Scriptorum grege consccillet, Ammianum non attigit. Reperi tamen unum singulare Marcellini testimonium ex libro xiv. apud Priscia- , num in libro X. cuius in Scholiis memini. At vero
116쪽
Iulius Solinus Grammaticus nam sic a Prisciano iuvi. libro appellaturin miscellam suam Historiam
etiam ex hoc nostro Auctore confecit: a quo sumpsit
quae de rebus Aegyptiis, de ostiis Danubii, de
margaritis Commemorat variis capitibus. Et quamquam Iocos lutegros iuvertat, a C aemuletur Potius, quam exscribat: saepe tameu elucent propria Amismiani verba. Nam Solinum Marcellino iuniorem, 'licet reclamantibus aliis, qui meliora tempora ciad lignant, firmare ausim; cum Ob eam Causam,
tum quod Collectaneum illud, sive res, sive ordiis Dein respicias, nihil dignum tomporibus illis quibus Solinus vixisse putatur, contineat; a quo meo iudicio Miarcollimis nihil sumere potuit, Cum graviores Auctores sequatur, non defloratorcs huius. modi. Sed et in sine codicis perantiqui invenitur descriptus Theoi sit invictissimi P vincipis temporibus : quae inscriptio primum licet integrior cum libro Hiblicata, lic deinde in alios translata, saltem indicium praebet, quando libor fuerit editus. Quatuor omnino iunt in Plures enim non incurari Ammiani Marcellini Editiones, quarum fingi Iae dote propria non carent. Ρrima est Mariarumli ocursi viri doctissimi, eoque maxime nomine dolitteris optimo meriti: qui quos habuit debiles ac fractos Marcellini libros, bona fide publicavit. Succossit sausia felixque F oboniana Editio, codicis Hirsialdensis heu elicio, studio Sigismunci GHonii viri doctis Iimi, quatuor his libris auctior, XXVII.
XXVIII. XXIX. et xxx. ac lacuuarum multarum exsic
catioue politior; tu summa locis non paucis calligatior, melioris codicis ope. Quam aemulatus ti bortus. Simhiantis, Oculus alter typographiae, Versura secta libri quem credidit xxxi. a MiaritimEli Editione, Characterum elegantiam et Volumi uis Dacilitatem adiecit. Hos sequutus Sobas. ωXPhrus, spectat illimus otiam bonorum librorum Editione,
117쪽
melioris eodicis ope multa sanavit, fracta restituit, clausulas integras, unde nemo suspicaretur deerranistes reduxit, et trigesimi libri finem primus invulgavit: ut ex omnibus Marcellini Editionibus fi operarum quaedam errata, et aliquot vitia male dissi mulata, quamvis ab aliis detecta et insinuata, excipias illa ceteris omnibus hodie uberior sit, et diligentiae maioris. Unde tamen accessionem pararit, diligenti aliarum collatori non erit obscurum. In his tribus posterioribus iam in acta sancitis exemplaribus, defidero maxime curam et diligentiam vestiagia veteria scripturae, quantum is perversae, hona fide referendi et quod egregie Mariangelus in libri sui Editione praestiterat. Hoc enim studium Occa Itonem praebet posteris coniectandi saepe veriora, quam quae receperint Editionum procuratores. Quo etiam genere laudandi malua Rhenanus, P. Victoriras, aliique non pauci, qui et coniecturis sagacissimis Auctores repararunt, et enixa sua diligentia etiam ipsos scripturae apices, naevos, lituras,
maculas repraesentarunt: ut post tantorum Virorum manus, veteres schedas taediose revolvere non sit
necesse ; sed ex illorum fide et cura cuique liceat metere fructum curationis, Auctori ipsi gratissi-inum. Itaque polliceri aufim, quod si mihi antia quum exemplar, quantumvis ab aliis tritum, obi tum fuisset,'aut studio et precibus consequi illud Potuissem, pleraque in hoc Scriptore ab Hiis in observata deprehendissem: non quod fideliores aliis oculos habeam, sed quia in quo prato inquit Sene- ea) nonnisῖ lacertam cister inpenit, potes . alter Ie- rem caP-E. Porro Mariangeli, Stephani, et GσHii Editiones unus error habet, quod librum Ammiani trigesimum primum esse profiteantur, qui est trigesimus secundus: idque sic colligent mecum Lectores Candidi. Nam cum ultra librum illum Verbum Ilictoriae suae non addiderit Ammianus,
118쪽
quam veluti signo impresso verbis apertissimis clausit: uecesse est statuamus, quac se in praecedentibus proselliis est postea scripturum, in sequentibus comprehendiste; nili memoria desectum Marconi num quis audeat adfirmare: quod a nie non fiet. Itaque eum libro xxviii. reiecerit in subsequentes libros Maximini illius seralis Praesecti Praetorio, et aliorum uiamnationem, quae in exstantibus DonRPParet, Cum TXXi. de periisse manifestum 'ost. Sic enim Μareellinus ea de re : Namque sui posea tomposioe dicetur) et i m maximinus, yiιb Graticino intoleranter se offrens, damnatorio iugulatus es ferro, etc. Cum igitur Gratiani res mortuo μα- ntiniano lib. xxxi. describeret, illam Maximini
et aliorum mortem, ac alias plerasque res Occidentis in eum coniecerat. Nam mortuo malentiniano, et translatis rebus , multa evenisso credendum est in
Palatio, in Urbe, in Galliis, quae non omisisset Marcellinus, diligentissimus in his expediendis et
condendis. Praeterea Orientis res, et quae Circa fontis palatium evenerunt fratre vel vivo adhuc,
vel mortuo, silentio male involvisset, si nimio solii nandi studio motum Gothiciam morti V sentini inistatim copulasset: cuiu praeserti in Theodori quaestio in ea aula duraret adhuc, pluresque ea de caulaCaederentur; ac inter ceteros Theodosin Comos illustris, suturi postea Principis pater, cuiris uobi- Iem mortem iussu Halontis ') apud Carthaginem acceleratam, siue piaculo tacere non potuit Auctor. De ea Orosius aliique, sed maianae Paulus Aquile-gientis his verbis: Occi bantur itaque Tmo ri, Thoo li, Thesodoti, set quicumque Aras fitrem ΘΕΟΔiu capites nominis sui hcitasset; inter quos eliram Theoclosus sir fortis, es ex Visania Provincia M--ε Hucens, patre Thooia ii qui psis Imperio praes fuit,
n GraιIant potius. Nam valenti Carthago non parebat. Vales.
119쪽
fuit, occisus os , etc. Reputet interim Lector intest
Vesontiniani et Haloniis exitus tres annos inter esistae: quo tempore in variis orbis partibus multae contigerunt, Praeter Gothicum motum, et Amore inarsensem Gratiani pictoriam, Ammiano Contra
morem indicta incelebrataque. Iplum sane priamum libri ultimi caput et initium iungi trige limis ni noti potest, nam sic incipit: Interea Fortunao NOLucris rota, ad emu proriperis semper cistestnans, Bollanam Furiis in societatem alcitis armabat. Ecquae enim Prospera intelligit 2 non ut puto Ha sentiniani mortem, quae potius luter adversa deputari debuit, quia motibus Barbarorum caritam dare potuit. Μagis verisimile est in deperditi libri ex tremo rotulisse Ammianum, quod Rei p. Iactum et prosperum esset. Id vero quid fuerit, et Oeei dentis, an Orientis reblis adscribendum, quia di vinare non positim, in hiedio relinquo. Illarum igitur quatus Editionum collatione nam antiquis simae aut Primae numquam sui particeps instincti,
ac Verborum et rerum pensitatione non incuriosa, Auctorum denique Variorum lectione adiuncta,
quintani hanc recensui et conlaci; dedique oporymne vitiosior esset aliis progenies. Ad quingentos sane, et quod eXcurrit, locos, eam repurgare studui, consulas alios distinxi, luxatos reduxi, obscuros illustravi, mancos indicavi; neC Omnium tam cuin Scholiis meminisse potui. Lectio ipsa, dummodo ingenua, deprehendet novae curae solatia, et Commodius quam antea nobilis Eaee volvetur ac tractabitur Hilioria. Utinanique hac Editione pro-
voeati boni et eruditi viri, Marcollini libros amissos, quos habent ex Rogi tui Poti Ciarcinalis iam pli simi Biblio ca, ut fama tenus accepi in aliquando edant, et ligilla ingrata relignent. Nunc ad
Cornes. Tacisum, quem iamdiu a nobis locis innii merabilibus emendatum, et Commentariis auctum
120쪽
studiose pretulinus, maiore Conatu et paratu invubgandum descendo, idque brevisIime, nisi qua sors propolitum interpellarit, adcurabo; tu eamque rem subseciva nostra studia dedico.
CONSTANTINO M. ET EIUS FILIIS.
. t o Duo sunt praeter iam tradita, quae ad Ammiani lectionem praeparant, et ad cius Historiam facilius adsequendam deducunt; Rei p. scilicet forma oti oculos posita, quae tunc suit, ac praecedeatis historiae nexus, siVe narrationis eius coniunctio,
quam intercepit vetustas, et in qua desinebant Ammiani libri priores. In Reipubl. constitutione ad nstantini tempora praecipue respiciendum est; qui faciem eius invertit, novosque Magistratus suppressis aliis adiecit, et novas dignitates primus adinvenit. Oneravit enim Rem p. inutili ossiciorum ac dignitatum turba. Nos vero strictim ac summa lim quod satis sit Auctori nostro) omnia perseque mur; quia amplior huius rei digerendae et expli- eandae ratio alium locum et aliud tempus postulat. G tantistis Magnus Buzantio ampliato, et ita sui nominis urbcm verso, causam Zolimus sero solus exponit lib. II.) alteram Imporii sedem aemulam Romae constituit, ut quemadmodum Roma Deci dentis, sic Constantinopolis orientis Imperii locus ollet. Primus enim antehac unum et singulare, Bomauum Imperium discidit, ornamentis eius eo-