장음표시 사용
101쪽
Meterum sectisssimis cum arandum, in Per fata proxi-m γε licuisset, qui Mirrulem eius etiomtum insabilem ob bigarunt actibus PriaGD. Quin etiam eius ut mortui virtutos ac vitia, data occasione, strictim commemorat, Vivis parcere multorum exemplo solitus . . Nam quod Theo HO Imperium regente scripserit, cuius parentem Thoo sum cximie laudat, eiusque res gestas stylo altiore Condit, et a quo rumdam reprehiensionilnis defendit, praeter superiorem rationem vel indo existimo, pii a Tmo. sum iuniorem, ducem Mosae, prima etiamtum lanugines moenem, Wincipem posea per poetissi murn appellat libro xxix. 6. Sed et saeculi Theodosiani solieitatem ac modestiani Videtur Comm n daro libri xxviii. Priucipio, Ciam ait: Praedientis temporis mo sita fretus, carPlim, ut guraeque -- moria esigna sunt, ex tantibo. Ah Vm. autem Consulatia Constantii ad exortum Theodosii Principis antii sunt xXIV. ad Gratiani A. Caedem XXVIII. De temPore mortis ac genere nihil habeo quod dicam : taritum moneo, Ammianiam in studiis doctrinarum ad extremum usque vitae spiritum operam posuisse, ex eoque scolligo, quod, dum populi Rom. et maxime Nobilitatis otia, malasque artes reprehendit, ctrinas ait, tit penena Glesiari, producto in eam rem Socratis nobili dicto, qui ovita postridie discelsurus, aliquid amplius 1 eire
Sod et sollemne est Ammiano, bene vel male gestam Rem p. doctrinae, aut ignorantiae adscribere. Itaque peritiam Gratiani in fine lib. xxx. laudat: ut alibi m ntis rudem et male informatum aDimum atque ut ille appellat incosummatum notat. Ex hac mentis inclinatione et proposito, Masenti uianum Imperat. ante Grationi aliumptionem, scpro eo aprad milites spondentem inducit xxvII. 6. Quoniam inmanitate, et studiis di sti rrum sol
102쪽
Drtium expolitus, librabit suifragiis puris merim rectre Iecuaeve gessorum: faciet Myciant se boni imtofum, etc. Eo pertinet, quod de orsito Praefm sie scribit xiv. it. Forensium negotiorum omiuo gnarus, sed PDncors liberalium coctriniarum minusquam Nobilem cureat, institutus. Culpat Eliam. iti libro xxx. 4. Io sum asesectum Praestoris, quou subagrestes ingenium , naidis fotu statis lectioniis bus expolitum hiabastis: et Nobilitatem Bomatiam noci I emel carpit, quod a doctrinis aliena, et in Porpetuum cla γε reues eos sepulcrortim ritu biblio
Gescis, malas Otii artes tau tu in agitaret. Quae omnia varie sparsa et collecta, mores animumque
Marcellini velut ob oculos legentibus ponunt. Suuchronos habuit praeter alios multOS, quo rum ingenii opera nobis sunt ignota) hos monum euintorum exsta ut tuiti gloria norcules: ex Latinis, Ambrosum Morum MLPicitim, Sinmmachum, . Ma
crobium, Ausonium, quem Graeci, et Codex uterque Auxonium appeIlaut) Sext. Aures. Vietorem, miro iram, Rufum Hsum, Lusium Halmrium, Gyetium: ex Graecis, Basilium, Gregorium utrumque, Nazianzentim, et 'Isemim, Epiphanium , Libranium, Musonium, Iamblichiam, onmpium, Theni lium, aliosque non paucos: qu rum L plerique dignitatibus et ad nilnill rationibus sive civilibus , sive ecclesiasticis claruerunt. Amicos praecipue coluit Drscinum Comitesm, et Magisterii diguitate toties praepollentem, ut dixi II citium praeterea Vrbis, ac Ρraetorii Praese-etum, Consularem et Constantii Aug. quondam amnem, de quo ita lib. xxi x. Inter quOS Omri a sescentia et obtuliam pulcritudine commendabilis Her Παιλε ρminobat: ubi de eo plura. Cum igitur uberrimo illo eruditorum saeculo, tot Priu-
103쪽
eipes fuerit emensus, toties res translatas viderit, iis interruerit vir doctus, eruditus, probus , speetatus, et Consummatus: nou potuit non secundum
ingenium ad Historiam scribendam attuliste. Natura etiam probum, Veri amatorem, aequi boni quo studiosum suisse, ex eius apparet Historia, prorsusque alienum ab omni odio, iuvidia, ambiatione, adulatione: adeoque res gestas diligenter ac prudenter scribit, Virtutes Imperatorum ac Ducum, rei militaria errores perite revincit, et vitia Principum libere et ingenue retegit: ut qui stilum admoverint felicius narrationi rerum, pauci hodie 1uporis
sint; nee indignus videatur, qui cum ML ID, Lioio, Cinnesio, quadrigam Hii oriae Ilomanae hi
Latinae constituat. Nam ceteri vitarum et epitomarum scriptores, tuter secundarios et proletarios reserendi sunt potius. Reliquerat autem rerum gestarum libros xxxi. id est olus Ilistoriae Ieriem fuerat complexuS, quam omnium maxime intererat salvam permanere: 1ed libri xIII. priores cum xxxi. desiderantur, magno veteris memoriae damno, quod vix aliunde sarciri potest. Nam multa memorabilia et hodie sepulta fuisse compIexum, argumento sunt reliquiae nobiles accuratillime conscriptae : quamquam in iis stylum diffudit, quo propius ad sui uevi memoriam acceiast. Scripsit enim ad xv. usque audita Iectaque, et aetatem eius, aut cognitionem Reipubl. Ibpe
gressa : exinde Vero visa cognitaque digerit. Vid tue initium ducere a fine Historiae Cornel. Taciti, qui res Domitiani scripserat. Nam tu sine operis a principatu NerMae ad usque Valentis interitum se Historiam perduxisse commemorat, quam elaudit exitu notabili et clade insigni, quae cladibus aliis postea ex eadem causa supci venientibus initium dedit: Ahi etiam D. Hieroum Chronici Eusebio subiecit silum abrumpit. Non puto enim AmmiΘ-
104쪽
num agitasse, Historiam ulterius producere, quia et consilii tui certus quaedam diu post gesta, data
occanone repraesentat: ut in siue lib. xxvm. nec
ullum contrarii instituti vestigium reliquit; quia
immo videtur data opera vitasse, ne viventium Principum res bene secusve gestas describeret, Cum librum xxv s. sic ordiatur: Dictis impen lare cura
Latina, quam Graeca et populari Iingua scri- re historias elegit, quia in Palatio et comitatu
Imperatorum versabatur adsidue : ubi Latinae Iinguae dignitas adhuc retinebatur, et leges, Constitutiones, forma dignitatum, acta consistoriana, testamenta, aliaque permulta, etiam in oriente verbis civilibus expediebantur. Primus TMO H Iunior id infregit, facta potestate in testamentis Graeca lingua uteudi. Exinda enim Graecarum
etiam constitutionum licentia fluxit, cum ante eum paucas haberem . In tota autem Historia noster prudens est consiliorum indagator, eventuum sollers narrator, quos cum veteri historia nou inconcinne Cous L.
Bes urbanas, civiles, domesticus, palatinasque pravitates atque artes attingit eximie, ne quis Putet in bellis tantum externis scribendis quorum in
more Operam consumere. Non solum etiam publica sata condit; sed multorum privatorum memorabiles eventus. Denique suorum temporum moreS, eorumque Causas proponit aperte: atquo ut Vere
dicam) nemo verius et liberius Principum, Palati-Horum, militum, urbanorum, forensium, nobilitatis, plebis vitia et perverIa studia depinxit. Praeis ter iam narrata . sunt etiam haec in Ammiano sero
105쪽
singularia. Nani librorum initiis praesari amat, idque praestat Lisio et Tacito multo frequentius. Ad atitialium legem non se adstringit, nec 1 erup Iose annos sequitur: sed leviter ratione temporum observata, carptim, ut quaeque memoria digna sunt, explicat. Utitur frequenter veteris Historiae, sive Graecae sive Latinae collatione: qua in re parcior est eo CDrnos. Tacitus, sobrietatis historicae cultor maximus. Iaetat saepe ') Historiam non Mee produci per minuti ignobia , et Aurati s perfo- nos, q) inscurrere per negotiorum cet tacitases a Iraestram: in quod tamen vitium aliquando nimia in getiit indulgentia delabitur; Vel tum maxime , cum Graecam diligentiam, S) quam ille in Timago laudans, Graecis omnibus tribuit, supra modum assectat. Ita excessibus, qui variam eius doctrinam arguunt, et Historiam praeparant ac illustrant, De quens est: quod sorte tempora illa ferebant: cui et taedius eo nomine indulgendum, quia propositi non obliviscitur. Sane praemissae rerum gestarum narrationibus, locorum ac regionum descriptiones, non solum venia, sed excusatione omni dignae sunt: quod verbis eius ostendere malo, 'diarum deseriptioni praemissis: q) Gaiaiarum tractus est mittim
tendere, Puto nunc temPes iMum, nes ιnter procin- citis cir nua Proeliorumque Marios c* nota piabus in ex euiens, imitari picear esses s nauticos, cicerita linteia cum rudentibus, quase licuit parari se rius, inter δεικωδ rotarcire coactos stte oscitis. Conciones omnes apud eum sunt Ιm peratoriae, et militares adloquutiones militariter
seriptae; quamquam in iis optimi et clari sensus
eontineantur: mirumque est, eas tantum Gn an
tio, Lugiano, et Malentiniano tribui ; Gratianum
106쪽
vero, qui studiis litterarum et molioribus disciplinis imbutus esset, nam de Halonio rudi et luconsummato non ita mirum) nec post Imperii participationem, sed nec post nobilem illam Argesntu riensem pugnam induci concionantem. N isi cogi temus ab adsumpto in Caesaris nomen, aut Augustconsortium Principe, vivo patre adlocutiones pro more tunc non fieri solitas. Pugna vero Argentu riensi columissa et perpetrata, noluit Auctor μα- tirinum in concionibus detinere, auxilium patruosorre properantem. In delcriptionibus locorum et regionum, ut diximus, non tantum lecta et audita sed etiam visa et curiose comperta refert, idque ita e seli, 2 Maciarum et Pissilis topographia maxime praestat. De Galgorum autem antiquitate, quae a regionum incolis didicerat, D profitetur in eorum monumentis incisa Iegisse : tanta cura et di ligentia rerum lcriptioni vacavit. Studium suum veritatis indagandae et publicaudae saepe comme dat, a qua numquam sponte digreditur, quam nec silentio Corrumpit, nec mendacio; eoque ad aemqualem suil memoriam provocat confμε, verbis
enim eius lupe inde adsumptis utar) quoa nec metu, nec adulas sit intrates confricta poseritas, incomiruta post si Orum soleat este noctatrix. Arcana tamen Principum et interiora Aulac nullius utas, uoci vult videri anxie persequi: quae Palam gesta,
et quae ad exemplum pertinent, quamvis DCCulta,.seribere mavult. Nam de secretis litteris Iuliani iam tum Augusti aia Cotiliantium ita : xj His litteris
iunctias secretiores alias, Consantio inermiam, f estinctilo mi it Obiur toricia Et moresaces: quorum
fortem nec brutari litauit, ne i licuissοι, proferri cecsbat in publicum. Prudenter sano; cum de Diis ac Principibus non omula vulganda esse, bona Ve-
107쪽
Iustas crediderit: quo pudore saepe coni nori se dicit Nesro tus, ne res mysticas altique silentii, narratione prosanet. Sed quod in tam varia Historia difficillimum eli, quodque pauci tenuerunt, sibi
constans est Ammianus, nec luminum medio, Meis dicum Deo discrepat imo. Est quidem multus in lirant Imper. rebus. Fatctur enim libro xv I. so frumenta omnia mediocris in mi in his monidianais commoturum e sed et libro xv. de illo seri Pturus, ab hac praelatione non abstinet: misso a moveo, maiorque rerum mihi nascitur ordo. Falsos etiam de eo rumores coarguit, et ab improbo magicarum artium ac divinandi studio, quod ei ta men proceres nostrae religionis tribuunt, ipsum defendit. At neque propterea libertatis et ingenuitais iis obliviscitur: quin immo candido et aperto Pectore pluribus Iocis timiditatem, ostentationem, Iovitatem, vanitatem, dissimulationem, acerbitatem, temeritatem, malignitatem reliquaque vitia, quorum caput erat APOHasa et chrilitatiorum odium, insectatur, atque, ut eius verbo utar, Urigit.
Ouamvis igitur de Iuliano scripserit initio libri xvi.
ita uita seo narrabitur quoia non fassim arguta concinnat, sed scies integra rerum ab Dis, mensis eoicientibus fiam , ad Muciati m Paene materiam Portinebit: tamen non ignorabat, quid quantumque discreparet ab encomio hi Orici: quae Οἰς δια πασῶν inter se disserre Lucianus ait: sed hoc voluit, omnes Vitae Luciani Partes, et tamquam actus Paene osse lati bilis. Munit enim se studioso particula minuente, ne in encomtum tantum quod, nisi veritate cogente, Hiltoriae nou ost admiscendum) labi videretur. Idque cum toto opere apparet; tum maxime ex ea, quam pro Iuliano nou sol ii, sed etiam pro desancto quolibet Principe itistituit, virtutum ac Vitiorum anacephalaeoli: in qua ea breviter aliquando perstringit, quae tu rerum
108쪽
gestarum narratione tamquam minutiora omiserat.
Dissimilis sane Z imo illi maledicentissimo Scriptori et nigerrimo, cuius amaresentiaiu, Et latratDa inpios Principes, Gnstantinum, et Theodosium, ut Christianae et purioris sectae patron OS, nemo um.
Inter paucos igitur Iectione iugi dignus est nam cellima, quia ut ab eius persona ad res descriptas transeam temporum illorum, ciuibus res Christiana invalescebat, insignemque Rei p. mutationem adserebat, cognitionem nobili Ilimam et digni stimam re . praesentat. Certe in plerisque Plistoriae illius partibus insignem licet Dei providentiam admirari, qui post laxatas sceler tis hahonas, post effrenem hon ita omnia pervertendi licentiam, tandem de iis debitas exigit poenas. Sic Paulus ille, ab complicanis dorum Degotiorum industria Catena dictos, tartaretis deIator; fio maximium utriusque PraeseCtuis rae obtentu in Omni malignitatis et crudelitatis ge- ere Volutatus, et turbo seralis nuncupatus; sic Doris rianus, Pulgacius, Remigi , ali ique scelerum inventores, ac ministri administrique, ubi aliquamdiu impune in libero malitiae campo exsuliatarunt, ac bonorum eapitibus et existimationibus illuserunt: tandam supervenit pede poena claudo, quae dignum cruciariis exitum rependit, tanto severiorem, quanto lentiorem. Suppeditabit argumenta non pauca viro pio Ammisma, quibus Ecclesiastica tempora constituat, maximeque Sedis Apostolicae auctoritatem ex eo adfirmet, quod Comstantiva Imperator, post. damnatum et sede Episco pali deiectum At nasum, cui tamquam Arianis addictior semper suit infestus: curavit omnibus modis ac minis Ibiberium Romanum tunc Pontificem damnationi eius, et Arritiae sententiae sob- scribere. Nam ut Marcellinus ait lib. XV. 7. --αOritiate , qua potiores aeternae urbis Episcopi,
109쪽
s mari a Merio nitebamur ardentie quod an a LLberio impetrarit Constantius, videbimus in Scholiis. Et quidem Asiani praeclarae dotes proPOnuutur, bonis etiam Principibus aemulandae, quas utinam apostulae detestando scelere non maculasseti quod ideo in eo magis mirum, quia innom sinquit divinus Sapiens) et mulieres factam vos tam Romin ta Deo; sed tamen hic et castus, et sobrius ita aliud vitium incurrit, mali corpi scilicet magum Optimenam ab Eusebio Nicomeessensi, Ariano improbo, et eximio dissimulatore fuerat olim institutus. Hoc
igitur crimen horrendum, toto conatu vitandum et
fugiendum Principibus: sobrietas, castitas, recti et aequi studium, provinciarum amor et caritas, Belli pacisque studia, quacque alia in vita eius Iaim dabilia suerunt, imitanda et sequenda sunt. Quis enim regno aptus et imperio, non malit Iuliano, quam Ha n liniano saltem in eo similis esto, quod ille g) agnoscens Apiscitem commolioris ingenii fui, Praeficiis proximisques permittebat, ut Menter immitis suos aliorses res em , aes incio do balmonilia Uportum frenarent; mon abatques subinas se dolere delictis, et gaudere correctione. At vero Ionge aliter Halentisianus, cuius occasione sic noster: q) Haec et smitia liconiter ideo astiore fa quiesiam Principes agunt, quoia amicis emendandi Iecus cogitata Mel gesta copiam negant; inimicos Io i sorrent a lituisne potesatis. Quin etiam pure lectis Ammiani libris, discent Principes ac Reges, legem maiestatis acerbius iusto exercitam, tributis ac vestigalibus provincias plus aequo gravatas, multas invexisse Reip. calamitates: esseque iti. ter gravissima saeculi opprobria petitionum licentiam, et flagitatorum rapacitatem, quorum avidas fauces nemo umquam Principum, quantumvis in
110쪽
Iargiendo tacitis, expleverit. Legent non semel Peincipum illorum Iaudes, qui in Magistratuum ac Iudicum Ministrorumque delectu, non per immo dicos saltus, non studio et assectu singulari, sed
solius Rei p. caussa, calIide ac prudenter promoVendorum, expensis meritis et Iahoribus versati sunt.
Inde enim quies Reipublicae certissima, et felicitas subditorum Iumina donuit. Utinamque vox illa Iu- Iiani ad milites regentium aures hodie personaretit) M tib rooerenda concilii pestri facie stituo, ut ramquε cioilis quisquam iudex, nec militiae rector, alio quo iam praeter merita Affragantes, aes potiorem Oseniat gracium: non line i trimento pia ris m, quilyria quolibet petore tenlaoerit, viscos ro. IIacculi cautione insuper liabita, quantis RespubI. damuis ot cladibus exinde laboret, probabit Leci ri suo Ammianus. Hinc transfugia, discesssiones,
provinciarum vexationes, urbium direptiones, nobilium everIiones processerunt: hinc veri iuris ger
manaeque aequitatis Contemptus, Omniumque Ordinum cousulio: quac mala omnia iudiclini avidae manus, Palati porum, Rationaliumque foedae rapacitates, ct delatorum ausa feralia pepererunt. Nam,
ut in plenum et semct dicam, nihil aliud recinit
Murcialini Ilistoria, quam Reipubl. casuiu, et prO- stratu tu eius Ita tum, non tam Principibus ipsis, nimium roriam saepe ignaris, quam ministris, proximis, Consiliariis, Ducibus aut ambitiosis, aut ignavis, aut rapacibus esse adscribendum : qui sere omnes morbi, et saeculi illius vitia, ad extremum casum Remp. Rom. sunt comitata. Nam aliquantis post Marcellinum annis Samianus Galgus de vero iudicio et providentia Dci lib. II. easdem paene Corinruptelae causas agnoscit: Quια os inquit) ali dignitas omnium jublimium, quiam Proseriptio ci-oitiatum p nulla squidem es maior pauperculorum