Joannis Voet jcti et antecessoris in Academia LugdunoBataua Commentariorum ad Pandectas libri quinquaginta, in quibus, praeter Romani juris principia ac controversias illustriores, jus etiam hodiernum, & praecipuae fori quaestiones excutiuntur

발행: 1827년

분량: 277페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

videatur, propter rescissionem petItam ex causis ex trinsecus accidentibus, de quibus non constat, in te

rim vim potestatemque contractus aut sententiae ma

nifestae inhiberi; hine praxi communi receptum, pen dente restitutionis quaestione, negotium , adverbus quod quis restitui de, iderat, etiamsi nullitatis vitio illud laborare eontenderetur, raecutioni interim dari, Praestita cautione; si modo tale sit, quod damnum irreparabile non contineat: idque ex praescripto iuris

Canonici in d. o . ruscitaria 6. extra. de in integr. restit. nisi in continenti manifesta negotii, contra

quod hoc imploratur remedium, iniquitas ac iniustitia probari queat; aut nisi secundum quosdam, iam ccepta sit peti restitutio, antequam sententiae vel con tractus Executio esset postulata, Ioh. a Sande decis. Hi,ici libri t. rit. b. def. 4. ω tit. i5. desin. 5. Christianus non a. decis. i57. Neostadius Cupiae sinpremae iscis. 73. Carptovius Arsin. forent. parI. I.

conuit. 6. de . 22. Argentraeus ad consuri. Britann. an. abi gloss. I. Arum. 45. Merenda controver . pari.

nu. 59. 4o. Adde de litibus oecasione restitutionis ventilandae non protelandis, sed potius lite principali una cum restitutionis quastione definienda, ln-1truct. Curiae bupremae art. i M. ιbs Curiae Brabant.

26. Causae justae restitutionis sunt, metus, dola', minor aetas, capitis diminutio, abientia, alienatio iudicii mutandi causa, ct justas error, I. r. a. A. b. r. cujus iusti erroris exempla vini in I. . si ust. Θα seqq. f. quod falso tutoro auctore, L semper II.

. reis si iras fretis 5. f. c. tiod ni rem clam, i . siquit agens 55. mitti de ariton. Quod si plures causae restitutionis simul in eamdem concurrant personam de rem, veluti minorennitas & absentia, causae utriusque rationem esse habendam in impertiendo restitutionis beneficio, colligi potest eX I. I. a. 5. 4. C.

de Iempori in integr. re Detus.

a7. Ut autem nemo invitus agere compellendus eat, atque adeo nec ad implorandam restitutionem constringendus; ita, si postulaverit emi ac necdum impetraverit, desistere ab ulteriore huius ber e ficii prcsecutione non prohibetur, I. Rupinianus 2o. β. I. . de minor. G. ann sive expresse repudiet hoc

beneficium, sive tacite, rebus ipsis di sectis rata habendo ea, adversus quae restitutionem cceperat postu

lare, L si si ius A. f. is minor. 25. annis. Quinimo, etsi restitutionem iam impetraverit, ex pinnitentia potest eadem non uti cum unicuique contemnere liceat haec, quae pro se introducta sunt ι nec queri possit adversarius qui ex Suo qucque latere

secundum ante dieia restituendus est j si reponatur in eam causam, in qua se ipse constituli, & quam mutare non potuisset, si alter praetoris auxilium noni inplorasset. uuamvis enim ipse quoque restitutus sir, id que lus semel quasitum ei invito per solam adversarii poenitentiam non videretur adimendum ; quia tamen hoc genus restitutionis tantum est consecta-

Tit. I.

rium restItutionis alterius prine aliter impetratae, iniquum fuerit, beneficio restitutionis obielis, vel

neglecto per eum, cujus gratia primario fuerat eo cessum, adversarium eius adhuc velle uti ea restit tione adversus illum, propter quem, cuiusque Velut ope, unice restitutus suit, L si itido cireum mo 4 ff.ε. de minor. 25. annis. ibique Gothostedus in noἰiae,

quo tamen casu non inconsultum fuerit, adversus priorem restitutionem nova sese munire restituti nis impetratione, arg. I. ait praetre 7. β. resrisu us 9. . de mino . Q. annis.

. uuae vero illa sint negotia, adversus quae r stitutio etiam majorennibus eo edi, vel denegari s let, quatenus haec controu sa sunt, dicetur latius

x . illuci antequam hule titulo finis imponatur, inspectione propiora dignum videtur, cujus loci Si

tutum considerandum sit, in quaestione, an restitutio concedenda sit, nec ne, si variantes appareant circa restitutiones tribuendas aut denegandas locorum di-Versorum leges aut consuetudines, idque vel tem

ris ratione, intra quod ea petenda, vel causae intu tu, dix qua imploranda est y Vulgo quidem ita traditum invenio, observari debere statutum, non loci illius, ubi ventilatur restitutionis questio, neque et iam regionis illius, ubi laedens aut laesus domicilium fovet ; sed motis illius territorii, in quo contra vix seu negotium damnosum eelebratum est ν nisi contractus implementum ad alium locum sit destinatum ;tune enim hujus loci leges in judicando spectandas esse, Ant. Faber Coae libr. a. rit. 5 I. E n. a. o. 3Iynfingerus rem. s. obs. M. n. 4. 5. 6. ChriStinae voL 2. Aecit. 154. n. 5. et seqq. Sed vix est, ut hac determinatione quaestioni de restitutione generaliter propositae satisfiat ; ac proinde potius pro diversitate negotiorum, adversus quae restitutio imploranda, aliud atque aliud statuendum. Si quis enim restitutionem imploret adversus negotia iudicialia, veluti lapsum

fatalium s ut linuuntur vel ut libellum mutare,

probationes novas producere, secta nova allegare liceat, dc qum huius generis sunt alia plura ι aequulnsuerit, non alterius loci statuta iudicem in concedenda vel deneganda restitutione sequi, quam quae

in loeo iudieii, usi per moram aut negligentiam dierrorem qui laesus dicitur, recepta sunt, arg. l. em

eme puto, quod voluere nonnulli, inspici debere mores loci, in quo mora aut negligentia ludicialis commissa esset, quod & praxi quotidiana firmatur. Quod si personae favore restitutio concedenda sit iputa, minorennibus aetatis lubrico laesis; non loci ubi contraXit negintiusve ges4it , nec ubi restitutionis quaestio ventilatur, sed potius donatellii leges Observandas existimem: quoties in quaestione, an quis

minor vel maiorennis sit, obtinuit, id dijudicandum esse ex lege domicilii, sic ut in Ioeo domicilii min rennis ubique terrarum pro tali habendus sit, de contra, sive id ex summo iure obtinere velis, sive quod nectius j ex comitate, secundum sundamenta& rationes in materia statutorum plenius Pro Si rus Post Iis. δε conuit. 'incip. num. 4. & rit. de minor. 25. annit num. 8. justum enim videtur, ut, ex quibus le3ibus ipsa aestimatur minorennitra, qtaae sola restitutionis causa est, ex iisdem quoque definiatur, an, di Quousque, de quomodo restitutio in-

222쪽

Quod metus causa gestum eriti stig

dulgenda sit. Extra hune earum minorennitatis, si adversus contraEhim aliudve negotium gestum , TITULUci II. iniuri e restitutio desideretur. dum quis aut metu, . aut dolo, aut ermre lapsus, damnum sensit contra- Quod metus causa gestum erit. hendo, transigendo, solvendo, fide hibendo, haereditatem adeundo, aliove simili modo, recte interpretes SUMMARIA. statuisse arbitror, leges regionis, in qua contractum I. Quid sit vir, qualis vis metui inpit; quia Arseris

gestium e est id, contra quod restitutio petitur, lini in IV vim merentem ae eonitionalis seu immJ- cum sibi debere vindicare in terminanda ipsa re- nentem i mrtu coactur facis, conso A t; aestitutionis controversia, arg. d. l. re σε in σtipula- quando liceat ex duobur maci; minimum os et γε qtionibur 54. F. ἀν ν g. iurie, t. ri funaeur 6. f. deia. An me ti torta sint ipto jura nulla, oe quatis db- eoiction. sive res illae, de quibus contractum est, L . lus intis memi' in quibus laesio eontigit, eodem in loco, sive alibi L3. Quid ris arito quod metue eama ' cui ae tu , ausis e sutu. Nec intererit, utrum laesio circa res ipsas er ei, qui dedit in adulterio rip ebensur g an contigerit, veluti pluris minorisve, quam aequum est, hae Mibur in finiuriis bur Herrore i to distractas, an vero propter neglecta so-lέ. Datuμ contra quos vit potiris et eontra haeredet lemnia in loco eontractas desiderata. Si tamen eo, eorum, ι'umenui ad eat pervenit. Quando conte

tractus implementum non in ipso contractus Ioeo rsν quid predientire er quando debeat pervenisse ffieri debeat, sed ad loeum alium sit destinatum, ae is , odum Me ae t. non Ioel contractus, sed implementi leges spectandast5. Datin oriam contra debitorem princψalem, cuive esse ratio suadet: ut ita, secundum cujus loci iura fid jurror metu iliato με acreptilationem ibe a- implementum accipere debuit contractus, iuxta eius tuo ore, ου contra fita jussorem simita disvorro etiam leges resolvatur, arg. I. vinum aa. in βω is fario librpatum. de rebul creditis, & arg. rmine tituli de eo, quo i6. Non contra eor, qui quid acceperunt bova siri, ur

α cem. 4. observ. Sa. n. I. 6. Christinaeus d. vol. 2. eum a nan senio aut vi latronum GerHur.

et r. i5s n. 5. 4. Ant. Faber Cod. IV . a. iis. 51. 7. Tendit ad quaZupliam ex consumacia, licet cenae n. a. S. Quod si restitutio concedenda sit non inniviti , qui nibis ex m tu eontecutur, sed Iaπ- ex causa, quae ipium negotium ab initio comitaba- tum ab antono libreatur oti, vel qui bona Aritur, uti comitatur metus, dolus, error sed ex ea, Θ utro titulo possidet. Quia quadruplicetiar equae post sutervenit, squalis est usucapio rerum, autu 8. Ouid furit, ii pluras metum fecerint, ει unut mempraeseriptio iurium di actionum, propter absentiam aut 'amam rosi ite ii res mers extorta peri rit, non interrupta ) ita generaliter definiendum existimo, ' νrat jure Romano, ac morisur illius loci leges in restitutione saetenda attendendastis B, comνa quem agitυν, irimnit tervari isset ς esse, secundum cujus loci leges impleta summo iure pretium recuperat, licri Ipse meru eo go it is

suit per absentiam usucapio vel praescriptio. Quid vendendum. Catur tamen est ore rue. enim, obsecro , aut iustius aut aequius, quam ut ex Io. Delet metue Elatur etre contra bonos m' reorundem legislatorum praescripto remedium advem secur, ri iusto illatur rix qualit ryt, quem massis laesionem indulgeatur, ex quorum praescripto & gistratur is, fictio, ori mixatur serra cavcs, summo iure primitus laesio nata suit λ uuibus con- - bottit, v I mettim parsur, aut tertiue pro ersequens est, ut, si immobilium rerum usucapio im- um in continenti insen. pleta sit, serventur in restitutione facienda iura re- tr. Μ reve is et orso gνanis, non vanu , quod iudgionis, in qua immobiles res site sunt; adeoque, ut in mimat ex circumrtantiis s reperemialit non sus in amittendo, sie ex in recuperando dominio regan- AB, n; i modul excedatu . tur immobilia ex situs sui lege, iuxta vulgatam re- ra. An mortit in amiae rit sufficient ad petri: utionem fgulam in materia statutam, or in tit. Eo roumli J. An rufier Λι eis me ut vexation g, mune is imp disiis..tram tam. Sin mobilia usucapta suerint, in nmae, bonorie denegandi, mina ume an toti restitutione magis erit ut serventur leges domicilii maii sulphio, er do venientibur armatis homiri- elus, qui per usucapionem dominium arniserat; ut bus f Homerium advenus minαs era cautio Gita mobilia, quae censentur illic esse, ubi domicilium non omendendo. fovet dominus, ex lege domi ei lii redeant uti fuerantii 4. M tve non pserumhu , t d suetantem proba amissa, iuxta vulsatam regulam ae lociς opositam. dux Ni ς quo modo probetu fSed Si actiones an personam temporis lapsu, perii 5. Ouibur in ea ribtit Uro fu e nullum νit, quod innuabsentiam contingente, extinctae sint, probabilius ae tum, er qui iis par o exceytionum fuerit, in illis restituendis ob justam absentiae rau- I6. Nois Moeinitti m tu gertum, si metum sta tussam spectanduin esse ius loci, in quo debitor ecm- g rta modum rata habeat ἰ quibus meias moratur, eontra quem restitutio petitus eum etiam rarito mi haec Otuabilis, an si trarim non fus ex istius Ioel lege praescriptio Implenda fuerit, ut o B p orestarnis de patibabitione 'pre a. . Anservavi Iit. Eo rerum dioisiom circa meis. renunciatio butur Mortitur; nis D eontinenti facta,

223쪽

dii G Lib. IV. Tu. II.

ri. ι etι, prepetuo durat, quis An ibtis obri-Jdo ex duobus malis tristibus eligere catum sit, qu neat rum utrumve sine vitio, sine scelere, aut conscie

tiae iasione subiri potest. Nam si malum utrua uer. DRima restitutionis causa metus est, qui, instan- turpe sit, ab utroque abstinendum, licet alterum c tis vel suturi periculi causa, mentis Mepidatio altero peius esset. Σed di si ex tristi & turpi malo dieitur; vel etiam maioris ealamitatis timor, t. r. electio oblata fuerit, hactenus Permis erit, ut quia motum accipiendum 5. ff. h. r. Cui Othn in edicto malum triste patiatur, non ut turpe iaciat, nec in praetoris vis adjungebatur, quam Paulus dixit malin universum excusandus erit, qui metu mortis adactus ris rei impetum, qui repelli non potest, ι vir a. fialteri veI surtum secerit, vol aliter injuria intulerit β. t. praetore ita edicente, quod vi mritisse' eati allaesionem ; quamvis enim attenuetur ex metu illato gestum erit: quod & ex veteri more repetitum in delictum, di culpa minor sit, ideoque nee . iniquum anseriptione Codicis hoc tis. δε bis, quae ni mei urvel erit mitigari poenam, non tamen in totum culpa causa geua sunt. Sed postea des racta est vis men exelusa est, cap. sacris 5. extra, de iis, quin vi me e io, quia quodcunque vi atroci fit, id metu quoquestiarne causa fiunt. fieri videtur, I. i. in fina 1. s. t. adeoque metui a. Cum ergo illis, quae metu gesta, consensus ad

vis ineat, in quantum metus iustus ,. tanquam esse- sit, eonsequens est, ut regulariter non ipso iure nul ctus, vim, tamquam causam praecedentem supponit,lla sint, sed subsistant donec rescindantur, di vi cci vim quidem non absolutam, sed conditionalem: restituantur aequitati per magistratum, I. I. I. M -mon illatam, Sed inserendam. Via namque absoluta,lsi. t. a. . b. t. F. I. Innis. Mexe Aion. I. xi uti in plane invitum exercetur, ita quoque omnemimotu, M. H. do aequi . no . omisi. saere . um enim illius, qui eam patitur, excludit consensum, cap. ra-inulitur dicitur momst l. e se, quod metu caroris . e D 3. extra, ὀ 9is, quae vi moturve causa. Unde extortum est, L pon. 1. b. t. id ad eflectum & exi-ec, quae tali probantur ablata vi, jure dominii altum eius, quod festum est, reserendum; in quan

suis non recedunt dominis, uti id in vi bonorumstum a praetore infirmatum & in irritum deductum, raptorum manifestum est ἱ quae dc ideo directa rei perinde habendum est, ac si gestum non essed, Me vindicatione a quovis reputentur possessore, sine ullassius ais Lunae. h. t. m. 5. dc res. missenbach G extraordinaria huius restitutionis imploratione. Eximnae δ. i. num. 21. Nec confundi debet cum d adverso vis conditionalis quae metui inest in cumiIo metus, aut a dolo ad metum argumentatio Pr non re ipsa inseratur, sed inserenda seret, nisi ouuldurenda i lilaei enim saepe, quae dolo gesta, ipso iu- desiderio eius, qui metum facit, morem gereret, veluttire nulla sint, ut titulo sequenti tradendum ἱ & m contraheret, traderet e . consensum omnem eius,itui dolus dicatur ine se, usque adeo, ut qui metum qui metum Parius est, nequaquam excludit. Licet enimiseest, etiam de dolo teneatur, asserente illud Vlpia- nihil consensui tam contrarium sit, quam vis atqueino in I. item si i s. . eum, qui merum II. ff. b. t. metus, L nibii consensui li6. Ais regiaI uiar; id ta-ll. a. si. Mli mali o. f. do vi bonis. rapi. id tamen men non nisi de liberrimo assensu intelligendum est, dolo tantum generali intelligendum, quo omnis is nam ut Paulus ait de eo, qui metu adactus heredita-lprobitas eomprehendi potest, adeoque etiam metustem adierat j quampit, si tib ν errer, noluit sex aH-.tilla, qui eontra bonos mores illatus ea, & quem tamen coactus Domiι, t. ri multo a I. g. si motu 5 Aisolum praetor .ae leges improbarunt: eo sere modo,h. t. dc, uti de eo, qui metu reverentiali cocctusiquo de laeso gravior in se dolum continet, eodem nuptias contraxit, elsus loquitur, mamisto hae v lUlpiano auctore L ii quis mancipiis IT. β. γα. f. Zetur L si ρμγe aa. f. de ritu num. Quibus adde,ldo Inxtis. iatione, iunct. I. xi quis, cum Hiccr. 56. legem li6. de reg. iuris desumtam esse ex libr. Ir.4 . do no=bori oblis. De cetero metui aut laesioni non ad edictum, suo Ulpianum explicuisse praetoris edi-inecessario inest ilicet inesse quandoque ec eo ur ctum de metu, colligi potest ex I. r. 5. 5. 7. 9. ia.irere possit specialis illa calliditas, sallacia, machi Is 16. 22. f. b. t. ac proinde vim dc metum dixitinatio, ad alterum fallendum, circumveniendum, de Consemui contrarium, in quantum Id, quod tali con-ieipiendum adhibita, qua dolum stricte dc in specie sensu per metum extorto gestum erat, essectum sor iste dictam doescripsit cum Labeone i Ipianus, L. r. tiri non debebat, nec ratum a praetore haberi, sedi . dolum a. f. G Glo malo. Unde di idem Ulpia- rescindi; unde dc in ae. I. ii 6. subiungit, queminus dolum illum specialem a metu separatum V s supple metum com obare, eoni a bonor maret eu,lluit, improbata Cassii opinione, qui exceptionem me innuens, praetorem nullo unquam tempore eompro- tus non proposuerat, contentus doli excePtione, tan bare debere aut ratum habere, quod metus caura quam generali, I. apud Celsum 4. g. metus ζώων gestum fuerit, ut Paulus loquitur in eiusdem edictit 33. 1. δε doli mali er metur exceptisne, atque in- interpretatione, L si mUIDμ ar. β. r. 1. b. t. Deisuper expresse. alibi monuit, vim vincere, licet d cetero, comentire eum, qui metu eonterritus quidllus malus cesset, L quid si servum 5. β. ust. f. ne Deit, ratio sana docet: eligit nempe ex duobus -- qui eum, qui An jus voc. vi eximat. iis minimum; rem tradere mavult, dx bona amitte- 5. Quo posito, necessaria fuit vi Lo quod meturre, quam Vulnera aliamve malitatem maiorem pati: Leaura, si e appes lata a primis verbis edicti praetorii , eodem modo, quo iactum mercium quarundam inlut colliῆere est ex ea I. a. r. b. t. Ouae est actio praei tempestato eli*it magister navis, ut navis totius mer-iria arbitraria, V. ρ ωγn quaidam 3 l. Inrrit. δε ciumque omnium naufragium declinet, haud electu- action. poenalis ex contumacia 6. hem actio 27. rus iacturam partis. nisi totius immineret damnum. Inuit. δε action. personalis, d. n. Ia. In rem ta- Qua de re plura Aristoteles tib . 5. et icbor. in m. men acripta, dum non praecise Personam, quae I

Neque hane ex duobus malis electionem aut ratio tum secit, coercet, sed adversus omnes rei Per m t

224쪽

tum amἰuae possessores datur, L metum autem 9. s. l. tili. l. item si ι4. s. in hae aritio, S. A. h. t. competens intra annum utilem, iure novo quadriennium continuum secundum, tradita ritulo

mimo j ei, qui metu illato damnum passus est, dum qui dedit, promisit, aut omisit, quod nocet, ae L mis. reai . uo2 ροπιον S. V. b. r. sive in re licita versatus fuerit, dum malum patiebatur, sive illicito

vacaret nessotio. Qua ratione etiam si in stupro vel

adulterio deprehensus aut alio quo flagitio, dederit

aut promiserit, ne vulnera, aut vincula, aut mor

tem, quam a deprehendentibus timebat, pateretur, praetor et hanc actionem accommodat; non tam rospiciens, an adulter sit, qui dedit, quam potius, an malo more alter acceperit, metu mortis illato, L nee rimorem T. V. I. I. 8. f. b. r. secus quam obtineret, si nullo interveniente metu tali, sponte qui sese pretio redemerit, ne in flagitio deprehensus detegeretur : quo casu cessaret datorum repetitio, L Bemii 4. f. do condi i. ob turpem causam. Ηr--er de jure connubio . lib. I. cap. IT. n. 9. Datur dx h redibus eius, qui metum passus est, L Bem ri i5. in eaurae x L quia diximur i6. g. ult. ν. b. t. I. rini 5. C. s. r. de his, quae vi metutis causa, dc fide

iussoribus, sive ipsi ad fideiubendum metu adacti sint, sive principali reo coacto, hi sua intervenerint voluntate, I. i em si νε ij. Labra 6. o si. 1i quis

per pim n. f. h. t. l. exception 1 7. g. r. V. G e ception. Graius manu E . ad Iti ix ri H I. IV. 5. cap. m. n. 18. 2 5 i. 4. 1 atur vero haec actio adversus eum, qui motum iacit, di quosvis rei per metum amissa posses fores sive bonae sive mala, fidei, a. l. 9. g. r. θ

redes tenentur quatenus ad eos pervenit: licet poena ad haeredem non transeat ι attamen quod turpiter vel scelere quaesitum est, ad compendium haeredis non debet pertinere, L quia dia tis 16. β. uis. f. h. t. pervenisse autem ad haeredem censetur, quod ullo tempore, adeoque ex quo tempore heres iactus est, usque ad tempus litis in actione metus coni

statae pervenit, aut certo certius deinceps perventurum est, L quantum M. f. h. f. nec necesse, ut eo

tempore, quo litis contestatio fit, id, quod pervenit penes haeredem, etiamnum existat: semel enim pervenisse suffecerit, etiamsi iam fuerit ab haerede eonsumtuna, L vitaramus i 7. A. b. Unde do, si haer dum haeredes sint, hi quoque in id tenebuntur, quod ad primos haeredes pervenerit, licet ipsi locuplutiores inde facti non sint; quoniam adeundo haereditariam susceperunt Obligationem sine primi haeredis delicto natam, a. l. 17. U. l. t.

sessionem nactus non sit, sed tamen aliter lucrum

senserit ἱ huic quoque actioni Obnoxius reddi potest. Dua ratione, si fideiussor vim intulerit, ut accepto siueretur, non ipse tantum conveniri hoe iudicio potest, ut de contra Se dc contra reum principalem actiones restituat, aut alioquin in quadruplum damnetur : sed dc ipse reus principalis tali fideiussoris iacto liberatus, licet crimine careat. Uti vice versa, si illato per debitorem metu ipse dc fideiussores acceptilatione liberati sint, non ipse tantum ad id tenebitur, ut in ipsius persona redintegretur obligatio,

Et fideiussores vel eosdem vel alios non minus idoneos nora ad Lunde I. Tom. L. Quod metus causa gestum erri.

adhibeat, pignora quoque, Si quae dederit, in eandem

causam restituat; sed etiam adversus fideiussores liberatos hac poterit actione agi, ut se reponant in

obligationem. Quod de obtinebit, si illato non perdebitorem, sed per tertium metu, liberati sint, ne

alioquin alieno ex crimine luci uin sentiant, L M. Mult. I. io. m. θ β. I. I. II . f. b. t. 6. Alia plane eorum causa est, qui, quo alium vim patientem tuerentur, aliquid ab eo acceperunt, aut eum sibi obligarunt: hos enim, si hanc vim ipsi non immiserint, non teneri ratio dictat; eum

operae potius mercedem percepisse videantur, quam ex alieno metu lucrum Sensisse, ae l. merum 9.

i. in m. U. b. r. iunct. I. pen. β. I. A. δε dona

tionibui, quo sundamento sponsalia quoque rata fore, quoties puella iusto nauseagii aut hostium latronumve metu perterrita, nuptias adolescenti extra dolum posito promiserit, si ope eius atque auxilio liberata evaserit, defendi potest, Brou-eer αν jure connubior.

7. Mitur noe judicio non tantum ad simplum

ipsius rei per metum amissae, Sive proprietas amissa sit, sive possessio, L si mutare a I. ix qui postriri nem a. F. h. t. de cautionem de dolo praestandam, si sorte deterior reddita sit res restituenda L m

rum 9. u. Iuliam0 5. A. b. t. vel ad quadruplum

ex eontumacia, d. item aritio 27. Gu. δε an sed de ad fructus pereeptos , consumtos, ac percipiendos, omnem causam, omneque illud, quod intem est, ex contumacia quadruplicandum, ί ιὐήρ rur Ia. I. Bem xi I 4. qu rumum P. f. b. t. Nee interest huius quadrupli praestandi intuitu, an

metum passus rem iam amiserit, aut amonem sibi competentem, an metu illato tantum ad promissi nem faetendam fuerit adactus, solutione non suta cular cum enim ex metu obligatus recte desideret, accepti latione tolli extortam metu obligationem, adversarius id facere contumaciter det rectans in rei seu pecuniae promissae triplum poenale damnandus

suit, di nihilominus accepti latione promissorum liberare compellendus, a. l. item si i4. re oe ii quis 9. i. metum 9. g. pen. U. b. t. Seis nec refert, an ipse metum saetens, an tertius bonae fidei possessor, iusto etiam munitus titulo, conveniatur, quantum ad hane quadrupli persecutionem: neque enim

existimandum est, illum praestando quadruplum ex alieno admisso, seu illato per alium metu , poenam subire: nam cum haec actio arbitraria sit, dc initio inspecto, non nisi rei persecutionem comprehendat, adeo ut hac conventus habeat ex edicto praetoris potestatem evitandi menam, usque ad sententiam ab arbitro datam, saeta rei restitutione ἔ iure merit que quadrupli condemnationem patitur arbitrio praetoris de re restituenda parere detrectatas, quippe non

tam alieno ex metu, sed propria magis X coni macia poenam luens, quam nee ipse metum inserens subiturus esset, si conventus metum passo rem anici sententiam restituisset: sic ut quadruplum non tam metus illati, quam contumaciae comminae coercitia

dicenda sit, E. I. item si I 4. r. 5. 4. A. b. r. mitem Milo a7. Artit. G. Iionibus. Idemque in ceteris, quos ex metu per alium facto teneri supra diximus, receptum est, L 9. β. ult. I. IO. II. F. h. t.

ipsam sponte reati tuerit, aut ex mutumacia qua

225쪽

Lib. IV. Tit. m

druplum, liberantur reteri: Sed si non solidum abicilem a. c. do furtJr, L H mancipium G. c. δε μεδuno solutum sit, in id danda adver*S ceteros actio,ivinaee. eo quod rei metu extorta dominium qualiquod minus ab illo exactum sit, i. item ri Is β.lquali transit domini voluntater non item rei s oh. I. i5. f. b. t. Uuam is diversum obtineat initivae, ut in pν. bujus tituli monitum. 2aemadmodum legis Aquiliae actione, ubi Si plures laeserint, ac cum nec pretium restituendum, si quis per impressionem

uno agatur, quod conventus P Stitit, reliquos non metuens aliquem in officio constitutum, res suas in liberat, L item Mola l . g. sed si pirarer a. 1. adleadem provincia vel urbe, ubi is talo offieiuin periet. Aquit cuius varietatis ea ratio rat, quod ex lege agit. sub randitionis titulo in eum transtulariti ita Aquilia actio natura via Venalis est. 9. his amemisuadente odio, quo digni videntur, qui publica suas. Diih. δε lete Aquit. I. inri Nomius a3. s. lam sic suerint abusi potestate, L pen. C s. r. a Tisa m S. F. eoa. rit. unde fit, ut reliqui obligati Io. Ut autem hiae restitutioni lorus sit, non omnis maneant poenali hae actione postquam iam unus solis metus sufficit; sed primo quidem necesse, in contra dum praestitit; cum poenam a singulis delinquenti-lbonos mores, adeoque iniuste illatus sit: iusta enimbus exigi ratio suadeat, a. i. 11. p. a. Iunα. I. illsi subsuerit metus inserendi causa, remedio huie I ebmmisnit 9. f. do noxat. acti . At actio quod me icus non est. Proinde, si libertus contra patronum tus causa naturaliter rei persecutoria Est, ex aces linum ingratus, cum de suo statu periclitaretur, alis denti tantum poenalis, ex contumacia β. item actio quid patrono dederit vel promiserit, ne in servit a7. Aerit. Eo Milon. uno ergo rem Solvente, reliqui tem redigatur, cessat edictum, quia hunc sibi metum liberandi erant; ne bis idem peteretur. 1 . Noodii me insert, L si mulieμ a I. in m. U. b. e. Duod1M i. de leto Aquilia cap. lo. in meae stra. 52. Ant. multo magis dicendum. si magistratus metum recte Faber Orionat ad d. l. II. d. a. 1. - L A'ILd intulerit, iure Milicet lieito, et ure honoris, quem Quod si res ipsa, quae metu amissa mi, perierit, sitsustinet, L eaminet 5. F. t. π. b. t. arg. I. injuri quidem apud male fidei possessorem, ei perit tam rum I S. β. si quir quod aere inro a. ω V. quae ju eante, quam post litem contestatam, L item 17 g. 6. f. M injuriis, Ηr--ο δε fine connubiorum lis. aluuia o 5. U. b. t. I. I. C. b. t. junct. I. In re fur- I. cap. 17. num. n. sive magistratus ipse tali metur d. g. r. V. de condi S. D tivo, sin apud bonaeiquid jure compuleiit dare aut facere, sive tertius; fidei possatiorem sine dolo dc culpa eius, dominoiquo sundamento ratum manere debere contractum pristino metum passo magis interit ante litem colat linitum cum eo. quem quis rea Ii in ius vocationestatam, ae L is. 6. 5. U. b. t. quin & post litemistitit, aut civili custodia curavit ineludi mgo eis

contestatam, nisi dominus Priistinus probare queat,ineutiquam rescindendum esse quasi metu gestum, se rem fuisse. distracturum, ae l. l . 9. quid si bomo notavit Costasiua ad c ρω M e νυν- aa A. b. r. ii. f h. r. iunct. l. ri pluret 34. . ust. in lsrustra dissentiente Henrico Κinschoto responti rorud poli. h I. item, V Derberarum 15. g. ωθ. 1. δε νeiluum. I S. es reqq. in edisione ann. I 655. Francis. eindicat. post sententiam re pereunte, non rei mn-lΚinsch. mimur. 16. num. IS. ω seqq. 9 nam quod venti, sed actoris damnum erit; quippe cui triplita Paulo traditum est, nullius momenti esse id, quod poena post sententiam eX cvntumacia potest susscere: cum eo quis gessit, quem in carcerem detrusit, ut quae ratio lite etiamnum Pendente cessabat, cum us- quid ei extorqueret, i paen. f. b. t. non tam de pu-que ad sententiam, Secundum ante dicta, reus triplisblicis, quam potius de privatis carceribus, iure im- poenam evitare possit rei restitutione, nec dici pos- probatis accipiendum est, arg. l. ωθ. F. i. a. . b. r. sit, eum restituturum non suime, si casu res haudiret tamen per iniuriam quid secerit magistratos, dum interiisset, a. l. I s. F. II. A. b. r. Sed quia nuneis te verberum aut mortis terrore pecuniam eri sit, passim quadrupli poena ex contumacia non amplius non dubium, quin, uti inpiriarurn, sic di hae metus obtinet, sed tantum in id, quod interest, condemna- actione conveniri possit; eo quod nee magistratibustio interponi solet, teste Gmeneustegio σου I. 4. tallicet quid iniuriosum facere, magistratus fiducia, αδ. r. rationis est, ut eX tali mora nune omni modoli. cominat S. V. r. l. iat. V. ωθ. y. h. t. t. pen. C. rei interitus post sententiam contingens eondemnatolh. r. arg. . nec magistratUur 52. st is iniuriis. Quin potius nocere debeat, quam metum passo. Haec vero,i& metum iustum, id est, juste illatum, recte dixeris, quae de rei interitu-dim, ita obtinent, si non pos-lquem hostis hosti insert; cui consentaneum, ut bensessor rei per metum amissae tandem distraxerit, a-llo cautus ea solvat, ad quae promittenda terrore hinliove transtulerit oneroso titulo, ante interitum;lstili re armis compulsus fuit; cum istas conventio- facta namque tali alienatione, atque ita re semel inines jus bellt tueatur, missentaeh. ad nn . b. t. pecuniam aliam Ue rem conversa, non ampIris quae-inum. 22. in fine, Grotius is jure s m ac paeis tib .rendum, quis exitus sit; sed omnino locuples factust5. ea'. I9. --. II. Zoesius ad Gnae A. t. num. videtur, licet postea pecuniam deperdiderit, ae sie l8. Denique iuste illatus metus est, si quis ipse tenetur, huasi adhue rem ipsam metu extortam pos- prius metum passus, in continenti non ex Intervati sideret, L. si ipsa res idi f. b. t. lo) metum intulerit, atque ita vel res metu amissas 9. Ceterum ut in aliis restitutionum spe Iebus, ita recuperaverit, vel ab obligatione fuerit liberatus. dc hie eum, contra quem restitutio petenda, indemnemiliamque rat, si non ille, qui metum passus est, sed servandum esse, ex iis, que tis. I fuere tradita, m itertius mox metum intulerit, quo metum passus res nisestum est: pretium saltem dc tertio possessori, Simetu amissas recuperstret: eum enim liceat vim vi Ipsi metum inserenti, si ad vendendum e gerit,irepellere, ac passus sit metum, quem prius ipse secit,

reddi debere, rescriptum est l. rs ut 5. I. 4. C. h. t.ie queri iure nequit de amissH metu, quae prius i Psealiter quam in rebus surto ablatis receptum est;imetu illicito, & nullo iure suerat consecutus, I. sed quippe mets etlam non reddito pretio dominus ater par ut I a. q. quaeri l. e. b. r. I. r. 6. Dim vi 27. quovis possessore vindicandi potestatem habet. I. inci- l. quod est. 5. F. eum irim 9. f. de vi π ni armMιώ-

226쪽

rr. Sed de seeundo metum oportet iustum esse, id est, satis gravem, qualis qui merito di in hominem constantem cadit: neque enim vani timoris ulla exeusatio est, s ramum autem G. 7. η'. b. t. l. sui ucit, quo

Quod metur caussa gestum erit.

libet terrore adductum timuisse, L metur quibus causis in Mis. Ut tamen pro ratione aetatis, ac sexus, conditionisve personarum aestimandum sit,

qui satis gravis metus diei debeat; unde de huius

rei, quis nempe metus sufficiens sit, disquisitio ac arbitrium judicis est, d. I. 5. Menoeti ius, δε σνbis . judic. lib. a. casu i55. Andr. Gayl. IV . a. taxo m. num. 7. b. 9. Ηrou er δε jure connubiorum lib. . cop. 17. num. 6. 7. Sane, ut nulli dubium, quin metus mortis, perdendae sanitatis, vulnerum, Stupri, servitutis, vinculorum, carceris illiciti & privati susficiens sit, i. 5. I. 4. L 7. i. L 7. β. I. a. l. aa. I. G. β. I. es passim A. b. r. I. si medicur 5. F.

2Iion. sive illum quis in se sive in liberis suis patiatur , cum pro affectu parentes magis in liberis terreantur , I. ixti MPm 8. g. iat. A. 3. t. arss. l. I. u. 4. f. ad leg. t ornes. δε sicaνiii, β. tio. Ast. den xui. MI. sive etiam in uxore sua ; cum di per in xorem marito iniuriam inserri constet, pinisar a. Inrtit. do injuriit, L 3. V. Aem 5. I. eum, qui ib. μ'. Θ iat. f. de injuriit ita ex adverso opem- tum illudi metum reverentialem hula restitutioni l Cum non sacere, arr. I. si patγe cegente za. junct. l. non cogi ur a I. V. de risti nuptia . l. neque ab initio ii. C. de nuptiis. Nam quod velle non creditur, qui obsequitur

imperio patris, ut tradit Ulpianus in I. Delis L . de regul. juris, id ad voluntatem omni ex parte liberam

pertinere, ex A. I. aa. satis manifestum est. Nec aliud dicendum de metu reverentiali uxoris erga ma ritum, arg. I. ult. ss. ii quis ariquem reu. probib. I.ώθ. Q Andr. GayL lib. a. esse in III. n. 4, Nisi tamen metus reverentialis fines ocedens Pater aut maritus minis gravioribus, injecto exhaeredati nis terrore, aliisque similibus, filium filiamve ad eontrahendum adegisse probari possit. arg. l. l. F. in

cap. 6 Literit 3 . extra, is de omaria, impia

dc rescriptum est, dignitatem adversarii senatoriam non sussicere ad metum arguendum, per quem dice batur eontractum esse, L ais iuvidiam6. C. b. t. eum tamen infirmandae fuerint venditiones, donationes, transactionesque, quae per impressionem eorum, qui in ospeio constituti, & per potentiam exortae Sunt, L pen. uir. C. s. t. a. Sic nec metus infamiae ad restitutionem impetrandam satis gravis est, L nee timorem 7. f. b. t.

sive enim iuris insemiam consideres, frustra quisoam a privato sibi in serri timet, cum haee non nisi

re, edicto,. aut sententia irrogetur: sive eam, quae

facti est, nee tune ab unita hominis privati arbitrio dependere potest eius irmatio; sed magis ex praecedente turpi facto, per ius non notato, penes viros graves di honestos oneratur exibtimatio ejus, qui facti turpis auctor est, ut dictum tit. de b r, qui not. i famia, viro itaque honesto triste quid inserri potest,

infamia non potest, qaae iactam turpe prae requirit. S lidius hominis innocuo sua constat apud bonos ex stimatio, quam ut a calumniatore maligno concutire ipsa ac subverti possit. Quibus non repuῖnat, quod vulgo eollititur ex L isti di se . quod si a. L b. t. viris honostis infamiae metum majorem esse debere, quam motum mortis. Uuamvis enim iacile concesserim intogritati famae unumquemque bonum studere Oportere ι non tamen in nostra quaestione id in usum v

nit, ubi frustra infamiam timeri dictum, quam nullius infligere privatus potest. Scio cinquit Seneca de consolat. ad Helviam cap. i5. in M. 9 quoidam ae

cere, comemIu nihil me gravius: mortem ipsi poti rem vide i. Hii ego νespontatas, o exilium saepe omni contem tonae carere. Si vir maguur cecidit, magnus j cuis. Non magit illum condemni, quam cum aedium

res ada ant. Et paulo ante eodem capite: plur etiam quam ignomi D, ru mora biacministra. S, ater ramen eodem uti vultu, quo aliquando solus tr inta rannos in ordinem redegeraI, carcerem i*riavit, Hanominiam ipsi loco derructurus e neqtie en in pne xcaνυν vide i, in quo Socrater erar. Quis utinae eo ad conlpiciendum veritatem excaecatus est, ut 'nominiam

mer Marci Catonis fuisse, opirem in priis ione pr-turae es consulis tur repubam ignomuia i a maer o consulatus suis, quibus ex Catone bono ha barti . Sed nee praetereundum, in a. l. 8. β. a. non de metu infamiae sermonem esse, sed magis de stupro per violentiam intentato I ad quod avertendum si quid datum sit, ad infamiam xedimendam non pertineis cum vi stuprata nullam sive iuris sive G-cti ignominiam subeat, in qua nulla culpa, sectan turpe nullum est; quamque ob id di miseram & infelicem recte dixeris, infamem non aeque, l. f. Fr-simum 2o. Q ad leg. Iul. δε adulter. Nec est, quod quis urgeat, iustum ad restitutionem obtinendam servitutis timorem esse, L ego puto 4. s. s. t. cum tamen Servitutem privatus imponere nequeat homini libero ingenuoque, nisi libertus ingratus esset, qui tune uti iure servitutem timet, ita nec, si ad eam evitandam quid dederit promiserit ve, restitui posset, L si mulis bai pr. U. b. r. Etenim quo sensu servitutis metus in d. I. 4. dicatur iustus, ct ipsam servitutem iniustam merito quis extimescere possit, debeat, colligere licet ex L itii re i. si it i. n. b. t. M ii inquit Juryseonsultus accipim pecuniam, in

ii jam in Moctiarem peior, θ Au instrumen is D disit libis strenunciari nan pascum. 3. Similiter nee satis gravis est metus vexationis alicuius, i. nec timorem T. V. b. t. nec timor acci rationis intentatae vel intentande l. accurationir I Q b. t. nisi accusationem simulta vincula Praesentia potens adversarius minatus sit, L Qt. 6. si justor. f b. t. nec, si quis contraxerit, ne est deret nhonore positum, qui poterat vel munus publicum invito imponere, vel impedire, ne honor decerneretur,arg. I. ais invidiam s. l. eum re damue re C. b. t. neque enim iniuria est, aut onus imponi, aut imp

diri honorem, arg. I. injuriarum Io. V. si quis do

227쪽

ininae hie sumetunt, nisi eapitales sint, ct . qui mi natur, osequi eas vere possit, ae exsequi iam ante solitus sit: metum enim non jactationibus tantum, vel contestationibus, sed atrocitate facti probari convenit, L ii donationis T. L metum 9. C. b. t. adeo ut ne ad maiestatis quidem erimen constituendum sola comminatio susieiens sits sed potius persona diis catur spectanda esse, an potuerit lacere, de an ante quid sererit, & an cogitaverit, & an sanae mentis luerit; ne lubrisum linguae ad poenam lacile trahatur, L famosi 7. mn. ad I. Iul. maioriatii. Int rim adversus minarum iactationes id usu receptum est, ut inde metuens, linplorato judicis auxilio, cautionem de non offendendo exigat a minarum auctore, datis fideiussoribus vel pignoribus arbitrio iudicis interponendam; de qua plenius vide Andr. Gayl.

de pace pubiis a lib. i. cap. a. eg 5. 1 enique nec x la mali suspicio, quam quis concepit, huic restitutioni loeum facit. Unde, si s dum meum derellia uern, audito quod quis cum armis Veniret, edicto uic locum non esse, et interdictum unde vi cessare, Labeo existimavit; quoniam non videor vi d

jectus, qui dejici non expectavi, sed profugit i. --rtim s. in D. f. b. t. sive armati nulli re ipsa --niebant, sive veniebant quidem, sed alio tendebant,

es armata, plane si et venerit, et fundum meum O

cupaverint, edicto huic atque ac interdicto unde vi locus seret, ae L 5. g. 7. multoque magis. si demum dereliquerim iundum, postquam iam eundem ingre si fuissent armati, δ. ι. 9. U. b. t. Pugnare interim videtur eum hisce id, quod a Iuliano traditum, αἱ aberium tiarii dominum fundi, qui cum sominet a

maior venienter ex irrimaret, profugit ψ μamvir nemo

ortim furiaeum ira esstix fm 16 l. non rorum M. si Zominus a. f. δε υνυσσι. ου Grucapion. Conciliati nis quidem viam emendatione tentat Culacius, et post eum Ant. Faber in rationalibur ad I. 6. M. F.

s. r. pro exiri maverit legentes enimuerit; quasi timuerit eos non absentes sed praesentes, nee alio tendentes, sed ad se venientes. Malim tamen retenta lectione verbum illud vide i in L I. M. q. a. aecipere velut notam improprietatis, ut nempe dejectus quidem videatur, vere autem delestius non sit; quo sensu verbum civiri et in iure et probatos apud auctores frequenter occurrere, tralatathun est.

vulnerum, allegasse sufecerit, neque in dubio praesumitur, terrorem incussum esse, dum quisque bonus creditur, donee eontrarium apparuerit, L uir. m. A. b. t. maxime, si amicis intervenientibus negotium gestum fuerit, L ιμ-ractionem 35. C. de transacr. sed probatione opus est, quae imponenda ei, qui motum sibi illatum ait, sive actione metus lagat ipse, sive metus oceptione se tueatur ἰ tum quia assimanti incumbit probandi onus ; tum etiam, quia et aetor fundamentum intentionis suae, et reus exceptioni s

5. Perpetuum tamen non est, ut per aetionem quod metus causa rescindantur, quae iusto seu satis

eravi metu in no gesta sunt; dum quandoque ipso

lure nulla sunt; quandoque ex adverso plenissimam retinent firmitatem ι quandoque rescissione non egent,

eo quod metus illatus nullum alteri intulerat detr mentum. ipso jure nulla est extorea per metum d tis promissio, L ri mulieo ar. F. 3i Ge 5. F. b. t. nuptiae. L neque ab incipio I 4. C. Eo nulli , libemtatis datio, si ipse servus vel populus dominum eo gerit, L il in rerum 9. I. si pridiatur i . U. μὰ es a qui ι manumisti Aberi non sium, sin hoe egerit

priratus extraneus, libertas quidem servo salva est, sed dominus contra cogentem ita restituitur, ut pretium quadruplicatum cogens praestet: eoque sensu verum esse Puto, et intelligendum, quod an L -- tum 9. g. idem a. s. h. t. scriptum est, quor ,

bene putare, etiam servi monumifrionem, qtiam quo

eoactur fecit, ad rectizstimem suist editti poseigo dam osso. Quod enim ipsa libertas rescindenda non

sit, et ea ratione nulla restitutio adversas man

missum possit locum habere parte ex L Θ et antis . in fino principii A. Ain duo malo, L si caura 9. u. ώθ. L. ἀν minor. Q. annis, nisi minor ex magna causa hoe a Principe fuerit consecutus, L r o. κυα ι t. de minori Ratio autem, cur nuptiae, doti

que promissio, ae datio libertatis, propter metum magis ipso iure nulla sint, quam actione metus r Mindenda, non improbabilis ea est, quod, si semel subtinerent haec summo iure, maximus ille, qui in ipsis ae pro ipsis militat favori iaci se impediret e rum remissionem, arg. L si dolo accidis is as. F. A

dolo ae l. ii ex causa 9. β. iat. L IO. ρ ῶ minori 25. Minis. Legislatores Scilicet, cum ingentem animadverterent nuptiarum, libertatis, dotium sevcirem ;neque tamen aequitatis ratio ullatenus permitteret. eo usque porri si istiusmodi iamres, ut sub eorum obtentu alii sine sua eulpa in manifesto haererent damno; satius putatur, impediri ab initio quasi ti tivitatem libertatis nuptiarum, obi attonis ac dotem, quam harum semel natarum rescissionem concedi: eo modo, quo lex AElia Sentia maluit mox a principio impedire libertatem in fraudem ereditorum

datam, pr. sistis. suis. ex caur. manumisx. nam triere, cum alioquin alienatio in necem creditorum non

ipso iure nulla sit, sed Pauliaua debeat aut rescias

ria actione retractari. - .

i 6 Plenissimam, non obstante metu iusto, firmiatatem retinent metu gesta, quoties qui ea ex intervallo liberaque voluntate sine ulla minione xata habuit; quod vel tacite fieri potest vel expresse: tacite rebus ipsis cc satas, dum id, ad quod ab initio

ex metu obstrietas fuerat, postea extra metum positus sponte solvit, atque ita libero eorroboravit consensu, L cum te a. 1 ri per uim 4. c. bo t. adde cap. perlinum l. ext a, is bir quae vi, in Im- c-ura sitias

ctae. Idemque est, si vel sponte postea fideiussores aut pignora dederit in securitatem obligationis ni tu extortae, vel liber ab omni timore dilationem peritierit ad solvendum id, quod metu promiserat, cum& sententiam contra se latam comprobasse Cense

tur, qui dilationem Petiit, sic ut ob id ei pereat a

228쪽

Quod metus eausa gestum ei ιt. 22 rpellandi facultas, etiam ante decem dierum lapsum

L pM. C. de re. Dicata. Sed dc, si in stupro puellae deprehensus sponsalia contrahere metu mortis vulnerumve a patre puellae aliisve coactas fuerit, deinde vero dimissus. suaeque factus potestatis, identidem in ejusdem puellae ruat amplexus, non alia, quam SPontanea sponsaliorum primitus metu extortorum comprobatio, liberque in nuptias suturas consensus

ex tali facto eo ipi poterit. Vide B u er δε jure

connub. I. I. cap. 17. n. lo. Non tamen consensum

2 rati habitionem tacitam inducit, quod metum Pa sus non in querimoniam deduxerit, seu protestatus fuerit, se metu quid gessisse, quamprimum id tutoneri per eum potuiti sed siluerit. Non enim hujusmodi protestationem iura requirunt, eo Solo contenta, quod metum passus actionem intra quadriennium ametu illato instituat, ae ad finem perducat, iuxta

tradita tis. I. aut ex negotio metu gesto conventus, tunc, cum convenitur, alleget, doceatque metum,arg. I. I. C. aes conriri. eb tur . cauram, sic ut rectius hane conjecturam admiseris, siluisse eum, cui metum passus erat, quod sciret, ius suum ad Irritanda, quae metu ressenat, durare toto tempore per leges indulto, arg. l. sicut η. q. non uiaeetu I5. y. ρυχ. d. plan. I by tolvit. maxime, quum in querimoniam deducendo metum non potuerit infirmare metu

resta, sed tantum actione vel exceptione in iudicio proposita. Vide Responsa Iuriscons. Holl. γ t. 5.

comis. 57. pag. 46a. 465. Uxpresse ratiliabitio fit,

ciun Solemniter post metum cessantem renunciat actioni quod metus causa aut iuri omni, quod in illam rem habeat, quam primitus in uo te re tra dere eoactus erat r quasi purgato isthae ratione de sublato vitio metus. Nee opus est, ut prius in pote Statem eius, qui metum passus est, redierit naturalis rei, per metum amissae possessio, Et perperam non nulli colligunt ex β. ali uando η. Ini. it. Ausucapio non enim illic dicitur, non nisi reverta vitium purgaνi, sed exempli causa, purgari scilicet aliquando vitium vetiui si in domini poterimem revora risi

non tamen eXelusis modis aliis; cum sumetat etiam sine traditione venditio aut transactio eum sure de re furtiva interposita, ct in universum consensus omnis domini in id, ut alter teneat, quod primo vi, furto, metuve fuerat occupatum, L cenes. β. Iulia-

trarium iure Canonico cautum est in cap. rolvite a. extris, is retrisutione spoliat. cum potius eaput illud

intelligendum sit de casu, quo non satis liquido despontanea constat reni elatione: si enim ea suisset

manifesto pmbata, inepta sane suerint ea Pontificis verba ; quia non rit verisimile, quod sponte iuri suo

renunciate II, qui renunciavit 1 Latur ἰ cui cons quens erat, ut, Si Spontanea renunciatio appareat,

rata quoque sit, ex generali regula, qua suo quisque iuri licite renunciat, L pen. C. do paelir. Vide roseonsa Iuriseons. Holland. pan. 5 consu. I 56. pa . Go. in mia. 45 I. ct consit i57. pag. 46 i. erre q. Uuod si ipso metus illati tempore ves etiam ex intervallo, renunciatio per metum extolla suerit, non libere interposita, non dubium, quin restitutioni adhue locus supersit, a T. I. rum re non solam a. infe C. b. t. Nee eam impediet, quod metum passus jurejurando, itidem per metum interposito, firmav

rit metu gesta, aut rest Itutionis renunc ἰationem: sive enim ius civile spectes, iusiurandum non solet majorem addere negotio firmitatem; sed potius sequitur naturam actus, cui apponitur, L non dub um 5. in

fine C. G legibus, I., is gentium 7 . o generat ire i6. q. M DEIit, sive mores hodiernos; Deile

huiusmodi sacramenti metu extorti rela Xatio impetratur ; ne ex suo scelere lueretur, qui metum fecit. Respons. Iurisc. Holl. stant. 5. coniis. 157. pag. o34.

d. Θ seqq. Gayl. lib. a. obremo. a. quamvis in sim poli obstrictum manere debere eum, qui metu gesta iurisiurandi religione firmavit, multis placeat: seb de his latius titi in iureiuranda.

i7. Rescissione opus non est, eo quod per metum illatum nulla metum passo laesio facta est; quoties qui metu posteriore in continenti illato reddere coa- Eius est, quae paulo ante ipse, incusso terrore, Contra ius acquisiverat . ut ante dictuin ex L ted Θμνtur ra. U. I. . b. t. vel cum perpetua excepti

ne quis tutus esset, creditorem coegerit acceptum

sibi sacere, Litem ii is m. . b. t. vel debitori suo metum ereditor intulerit, ut solveret, quod vere erat debitum, L reae oe partur ra. s. ult. f. b. t. cum enim natura actionis quod metus causa damnum requirat, quod reparari possit, neque hisce in casibus quicquam obsit metum passo, cessare debuit hce .ed

eium, E. H. Unde & si quis quadraginta debens,

metu adactus fuerit ad promittenda ac solvenda tr centa ; non trecentorum, sed tantum ducentorum de sexaginta, quadruplum ex contumacia consecuturum,

responsum est, L Bem ti l . V. pen. ρ. b. t. Quibus autem in casibus cessat damni illatio, di ita metu causa actio: non tamen ideo vis & metus impunita

sunt; nam ct poena legis Juliae de vi locum habet,

prout vel publica vel privata intervenerit violentia, δ. I. Ia. V. ult. l. IS. f h. t. Se qui debitorem metu ad solvendum constringere tentaverit, ius erediti a mittit, L extor I 3.A. b. t. Et quamvis moribus nostris ille iuris rigor mitigatus sit, quod auctoritate privata occupans debitoris bona, aut debitum iniecto te re extorquens, atque ita sibi ius dicens, ius er diti non amittit; tamen ad id, quod interest, adversario vim passo tenetur, pro modo violentiae extraordinem arbitrio iudicis insuper coercendus, Couar

18. Ceterum, licet actio quod metus causa intra quadriennium intentanda sit; id tamen non aliter obtinet, quam quatenus intra illud spatium ex contumacia in quadruplum erescere potest: in simplum enim, seu ad ipsius rei restitutionem ea a cognita perpetuo, id est, totis triginta annis, agi potest per eum, qui metu conterritus rem suam amisit, L sape Dim 4. in fine C. h. t. I. item ri. 14. υ quis . f. b. t. eoque sensu a Paulo traditum, Praetorem id, quod metus causa gestum fuerit nullo unquam tempore ratum habiturum, L H -υlio a r. v. l. AEA r. S' quia adversus haeredes eius, qui metum s

eit, actio haee in id tantum datur, quod ad eos pervenit I hine dc in haeredes eam perpetuo dari con-

229쪽

asta Lib. IV.

stat, L nideamur I7. υτ fine, i. quod autem 19. fh. r. Cumque nostris moribus haec actio non amplius in quadruplum ex contumaeia contra quemquam detur, sed tantum in simplum, ad que non pinnalis, Sed rei perseeutoria sit, quemadmodum de doli actio, utramque etiam triginta annis nunc durare, uti r tioni juris conveniens est, ita servatur , sic ut Obminorennitatem quidem restitutio adhuc intra quadriennium petenda sit , ex metu vero vel dolo non item , teste Hug. Grotio manu ei. ad jurim Mae Eanae. Iώμ. 5 eo. p. nu. stat. Gmene-egio ad I. 4. C. b. t. Sc ad Liat. C. - aerio. Sim van Leeu--en cens. fori payt. I. Bbr. 4. cap. 4 I. ntim. U & p. 42. num. Dis. Qua autem ratione haec conveniant cum iis, quae de restitutionibus intra quadriennium petendis, aut de postulanda post quadriennium adversus lapsum temporis εimul & adversus principale negotium redintegratione, a pragmaticis vulgo tra duntur, & tit. I. sunt enarrata, vix rat, ut explice

tur ; nisi sorte dicendum fuerit, quadriennium, aut aliud tempus moribus vel statutis definitum veluti decennium in hielgio Hispanico alibique observandum esse, quaties ob metum vel dolum desideratur ipsa negotii summo jure validi rescissio, di plena

instauratio ; triginta vero annorum spatium admi ti, ad id, ut quis ob metum dolumve consequatur, quanti sua interest, se ex illato dolo aut incusso terrore rem non amisisse translatione ipsius rei in

suo vigore perdurante. .

TITULUS III.

Dis Dolo Malo.

ipso D e nultar en, nec transis dominium , nec ut res Butions s mi tamen potest ad id, quod

in illud inciae riti negotium non est Oro iura nul sum, rod nescinae um. T. Ratum man t negotium omne dolo genum ti ita velit is, qui aerium μειω est.

ratos e quo modo vobis actio tempinanda tis is

bona. fidei memio fas f t. Ad quid ι- ι aerii ariis fl

alia actio a rio remeaeum suprern, cum quibus actionibus patris eonaeurre estis. Non concurrit doli actis eum indebisi condutione, nec cum condictio, eaura data oec. nac cum iis, praeterimit Derbis. II. Nee eum aliis Milonibur ad 'ramissum animaIcompetentibus, ri iduae ante v I porr - - --

cistim rit. Isi. Nec cum actio, tutelae, aut retthmione ex eaplar minorennitatis. l . Nec cum an ono ex te tamento.

iolution ma

a I. Nec cum actione Zeporis; aut legio Aquiliae.

aa. Nee cum Milone negotiorum ges strum. 25. Nec eiam eonae Alano ob eauram durorum ex co

tractu do ut des, vel do ut saetas. v. maeis don aritas perpetuo durat. r. Olum Iurisinsulti haud ineoneinne distinx runt in bonum di malum. Bonum dixerunt, qui vel in unirersum a iure probatus erat, Veluti, cum adversus hostem latronemve solartia adhibetur,l. I. V. non fuit S. F. b. t. vel non probatus qui dem, sed tamen impunitus ae toleratus,' quo Pert net, quod ab Ulpiano di inim, in pretio emtionis αvenditionis naturaliter licere contrahentibus se circumvenire , l. in causae I 6. β. n. 1. de minor. 25. annis, I. item ti aa. β. ust. is locati, adde L 3I -- Lmato 8. C. do reuinae vendit. Malum aerium dupliciter considerarunt ρ alium nempe, qui ex re ipsa est, ac in laesione immodica consistit, etiam sine concurrente laedendi proposito, si initium nugotii r Spicias, quo eam νερ ipta in ro dolum bubero dieitur, i. ii quit, eum aliuν 36. f. de Derbis. oborat. Alium ex proposito, in imo adeSt Iaedendi animus: qui ideo etiam a eulpa distinctus est, quippe quae magis dicapotest factum inconsultum, quo alteri nocetur: Cum ex adverso desus illo ex proposito S in specie consideratus , sit calliditas, sallacia, machinatio, ad circumveniendum, fallendum, decipiendum alterum adhubita, I. r. V. Mium a. A. b. t. seu cum alterius ci cumscribendi causa aliud agitur, di aliud agi simulatur,. I. juris gem iam T. β. dolo walo 9. 1. A pariis, Cicero Iib. 5. anto med. - inelit, ubi & memorabile calliditatis insignis exemplum exhibet in Caio Canici equite Romano, circa hortulorum emtionem per ve ditorem lysthium circumscripto. a. Fit autem dolus vel in intractibus vel in t stamentis, vel in Iegibus, i. r. 6. ω h. f. is aerii man is mot. exerat. ιfaue So. ν. δε lex bar. Sed uti metus non erat praesumendus, verum probandus secundum tradita in rit. maereae ita ex in dolo idem obtinet, L quotiens I 8. qui aeolo I. sis probation. quem tamen , cum in mente resideat, non aliunde rectius, quam ex qualitate iacti aestimari. adeoque ex circumstantiis colligi, rescriptum est, L ad rere imaeonaeam 4. I. si Desumate 8. L Aulus emtoris Io. C. is retetnae nia venaeis. I. dolum 5. b. t. Quae ver

illa sint indicia, qua sa Drum qualitates, ad dolum,

230쪽

De dolo malo. di

arguendum susscientes, vide plenius apud Menochium

de praesum. ion. lib. 5. P πιιν-:. 5. Mascardum rip obatio . coneltu. 55i. 5ba. 555. 5. Dolo t:. en probato, non idem semper essestiis

est: etenim vel causam dare potest contractui, vel tantum in contractum incidere. Causam dare contractui dicitur dolus, eum animum contrahendi non habens ad contrahendum inducitur, nullatenus co tracturus, si dolus defuisset. incidere vero.in contradium tune censetur, cum quis sponte quidem con trahit, sed in modo contrahendi, velut in pretio aut

aliter decipitur, ι. o elegante 7. m. i. r. Si dolus causam dederit contracto bonae fidei, is ipso jure

nullus rat, ut restitutione opus sit, a. I. 7. U. s. r. I. in μυια ι 6. β. l. iunEt. pr. V. de minoν. 25. amni , L pupillus o. g. i. em ipse a. f. is a Ioris. INI. I. ea vem 5. Mu. p o recto, L I. g. ιι Bb Ha-ris T. V quarum rerum a Ilo non datur. Cumque id, quod nullum est, nullum possit effectum Producere: consequens est, ut neque dominium neque lus ullum aliud ex subsecuta ad negotium nullum traditione

possit vitari in emtorem translatum: nunquam e

nim nuda traditio dominium transfert i sed ita, si venditio aut lia aliqua iusta causa, eaque valida

praecesserit, Propter quam traditio sequeretur, 1 nunquam Si. r. ae iactui . seri domin. arg. l. bo rario S. β. sciendum 1 O. oe 13. donat. inteμ vis. -or. Et Sane, si per traditionem ex titulo tali, qui nullus est, vel qui credebatur praec sisse, cum non Praecessisset, ne usucapiendi quidem facultas in accipientem traii,seratur, c l. 6 ι. a. A Do dona ro, ur 27. U. . o usurp. S usucap. ac ne quidem in hac iacta specie, in qua dolus causam dedit contractui, d. i. 5. b. a. r. is auriorit. tu . quonam, obsecro, iure P Set dominium transire. Si quid traditio ad contractum ipso jure nullum subsecuta Cp

retur, non tamen aliud, quam ut nuda possessio na turalis, quae sacti est, an accipientem transferatur,arg. l. i ii vis uxori 4. A. Eo acquiri vel a tr.

QNes. Unde dc tales, qui ex titulo nullo tenent, dicuntur possidere, I nes uuam i 5. g. omnibu/ r. f. M petit. haeredis. Porro, dominio non translato, d bium inse nequit, quin dolum passus ordinario iure rem suam non ab eo tantum, qui dolum secit, sedcte a quovis bonae vel malae fidei possessore possit ex jure dominii vindicare, toto tempore rerum mobi lium aut immobilium vindieationi per leges aut m res praefinito; ccum ex adverso doli actio non contra quemvis possessorem detur, Sed solum dolosum, ut PoStea tradeturi quae sententia etiam rebus judicatis in Hollandia firmata est. Neostadius Curia Dp . decie. 5. Groene gen ad Gratii mantiae ad jurii tiae. HAI. lib. 5. cap. 4, nunti l 5. ResponsasCtor. Holl. pari. 4. consil. 2. Sim. van Leeu. encent. Dr. pari. Ab. 4: cap. 45. n. massenaar mari. juae eap. a. n. 4 . Nec contrario probari potest ex L si res II. V. I. g. Eo Dre dor. ubi mulier circumventa in eo, quod servum marito in dotem dederat, dieitur actura ad id, ut servus sibi restituatur. Non enim negat Iurisconsultus dationem in dotem inutilem esse, sed cum possessio in maritum esset trans lata. mulierem ait iure acturam, ut sibi servus r stituatur, cutis possessio nullo ture valide fuerat in maritum translata. O d vero rescriptum est, Praesidem provinciae iussurum, ut per dolum satia venditio

rescindatur, L 17 dolo 5. C. H ν retiae eonae id illindem non perperam de retractione implementi, seu traditionis, ad venditionem nullam insecutae, acceperis: aut, si de emptione nondum per traditionem impleta testem intelligas propter finalia verba eius, novum non est, ut rescindi in iure nostro dicatur, quod ipso iure nullum esse, aliunde constat: nam

re venditione praedii pupillaris factam contra I ivi

Severi orationem, Praesidis sententia non immerito rescissam esse traditum, L et i it 9. C. Eo p M. aliis reb. mino . quam tamen re ipsa nullam suisse, si e ut rei alienatae vindicatio permissa fuerit, expeditum est, L magis meto 5. V. ii aer alienum i 4. e i5. U. Eo rebur eorum, qui stib tm. I cura tum aere . non alien. Idemque judicium esto de l. ex om-to 4r. V. ii quis virginem 5. 1. δε ari. emti, ubi

emtori, mulierem pro virgine ementi, dicitur ex em to dari actio ad resolvendam emtionem, cui tamen dolus venditoris causam dederat, dum sciens emtorem errare passus est. Resolvitur enim venditio, quae ipso jure nulla erat, eatenus, quatenus traditio depretii numeratio iam subsecuta erat, ideoque in ip,a lege dicitur actio danda, ut pratio rertituto musire reddaru , nam ut nemo, ita nee emptor sibi ius dicere poterat, ac privatim pretium solutum dixtorquere ; sed in judicio, di in casu nostrae legis acti

ne ex emto, opus erat ad ea recuperanda, quae ex contractu nullo erant possessione tenus translata,

dc, quantum quidem ad nummos attinet, sorte iam

expendendo conSumta. Minus hanc premit sententiam L aeolus iO. C. iae rescina. Doudit. Cum enim illis in sola pretii quantitate laesio aceiderit dolo adversarii ἔ apy iret satis, dolum non tam causam dedisse contractui, quam potius in emtionem incidis se, non eo pretio contrahendum, si dolus defuisset: uta e di dominium rei sic emtae in emtorem, de rursus per hune in secundum emtorem translatum suis-w, asseritur, quod non esset, si dolus dedisset emtioni causam, ut antea dictum. Licet autem ob d tum causam dantem contractus bonae fidet nullus sit; tamen, si ex tali contractu Iaesionem sustinuerit,

qui dolo circumventus erat, actionem ex ipso illo contractu nullo est habiturus, ad id, quod interest,

se circumscriptum non esse: eo modo, quo de ex emto agitur adversus eum, qui Sciens rem sacram pro profana distraxit ignoranti ; quamvis ec tunc contractus aeque nullus sit, V. uir. In ris. δε emt. vendit. I. qui ossi ii La. β. a. m. do contrab. em'. d. I. ex emto I i. V. si quis vi giarm β. y. Eo a M.' emit. 4. uuod si in bonae fidei contractum dolus ineid

rit; neque ipso iure nullus est contractus, nequa actioni famosae doli locus est; sed magis ex ipso illo contractu bonae fidei actio datur, L 2 et gant μα si non roderm 5. in iis', I. si quiς in materit Q. m. f. h. t. I. Iuri ianus 15, ii venditor έ. g. 5. Er5. AE. δε ari. emi, L in venisnao 66. g. r. ' d

comm/. σω. eo quod contractibus bonae fide; semper ipso jure inest actio & ex ptio doli; adeoque

dolo prosato, absolutio excipientis sequetur, aut agenti causa redintegrabitur, a T. AE. l. I i. g. 5. Ade a 3. emti. Neque hisce contradicit Ulpianus in L quod venitin x7. U. b. t. Cum legis illius sententia non haec sit, Guod detur eontra venditorem

hae aetio famosa doli; sed magis ibi quustio est, an, si a venditore non commendandi, sed deeipien-

SEARCH

MENU NAVIGATION