Timaei Locrensis Crathigenae Ad illustriss. marchionem Marcellum Crescentium epistola qua motuum illorum, qui vulgò ob fugam vacui fieri dicuntur, vera causa per circumpulsionem ad mentem Platonis explicatur. ..

31쪽

tur enim esse imbecillitas quaedatria intellectus veram,& genuinam cO .poris naturam ignorantis , fingere in universo spatium Omnis prorsiis materiae expers: nam si tale aspatium tres habeat dimensiones , omnino corporeum censeri debet . Quod si non ab extensione, a qu nam denique corporis naturam deis cernendam esse judicabimus Num ut vulgus solet a densitate, opaciatate , aut colore γ At si hoc fiat, portebit substantias valde raras, ac pellucidas, cujusmodi in Universo plurimas esse constat , a Corporum grege eliminare et quod utique est inconueniens . Recte igitur Plato

materiam ex qua res corporeae gignuntur, dixit eandem esse cuni loco seu receptaculo ; locus enim non est spatium a cometorum corporum mole diversum, sed una ea sidemque revera est extensio loci , &materie corporeae locatae: tametsi nos quandoq; rei contentae exte sionem ab extensione loci, cogit tinnis opera secernamus .

Porro

32쪽

ας Porro qua vacuum philosophico

more sumptum denotat privationem cujuscunq; coi poreae substantiae , ac proinde omnis etram extensionis, quae loco cuivis , seu sp tio debetur, manisestum est nurulum usquam esse spatium prorsus inane. Nisi quis interea confugiat ad spatia illa extramundana, quae ingeniorum temere ineptientium otiositas sibi solet confingere. Haec cum ita se habeant manissisa erit veritas illius e fati platoni isci, scilicet in omni motu fieri reciprocam colporum translationem, hoc est non posse corpus mobile ex uno in alium locum migrare snisi interim ex loco sibi novissime comparato in locum pristinum liud aliquod corpus transseratur. Vnde contigit ut corpora facilius moveatur per media fludiora, cujus nempe partes mobili Occurrenti ce-.dentes, in ejusilem locum continuo

succedant. .

Secundo ponimus terrestris sy

stematis hoc est globi qui ex aqua

' B et terra s

33쪽

go . terra, & ciscuhatab aere componi intelligitur ) partes continuo nisu ad ipsius centrum tendere ψ etant va quanta est ipserum,uniust vjusque gravitas; ac proinde illas sese inviocem premere, arcteque cohaerere neq;unquam divulsionem pati pos. nisi a virtute superstantium comporum pondiis exuperante Quibus positis facile erit expliacare caussas eo rima, quae in praefato' experimento contingere observantur . Nam quoties hydrargyri, aut alterius fluidi corporis in clepsydraeonfensi altitudo 'as seperstantis aeris altitudinem majorem rationem haber, quam hujus gravitas ad grauitatem ilIius, tum fluidum: corpus a summa vasis superficie di vulsum effluit, quousque eo devenerit, vr rividem altitudo ad altitudinem aeris habeat eversam ra Ilionem gravitatum; nam tunc de- .mum ob' aequale utriusque pondus , velut in aequilibrio consister, nec latrerum abalciero vel deprimi , vel elevari patietur. ε .

34쪽

At cum primum hydrargyrurr extra clepsydram defluere cinperit, quia non in vacuum fertur, proxumum sibi e sua sede deturbat; idq;quoc pellitur vicinum etiam sibi extrudit. , atque hoc ulterius finitimum aerem pellit, & hic succecsive sibi continuum propulsat ἴ domnec tandem ab aere, qui in clep drae extimam superficiem impinges

nequit usterius penetrare , exprimatur aether in Iocum ab hydra gyro derelictum successurus: ut hac dem um ratione absolvatur circulus ille corporum movendotum a Platone indigitatus. Maaetate autem semper eade

hydrargyri altitudine, major utiq; eiusdem copia assurget in fistulam. quo magis haec adhorta tam i

clinabitu . N

- Et quoniam circumiectus aer vicalaris rarescit, ac proinde levior evadit, nequit ad eandem quania prius altitudinem hydrargyrum g-

levare - Contrarium autem con

ingit ea frigore . Sed hic cosm

35쪽

derandae quoque sunt ealoris, &frigoris operationes in substantias ab ipsa cle*dra comprehensas. Praeterea clepsydra, quae post hydrargyri effusionem aliquanta sui parte inanis videbatur , deinceps repletur aqua; quia haec ad majorem altitudinem potest assurgere . Cujuscunque enim fluidi corporis in clepsydra ea,qua dictum est arte/concclusi altitudo , altitudini aeris eversa gravitatum ratione respondet. Vnde liquorum omnium altitud nes inter se comparatae ν C- Ieeid. Et runt ut eorUndem gravitates per-ὸ-I. pr. Μ mutat in sumptae.

Denique si hydrargyri altitudo

' in fistula tanta fuerit, ut altitudini aeris eversa graVitatum ratione respondeat, orificium digito obi turantes, fistulamque ad perpe diculum erectam , extra catinum si libuerit asportantes, nullum sane

pondus apud digitum sentiemus r natus enim quo hydrargyran

36쪽

. 33

erupis Onem tentat, Omnino ae

qualis est conatui, quo aer ingres sum in fistulam molitur. Verum cum argenti vivi altitudo fuerit major praedicta mensura, sentitur pondus ob excessum, quo visu-drargyri defluxum tentantis , superat vim aeris irruptionem molientis. Contrarium autem accidit si hydrargyri altitudo ad praes tam mensuram non accesserit; vetetiam si fistula notabiliter inclineretur; nam tunc ob majorem aeris

conatum digiti pulpa in fistulam

intruditur. Hactenus earum Observationum, quas in proposito experimento co sideravimux , caussaς deteximus .

Quod si quidpiam adhuc obscurum videtur, in sequentibus elucescet. Interea non dissimulabimus quat tam observationem ideo a nobiς djectam fuisse , quia Nonnemo e S. I. Magno amico scribenS, Puta vit se ex illa desumpsisse insolubiala argumentum adversus eos, qui caussam altitudinis hydrargyri, ita

i , B s fistula

37쪽

fistula remanen is retuntis aer externo circumsuis. Ex his autem manifes m quoque videtur cur aqua nec siphonae suctoris, nec PIlo alio attrahente organo intra cubitos decem & Oet possit eIevarr. Non enim ob id a surgit aqua, ut spatium quod at ter post haustum aerem inane relinqueretur , adimpleat i debereT . enim quandoque eadem vacui ne eeistare urgente ultra dictam me strandi artollit sed potius quia: s perstantis aeris pondere Propuboia cogitur illac erumpere ν ubin Iurn est corpus , quod eidemob ster aleat; quemadmodum intes ligitur esse eoncavum siphonis spatium post spirit eductionem. Por ro aeris comprimentis vim tantam esse concipiemus, quanta sufficie actaquam juxta dictam mensuram ese mandam: ita scilicet exposcente ratione tum altitudinis tum gravit

' AEd hanc eandem aerisi pressio mem videtur trestrenda vis illa. - .a quam

Diuiti sed by Coral

38쪽

quarn experimur in di strahendis ab invicem duabus laminis lapideis a

vel metallicis exquisite complanaqtis rillae enim dum mutuo contactu apprime cohaerente S servantur parallelae , non patiuntur divelli m si L natu , qui valeat movere i totum

illud aerix spatium, quod lamina: movendae tanquam basi insistit .. , Similiter quoque juxta hanc hypothesim potest assignari caussa

ductionis aquarum per siph em . retortum p itemiattractionis ci curbitulariim medicarum , & Omnium denique aliorum . motuum a Fqui vulgo referri solent aff horrorem , atq; repugnantiam quam ha het natura ita admittendo vacuo a Siquidem ae circumject us aequaliarer undique Urger corpora , quae idcirco irrumpam in loca in quibus vel .nulla , vel minisa est vis resistens; cujusimodi est pars illa siph

niΓ, quae ad terrae centrum prope-

deus aquam: jugi defluxa effundit, Ec cucurbitulae cavum Pinnovam aeris ante calefacti re frigeratiode

B s Siquis

39쪽

SiquIs vero de hac aeris gravita te ambigat, consideret volatus a vi unal, nubiuinque, & aliorum cor pusculorum in eodem pendentium libramenta . Vel si cupiat videri peripateticorum dogmatum con-α,,l', stans assertor, consulat AristoteIem' docentem elementa omnia in suae . ' regione gravitatem habere, praeten' ignem, etiam aerem ipsum: signum est, inquit ille, quia uter inflatus igravior est quam compressi IS .Equidem apud ingeniosiores nostri tactili philosophos non solum ita consesso est aeris gravitas; verum etiam artificiosissimis experimentis, tentata, deprehense est ad gravi tatem aquae communis esse sere vevnum ad mille. Quamvis non Omnino sibi constet haec proportio propter inaequalem aeris statum , nam tum pro ratione loci, tam e- 'tiam pro ratione frigoris & caloris

densior est a ut rarior TSed ut nihil hic desiderari videatur , notandum est aeris nomine a

nobis intesigi mne illud aetherisci Q. S inter-

40쪽

- intervallum ad quod pertingui v pores, atque halitus e terra vi caloris educti: itaut nihil aliud si aee quam aether hujusmodi vaporibus, atque exhalationibus inquinatus. Quod animadversum videtur a Veis teribus, ut Cicero testatur dum ait et Aer autem , Ut Stoisi di putant, interjectus inter mare, ct Catam 'Iunonis nomine consecratur, quae

en foror , ct coniux Iovis; quod is similitudo en aetheris, ct cum

eo stimma eon tinctio. Eraemι - .runt autem eum Iunonique tria

huerunt , qudd nihil es eo molnus. Itemque alibi de ipQ etiam aere disputans, inquit: Ipse enim oriatiar ex respiratione aquarum , earum enim quasvapor quidam aer habendus es. Aether igitur suapte natura tenuissimus atque leuissimus, itemqδomnino pellucidus , ob vaporum tamen e terra prodeuntium admixtionem spissestit aliquantulum, ut Proinde corporum per illum ex Kurtantium motibus obnitatur , stel-