De tempore et occasione in re medica tractatus, medicinae studiosis vtilis & necessarius. Necnon de motu cordis opusculum pulcherrimum. Francisci Thomasio ... auctore

21쪽

is 'nstret x M r 'ec it g ro Dogmaticorum est indicatio communita.. tum, quae acquiritur per notitia causarum, virium, aeris,aquae, regionis, studiorum vitae,

ciborum, S potuum, consuetudinum, & illum dicunt esse petitum, qui hcc omnia norit. Finis aute rationalium, eo quia optimi ssecundum verae medicin constitutionem dicitur, alter esse non potest, nisi usus expertae rationis, rectus, dexter, & cum electione iudici j. modum tradens tuendae sanitatis, &am Ie recuperandς sacultatem.

Sed altercantur inter se Dogmatici, & Empii ici . Quoniam dogmatici accusant eκpe

rimentum tamquam inconstans, imperfectu, ex artis erepcra. Empirici vero detestantur rationem tamquam probabilem, & non veram, in determinata, longa, & sine certo fine.Dogmatici latentia speculantur. Empirici versenturiti js, quae sunt euidentia. iniare dimicantes inter se super artis constitutione, hinc & inde ad partes preseruntur tot sermo nes , ut longum ess et eos recensere, si omnes omnium audirentur. Sed inter caeteras difficultates quas habent inter se contradicentes est hec, videlicet an in re medica tempus, ct occasio plurimu conserant. apropter corisorium erit virorumque opiniones reccsese, ad hoc ut facilius eorum errores detegantia τε

quando alteri negant tempus esse, L occasonem necessariam in medicina , & alterit malu

22쪽

male sentiunt de tempore, di de occasiione in

re medica.

Empirici igitur, qui primas medicinae par

tes sibi assumunt omnem probabilitatem detestantur tanquam non veram. Nam que Perconiecturas,& probabiliter eueniunt firma, certainque cognitionem minime de se trade re possunt. Et si qua cognitio est, eiusdem dexter usus in medicina ullo pacto esse nequit. Evidentia si quidem sunt, quae medicos peritos, & eccellentes faciunt. At temPus, occasio in re medica necessaria esse non queunt, aut quia non sunt, aut quia euidentia minime esse possunt. Non inquam sunt tempus, & occasio, eo quia nihil esse videntur, aut quia pro minimo deputari possut. Q od non sint in medicina, Empirici supponunt, 'uia medicamentum curat,' &non tempus. Et similiter quod minima sint, & nullius utilitatis. aiunt. QSod minimum esse videtur parum cadit, a nihilo. At quum tempus, &occasio sit quoddam minimum, necesse est, ut pro nihilo in hac ai te deputetur. Insuper utilitas temporis, & occasionis in re medica,

aut prouenit, a toto temPore, aut, a parte.

Non a toto quia componeretur ex partibus, nsn etiam, a parte, quia aliquando eorumdepartes Veniret ad compositionem totius. Igitur si Meque ut totum. neque ut pars utilia x, minime erui usui in medicina. Et quod

23쪽

hoc sit verum manifestatur. QS id est tempus

Sc occasio in re medica. Non prieteritum, neque futurum, quia non sunt. Forsitan erunt

prisens Et hoc esse non possunt, quia prς-

sens non capit totum tempus, & occasionem, neque potest complere omnem temporis, &occasionis existentiam. Itaque in re medica tempus nosse, & occasionem sumere neque dile est, neque necessarium. Verum forsitan potest saluari tempus, & occasio per memoriam, per obseruationem, per incidens fortuitum, quod, a Proposito, Vel sine proposito cotingere solet Sed quid opus est tempore,& occasione. Si haec euidentia sufficiunt Medicina siquide nihil aliud est, quam usus

medicamentorum, & qui cadit a medicametis non est amplius medicus. Proptereaque ab usu medicinae secernenda est aliena com- praehensio; & contraria In compraehensibilitas semper fugienda est; difficultas vitanda quae discrepantiam parit. Atque haec omnia faciunt incompr hensibile iudicium. Iudicium autem incomprehensibile est quod de tempore, δc occasio ne sumitur, & ideo in iudicabile, quia de rc bus occultis nunquam non ambiguam contemptionem parit. Nos uero empirici quae circa euidentia sunt versemur, Sc profitemur. Proptereaq. unii quodq. quale sit, qi qm apparet veru esse testamur. At quum de tempore, do de occasione nulla. PPareat

24쪽

appareat per euidetiam cognitio qualia sint

in medicina, aut quam utilitatem afferant in medicationibus,haud quaqua scire Valemus. Methodici autem, qui arte medicam methodo pertractandam esse tradiderunt, quoniam pex communitates praeceptiones omnes iudicabant, multa in re medica opera immutare compulsi sunt. Dicebant siquidem locum affectum ad curationis indicationem nihil conferre, negabant causam morbi, Etatem. anni constitutionem, regionem, Varium

egrotantis inspectionem & habitum contenebant. In super tempora, regiones, ct consuetudines non admittebant, eo quia, a solis affectibus eius quod conserret indicationem ipsis satis esse dicerent, neque ab ijs spectatim, sed communiter, & in uniuersum assumere, neque has msas indicationes procedere particulatim, sed simpliciter testabantur. Quare in haec verba prorumpentes dicebat. Nos methodici per dogmata latentia perscrutamur, & versamur in 1js, quae communitere uidentia sunt, & consentientia sequimur. Despicimus vero quae ad sanitatem necessaria esse non putamus. Non est autem necessarium tempus, & occasio in medicina ita ut expediens & utilis sit ad sanitatem tuedam, S ad auferedam egritudinem, quia ab ijsdunulla sequitur euidens communis indicatio. Iam scimus tempus, & occasionein manife- , stissima

25쪽

I D a T a M P o R Estissima esse ii. natura. Sed in intellectu tantusaluantur eo modo, quo seruatur accidens in

suo subiecto. Et quemadmodum sublato subiecto accidens non remanet: ita remoto intcllectu nullibi sunt tempus, Sc occasio. Pro.

inde quado philosophi in uiunt tempus elinumerus, seu me sura, qua metimur motum, re numeramus rerum actiones, ostenderunt

nulli bi tempus seruari posse , praeterquam in anima. In rebus autem, & in actionibus secundum quendam fluxum licet prius, ct posterius sint, quae videntur esse discrimina temporis . Attamen non sunt, co quia motus, &mutationum sunt condictiones, & non temporis, & occasionis. Etenim quaecunque huiusmodi dicuntur esse, intellectu tantu per-eipiuntur, & non sensu: si quidem contingit medico non pr sente egroto metiri posse tempus'& occasionem egritudinis. Et unde hoc, in tempus & occasionem solo intellectu meditaretur Quare cum tempus, Sc occasio nullam de se faciant comunitatem, & si qua est in anima reperitur, & no in medicationibus. Ideo uanum esse putatur in re medica, quod Pro egrotatium curatione, & morborum inuestigatione non est, id necessarium furaruexistimare. Sussicit igitur nobis comunes habere indicationes, in quibus tota ars methodica continetur.

Raxionales vero medici, qui neque empirico

26쪽

vicos laudant, neque methodicos laude di- suos putant, medij inter utrosque , secunda Hippocratis sententiam tempus & occalione in re medica esse, dc plurimum conferre arbitrantur, propterea caluinniantes eorum opiniones, dicunt. Firma, certa, dc flabilia sunt medicinae principia, nec non utilia eius praecepta, & semper consentanea Veripati, quia uti legitima sunt ita iudicari debentur. At naturale principium est tempus & cum tem Pore occasio, quia natura agit in tempore. Et in medicina utile est: nam teste Hippocrate . Medela tempore, & aliquando occatione contingit. QSod preceptum multitudinem quandam coinprehensionu: Π, tum cogit, tum etiam aliquod coducibile proponit, dc imperat. Etenim comprehedit multa, quia mos Hyppocratis est laconice loqui, ct aphoristice plurima referre . Atque etiam commodum est tempus, quia conducibile ad tuendae 'itae conseruationem. Sed quomodo sit utile, & consentiens veritati manifestabitur. Inter omnia, quae in arte medica pertra 'antur, aliqua sensui euidentia sunt, aliqua sensum latent. Similiter inter euidentia aliqua innote-stunt per se, ut albus, & ater color. Aliqua claritatem habent ab alijs, ut sunt ea, quae signis dep henduntur. Rursum inter ea, quet sensui abdita sunt, alli qua intellectui sunt Perspicua, ut bis duo saciunt quatuor. Ali qua

27쪽

qua per ostensionem cognoscuntur, ut si bene uti licet hoc, etiam ab uti licebit, dc quae ab eodem sequuntur. Suppositis igitur his Galeni principijs, dicendum est, quod notitia temporis , de occasionis in re medica, neque omnino pedet ab intellectu, neque prorsus prouenit, a sensu: sed partim sensui euidenti referenda est, & partim intellectui. Sensu enim diiudicatur per id , quod euidentia Parat. Et per intellectum est perspicua, quando temporis, Sc occasionis facit dimesiones. Vanum quippe, & irrisorium esset , sententia de sensu euidentibus non sensorijs, & de

intellectis demonstrationem nolle proferre. Quare magnae demetiar, & imperitiae esset rare medica, ri tempus, Sc occallo continguor, sensuque, dc intellectu percipiuntur, velle negare utilia , necessaria, Sc commoda esse non posse. Ideo non est credendum falsis, Sesatuis opinionibus aut empiricorum, qui negat tenapus in medicina, aut methodicorum, ciui male de eo sentiunt. Quorum omnium scriptae sunt sententiae ad hoc ut errores in

Mantur. Et qui sunt periti in re medica facilaealitatis ligant bona: Quare diserte inquit psilosophus: non solum agendae sunt gratia: , qui bene dixerunt, sed etiam ijs, qui uiὀ-le, nobis enim aditum ad benedicendu aperuerunt. Igitur si tempus & occasio manifestissima sunt in natura. Qui negant haec, m

a tum

28쪽

RT OCCASIONE. t tum negant. Et qui tollunt motum patiuntur imbecillitatem intellectus. Quapropter tan- quain manifestissima supponenda sunt motus, tempus & occatio. De motu iam dictura est, sed de tempore & occasione est dicedum. Primo autem dubitandum est an in re medica sit idem tempus, quod occasio Secundo. Dubitandum an in uno tempore secundum uniuersum sit una occasio tantum, veIplures At primae dubitationi respondet Hy-Pocrates dicens. Tempus in quo occosio est: occasio in qua tempus non multum eae qui-.bus verbis patere potest tempus ab occasione

differre, quia esse in aliquo non dicit, idem. Similiter tempus dicit quoddam totum, de

continuum, occasio vero notat articulum,mo

mentum, & instans. Ad haec secundae dubi-

tationi respondetur. Quod plures esse non possunt simul occasiones ita, ut prima remaneat adueniente secunda, quia tunc essent duae simul. Atq. primu tempus maneret adue

niente secundo, & sic idem esset praesens, Praeteritum, & suturum, quod est impossi-Dile. Similiter si plures essent occasiones tamul, ut puta duae,tunc altera deficiente, haec sequerentur. Nam vel deficeret in se, vel in alio. In se autem deficere non potest, quia tunc occasio esset, & non esset; Nec etiam invito, quia non in praeterito; prius enim defi- rcti quam esset, nec in laturo non imm

29쪽

diato, quia occasio non est immediata oeca soni. Nec mediato, quia inter duas occasiones datur medium tempus, in quo sunt infinitae cu quibus simul esset. Quare esset una de eadem occasio in toto tempore'. Oppositum autem videntur sentire aliqui philosophi, & nonnulli medici rationales dicentes. Omnes finitu terminatur duobus terminis, sic & tempus duabus occasionibus. Adhuc si una tantum esset occasio. Tunc, illa quae facta sunt ab Hyppocrate, & a Galeno in anno mille sinio tibi essent priora illis , quae, ante fiunt, quia mensurarentur eadem occasione . Fortitan autem dicentes in tempore unam esse occasionem intelleκerunt illam

unam respectu rei mobilis, & sic tempus ad motum retulerunt . Mobile siquidem est idesubiecto in ibto motu, distinctum vero ratione prioris, dc posterioris temporis, Sc sic occasio est idem subiecto in toto tempore. Solutis itaq. dubitationibus pro ineliori notitia temporis, &Occasionis primum de ijs erit sermo secundum intentionem philos phorum.

Deinde quomodo, a medicis intelligatur

Igitur nonnulli philosophi putantes xepus,

ct motum coeli esse idem, quia alterum sine altero esse no potest, erraueriat in lioc, quod

sicut simul dantur plures diuersorum orbiu

30쪽

s r C e A s r o M a. is reuollationes; sta essent plura tempora simal.&nulla est et/όccasio ; quod esset inconuenitans: eo quia qaslibet pars teinporis est tempus, sed non qu libet pars reuolutionis est reuolutio. Adhaec inter motus orbium alluv

est velocior, alius tardior. Non autem contingit tempori, & occasioni ; licet per tempus, ct occ alionem velocitates, & tarditates dimetiantur. Dicitur enim velox id, quod in pau eo tempore multum spatij pertransit, & ta dus , econtra . Fuerunc& alij, qui dieterunt tempus , dc occasionem esse non posse sinem a tu, imo esse idem. Et fallebantur ab ho exemplo dicentes. Dormientes in Rodo insula copularunt illud nunc, quo inceperunt dormire cum alio, in quo surreXerunt, a somno. Aliud exemplum: siquis esset in tenebris, de nihil pateretur in corpore, cogitans motu, ilico percipe et tempus quo incepit cognoscere motum. Sed horum Philosophorum e x5r stat in hoc, quod licet Prius, dc posterius

i. tempore sit, a priori, & a posteriori in inota, uti contingit etiam in magnitudine. Attamen intelligebant motum, tempus ense idem, quod est falsum. Bene autem ve-xium est , quod tempus sequitur motum, recognito motu, cognoscitur tempus, & cognito priori, & posteriori in motu , coon scitur prius, ct posterius in tempore. ed non sequitur ex his illationibus motum

B a esse