장음표시 사용
31쪽
ro B R T E M P o It aesse tempus. Quomodo autem cognoscatur tempus in motu , haec est regula. Capiantur rdus partes motus coniunctim, tunc insurgit 'tempus, quod est numerus, seu mensura motus lecundum prius, ct posterius . Verum si sine prioritate, & posterioritate partes ille nocognoscantur, tempus esse nullo modo cognoscitur. Quare cum incipit distinctio secundum prius, & posterius, illico innotescit lepus, eo, quia indicatur aliquid in terra fuisse , videlicet motum maiorem, & minorem, ct illud est tempus , in quo est occasio. Est
autem occasio secundum quam numerus est. Et sunt res numeratae, seu numerabiles. Disserunt autem tempus, ct occasio: nam tempus per se est illud , quo numeramus. o casio qua numeratur. Anima vero numerat tempus, &occasionem, & sine ea numerari
non possunt. Atque ratio haec est. Μotus diquiditur per prius, & posterius ab anima. Viatur sicut anima dat formam distin Ehioni m tus ; ita dat formam dictinctioni temporis, &occasionis. Sed animaduertendum est, quod tempus, & occasio non numerant motus infinitos, quia eccederent eius mensura:& data zod prior motus numeretur per posteriore, e sic posset dari processus in infinitum. Hoc quippe contingeret secundum accidens. E enim necesse est concedi primum mobile, quod est minim , ct complet motum in mianori
32쪽
a et o ee A, t o , hori tempore possibili secundum humanam
capacitatem, & imaginationem. Atque huic
competit ratio mensurae, aliter non daretur
diquod mobile, quod futurum esset omniutemporalium rerum mensura, quod est tempus unum, & in tempore occasio. Caeterum dubitatur quam proportionem .sue comparationem habeat occasio ad tempus. Dicitur autem, quod sicut mobile in actu non potest esse sine motu, ita nec occasiosne tempore, dc econuerso: eo quia tam harequam illa se habent ut numerata, ct numeri, quae sese inuicem reserunt, & dicuntur ad vicissitudinem seu conuertentiam. Disserunt autem inter se, quia mobile & motus non numerantur per se, sed per tempus, & occasionem: eXempli gratia occasio mensurat mobire, quod mutatu est: dc tempus numerat motum, insuper sicut motus non est sine mobili: smiliter nec tempus sine occasione. Sed occaso se habet ad tempus, sicut Vnitas ad numerum . Vnitas enim distinguit unum numera ab alio, ut quinarium, a quaternario. Sic de occasio distinguit tempus praeteritum, a suturo. Verum distinguitur unitas ab oecasione, quia unitas non continuat numeros, qui de sui natura sunt discreti. occasio autem continuat tempus, veluti punctus lineam. Etenim
linea nihil aliud est, quam punctus ductus. Sic & tempus est continuara occasio. Igitur
33쪽
s s B M Y is M P ὀ κ η tam punctus, quam occasio faciunt continuitatem . Et licet videantur esse unum inter se. labent tame distinctionem. Videntur inqui num esse in principio, & habent distinet o-Dem duorum in ratione principii & sinis. Nihilominus cum aliquali disserentia hoc amit. Vam puncta remanet in linea, es non fluunt Occasiones vero fluunt, & praecipites sunt.
Quare in tempore est occasio licui mutatum esse in motu locali. Eteniis mutatun esse noest motus, nec eius pars, sed est terminus rei- terminatae ab eo. Similiter accidit occasioni
in tempore. Adh c autem ratio numeri com-
ρrit tempori, & occasioni in tenipore. Eo.
uia sicut senarius numerus idem est cu sex lapidibus, veluti cum sex hominibus, ita idetempus, Sc occasio sunt idem respectu rerum omnium temporalium. Est nihilominus yerum, quod numeri semper equales sunt reqbus numeratis, & sunt mensurae, quae Non multiplicantur ut mensurata. Et quamuis dicatur hoc idem posse contingere in tempor quia in eo datur minimum, quod est occasio, qua sumitur mensura temporis . Attamen quatenus tempus continuum est, eatenus dicitur diuisibile, & non quatenus in eo est ρῆeasio . Exempli gratia uncia poderat unciamsct quatenus ponderat, minima est quaeque tanquam minima non diuiditur, diuisibilis
34쪽
. Habet in super tempus su as proprietates, uam prima haec est. Tempus quia continui scitur longum, vel breue. Quia discretum
dicitur multum, vel paruum. Non est autemper se velox, aut tardum, quoniam velocitas aut tarditas sunt disserentiae motus . Definiuntur Vero, a tempore, aliter tempus definiret seipsum. Secunda proprietas est, quod tempus potest vocari diuersum non sui ratione, sed respectu occasionis. Eo quia in tempore prior est una occasio,& posterior altera. Dictum est supra motui conuenire continua esse ratione spatij. Nam sicut motus est magnus , quando spacium est magnum. Ita de tempus similiter. Tertia proprietas est, quod circulus est, in tepore, sicut in motu coeli:proptereaque ab eo fluunt Veri Aestas, Autumnus, & Hyems, quae semper redeunt in circulum. Quarta proprietas est, quod tempus
mensuratur, a motu per accidens, quia numerata possunt mensurare suos numeros. Exena
pli gratia, si quaeratur quis est numerus quinarius, & ostenduntur quinque digiti, sic
Per numerata venimus in cognitione numeri. Similiter inmensurando accipimus quandam partem rei mensurandae, & per illam metimur residuum. At veritas uniuscuiusq. me surae sumitur, a motu coeli, qui vere conti. Duus est unus, ct regula omnium motuum. Et quando apprimae, a nobis rescitur, plangB venim Is
35쪽
dubio dicere possumus tepus longu, Sc lepus breue. Exempli gratia tempus longum est, in
menb Maii, quia dies sunt magni ob motu
solis.Et in hyeme tepus breue, ob motu solis breuem super terram. Excluduntur autem, a tempore, dc ab eius dimensione, primum mouens, dc alia sempiterna, dicente Aristotele; supra constitutam lationem non est tempus, neque motus. In primo mouente est sternitas, quae est incompraehensibilis vitae, & simul tota persecta possessio stabilitur, eo quia totum praeteritum, Sc futurum sunt Deo praellentia. Cadunt autem sub tepore, & sub tepoxum, occasionibus quaecunque per tempora venientia, dc per occasiones contingentes ab eis de alteritates patiuntur. Atq. ea sunt, quae generantur, dc corrupuntur, quaeq. tabescentia in tempore, dc in occasione evanescunt. Notandum autem est, quod non omne im
mobile est quiescibile : sed illud est quiesci-
bile quod actu movetur, aut aptum est m Et Propterea ab immobile non men su-xantur non eXistentia, sicut a tepore sumunt dimensionem. Quare, a tempore, &ab occat Mone non tantum inferiora, quae sunt, habet dimensionem, sed quae aliquando sunt, de aliquando non sunt veniunt in temporis, occasionis mensuram.
Sed ne in longum protraham sermonem: dicunt
36쪽
a T De Casto M E xsdieunt sapientes, quod haec omnia contingunt, a tepore, & ab occasione, videlicet obliuio,& ignoratia. Doctrina autem non, quia
facit rem distare, a su o principio. Similitet dictiones quae in tempore aliquid significathae sunt videlicet. Nunc dictio in tempore significat tempus praeteritum, & futurum Propinquum occanoni, Exempli gratia: Magister in scholis leget nunc: atque hoc idem
significant dictio iam, & modo. olim dicit
tempus remotum, a praesenti, ut olim fuit
Ilium . Repente, seu subito, & illico ostendunt tempus imperceptibile, seu insensibile. Prius, 'posterius sunt diuersimode in praeterito,& futuro:Nam ex parte pr teriti prius est remotius, a praesenti, &posterius propinquius, secus Vero ex parte futuri: & tandem sicut contingit in motu locali, ita etiam euenit in tempore, sed in motu locali datur primus motus, qui est mensura, & regula om- Dium aliorum motuum, & est firmamentum. Ita in tempore euenit, Veluti patet , quod dies naturalis XXiiij. horarum, qui mensurat motum a puncto initiare ad eundem terminantem ipsum in tali die, est causa, seu ratio, quare hebdomadae, menses, anni,& mille an
37쪽
hoc sit verum manifestatur. Quid est tempus dc occasio in re medica. Non praeteritum, netque futurum, quia non sunt. Forsitan erunt prisens Et hoc esse non possunt, quia prς- sens non capit totum tempus, & occasionem, neque potest complere omnem temporis, &occasionis existentiam. Itaque in re medica tempus nosse, & occasionem sumere neque Vmle est, neque necessarium. Verum forsitan potest saluari tempus, ct occasio per memoriam, per obseruationem,per incidens fortuitum , quod , a proposito, vel sine proposito cotingere solet Sed quid opus est tempore,& occasione. Si haec euidentia sufficiunt Medicina siquide nihil aliud est, quam usus
medicamentorum, & qui cadit a medicametis non est amplius medicus. Proptereaque ab usu medicinae secernenda est aliena com-
praehentio; & contraria in compraehensibilitas semper fugienda est , difficultas vitanda quae discrepantiam parit. Atque haec omnia faciunt in cornprchen libile iudicium. Iudicium autem incomprehensibile est quod de tempore, & occasio ne sumitur, & ideo in iudicabile, quia de rebus occultis nunquam non ambiguam contemptionem parit. Nos uero empirici quae circa euidentia sunt versemur, & profitemur. Proptereaq. unu quod'.
quale sit, qi m apparet veru esse testamur. At quum de tempore, & de occasione nulla. appareat
38쪽
appareat per euidetiam cognitio qualia sint
in medicina, aut quam utilitatem afferant in medicationibus,haud quaqua scire valemus. Methodici autem, qui arte medicam methodo pertractandam esse tradiderunt, quoniam Per communitates praeceptiones Omnes iudicabant, multa in re medica opera immutare compulsi sunt. Dicebant siquidem locum affectum ad curationis iudicationem nihil conferre, negabant causam morbi, Etatem, anni constitutionem, regionem, Varium
egrotantis inspectionem & habitum contenebant. In super tempora, regiones, &consuetudines non admittebant, eo quia, a solis affectibus eius quod conserret indicationem ipsis satis esse dicerent, neque ab ijs speciatim, sed communiter, & in uniuersum assumere, neque has ipsas indicationes Procedere particulatim, sed simpliciter testabantur. Quare in haec verba prorumpentes dicebat. Nos methodici per dogmata latentia perscrutamur, & versamur in 1js, qua: communitere uidentia sunt, & consentientia sequimur. Despicimus vero quae ad sanitatem necessaria esse non putamus. Non est autem necessarium tempus, & occasio in medicina ita ut expediens & utilis sit ad sanitatem tuedam, S ad auferedam egritudinem, quia ab ijsde nulla sequitur euidens communis indicatio. Iam scimus tempus, ct occasionem manife-
39쪽
D a T a M P:o R Estissima esse ii. natura. Sed in intellectu tantus luantur eo modo, quo seruatur accidens in suo subiecto. Et quemadmodum sublato subiccho accidens non remanet: ita remoto intcllectu nullibi sunt tempus,& occasio. Pro.
inde qnado philosophi inquiunt tempus est
Dumerus, seu me sura, qua metimur motum, re numeramus rerum actiones, ostenderunt
nulli bi tempus seruari posse , praeterquam in anima. In rebus autem, & in actionibus secundum quendam fluxum licet prius, ct posterius ant, quae videntur esse discriminate inporis . Attamen non sunt, eo quia motus, ct mutationum sunt condictiones, dc non tem
poris, & occassionis. Etenim quaecunque huiusnodi dicuntur esse, intellectu tanta pereloiuntur, & non sensu: siquidem contingit medico non pr sente egroto metiri posse tempus'& occasionem egritudinis. Et unde hoc, in tempus & occasionem solo intellectu meditaretur Quare cum tempus, Sc occasio nullam de se faciant comunitatem, S si qua est in anima reperitur, & no in medicationibus. Ideo uanum esse putatur in re medica, quod Pro egrotatium curatione, & morborum inuestigatione non est , id necessarium futuruexistimare. Sufficit igitur nobis c5munes habere indicationes, in quibus tota ars metho
Rationales vero medici, qui neque empirico
40쪽
vicos laudant, neque methodicos laude di- suos putant, medij inter utrosque, secundas ippocratis sententiam tempus Sc occatione in re medica esse, Sc plurimum conferre arbitrantur, propterea calumniantes eorum opiniones, dicunt. Firma, certa, dc stabilia sunt medicinae principia, nec non Utilia eius Pra septa , & semper consentanea Veritati , quia uti legitima sunt ita judicari debentur. At naturale principium est tempus & cum tempore occasio, quia natura agit in tempore.
Et in medicina utile est: nam teste Hippocrate . Medela tempore, & aliquando occasione contingit. Quod prsceptum multitudinem quandam coinprehensionum, tum cogit, tum etiam aliquod so ducibile proponit, imperat. Etenim compreliedit multa, quia mos Hyppocratis est laconice loqui, ct aphoristice plurima referre . Atque etiam coinmodum est tempus, quia conducibile ad tuendae itae conseruationem. Sed quomodo sit utile, dc consentiens veritati manifestabitur. Inter omnia, quae in arte medica pertractantur, aliqua sensui euidentia sunt, aliqua senium latent. Similiter inter euidentia aliqua innotescunt per se, ut albus, Sc ater color. Aliqua
claritatem habent ab ali js, ut sunt ea, quae signis dep henduntur. Rursum inter ea, quetierisui abdita sunt, aliqua intellectui sunt Perspicua, ut bis duo saciunt quatuor Alie