장음표시 사용
241쪽
Lvno v 1 Conueniunt, Ebbone Rhemensi auctore & Architecto, sta cus Piu, imperatorem innoxium ceu plurimorum criminum reum ad Im-
peri, abdicationem adigere, ipsi in poenam pro Ecalesiastica potestate,
Monachi vestem imponere, &ciuili morte,cuiuis qua licebat eradere. Et primum impudentia nondum confirmata priuatim exautorationem instituebant, suadentes Imperatori, imo pro contractis noxis imperantes, ut Monasticum institutum ad vitam reliquam amplecteretur; quod cum ille generosius detrectaret , iidem Episcopi, abiecto pudore , extremum facinus tandem aggressi sunt. Canonica in speciem accusatione instituta, inauditum Regem per sitiminum nefas , & supra quam liceret dicta sententia, ut plurimorum lc atrocium criminiim reum, imperio priuant, &in poenam vitae Monasticae perpetuo exilio damnant. Sententia publico in conuentu prominciata est, pluribus qui Lot hario studebant allentientibus , paucis iustitiae gratia ropugnantibus, caeteris, ne Lotharium offenderent, nequaquam distentire ausis. Ita propudiosa res ad effectum deducitur. Compendi, spectante multitudine populi & ingemiscente, in Basilica Mariae Dei parae, ante aram sancti Medardi , ut flagitium augustius ei lit & sceleratius , Im-m,. o. ' Perator sistitur ; mox humi prostratus super cilicium , fatetur innocentatissimus Principum se multa & grauia in administratione Regni peccasse, quippe mitissimus vir constituerat animo Dei gratia, ignominiam tantam absorbere ); tum admonitus ab Episcopis adstantibus, ne pigeret in diuino Anno 2 3 ι. conspectu flagitia sua ad poenam & ad inisericordiam ultro agnoscere, legi relata voce scriptum indicem scelerino , ob quae damnabaturierant autem omnia ad mendacium & fraudem conficta, praeter unam Bernardi ne-
Potis necem , quod poenitentia publica ante expunxerat; lecto indice , se illorum omnium reum fatetur , poenitentiam ab Episcopis demissὰ flagi-rat ; tum eundem indicem Episcopis tradit; a quibus supra Aram in memoriam rei ponitur. Dein iuxta sententiam ipse Imperator cingulum cui appendebatur ensis re luit, collocatque stipra ipsam aram , mox aulico ornatu seipsum exuens, Episcopis ministrantibus cilicium induit, se perimposita Monachali veste ; ac oblato Millae Sacrificio, dimittitur popuIus , dolorem lachrymis gemitibusque contestans. Imperator arct δ custoditus hi Monasterium truditur ; quem deinde Lotharius , Aqui ranum veste de custodia eadem duxit. Et id propudiosum toti Franciae nem, quo iustissimus Imperator , unius clementiae reus, ab liberis , Episcopis, populo, vel proditus vel desertus, tum quanti sit mortali tun pompa exemplo est, tum animi moderatione & Patientia , omnes aut patrisqtie victorias longe vincit. Porro haec acta sub oculis legatorum , quos Constantinopoli ad Ludovicum Imperatorem Theophilus miserat; iique suam in
Graeciam , nouum Oedipum in argumentum scenae reportarunt.
xv III. Octobri festa siclienti hyeme Franci tandem atrocitate rei commouentur. Primum in Francia Eggebardus Comes , & Guillelmus stabuli Comes conquesti palam facinus, pro restituendo Imperatore optimo militem legunt; Bernardus & Varinus idem ipsum in Burgundia praestam ; ita
Aquitania Drogo Metensis Episcopus , de Hugo Abbas, Pipino insinuant ,
242쪽
praemia summi flagiti j occii palle Lotharitim ; cur ipse tamam infamiam Luno vi
emolumento millo contraherct posterioribus priora corrigere , dc cvs Pius. quanto ante dedecore,tanta nunc laude,patri libertatem Impcriumque all. reret. Ita repente tres conflantur exercitus,quorum fama excitus Lotharius,& suum ex Germania ducens , patremque pullatum trahens, Parisios venit ; vergebatqtie res ad ciuilem pugnam , Eggebardo cum cottis obuio , nisi piissimus Imperator, nec majestatem cucullus extinxerat) tuorum finguini vel ignominia sua parcens , precibus , obtestatione atque imperio in Eggebardum ipsium ustirpato , praelium inhibuillet ; nec placebat pullum
indumentum immutare purpura , quam tinxiiset cruor. Sic incolumis ad Monasterium sancti Dionysii Lotharius venit. Sub id tempus Pipinus Aqui- tanos ad Se qtianam, Bernardus Burgundos ad Matronam numero magno admouerant cum ille ruptis pontibus, raptisque nauigiis , hic vi procellarum a transimittendis amnibus arcerentur, interim legatos ad Lotharium mittunt, postulatum ut Imperatori libertas priorque dignitas restituantur ; sin minus, vi impetraturos, quod aequitate haud possent. Ad haec Lotharius; Se nemini de Imperatoris bono concedere , sibi omnitim maxime eius aduersa dolori esse, s latitia prospera i de caetero ipsum eundem decreto Anti- sitam exauroratum esse, nec restitui posse absque ipsorum auctorit.tie I id se per- cupere quantum et Livi aliu1, er noxam si qua ante fuerat, omnibus communem esse, cum aquὸ omnes decreto Antistitum obtemperauerint. Postea designabat quosdam e Proceribus, quibuscum si ad se venirent, ea de re commode ageret. 'Etenim nouo in speciem consilio, cum se tot copiis imparem cer lacret, nec ab se impetraret, restitutioni patris assentiri, vasis collectis , relictoque Imperatore in Dionysiano Coenobio , itincribus magnis Burgundiam petit ; eaque decursa Viennae substitit, exploraturus quo se res verteret, &futura ex praesentium statu moderaturus. Eo profecto pleri lue Proceres qui cum Imperatore remanserant,aliique Eggebardi, & Guillelmi socii, ingenti gaudio Imperatorem adire , consalutare ut Principem , dc petere quando vis illata desineret, Augusti purpuram de autoritatem resumeret. Verum is qua modestia& temperantia suit, negxiit se nisi Episcoportim opera , insignia de potestatem Iinperii polle usurpare , ut quod peccassent improbi praesules, emendarent probi. Itaque in Basilica S. Dio- Re lituisu nysii effutissimo populi gaudio , abrogata priori sententia , manu Antistitum pullata veste exutus est , rzdditaque purpura ; ab iisdem baltheo
ferroque est accinctus, regni lucrum eadem animi moderatione faciens, quα iacturam. Et obstruatum est elementa in laetitiae partem ad milia; nam hyems hactet nus procellis foeda , magni scFc imbribus ventorumque turbinibus saeua, ita repente mitelccntc coelo, ventis ponentibus, & serenitate inducta, visa est in teporem vernum abiiss c, ut sancire publicum gaudium tuo QTraetio credita sit. Restitutus Imperator,& clementiae su. x redditus,auersatus eorum consilia quibus placebat Lotharium persequi, Nantolium, inde Cariliacum venit ; excepi ille Pipinum S: Ludovicum, immemor praeteritorum, paterno affectu,gratulationibus omnium se se accommodans.
At postea excepto Carolo, ac Iuditia coniuge, quam Rataldus Episcopus
243쪽
senuita diligentia ab Italia reduxerat , inter festos subditorum plansus, Aquisgranum venit; Ludovico dc Pipino in Aquitaniam, Germaniam-ς εμψ'--diiiiiiii A. Attamen unicus supererat obex Lotharius, qui persistebat in
Latiarii ρ- rebellione, in ea firmatus blandimento nouo fortunae. Proficiscens Vien- - Πρθε ntara , Lambertum Comitem , Marseidum , aliosque cum parte copiarum in Neu stria haerere iusserat, qui sectionem alerent, pacemque e proximo interturbarent. Id cum strenue agerent, Odo Comes ab Imperatoriis vindiciis labem amoturus , euocata vi militum, eos pellere armis aggreditur; at dum agit confidentius coque incautius , ab hoste circumuentus & imparato milite oppressus , sortiter pugnans cum Guillelmo fratre occisus est, reliquis ferro in fugam di siectis. Id facinus noua spe Lotharium cxciuit, sitruitque uictu ne Lambertus periret , infirmior quam ut Imperatorem
ferret, si totus in eum impetus rueret. Itaque iuncturus cum eo copias Vienna quantocyus mouet, itinere per Burgundiam facto. Varinus Comes adscitis e nobilitate pluribus , Cabilonem in via positam , milite operibus- qu communit, siue urbi conlii iturus praesidio, siue moram properanti hosti iniecturus ; Ideo Lotharius amoliturus obicem , magna vi urbem expugnat , & dimicatum est diebus quinque continuis , ingenti utrinque ni-tiu & animo, tandem sexto , impar operibus ciuitas deditionem facit,moxque atroci crudelitate Vincentium diripitur atque incenditur, nullo sacri profuit ue discrimine ; praeter Basilicam unam D. Georgio sacram , quae ignibus circum omnia corripientibus inflammari haud ut quam potuit. In
nobilia plebeiaque capita saeuitum promiscue; Golselinus de Samila Comites , rebellium instar, quia fidi Imperatori capite plexi sunt; Gerberga,
vel Guillelmi filia , vel Bernardi soror e Coenobio extracta, vinacio inclusa dolio in Ararim proiecta est, suae suorumque saeuitiae indulgente Lothario, sed audito patrem cum exercitu & Ludovico filio, iam peruenille ad Lingones , deflexo itinere Augustodunum , deinde Aureliam , mox
Cenomanos venit, Lambertum Comitem recepturus. Imperator haud modico dolore , ob Cabilonem concepto , pariter retrogressus Lotharium sequitur , iamque auctum Lamberti copiis ait equutus castra obuersa ponit, internuntiis hine inde stustra commeantibus. At Pipinus ex Aquitania Mium cum exercitu festinabat, quem Lotharius Ligeri prohibiturus, agmen confestim versus amnem ducit; nec fili j mens, Imperatorem latuit, ideo celeriter & occulto calle praeoccupato amne Blesas venit; Pipinumque obturbante nullo sibi adiungit. Tum demum Lotharii fracta pertinacia appellata ceu naufragii tinuta , clementia patris, verbis duntaxat ob noxas increpitus , patre in amplexum S: animum receptus est . in quo scelera filii sensum diu extinxerant. Iussus est statim petere Italiam , nec ab ea iniuisu patris prodire, collocato in Alpium faucibus milite , ne cui inexplorato pateret transitus inde in Franciam, claustris ac repagulis, cum ab natura tum ab industria positis, quae coercerent furorem iuuenis.
xix Vindicato in dignitatem primam Ludovico, nihil potius fuit, quam
collapsa tempore, aut disiecta belli turbine reuocare in pristinum statum. Adiectae illico in res sacras curae , de quando Pipinus e bonis Ecclesiasticis,
244쪽
clesiasticis, tum sibi tum suis multa rapuerat, iussus est ea rest tuere, cumque id cunctantius impleret, urgente nouo imperio mox exequutus est
missi postea per ciuitates, & Monasteria legati, qui leges Ecclcitae addi Dciplinam vererem sanctissimumque ustim instaurarent; & praedonibus impune per totam Franciam grassantibus , fraenum iniectum discus laque audacia; reliqua in proximum comtentum in Theodonis villa habendum,
reiecta ; in quo actum maxime de flagitio Episcoporum patrato Compen--Dφ- dii, in abdicatione Imperatoris: cumque accusatio unum Ebonem Rhe mera sim Antistitem plurimum peteret, fontem nimirum totius fraudis atque artificem, caeteris fuga in Italiam dilapsis ; isque ideo defensionem obtenderet, quod causam sociis absentibus dicere minus pollet, tandem: g te conscientia crimen salsus est , & in poenam dignitate deposita, eam in reliquam vitam abdicauit. Idcm Episcoporum praesentium calculis, in absentes sancitum , praecipue in Agobertum Lugdunensem Episcopum, ut spoliati insulis sacro honore expungerentur. Tum Imperator ad omnem extinguendam abdicationis religionem , voluit spectante populo a septeni Episcopis, sacris precibus pronuntiatis cum Ecclesia reconciliati, rerum sacrarii impense cultu. Sed & Deus insurrexit in ultionem optimi Principis, iis qui coniurauerant pestilenti lue intra annum raptis; in quibus enumerantur Ielleus Ambianensis, HeliasTrecassinus Episcopi,Vvato Abbas Cor-biensis, Marfridus, Hugo & Lambertus, Comites, Agumbertus Comes Pertensis, Ricardns, Borga retus regiae venationi Praesectus ; singuli qua ciuili prudentia , qua fortitudine militari insignes , virtutibus in vitia prauo usii degenerantibus; quorum fato Imperator adeo nullum laetitiae sensium percepit, ut effusus in lachrymas , dextra pectus tundens Deum illis facilem dc indulgentem pzecatus sit; tantae nransitetudinis fuit,quae intercederet poeliis,vel diuinis. Et Lotharii beneuolentiam ambiit it pius pater,cui libero rum amor omni victoria potior foret; praeterea Iudit lia coniuge impcllentesimmopere,qilippe sibi filioque inuigilans, Imperatore praeter aetatcm curis
laboribusque confecto. Ideo ne mox dederetur priuignorum furori, unum eorum alliciendum putauit: cumque Lotharius tantae spei effer, si faueret, quanto timori, si aduersaretur,in hunc potissimum intentae machinae. Ergo missis utrinque legatis, de concordia regiae domus ineunda, conuenerat ut Lotharius,ad firmanda pacta veniret in Franciam,scd sub pio fectionis articulum,graui morbo correptus,pericillo se decubuit, post recepta valetudine, mutato consilio, seu praua indole & bonum perosa, seu conscientia scelertim, seu metu nouercae dona offerentis, ire in Franciam noluit; imo stasitio nouo se annectens, in Romanam Ecclesiam arma conuertit. Circumsepra
Italiae claustris ambitio, ne rursum in Franciam sese effunderet,in ipsa Italia grassabatur, nec placebat Lothario Regnum Italiae, imminutum admodum M a Romanis Pontificibus, ut aiebat decerptum; sed palam non ausiis Gregorio Papae bellum indicere, quod proximum crat, Ecclesiae urbes,maxime Longobardicas , omni ratione vexare , infestare atque diripere coepit; quod per Pontificem renuntiatum Imperatori, tanto eum dolore perculit, ut qui
in omnibus patientissimus,suiquς compos admodum visus sic, hic commora
245쪽
Lutio vi 'piique iracundit effertiescente, sumina celeritate legatos ad Lotharium e V, Pij, , iςxiςrς increpat . quod ista patraret ; An non satis esse s .rgitiorum stcriminum quibiti in patrem modo deliquisset, nisi s in matrem , Chri Lii omnium
patrii charissimam sponsam , impia parricidialia arma conuerteret , tam cito Sacramenti immemorem quo se adfrinxerat , ad thrandam G defensandam Eeclesiam , nec imperium alio piato traditum atque pusceptum , quam ut Pontificem T sucrosanct.im Ecclesiam omni ope in quoscumque hostia tuereta . sua nunc ergo dementia , quo furore abrepti , in eam seviret , quam tellam est saluam sua salute oportuit ' pesti emo ni abnineret minabatur Priheeps san ii simu , se conse Zim in Italιam avoLiturum,ct leonem fore in vindicandis Dei iniuriis, sumquem filius , in condonandis suis et m sensisset. Ad ea nuntia Lotharitas, inter Obsequium Sc pertinaciam medius arma quidem inhibuit rapta liaud pauca restituit, verum haud omnia; & Legatos ab Pontifice ad patrcinmisIbs magno laetitiae & gratulationis sensu , ipse contra ius gentium Bo- noniae Icrentos ultra progredi vetuit; aegrὰ Pontificiis litteris , Adrebaldi astu seruatis , quas furtim raptas homini mendici cultu, Alpes transmissuro serendas dedit. Interea Impcrator citato itinere conuolauerat in Frisiam ;in quam Normanni exicensionem fecerant; at pauor iustus statim euanuit, hoste vltro in fugam aversi , nec scriptores tradunt quo id pacto contigerit ; moxque similiter Britonum tumultus, excitatus repente , S brcuissima mora opprellius est, sed ut Imperatori mala externa leuia; ita domestica
X X. Porro in calamitatum praelagium cometa effulsit; nunquam impune re-8 Π 37. R. egibusve ostensus, ut vulgo creditur, & forsan haud temere in globo igneo iubiique prolixis toto coelo spectabilis ; in quem intuens Impe-Lμή M ut ιυ rator, ea de re sermonibus, cum Astronomiae pcrito habitis: Noui, inquit,
'' quid minetur onentum eiusmodi ; scio Augusorum ct regum fata hoc signo
mons trari; nec quidpiam noui mihi renunciat, cum fatum nBκciat, μὴ clementiam Dei oe bonitarem demirari satis haud possum, qui ignauiam nostram atque socordiam iis discutit signis atque inflammat, ut si forte vi mortis immemores, hoc flectato vel noctis V Ie o , vel diei Lucifero, ad mortem 'roximam futuramque vitam , nos diligentius er acetiratius comparem . Iis citctis ut moerorem
quem contraxerant sui disiiceret, recreauit se potu, totamque quae sequuta est noctem fundendis ad Deum precibus in nanis traduxit; multa deinceps in egenos acrosque Clericorum & Monachorum coetus effuse largiens ;adeo pietas lucrum ex omnibus facit, & ex aliorum metu spem magnam colligit. Deinde cum Iuditha de Carolo anxia, rogaret urgercique impensius, ut ipsum Imperator in aliquam regni partem admitteret, tandem in conuentu Carisiaci habito, filium iam puberem palam ense cinxit,& corona imposita Neu striae regem dixit; fide Procerum eidem adiuncta.
Pipio impri. Laetitiae pompam excepit paulo pAst funebris moeror , Pipino Aquitaniae Rege obeunte , relictis duobus filiis , adhuc impuberibus , in spem paterni regni ; nisi fata Franciae & nouercae cupiditas obstitissent. Ergo Aquitania Iudithae visa opulentissima praeda , qua Lotharis ambitioni suaeque fatis fieret affatim ; quo consilio, de ineundo cum Lot hario foedere
246쪽
dere telam retexit ; mittit qui in Franciam amicis pollicitationibus vocci, spem certam facit partiendae totius Franciae ipsum inter & Carolum, Ludovicum fratrem Bauaria sua contineri, Pipini filios in Monasterium retrudendos; sane aduolaret , de proemium redditae gratiae acceptum veniret. Nec cunctatus Lotharius , admissa conditione Vormatiam venit, perbe nigne a patre excipitur , tum natura ad indulgentiam propen Sa, tum parato a coniuge aditu , quae iam in virum officiis Sc blandimentis pollebat plurimum ; de confestim de partitione Imperii disceptat hir. Imperator Lothario optionem fecit diuidendi regni, aut eligendi, ea ratione ut unius diuisio, alterius electio seret. Lotharius causatus te ignarum finium , &quanta quaeque prouincia esset, partitioncm patri, sibi electionem Optauit: Hinc diuiso in partes geminas, amplissimo Franciae regno , praeter Bauariam Ludovico permitiani; malo sane omine, nunquam in posterum partes coituras; Lotharius Australem elegit, scilicet partem veteris Austrastae ab Mosa amne, Burgundiam &Phocaeorum prouinciam; relicta fratri Carolo Neu stria, cum Aquitania & Septimania; fulcita in conuentu procerum, verbo & scripto hac diuisione. Laetissimus arcto ut rebatur concordiae viv-culo Imperator, quo bello climinato pacem inter liberos tutam perpetuamque sanciret, Lotharium dimisit reducem in Italiam ; amice monitum ut minimo fratrum loco patris foret, nam de eum e fonte sacro susceperat; amargique concordiam, familiarum Regnorumque sulcrum de stabilimentum; quae haberent singuli, instar totius fore si se diligerent, at vero aenullis de dillentientibus , nec totum pugnantium votis satis fore. Haec ad humanam prudentiam, de Iudithae mentem haud intuta; sed quae mortalium infirmitas est , non modo nutantia de caduca, scd praeter discordiam ,
mortis quae Augustum rapuit, origo proxima. Siquidem quemadmodum ea diuisione consultum erat Lothario de Carolo; ita Ludovico prouisum male de Pipini filiis pessime. Primus itaq; Ludovicus in officiosam partitio--nmanem accusans, arma mouit ea mente ut quaecumque Francorum ultra Rhe- ἀφιον M.
mim essent occuparet. Imperator liberorum delictionibus a Suetus , acta religiose celebritate Paschali, Rheno ad Mogunt iam triansito, copias contrahit , quibus conuenientibus Ludovicus admodum impar, sepplex patrem adit culpaque agnita , veniam impetrat. Vix tumultu sedato iterum amnem traiecerat, cum in Aquitaniam noui motus causa auocatur. In ea
Procerum plebisque studia diuidebantur, partim admittentibus Carolum , partim excludentibus , & Pipinum Pipini filium quem penes se habebant, in Regem optantibus; corum caput quidam Enienus aliique haud pauci, quibus tumultus , S: rapiendi spes tranquillitate & temperantia potior ;illorum Ebroinus Pictailiensis Episcopus, citi accesserant Reginardus, Gerardus de Rothari iis Comites ; de ii duo quid Pipini generi, qui Imperatoris arbitrio standum affirmabant. Et vcro Imperator aliquo modo culpam contraxerat,eratque verosimile,impulsem nouercae bladitiis,nepotes ex filio nulla ipsbrum noxa exta aeredasse, paterno Regno ad patruum traducto.
Quamquam de is culpam excusabat, quod gnarus quam turbulenti essent Aquitani, turbarum fomitem voluisset iubtrahere, abdicando Regem pene
247쪽
infantem , cuius regimen dum ambirent singuli cuncti turbarent. Igitur Ebroino, cui Abbatiam sancti Germani in praemium fidei contulit, abs se dimisso, post habitum Cabilone conuentum , Iuditha& Carolo comitantibus cum exercitu transnisso Ligeri, ab Arvemis capto itinere & Procerum qui fidi est ent sacraniento acceeto , vltra ad Picta uos tendit, venitque Pictailium, iam adulta hyeme, sub Natalis Dominici dicm ; rebellibus identidem copias eius carpentibus, infestisque per latrocinia potiusquam iusto bello. Verum agenti inter sistos dies Pictaui j iterata Ludovici dcsectio nunciatur, qui Saxonibus Thuringisque aliquot sibi adiunctis, Alimaimaam
quae Francica esset inuaserat. Enimvero hoc nuntio, pius Imperator ita commotus est , tandem mansuctudinem iracundia iusta profligante, ut morbum contraxerit, quo postmodum raptus est , pituita quae tum in pu I- monem pectusque exundabat , mox indurescente ; & orto apostemate corrodente pulmonem. At quantumvis aetate & in ualetudine grauior, postea
quam statum ab Ecclesia solemne ieiunium pie delibauit, Iuditha & Carolo in Aquitania relictis, per saeuitiam hyemis Aquisgranum venir, inde in Thuringiam penetrans in quam inuaserat Ludovicus, plana omnia reperit , diffiio rebus suis Ludovico, & per Si auos in Bauariam reduce. In
dictus Vormatiam conue imis Imperatorem eo reuocauir, morboque infrauescente , mortalitaris admonitus pius senex , praeter desectionem So- is , qua eo tempore totum sideris humen caligo Offudit, ad exitum vitae more Christiano se comparat. In morbi angustiis inter vitae mortisque confinia , spectabili patientia quadraginta dies esit, diebus singulis apud Drogonem Metensem Episcopum peccatis depositis , nullo propemodum cibo praeter sic rosanctam Eucliaristiam admisib, qua & quotidie pascebatur; abstinentia eiusnodi ut assirmabat, compensans quod Qt Iadragesima proxima viae de morbi causa omissum erat ieiunij. Domesticis suis rem familiarem diuisit, egitque gratias supremo regnorum Domino , quod in tam multis opibus , quas abunde in eum effuderat, iam nullius rei dominus foret; imitaturus paupertatem Christi, termino vitae, quam dccursu non potuit. Postea impertitus Ludovico absenti veniam defectionis , quae transbat in parricidium, inter continua Christianae pietatis S patientiae signa eviavit animam ; aetatis anno sexagesimo quarto , Imperii trigesimo
septimo, metito Pius dictus a posteris; sive aduersus Deum quem religiosissime coluit, summae in Romanos Pontifices obseruantiae; siue in liberos, quibus ad nimietatem indulsir. Et prodigio est, obsequentissimo in parentes filio tam inossicioses futile liberos ; Imperatorem studiosissimum pacis, assiduis bellis diuexatum; cultorem obseruantissimum Praesulum, a Praesulibus pessime habitum ; addictissimum administrationi Imperii tam infeliciter administrasse ; Franciam vivam & vegctam late Europa sparsam suΩcepisse; ac diuisam in plura membra, languentem posteris dimisisse ; ade5 quiddam est, praeter ciuilem prudentiam , quod regna pariat, alat, & λ-ueat; Regumque studia , nisi annuat Deus , ludibria sunt. Acerbam adhuc & immaturam concordiam liberos inter Imperatoris
248쪽
mors, ut turbo discussit; mox Lotharij ambitio, ut proeella saeuissim
protriuit, penitus atque extinxit. Lotharius agebat in Italia, in Germania μLudovicus, in Aquitania Carolus, dissitis admodum spatiis , &secura pace,nisi ad discordiam propius comittassent. Primus omnium Lotharius prementibus cupiditatis calcaribus, & prorogata spe in totam Franciam, ad inuadendos reatres se accingit; spectabili specie arma praetexit. Se anima aetate Regni Imperiique non heredem modo , sed confortem ; non designatum , sedeonstitutum fuisse ; Francorum Monarchiam uno tantum capite flare posse, id iam ab Atauo diuina prouidentia flabilitum: ut Marte M Apinus unus me. Peret , Apinum Carolus, Odovicivi Caraum, Deo fratres confore vel amulos eripiente , ne Regnum amplissimo dispertitum in partes , vel confidiu partium, vel distractione corrueret. Penes se praeiudicium fore , ct a natura qMa prim/- .edidisset in lucem ; ct ab optione , designatione paterna , ct ab ipso merito l-dis , ct gloria militaris; quid enim Ludovicus bello unquam gessisset, qui Ra-ria sua sinibus vix unquam excessit 8 Quid Caruus Ephebus propemodum , pr
caci ne femina pendens uberibus ' Quare adessent Franci communibus votis, nee fecessione in partes immerentem patriam lacerarent. Ita quam plurimos in societatem suam abduxit, qua lpe , qua metu; verosimili opinione,perfectu-Tum eum quae optabat. Nec est quod fidem Sigonio habeam , Lotharium ut optimum principem ingerenti, dc assi anti adductum cupiditate fratrum arma mouisse ; cum scriptores omnes contrarium asserant, & unus
omnium instar Ni tardus, Caroli magni ex sorore aut filia nepos, qui huic bello interfuit, dignissimus fide , tum dignitate originis, tum testimonio rerum quas scripserit oculato. Praeterquam quod idem Sigonius peccat , adiungendo Ludovico & Carolo, Pipinum nepotem, qui stabat ex Lotharij partibus , & Carolum perinfensum semper expertus est. Ergo Lotharius ut sementem in Francorum mentibus fixam in aristam educeret; primum in Ludovicum exercitum ducit, ne forte geminos si aggrederetur ει concordes faceret, & ad expugnandum difficiles ; amicitia interim ostentata Carolo ; eum se fratris & filij loco habiturum , non abscessurum a pactis initis, Ludovicum tantum armis peti, in ultionem paternam, ne qui optimo principi mortem confecisset, ei impune tantum flagitium foret. Statim occupata Vormatia , suoqtae praesidio firmata , Rhenum
traiicit,& versus B auariam celeriter tendit. Nec cunctatus Ludovicus instructo exercitu ad Franco furtum occurrit, certus dimicandi, nisi Lotharius militi parcens suasque rcs aleae martis committendas non ratus, spe
iniecti pacis, factis induciis abscessillet; deliberato quantum liceret, arma ostentare, quorum fulsore dolus grassaretur, abstinentem interim pugna, nisi coactum vi , aut spe certa victoriae. Omissis itaque Ludovico , venit in Carolum , agentem adhuc in Aquitania , paruisque itineribus incedit, ut urbes S prouincias mansuetudine ficta illiceret, Carolumque suae mentis ambiguum , imparatum tandem Obrueret. Et vero Carolus admodum anceps , quo Lotharius tenderet, ad eum legatos, quorum Dux Ni tardus. mittit; memoratum quae patri iurasset, quae modo adhibita fide spopondissiet; iturum in obsequium Carolum &in patrem habiturum, sed mirati
249쪽
se , quod armatus in Franciam penetret, urbesque suo milite qtia si hostis obtineat. Ad haec Lotharius, mentem responso dubio tegere , quam tamen factis aperiret haud dubie , Ni tardum sollicitando , ab Carolo uti deficeret, & cum exercitu , qua vim qua dolum per urbes singulas promouendo. Quibus Carolus, explorato fatis fratris consilio, expedito in perniciem suam, copias quam quiana exiguas in Franciam ducit, sed confestim audito I matrem quam in Aquitania reliquerat, a Pirino premi Sc depclli , versis vestigiis in Aquitaniam redit, inoxque coelo pictati in matrem propitio , Pipinum opportune deprehensum , fundit fugatque , caesisque i pilus copiis, relicta Proceribus administratione Prouinciae, a tergo tutus in Lotharium properat. Ad Aureliam intericcta urbe , castra opposita ponunt fratres ; & Carolus quamquam exercitu longe impar , ad pugnam forti magnoque animo se accingebat, prompto milite , S morte deliberata ferocior; quando Lotharius haud inime inor consilii , priori fraude usurpata , auctus in dies desectione Procerum urbiumque , pacis mentionem iniicit , & quibusdam pactis conditionibus, re integra ad proximum conuentum Atiniaci habendum remissa, iam a Mosa ad Sequanam omnium Dominus, incohimi exercitu , vegeti silue fraudibus conquiescitia Carolus in Aquitaniam versus , ad incrementa militi sublegenda , felici omine Bernardum Septimaniae ducem forte obuium detrectantem imperium vincit , victumque ad praestandam fidem Opemque praebendam adigi r. Videbatur inter fratres posse conuenire , si bona fide egilset Lotharius
Verum is contra quam erat pactus, rursum in Ludovicum machinas Omnes contrertit, non dubius quin eo expugnato , Carolum crebris defectionibus imminutum, subpotcllatena redigeret: Verumtamen ne armorum strepitu exciretur in auxilium Carolus , dolos clanculum texens , foederatos Omnes ab Ludovico auertit, coacto eodem, ne interciperetur, in Bauariam fugere ; idque fraude Orgarii Moguntini antistitis , quem ad eiusλο- di artes adhibebat Lotharius , sicuti Ebbon ena Rhemensibus Infulis spoliatum, ad Francorum Proceres expugnandos. Nec erat insidiarum insciuς Carolus , scd ut pactis staret, multis quamquam aerumnis , Atiniacum uti condictum erat, venit; frustraque expectato Lothario , cuius exercitus incrementis magnis augebatur, non dubitauit quin armis decertandum foret. Animum fecerunt legati a Ludovico , se suamque operam incommunem hostem pollicente, quibus confestim dimissis cum precibus, ut quam Ocyssime se statri copiasque adiungeret, ipse magno periculo retrocedit, matremque cum Aquitanico milite aduentantem Catalauni excipit, magna vi matris laude , quae virilibus curis armaret exercitum duceretque , filioque nunc pro patre ellet; ita & filii qui vicesimo anno nondum expicto , prudentia & fortitudinc iam virum agerct ; breui tamen laude, nam qui adolescens supra virum fitit, vir modo in fia pucrum erit Recreatus est prospero nuntio a Ludovico, qui profligato Alberto, Lotharis legato, sibi obiecto ne penetraret in Franciam , victor &ouans laureatum militcm perducebat ad fratrem ; quapropter ad cum magnis itineribus
250쪽
Carolus properans, copias tandem adiunxit ; unoque consensu in Lotharium mouent. Et is re iam ad dimicationem spcctatue , ctiamnum moras nectens, ut Pipini ab Aquitania copias operiretur, internuntios de concordia mittit; nec sta tres abnuebant, certi magno dispendio , Franco sanguini parcere, emebantque pacem, auro, veste , omnibusque tum sitis, tum militum impedimentis, praeter arma & equos; opulcntis ante praelium spoliis, si ilaret pactis Lotharius , addebatque Carolus ditionem ab amne Sequana ad salitim Carbonarium , ut Ludovicus Cisrhenanas Prouincias. Sed Lotharius adiuncto Pipino, vel eius copiis, cui voto obtendebat spem pacis, ea statim abrupta, se testatus unum Franciae Dominum , nec sine sua suorumque iniuria rem tot partam titulis, trataitti posse in alium, disceptationem pugnae committit, delibata iam spe victoria, fido milite de numeroso, contra ambiguum ut rebatur, numero imparem, & in diuersi gente infidunt. Ad Fontiniacum Villam iuxta amnem Ica unam, Antissiodoro Anno sι .hauurocul, septimo Kalendas Iulias pugna conserta est atrocissima, obsti- Fonten νnatissimis partium animis. Nihil eius singulare describitur, nisi obiecttim in cornu dextro Ludovicum Lot hario, ac post cruentam dimicationem , Lothari uin victum salutem equo commis ille; contra in cornu laeuo profligatum Carolum, sed a fratre tam opportune latas suppetias, ut & ipse hostibus pulsis victor euaserit, stratis late agris cadauerum strage. Sex horis quibus depugnatum est, centum hominum millia ceciderunt,Franci omnes nominis, & c nobilitate praecipita ; ut ex parte vitaque generosissi nuta quisque sortissimusque ceciderit; eaque clades ruentem iam Franciam praecipitauit, quam maxime decusib nobilium militumque flore , e nerui posthac & ex sensiti restio , ad Normannos aliosque hostes repellendos. Fratres victoria moderati inme usi sunt; nam & pepercerunt fugi cntibus, reuocatis qui persequebantur, & nullo discrimine victi aut victoris, ilim caeses se pulturae mandarunt, tum saucios omni cura Querunt; rati in ciuili victoria victori detrahi, quidquid victo perit. Bernardus etiam Septimaniae Dux
humaniter exceptus a Carolo, qui pugnae testis, certusque ad victorem , v ter is foret, accedere, tandem patrato praelio, Laureatos fracres convcri erat; pollicitus operam ad Pipinum ex Aquitania eliminandum. At Lotharius moderationem fratrum ignauiam reputans ; adeo nulla virtus est ,
qtun aliquo viiij confinio decerpatur; recepi is quos stiga sparserar, aliisque
ellocatis , instaurat exercitum ; eo maxime quod fratres , quasi debellatum uno praelio foret, diuisis copiis abscesscrant, in Baliariam Ludovicus , in Aquitaniam Carolus; ignari hosti vel victo cui animus iuppetit, vires non desere, nisi obruatur. Igitur praeter Francos, auctus Saxonibus & Normannis, quos exciverat in bellum Lotharius , alterutri fratrum terribilis , ducit in Carollim,quem in Aquitaniam si igille rumore falso, vulgauerat. Et opprimebat haud dubie , nisi caeca imprudentia opportunitatem maximan, corrupisset. Quippe magna celeritate redux ab Aquitania Carolus, Liidovico in opem frustra conuocato , impar Lot hario, una Sequanae interiecti mora sustentabat se, clademque inhibebat; at fossa facile seperandi , nauigiis aliquot Lolliario traditis de vado amnis multis in locis . L. Illi aquaruini