장음표시 사용
141쪽
CHRIs TOPHORI VAR SE VICII posteaquam tot laboribus lanctus, Sarmatica arma de quercu suspenderat, quod priscis illis bellatoribus serunt fuisse usitatum.
Quorum sane nominum dc appellationum omnium,ut obscura alicui videatur ratio atq; oratio, Stauonicae certe gentis, ex qua Polonica ortum habet, sustuliam rerum gestarurn semper fuisse quis dubitauerit claritatem ὸ Quam cum semper bellicosam habitam,' or tor dc imperator Romanoru ipse vel alicubi meminerit Cicero; quid despicere possint aut debeant barbari, qui, tantum abest, Europaenobis obstruere lucem, lucum ut Asiae quaerere potius debuissent 'Iam enim quanta semper militaris ipsorum fuerit sortitudo, vel inde etiam constiterit,quod firmato his in locis pede,Prussiae de Livoniae latrocinijs coacti,Balthico mari suum imperiti desilierunt: de illo mari traiecto, regna in Aquilone condiderunt, & Uissimurum quendam, a quo dc Vismaria dicta, gloriosissimum ducem ha buerunt. Rari certe sunt,qui de exteris gentibus victoriam aliquando retulerint; qui vero & victoria parta,urbes simul dcregna condiderint, sunt rarissimi. Quod utique Polonis εἰ Boemis consangui neis contigisse perspicuum est: quorum illi, ut dixi, in Aquilone regna erexerunt. Boemi Boiaris seu Batiaris eiectis, Boiariae nomen in Boemiae mutgri secerunt, Sc vix a mille hominibus, qui in Boemiam ingressi sunt,tantum in media Germania imperium con stituerunt. Quid Θ an ut eiusdem Polonicae gentis fortiter rebus gestis insistamus, Hungaria etiam ipsa, prius pacata Polonis extitit,quim insanas illas Carpati montis moles irruentibus Hungaris obiecissent. Quibus rursus in occasionibus,quato adiumento fuerint, et quantum calamitatum pro illis tulerint, si percensere velim, dies me desceret. Nam quid ego vetustioribus exemplis relictis, Vla dissa um Regem Poloniae ad Varnam cadentem, dc ex quinque Po Ionorum miIlibus, tantum quinque cladis nuncios in Poloniam reuertentes commemorem Quo loci omnia veterum priuilegioruPolonici regni,& eius indigenitalium monumenta, quae incautus ille iuuenis Rex, secum avexerat perierunt. Quid porro Ludovicus, Hungaria: dc Boemiae Rex, sanguis Polonicus,qui ante tempus natus,ante tempus inauguratus, & ante tempus in sesqui palmis aquae lutulento gurgite est suffocatus , Vniusne gentis quam Poloni cae in praelio Mohacens constantiorem expertus est voluntatem
Cum enim fuga a praelio saluus, dc nihilominus ob non obscuram quorundam in illum proditionis suspicionem, desideratus fuisset, Polonicii peditatus tonis in acie fortiter cecidisset; nobili simi iuuenes duo, Pilectus εἰ Macieiouius captiui facti,dc in discrimen' capitis
142쪽
j I TvRCICA XI. tali capitis adducti, haud scio an soli sunt inuenti, qui suum suique R gis illum casum, praecarte is animose ferrent, & a Solymano capi tis damnati, ad locumque supplich ducti, regalis Prophetae verius
inuicem decantarent. Quorum constantem & excelsum quendam animum Tyrannus admiratus, in pristinam posuit eos libertatem. Nunquam enim aculeos, quam in Tyranni mente, figit constantia acriores. Quid vero Poloni sua illa ad Soc gauam in Polonia clade pquid aduersa pugna Socaliens quid Seretin. quid tot tantisi, alijs
parumue cotra barbaros testati sunt,ut excelsi animi & roboris sui Θsic ut unos illos in Polonia Strussos pace aliaru tantarii familiarum praeclarissime de patria meritarum dicam a quarta aut quinta ia in progenie, non nisi in patentibus contra Tartaros campis in acie cecidisse constiterit. Qua una re videbantur sibi maiorum suorum aemulari virtutem & adire haereditatem. Nullo enim in strato supremam suam diem videt bellator libentius, quam in illo campi &planiciei inter armorsi & tubaru sonu plenu gestientis gaudij & militaris dignitatis. Quo etiam minus mirandu est, Polonos non multum extruendis incubuisse semper urbibus, aut tales quaesiuisse in uros; ut vel Rex ipsoru, externoru militum praesidijs fretus,suo aliquo impotenti uteretur in eos imperioueaut vel ipsi urbibus magis. quam virtuti suae tandem fiderent. Emollit namque animos magna aliqua concepta spes in munitionibus: & haud scio,s vel notantiquam ad victoriam non fuerit gradus,exitus eius desperatus Quocirca, Iagellonem illum primum, Melitinio cuidam ferunt dixisse, missas quas erigere coeperat munitiones ut faceret, &se illi vicem munitionis , quoties opus esset, praestiturum omnino sibi persuaderet. Quod siue amouendis confidentia sui tumultuum in subiectis oceasionibus dixerit, siue vero veterem morem consuetudinemque patriae respexerit, incertum est. At unum illud certissimum, quod tuenda libertate patriae Polonicae nobilitatis pectoribus, quam multarum aliarum gentium munitionibus, plus olim tribuebatur. Cui cur etiamnum barbarus insultet hostis,non video. Quae ut ego existimo caderet in acie multo libentius, quam ad perpetuum nominis sui dedecus manus hosti daret ,& videns ac volens ipsius potestati ultro se manciparet. Praestat enim amisso spiritu vel virtutis
laude vivere,quam turpiter seruiendo millies emori quotidie. iis namque barbaris cum Christianis est communitas Θ quid Turcis foedius Q quid Tartaris immanius P quid tota illa Mahomatanorum multitudine est intollerabilius P Ferunt olim Gottos, chin caput orbis terrae & domicilium impexij ocupassent Romam, prae istitia S 2 exultasse
143쪽
exultasse,& Romanos suam fleuisse calamitatem adeo;vt Gotti eo iarum quoque miserti fleuerint,& ipsi deplorandam conditionem humani generis,& tanti conuersionem impersi secum ipsi contemplantes. Quod & de Scipione excisa Carthagine proditum est m
moriae. Saepe namque laetum diei initium generat tristem exitum : & dum alium defleueris,teipsum quoq; memineris esse deflendum. Iam vero cogitemus, quid Turcae aut Tartari nobiscum facerent, omni sensu humanitatis orbati, & tanta immanitate erga nos efferati. seruierunt olim varij varijs , sed nemo unqua miserabilius ser
uiret qua Turcs Christianis. Quibus non dominis,sed tyrannis,non victoribG sed praedonibus nostris effectis; non vestitus, non suppellex, non coniuges, non liberi essent tui: quandoquide barbari vid& necis domini simul facti, non prece non pretio flectuntur; sed fustuario utuntur, rebus omnibus nutu & arbitratu suo gubernandis.
Templa imprimis sacra, suo impurissimo dedicant Mahometi; poena capitis praescribunt ipsius cultum:e sinu liberos abripiunt malia:& nescio quid non Christianis iniuriarum contumeliarum i factu
antequam circumcidantur. Circumcisos vero circumducunt mu
seros, ut Syris,ut Iudatis, ut Mauris dc Saracenis, ut postremo omniabus sint risui & contemptui ; quem morte etiam ipsa, non nemo experitur grauiorem: & cuius causa ne vivere quidem homines velint, aut nati non inuiti mox morerentur, si has quae eos in vita mu
. nent miserias, non ignorarent. Felix quippe supremus est dies, per . quem tot infelicibus finis affertur. Quare, quid tandem nos non commoueat ὸ quid non inflammet Θ & quid denique omnibus d sit hoc tam infido & importuno hoste debellando ' An enim una illa,quae victorias,quae fasces quae nunquam arescentibus solijs laureas desideretur in nobis concordia Θ qua etiam si, qui a rogo nihil superesse hominis putauerunt, difficillimis rebus & temporibus contra hostes nitebantur. An pecunia Θ qua aut nulla aut parua a cepta suum olim Alexandrum Graeci comitati sunt; & Germani in Gallias in Belgium,& huc atque illuc in expeditionem saepe ierunt:& Poloni contra Regem Matthiam Hungariae, sub Casimiro suo Rege, aliquando militarunt. Enimuero bone eques, tu te dixeris equitem , si,qui pro te excubet,tu conduxeris militem, & pecunia danda in bellatorem potius, quam ipse id oneris sustineas, tuum expiles aratorem: Egregit scilicet. Quasi vero nesciamus,iucundum quidem esse cubare diu in lectulo, consulere domestico otio, nihil
semel coaceruato demere aerario. Sed nimirum etiam videndum,
quam haec tandem omnia latura sunt diuturna, dc quam denique
144쪽
TvRCICA XI. i imulti, ut vel priuatam inultam non relinquerent iniuriam,vllis nee sumptibus, nec vigilijs, nec postremo parcunt labqribus: turmatim
proficiscuntur, in unum comitatum infelicem, vel nonnumquam plures & innocui cogutur,opes & facultates inutiliter prosenduntur. Ad hanc vero pestem, ad haec tam putida & foetentia in Europa membra,a reliqua communione Europei abscindenda corporis,ni hil agamus, nihil sumptusi faciamus, labores & dissicultates aliq uas aegre experiamur e &quorsum tandem Christianam recidet gloria λquorsium libertas ξ quorsum Reipub. totius regnor simq; omnium amplitudo e Nimirum, cui Turca prae caeteris inhia ex sacrario religionis, ex orbis terrae Oraculo, ex magistra veritatis, ex virtutum armamentario Roma, claustrum impietatis, receptaculum errorii, asyllum scelerum essicietur e Germania,quae una cum bellica laude, literarum coniunxit gloriam , a Latinis & Graecis ad se translatam imperij ammittet maiestatem.' Gallia, quae regnorum omnium habetur antiquissima, & oleo sacro, quo eius inunguntur Reges coe- litus demissio laetatur, barbaricam seruiet seruitutem Z & Polonia
denique ipsa, a tam decantata sua libertate, a tot tantisque opibus, a tanto splendore& magnificentia, durum illud telu perseret eg statis' Absit hoc a Christianis omen,sed absit & dissensio. Qui enim pessimis imitandis rebus, nolunt alijs esse cautiores ; quid sibi stu-itra pollicentur futuros se sertunatiores Ac Polonici quidem equites, cum non tam ciues quam reges, non tam subiecti, quam
praecelsa quadam libertate ad alijs imperandum erecti sint semperque iuerint ; quid se nunc abdant otio ξ quid suo non satisfaciaant ossicio ξ quid negligant hostem ξ quid deserant stationemρ quid
non suum sequantur,quo ieri regem,aut exercituu Imperatorem quid denique arma, quid gladios suos conuertant in vomeres, in galeas gallinas ponant ouis incubantes e Fateor non omnium optime semper bella cum Turcis cessisse:multos regna,nonnullos capita contra eos amississe. Est Sigiis undi Caesaris ad Nicopolim,&columbarium exercitus a Turcis strages imprimis memorabilis: est ad Uarnam Uladistat Regis caedes : est Ludovici ad Mohacaeum, est & aliorum. Sed magnorum Principum semper est habitum meliora sperare: quae vero accidissent, sortiter ferre, & potius in acie occumbere, quam turpitudinem aliquam, aut pati seruitutem. Nos vero non tam de eorum disceptauerimus facto, quam commiserebimur semper animo: qui proculdubio creuisset nunquam; nisi
vilitas hostis hoc meridiano sole apparuisset clarior, &hostis sup ratu facilior, quam impar Christianorum numerus eis oppositus S 3 tum
145쪽
tum demonstrabat. Magis enim Turcarum lassata, quam sacrat in Christianos virtus semperquieuit. Quo adeo & nunc etiam mi nus hanc tantopere imbellem metuamus Asiam: quae,si alicubi alia, quando potit est victoria; id non tam eius virtuti, quam numero. & potentiae est asscribendum, clim eius potissimas gentes Scythicam & Moschouitica etiam facili negotio superari posse, vel tanta Poloni &Lituani toties docuerint. Quorum Regem, non Vrbium aut moenium,sed nobilium praestantiumq; bellatorum regem,quid istud insidiosum amplius constrictum teneat foedus' quid remor
tur pactio Θ quid,quq in Turcis nulla est,iurisiurandi religio P Enim
vero ignoramus,non verbis sed rebus, non falsitate sed veritate, ederum iura pactionesque contineri :& si illos foederatos, quos in eodem foedere continet fides,non immerito arbitrere,qus demum ab una aliqua earum parte violata fuerit, citra omnem dubitationem foedus illud prorsus disrumpit. Nemo enim eo tenetur , quo alter Hirb non patitur se contineri. Quis autem Polonos Turcae
Dederatos dicat vel sentiat ocum ab ijs undiquaque peti & violari eos videat e cum Valachia ijs adempta,socia Hungaria direpta, Pocutio vastato,& hoc si Deo placet) foedere violato, nihil aliud qua
serrum & flammam uniuersat Sarmatiae aspiciat intentari P An veru priuatarum rerum, si abutraq; parte peraeque obseruatae non lint,
ratae & firmae pactiones fuerint ρ Minime gentium. Quid igitur
in hac etiam tanta re, quanta nititur totius Reipub.salus,etiam ob
seruenturὸ Amentes &insanos nos, si hoc falsae religionis vinculo, veluti quodam Turcico incluso ergastulo, conditione suscipiemus durissimae seruitutis: & dum iste in figura hominis immanissima quaedam bellua Germanos conficit, dum reliquias Hungariae exurit,dum arces eius capit, tum ut olim per Germaniam in Poloniam, sic nunc demum per Polaniam in reliquam cogitat Europam projficisci; nos eo utamur animo,non hoste foederato,non iuris humani praedone socio, & non capitalissimo, ut leuissimo verbo utar,
aduersario, cui quid collibuit licet, quod licet audet quod aude facita quod facit, vult sibi licere semper impune e O miseros Amiserabiles nos: siquidem no alio perire possumus & volumus modo, quam ab hac tam aggressi barbaria, puerilibus rebus & spe pa cis lactati plane inani. Te ego appello, Sigismunde Rex Poloniae,
te inquam, quem Deus Opt. Max. ad magna esse natum,& in hoc regali fastigio collocatum, multis nec obscuris argumentis decla rauit,oro & obtestor; ut regum Poloniae, maiorum tuoru, in primis
146쪽
li sortitudinas, Zituar ipsus felicitatis memor , te erigas,te tuaque arma in hosten 1 expedias e tibique subiectos populos ab immanis. sinis hostibus tueare Cernit Turca assinitatem cum regibus Austriacis tuam dum illos teque ipsum metuit, dum conscientia rapti alieni iuris rebus suis diffidit, dum Valachi e&Transylvaniae a se discedenti insidias struit; praeuenire te, quam praeue uiri abs te potius iudicabit. Abuti opinor secundis rebus non cupiet, ut cum Italia potius, quam cum Germania aut Polonia bellum gerat: N denique, ut vallatas urbes,quam Polonos campestres, potius aggrediatur. Meminit proaui sui a Vienna sug m, ad Segethum mortem, ad Agriam magpam Turcarum stragem, in campis Transylvanicis vulgo dictis Panis,Stephano Battori Duce olim, in ternetione-- Totam postiembHungariam, quasi fatalem quandam totius Asiae sepulturam recordatur. Alios igitur iam vicissim petet, & per Ualachiam in Transylvaniam. , per hanc in Poloniam iter facere concupiscet, Tartaros prodromossi Ses immittet, Vi , ferro, flamma,
populabundus discurret, & toti Christiano populo ceruicem dari unam , ut eis amputet ipsam facilius, haud dubie peroptabit. Cui tu, in hac quasi excubia pro reliqua Europa a barbaris gentibus &nationibus positus, Othis occurrito, & non domi sed foris armatus, non togatus eum expectato. Prassertim cum Italos, Germanos, Hungaros, & Memos iam in Hungariam confluere, &tecum bona ut par est agere fide intelligas, cum omnia omnium vicinorum tu orum vexilla contra Turcam videas, & denique cum vicini parietis ruinam tuam esse,& in celeritate ac concordia cuncta posita intueare; ut subiecti imperio, soch exemplo, hostes metu omnes admiratione tui passim &ubique commoueantur. Aderit tibi Deus. Opto Max. S illa deipara Virgo, quae Sigismundo primo tuo auoi apparuit Borii uiae,cum versus Mosco uiam Vilna egressus ad illam memorabilem. de Moscis victoriam apud Orscham partam aliquando properaret, tuas preces ad unigenam suum deferet filium, pro te tuisque opem & auxilium ipsus implorabit. Nondum fatum extremum Reipub. venit agnos & potentes vel antea hostes& difficultates hoc regnum habuit tame Dei Opt. Max. beneficio omnes superauito Libet respicere spatia praeteritorum temporum, & illius hostium recordari omnium, qnando ab una parte Li tuaiii Italuones & Prutent , ex altera parte Germani, Stesij & Mora
ui, ex teletia Hungari, Valachi, S Tartari pauibante Vladis at Iaget
sonis mortem in Poloniae interitum conspudrant. Dedit tum Se natus Polonici Princeps Zbjgncus Cardinalis, unum quidem callidum
147쪽
dum desperatum, alterum consilium suis, &hoc videlicet tale, totius regni, ut viribus in medium eius collectis, hosti, qui primus in illud irruisse acerrime resisteretur: sic enim bene succedente re, aliorum conatus desperatione frangere ; sin secus utique pluribus resistere hostibus non viderentur. Alterum erat salutare, sed paulo incertu consitu, ut splendida aliqua legatione, ad Suid rigellonem
Ducem Lituaniae missa,de pace cum eo tractaretur: & aut hic unus
a societate belli illi' animo alienior ab alijs seret;aut si id succedere non posset, Catholici Lituani, qui suapte,quod Graeci ritus erat,ab eo abhorrebant ad desectionem sollicitarentur. Qui cum non inviti id fecissent, Suidrigellone dominatu excidente, tranquillus Poloniae status est restitutus. Periculose namque armis vel non unqua, gloriose consilio semper hella geruntur. Quo magis ne nunc quidem despondendus est animus, & diuinum illud tutelare nume&nomen perpetuo implorandum. Est ius veteri prouerbio in ammis, & su a semper ratio in bello aequitatis. Memoratu est dignissimu,quod aliquando eundem illii Sigismundum Poloniae Regem de Romani imperij erga se hostilitate certiorem famina, in postremis, quae Petricottiae celebrauit Comiti js, sorti & intrepido animo serunt dixisse, & quasi quandam cigneam vocem suae in Deum fiduciat testem paulo antὰ mortem edidisse. Erat tum Stanis laus Lasciis Palatinus Siradiensis, magni nominis Senator, Sigismundi Regis. Iegatus apud Carolum V. Caesarem, in Comiths Augustae, qui per dispositos ad celeritatem equos regem illum suum, quid, Magistro Theutonici ordinis auctore,in ordinu imperij concilio contra eum conclusum fuerat,reddidit certiore. ibi cum Senatores dicere iussi, pro se quisque suam aperuisset regi sententiam, Petrus Κmita, Palatinus Cracouiensis,idemq; regni Marsalcus primarius, assurgedo ut si veneratus regem, quid sibi tandem videretur,reuerenter ipsum quoque compellauit. Ferunt tum illum tacuisse solito diutius,& demum non modo a Marsalco sed ab alijs quoquo Senatoribus bis terue hoc nomine rogatum,haec similiave protulisse verba, in gna cum praesentis animi & sententiarum grauitate:Non sumus,inquit, nescis, quam longe ea disparem apud Caesarem & ordines imperij gratia meruerimus, de qua iam nobis semel & iterum nuncis&liters ex Germania afferuntur: &possemus quidem nonnulla nostra erga eos officia hoc loco non merito percensere ; sed absit, quae speciem exprobrationis habet, talis a nobis commemoratio; cum is qui accipit, non is qui contulit beneficia debeat meminisse. Via derint illi interim,ribe in nobis reserant gratiam, & virum expedierit rebus
148쪽
rit Ibus haec contra nos nostraq; machinari. Satis imo p utquam fatis Christiana laborat Respub. nec pauca restant, quae riuianorum essent sub feris & barbaris nationibus vindicandartantum abest, ut de sis, quae inter Christianos acta &transacta sunt,n OuIdenuo motus&controuersiae praeter fas& aequum excitentur. Nos Deo Opt. Max. iustitiaeque nostrae fidimus, &, quod iuris ac pollelsionis nostrae est,constanter ad extremu usq; spiritum tuebimur & defendemus. Conuersus vero ad Tarnovios, belli Ducem Vnum, inaestorem regni alteru, Bello,inquit necessaria praeparate. 1 eruolauit eius rei fama no multo post Augusta. Tu vero Carolus R aesar, ut erat sapientissimus &aequissimus Princeps, & Sigismundum Regem appellabat patrem,uirum Dei esse, nec temere irritandum,neq; illius contra eum expeditionis se futurum Ducem aperideli testificatus. Numen enim diuinum, alicui adesse existimatum, multum & vulgo terroris, & in potentioribus habet auctoritatis. Quare, quid & tu Sigismunde Rex, qui inde ab ineunte aetate Catholica religione imbutus , & magna diuinitus felicitate semper es auctus, contra barbaros tibi infestos non eundem geras animum pquid non praestes, quod maximum potes, Reipub. beneficium quid ad tot tantaque alia, quibus nomen tuum illustrasti, hunc quoq gloriae non adiicias cumulum; ut in immanissimos hostes &Hiris Christianoru prsdones domo cum socijs egrediareὸNondum,
Vt dixi, extremum venit Reipub. fatum: nondum nostrorum videmus concidisse animum, nondum extinctum militare Vitae genus
N tutum. Adsunt aderuntque tibi, adolescentum studia, senum
consilia, & maiora in virorum sortium pectoribus, quam in urbium moenibus praesidia: Nos tantum ipsi non desimus nobis. & si tandem pro patria moriendum est, moriamur intrepidi & alacres ; ut hoc breue, quod deseremus aruum, cumuletur gaudio & gloria sempiterna. Qui pro Christi Opt. Max. nomine,& pro patriae cadit 1alute, sortitudinis laude hic in terris vivit, & pro mortali conditione vitae immortalitatem in caelo semper sortitur.
UM PRO RE ET OCCAsIONE UTRAMQUE
partem exempla noSpermoveant, non praetermittam equidem lubens ; ut & Christianarum de Turcis victoriarum exempla, & quidquid eius rei vetustatisque est,a nobis requiratis.Quibus tantum abest, ut
149쪽
i 6 CHRISTOPHORI VAR SE VICII incredibile, ut adeo etiam,Deo Opt. Max. duce, suturum sit secisti
barbaros a nostris vinci posse ostendisse. Nam antequam ad hunctantum opum , & potentiae cumulum Turcae peruenissent, quam semper,& ubique & ab omnibus contempti,quam tota, cui tot annis dominati sunt Hispania eiecti, quam utraque in Sicilia fiequenter caes, quam in Graecia, antequam eius capite potiti suerant BPzantio,profligati saepenumero fueran quis non perspiciat,qui modo aliqua vel mediocri praeteritarum rerum, &historiarum lecti ne cognitioneq; delectaturὸ Nescire enim,quid ante te sol iste viderit,est se mi infantem semper agere,& ea,quae antiquitas habuit,seustra ut tu cernas expectare. Annus ab hinc plus min' quingentesim uS numeratur, quo varijs auctoribus,tumultuarie passim collecto milite, nullo seruato ordine,nullo fere certo praeeunte Duce,nullo
Castrensis disciplinae adhibito more,diuersis itineribus in Asiam estitum,& vix uno anno integro cum Malio metanis bellu gestu, ut Iudaea cuncta, & magna Syriae pars in nostrorum veniret potestatem. Progressu vero temporis eorundem Christianorum gliscente inter
se odio atque discidio, ex ijsdem illis Mahometanis nati sunt quidam,qui Turcae dicti, &prae alijs domi militiaeque excellentiores habiti, in Europam traiecerunt ; ubi firmato paulisper pede, irrito
quidem initio conatu, Constantinopolim oppugnarunt, sed non nisi Andrinopoli prius capta, multo tandem postea eam ceperunt. Multum enim refert, quibus cum bella gesseris, quae cum ignauis suscepta, torpore utrinque iniecto in glorius moriere. Iam enim primo illo oppugnationis Constantinopolitanae tempore, claudus quidam & ignobilis Nohatensium Tartarorum Dux, Te- mirianes appellatus, Baiare tum Turcam ab oppugnatione facilὰ reuocauit: & acie victum cepit, & tota Asa aureis cathenis vinctum circumduxit. Quo loco & tempore, cum imbellibus cutita
dicam) Graecis pugnando, quam & ipsi quidem Turcae imbelles &contemptibiles semper fuerint, res ipsa testatur. Vix enim aliquis bellatorum fortium , sortem & illustrem caueae includit bellatorem; & rerum humanarum inconstantiae memor, magis miserico
dia, quam animi impotentia in debellatos permovetur. Quid,quod& ipsam adeo Constantin Molim ne secundario quidem Turcae cepissent, nisi ipsi mei Christiani eos iuvissentὸ Cum enim ab ipsis
mei Graecis in Traciam euocati fuissent, &ad Uarnam Amuratem properantem suis nauigijs Genuenses transportassent; effectum est tandem, ut in Christianos animosiores facti, unius mensis spatio,
Constantinopolim expugnauerint. Qua in re, Ligur quiddam, Ioannes Longus appellatus, ad quem summa totius defensionis delata
150쪽
lata suerat, nec muneri,neq; expectationi suae satis respondit, sic ut in occulta fatorum vel potius fatuorum fuerit lege seruire Graeciae, γ& sicut ob ingratum animumsanctorum corporibus ; sic &ob R manae Ecclesiae non seruatam fidem iure destitui libertatis. Primum enim priuamur tutelaribus patronis, mox & ipsi conditione pares efficimur seruis, ossenso numine nefario religionis despica- tu. Atque utinam quidem & Aquilonis rato sua Catholica non auolet in Indias religio, & sui desiderium relinquat serum, sed seriualiquando. Quae enim mortalibus incredibilia, ea etiam sectu factilia futura sunt diuinitati. Certum vero ad rem ut redeam esto,iam militiae rudes & imbelles Turcas olim fuisse,non modo ut pari sed
nec multo maiori exercitu cum Christianis congredi voluerint. 'Terrent enim,vel umbrae ipis victos aepe victorum. Quin adeo ante Sigismundum Caesarem, qui pariter pugnis &connubijs ineundis habebatur infelicissimus, haud scio,s Christianorum Principii vel aliquis de se relata illustrauit Turcas victoria. Quam & ipsam
non tam barbarorum virtus ,.quam quarundam gentium, ita Si Lmundi Caesaris exercitu peperit inter se aemulatio, cum inspectante Scanimos assumente hoste, certare interse verbis ,&quasi triumphum ante victoriam, quod aiunt) canere non dubitauiusent. Est enim vel in gynecaeo puellarum aliquando molestum , in concilio Regum periculosum , in acie exercitus senestum in s is semper certamen. Sed & hanc quidem unam aut alteram Sigismundi a Turcis cladem acceptam posteriores Christiani duces egregiὸ compensarunt. Ac ne longe abeam, statim post ipsius mortem Albertus Caesar Austriacus, &Huniades Coruinus, regis Matthiae pater, qtroties&quam praeclare de Turcis triumphauit e uid Matthias Hungariae Rex Θ An annorum suorum in regnando numerum praestantibus de Turcis non aequauit victorijsὸ quas tot
tantopereque cumulatas habuit ; ut uno eodemque tempore, Frudericum Christianorum,& Mahometem Turcarum domueritC sares,& Budam olim suam, non secus ac belli quandam officinam& literarum armamentarium, & nobilissimorum militum ex Hungaria,Polonia,Boemia,&Morauia effecerit receptaculum,in quam
ex gentibus nationibusque varij 'iarum linguarum & artium cognitione, ad praecellentem Regem , fortissimus d ingeniosissimus quisque accurrebat. Fama enim regiae virtutis & spe liberalitatis non secus ac Themistocles Myltiadis trophaeis, prosequi'; excitatur. Quid porro de Scan derbegio,terrore Asis,&Turcarti perpetuo hoste F domitore loquar e Qui cum Ioannes Castriolus fuisset antea E..i T a dictus