장음표시 사용
451쪽
386 PRO3LEMATA quid est altius in malo positum , eo est a
centro navis remotius. Jam autem certissimum est Axioma Mathematicum: Virtus movens, quod en remotior a centro, eo est velocior s validior. Est autem remotior antenna centro navis, qnando ad mali fastigium alligatur , unde necesse est, ve-
a nautis non humili, sed altiori loco
extendi , ut impetu ventorum CXcepta
velociori & validiori navem propellere possint. Et sane si in ima mali parte vela
extenderentur,aut plane non propellerent navem, aut debiliter admodum, quia es sent nimis vicina centro navis. Illustrat hoc seriis. duobus jucundis exemplis , dum primo quaerit, cur lapis e funda eiiciatur Oelocius ct validius, quam e manu , ercausam se ait, quod in corpore humano cent um constituendum sit, manus autem seu brachia sint linea ex Centro ad circumferen-tιam ducta, quoνautem tinea a centro ad elim eumferentiam ducta est longior , eo validior,
velocioremque habet in extremitate motum.
Cum autem funda sit linea longior a centro corporis humani, quam manud, ideo velocior.
erit ct palidior e funda jadius lapidis , quam
ex manu. Alterum exemplum petit a ligno genibus admoto & frangendo e Si- velis inquit pedibus admotum lignum frangerer
452쪽
gere, utique a prehendis utraque manu sitagnum non ad ipsum genu sed in extremitate litagni remotius a genu. Ratio eX eodem sun damento circuli petita est, quia, inquit Aristoteles, genu ea centrum, unum admotum est linea utrinq; a centro promananas ad circumferentiam. Ergo in extremitate hujus ligni tanquam lineae a centro ductae; longe validior.& fortior erit tuarum manuum motus , quam esse possit ad ipsum genu , tanquam ad centrum. Atque ex eodem fundamento ratio reddi potest , cur si adverso flumine , quod stepefit, navigia Protrahenda sitnt, vel equis vel vitis, funis quo navis trahitur, non alligetur medio mali, sed summitati, nimirum , quia ut supra diximus, malus est linea a centro navis ducta : ideo erit expeditior motus in ista linea extrema, quam media . Qui autem fiat, quod tam exiguum gubernaculi lignum , tanta navis molem facith flectat, 'id etiam Arict . in mechan. tractavit c. Io. Et rationem ejus petit 1 natura vectis: vectem autem reducit ad circulum, ita ut statuat propterea navem a tam exiguo temone flecti posse, primo, quia gubernaculum seu temo est velut vectis , urgens Onus navis pondere fluctuum, quibus gu- . bernaculum annititur, &isto anni su na.
453쪽
88 P 1 O s LEMATA vi renititur. Accedit, deinde, quod gubernaculum a centro navis est remotissimum , quo quid autem a centro est re- . motius, eo validiorem habet motum. Antequam haec Problemata concludamus, non possum non addere , quod Leo GBaptista Agere. lib. s. rei aedificatoriae. cap. 32. de post hunc Liuius GyraldMs cap. 3. de Nautica re monet, narium fab icandarum exempla veteres 2 lineamenta duxisse a piscibus, ita ut ab illorum dorso, carinam, a capite proram , a cauda temonem , is branchiis remos formaverint: ahi ab livibus rationem extruendi & regendi naves ductam volunt, pro quorum sententia hoc facit, quod Poetae vela vocent abis & remigium lalarum pro remigibus nominent.
IX. aeua g quanta fuerit apud Re
teres navigant pe- ω ritias SI cut postremis his temporibns in huismano genere ad artium commoditatem & lucem plura sunt addita, idem quoque judicandum est de re Nautica, quae longe fuit incommodior & infelicior a - .pud veteres , quam hodie est apud nos. Nam primo veteres caruerunt magnetis
454쪽
runt adUrsam majorem vel minorem , quae stellae cum obductae nubium caligine non apparerent, ignorarunt nautae ubi terrarum & gentium versarentur. a. Veteres tantum usi fuerunt navibus actuariis, id est, talibus quae remis aguntur, sine remis
autem non navigarunt ut CX r. Ionae versa 3. inter alia constat. 3. Mare mediterraneum pene solum obnavigarunt Veteres, Oceanum autem Occidentalem vix ausi fuerunt attingere. Et denique oras tantum &littota maris plerumque legerunt Veteres nautae, medio mari non facile se se committentes, ut ex navigatione Apost. Act 7. descripta, videre est. Quo de argumento inter alios tractat Turm Curisus. lib. a. Hist. Indicae, ubi docet, sine acus marina su navigationem in alto Oceano ininini tui non posse. G idcirco veteres in illo Oceano non potuisse navigare. Sed obiicitur. I. Autorjtas Levini Lemni'. lib. 3. de Occult. nai. mira c. c. 4. & aliorum aliquot doctorum virorum, qui existimant etiam pix idem Nauticam , veteribus fuse notamer usurpatam , eamque nomine Memoriae a Flauto denotatam fuisse in Mercatore, ubi inquit : Hic ventu nunc secundu est , cape versoriam. Et in Trιnummo. Cape versoriam,
455쪽
3po P RogLEΜΑΤΑ - recipe te ad herum. Sed horum opinionem tecte improbat Hadr. Tumebus lib. a. ax versariorum c. 4. ubi ostendit versoriam apud Plautum nihil esse aliud , quam funem quo velum vertitur. Altera objectio
movetur. a. Reg. 9. Io. ubi Scriptura te- litatur : Salomonem regem instructa classe emisisse, qui in Ophir navicaverint : Ophir
autem partem e merica fertilissimam, nepe auri. Sed haec opinio nullis nixa rationibus facile refutatur. Nam a. Ophir
dicta est in Ophir filio Iectan cujus Gerugo,
V. 19. fit mentio, quique sedem in Oriente constituit,teste Iosepho. lib. a. Antiquit. 1 . Verisimilius ergo multo est,non in oc-eidente m ubi America sita, sed in Indiam Orientalem, .stam Salomoniam navim navigasse,nimirum ad Tabrobanam, celeberri mam Indiae orientalis provinciam , aurea
Chersonesus veteribus dicitur , quamque Ophir olim dictam fuisse, Iohannes Lin- schol testatur in navigatione sua indica c. as. Et sane in Occidentem emisiam illam classem fuisse, manifesto argumento est quod Scriptura testatur , eam adornatam fuisse in littore Idumaeo, adhibitis nautis.
Sydoniis & Tyriis. Quod si in Orientem navigandum fuisset, quid in Tyrico potuus aur Sydonio littore , quam ad mare r brum
456쪽
brum classis parata suit' Ex mari enim mediterraneo ad quod Tyrus & Sydon fraesuerunt, recta per fretum Herculeum navigatur , flexis ad sinistram velis, 4d Hispaniciam, & inde pone, in Americam.
X. An Echeneis piscis navigia retardetpta nonnusta etiam de Nau.
INter summa naturae miracula mi erari potest, quod piscis non ita magnus , ingentem navium molem , ventis remisque impulsam retardare possit & sistere. Neque id facile nobis credendum foret, nisi magni aut res allegata experientia
testarentur. Autores inquam sacri : BUI.HOm. F. Ηexam, Ambros . eodem He-Xam . profani etiam veteres Plin. lib. 37. cap. i. Eliani. lib. I cap. I Platar. a. quaest. convivat. quaest. r. Sed & recentes Philolahi id comprobant, ut Fracastorim lib. 8. de Antipatheia , Scale. exe r. a18. carcian. 3. de rerum varietate, cap. 37. Vocatur autem piscis ille Graecisa tenenda nimirum nave, Latinis remora, remoranda naue. Quae causa sit ejus rei,
id torquet ingenia Philosophorum. Fracam
457쪽
39a ΡROBLEMATA storiin ait, non ipsum piscem se causam, cur navis retardetur sed ego tantum signum, quod adsint j puli quibus navis sinitur. Sed a
. Cutiss. Scalig. citata exercit. recte refutar hanc opinionem, utpote experientiae contrariam. Ipse tamen hujus rei refert causam ad occultas qu. litates hominibus ignotas , aitque non magis quam debere , cur remora navim si uat, ct quietem causetur, quam ignis sit calidus. Dicam tamen breviter quid mihi hae de re videatur, silmpta nimirum investigandi occasione ex Torpedine, id est, co pisce qui piscatorum insidiantium manus stupere facit & tremere,ipsumque adeo rete velut brutescere , ut capi non queat, propter effusos nimirum e corpore sive spiritus sive Humores, qui nervos & digitos piscatorum stupore quodam debilitant. Ita existimo etiam Remoram piscem effundere E corpore suo humorem quendam viscosissimum & frigidi ssimum , qui eam squam quae est circa gubernaculum navis, velut congelat, ut 3d motum reddatur inhabilis. Sub finem hujus contemplationis libet addere , id quod etiam magnum naturae miraculum Plinius appellat. l. v. cap. 29. nimirum es se piscem qhendam , qui ναον ς Voca-
ur, qui peritus navigandi & gubernandi,
458쪽
NAUTIc A. 393 cum hominibus arte nautica veluti certat. Supinus, inquit, in summa aequorum perfluit, ita sese paulatim subrigens, ut emisia omni pervulam aqua, veluti exonerata sentina Iacile naviget, postea duo prima brachiu retorquens , membranam inter ita mira tenuitatis extendit, qua velificante in aura cateris subremigans , brachiis media cauda ut
gubernaculo si regit. Qua de re prolixius Mevidentius aliquanto stribit inlian. lib. 6. c. 33. Nobis nunc libet vela commentationis nauticae contrahere, & ingenii navim in portum .
459쪽
Uae memorantur pag. 34' , quibusque respondet varre rius Thomae Cajetano , eaei verbis sacrae Scripturae, ubi dicitur, Hiram Rex misisse Salomoni naves ct nautas ctc. perperam eXistimanti, quassi Hiram Rex ex Tyro Phaeniciae, celebri eo aevo ad mare mediterraneum oppido, ac rebus navalibus praepotilente , classem suam, ut ea navibus Salo- .monis, quae erant in mari Rubro, jungeretur, per mare illud mediterraneum, perinque Herculis fretum, acisomnem eam Α- fricae oram, flexo postremum Bonae Spei promontorio. circumduxerit,ac intra tandem angustias maris Rubri stiterit: His inquam accurate respondet Varrerius, sed brevitatem, qua utitur, ac Laconismum nonnihil obscurius. Hoc enim vult Varis '
460쪽
retius, habuisse Hiram Regem ', non mianus quam Salomon, suam in mari Rubro classem naviumque stationem, sed alio ejusdem maris loco constitutam e & ideo' dici, misisse eum naves & nautas suos ad Salamonem : Nec esse necesse, quod secit Cajetanus, accipere eam missionem ea mente, quasi tanto flexu eam classem ex mari mediterraneo per Africae interioris exteraeque sinus ac littora circumduxisset.
Nam, ut provide subdit Varrerius, quis
Vetet, quae apud Alexandriam in mari me- deterraneo 1nnt naves, quin mittantur
Carthaginem , atque hinc Uticam sive Hipponem, quas ejusdem ibi maris sunt oppida' ita quoque Hiram Rex cum clas.sem nauclerosque eodem in mari ad manus haberet, quid vetet, quo minus ex iis& elassem& classiarios Salomoni in auxilium submittere potuerit. Animadvertit idem maximus virorum Franciscus Vata-blus in Annotationibus, quas loco isti 3.
Reg. cap. p. subjecit; Sed iis id verbis
extulit, quae ut cuncta hic reddantur illustriora haud quaquam hoe Ioco sunt omittenda. Ait enim: Hiram misit non e ro Phanicia, qua erat 1uxta Sidonem ad mare Srriadum , sive mediterraneum : sed ex infula quadam, cui nomen Drus ad mare