장음표시 사용
71쪽
turale sit de necessitate, quia illud non potest aliquo casu tolli, nec diminui, te fringi seu ampliati duecto. l. secunda. uellic.quod senatus. si de usu seu ct . ea I rum , quae usu .con. hac ille quid igitur dicendum rego puto necessarium esse, ut uideamus nunquid omne quod scriptum reperitur in testamento ueteri, &nouo sit rus diurnum 31 In quo dicendum breuiter arbitror, minime omne quod scriptum Ieperitur in legibus Mosis, diei posse ius diuinum, nam ea quae ibi scripta reperiuntur alia moralia, alia cerimonalia, alia uero iudiei alia suur,nt de i js omnibus. Deuteron.
eap. s in his uerbis loquar tibi omniam audata mea,& cerimonias. atque iudicia ) & in cap.8. caue ne negligas man
data eius atque indicia & cerimonias. &3. Regum. 2. ut custodias cerimonias
eius , S praecepta eius iudiera, de quibus Mai filius Ficinus meo libio quem de religione Christiana facit c. 34. dicit ea et se praecipua, quae in decalogo continentur data enim primum nullo mediotasse a Deo in tabulis lapideis populo
uniuerso, deinde tanquam perpetua in arca testamenti in Sani a Sanctorum inclusa C tuta vero minutiora esse ae data per Mosem,& ab eo chartis inscripta, a que extra Sancta Ianctorum posita, inter hae autem alia simpliciter moralia elle, quae quoniam naturae legem imitantur sempiterna sunt hi me, sicut pcipua alia, ad iudiciarertinent, quae in aequita tis albitrio polita, prout rerum usus exigit, variantur, alia sueto ad cerimonias, quae sunt parui momenti. haec ille, idem uoluit Pau. Rit in lib. de Christia uetata. in tracta. secula d. parte tela, cap item I.& Origine in Exoduni Home . decima. Nume. Hamel. undcci. 3c Hicionyinus
in Epillo. ad Augusti nunt, de August. ipse in lib aduersus Manicheum s. xto,&l bro decimo nono capitulo is . de id voluit expresse Α lexan. tu consi. t 3 .inci . Attent f his in 7. lib.in 4 col. m: hi uer. Pra Ierea praecepta. ubi id speciatim dieit uoluisse Ioan .de Imol in e fi. . col. de con sit. per id quod habetur in c. translato de coniti.& dicit allegam S. Thom .in I. .q. syaIllc 2.& 3.& q. c. I. arg. q. Se ita tenet
Ioan . de Imol. in . stipulatio hoe modo
ubi ea presse eoncludit cerimoniales, &iudiciales leges Molis non elle Diuinas quae deberent seruari, nisi quatenus reperiantur per legem Euangelicam. confit 36naatae. Ad propolitum ergo nostrum in decalogo continentur in primis, Vnum cole Deum, ut Exo. c. h. c. in quo quidem praecepto nunquid Princeps & etiam Pa
pa aliquid possit disponere & quidem
ita dicedum puto, nam aut Princeps seu Papa aliquid voluerit disponeIu prae ter seu contra illud praeceptum, & nulli dubium est quod non potest aut vult disponere idem & potest, ut omnes ad mittunt. pater in l. i.& i j C. de sum. tri.& fi . eato &uidere licet iii supra citatis
locis & authoritatibus an vult disponere circa impositionem poenarum contrata
cientibus huic praecepto, di hie est aduertendum quia scriptum est libro Ex d. c. 2 i. in litera G , quod qui saetificat Dijs alienis, praeterquam Domino soli excidatur. i. deletatur,oc in Evangelio IO. is. c. uidetur imposita poena ignis,& concremationis ibi si quis in me non manse rit mittetur foras scut palmes arescet Meolligent eum & in ignem mittetur secundum Hostie n. Ioan . Andr. de Par nota in c. ad abolendam. .eol. in gl. audienda de haere & in c. excommunicamus. IO 2.
de haere. Sed ibi loquitur de poena an, mae, & no corporis, de iure autem ciuili per Reges de Imperatores imposita est poena ultimi supplicii, ut ini. Arriani uersi Manichetis, dc l. sequen C de haere.& haec poena ultimi supplieij in Regno est approbata, & de elatara, ut sit poena
igitis , ut habe tur in constitu. tu consutialem, est etiam poena publicationis bonorum imposita in aliis ut in dicta constit. in coni utilem est uidere de iure uero canonico vide. t . penas cumulatas per
Siluest . in summa in parte haeretis Io I. uel. 8.quetritur sicq; ut uides ta Princeps quam Papa leges condiderunt super di
72쪽
. . praecepto super impositione poenarum contras acientibus , dc tamen licite hoe faciunt inquiti A post O. ad Rom. c. I 3 omnis anima potestatibus supereminen obus subdita sit, non enim est potestas nisi a Deo, quae vero sunt potet lates a Deo sunt i laque quisquis rei illit potestati. Dei or inrationi resistit, qui autem restiterint,sibi i plis iudicium accipient. nam Principes no sunt terrori bene agetibus. Sed inale uis autem non timere
37 potestatem quod bonum est facito, Se seres laudem ab illa. perimet enim ad Reges ut temporibus suis paccatam uelint ei se Sanctam Matrem Ecclesiam , unde spiritualiter nati sunt, de ut sancti fides ab omnibus se uetur. 23 .q 4 quando , &habetur in Psal & nunc Reges intelligit erudimini quid iudicatis terram seruite Domino in timore, Sc exultate ei cumtae more, seruire domino in timore non
est nisi quae contra Matrem Ecclesiam ,& i ulla domini fi ut religiosa saeueritate Phibere atq; plecti. 14. q, e .li Ecclesia
nullum enim maius oblequium Princeps Deo potest osset re quam sibi qui in
suam,& aliorum perniciem debacchantur ipsoru in Principum debeant competenti vigore compesci. 23. quaest. s.
33 quali nos. Item ulterius super hoc praecepto statuitur, per summum Pontifice, quod dato quod quis in eo peccasset comittendo haeresim , si tamen uoluerit se corrigere, dc redite ad fidem minime debet deleri, de puniri, licet detrudatur in
in c. ad abolendam, de ibi Ioan . de Ana.& Abb ine. 3clieleri ei de iudi .col. 2. 8cidem Abb. de Io. de Ana. in d. cap. 3c d mini In cap. l. s. not.de haere. in6.3c hoc non uidetur contra ius diuinum, quia licet in lib. Exo. dieatur quod qui taliter
peccauit excludatur tamen in l. Euangelica cauetur, nolo morte peccatoris , sed i magis conuertatur Sc vivat, de alibi
suodcunque solueris super terram erit olutum in coelis,quodcunque ligaueritis super terram erit ligatum dc in eoelis N alibi prccepit Iesus Petro, ut nedum septies sed septaagies septies peccantiremitteret si pavitebit, δc alibi tu lib. Iudi crum. cap. seeudo. satis assi xerat Deus populum Israeliti eum ex quo sectabatur Deos alienos, Sc cum uidisset eum petnitentem tinnitudine ducebatur Deus propter suspi tia illoru quae emittebat mae tu opprimentium, de Afflictantium eos, de iterum ibi e a.dum iteru redijsset ad uoivitum ac demum poenituisset, sic sel: ptum est, decu clamasse ut fili j lii ael
addo in mum excitauit dominus seruatorem filijs Israel atque lib. raim eos; repe Othonielem filium renas fratris Caleb. qui illo minor natu erat, Sc Cum turissus reei diu asset, ibidem seribitur, in haec uel ba , quumque clamarent fili j Israel additum , excitauit eius diius seruato ieeliud filiugera, iemini, qui uir erat clausa manu dextera , εἰ li. I . c. ai Regum de Aha. Rege quid scribitui λ nam eo quod sequutus consilium Iabetis uxoris abllulerat uineam a Nob olli dixit dominus ad Eliam in hae eueiba sui ge , descende obuia Ahab. Regi Israelis qui est in Samaria, dc in uinea est Naboth, In quam descedit ut eam possideat, Sc loquere adeu hisce uerbis, sic dicit dominus, interfecisti ne, re possidebis etia i tum rursus loqueris ad eu hisce verbis , si e dieit dominus eode loci quo linxerui sanguine Naboth, lingent quoque canes sanguit nem tuum, tuum inquam. deinde Paulo post inquit, factum est autem quum audiret Ahab verba ista, ut scissis vestib. suis,& ea ini suae sacco imposito ieiunaret, dormiretque in sacco, de nudis pedi bus incederet, tune factus est sermo do. mini ad Elia tisbitem in hunc modum.
an non uidisti quod Ahab humilis sit
factus eora me Z qn quide ergo humilis iactus est coram me , non inducam amictione illam suis dieb. sed in dieta filiorum suorum adducam amictionem supdomum eius de Iona seribitur quod cadominus praecipisset Ionae ut accederet
in Niniuem civitatem magnam, Sc prae
dicaret in ea quod post quadraginta dies subuerteretur,dc ob ad Ionas accessi siet.& praedicasset, dc eum haec ad Regem p- uenissent de solio suo consurgens, patu, da mento suo a se posito, saccum induit, de in puluere sedit. Ad haec quoque per
73쪽
vibem Ninivem ex decieto Regis,& ma natum publico aedicto proclamauit inane sententiam, neque homo, neque iumentum, neque armenta, neque greges quidem gustent, neque pascatur,& aqua ne bibant, quin saccis operiamur,& nomines, & iumenta, strenueq; clamitent ad Deum , conuertatur denique quisque auia sua mala, S aulo lentia ae iniuria quae est in manibus eorum quis scit si conuetatur Deus & pqnitudine ducatur, auersus a furore irae suae, ut non pereamus uidit itaque Deus opera eorum, nepe quod a viiijs sitis malis auersi essent,& Deus quoque poenitentia ductus est super malo quod illius inserte decreuerat,& no intullit, & infinita sunt de hoeqo ex epta in scriptura sacra. Est enim Dei, ut Regis ac Papae proprium uti clementia atque misericordia, unde Demosthenes ad Alexan. nihil inquit habes Rex
vel fortuna tua maius , quam ut possis, vel natura tua melius; quam ut velis seruare plurimos. nullaenam de virtutibus tuis generosior misericordia, vel admirabilior clementia , nec per aliud P pior Deo accedere potes,quam ut salute conferas hominibus uel dando si eguerint, vel parcendo si delinquerint, vel indulgedo si supplicauerint, cum enim uincamur a Dijs in omni muneret sola elemetia est quae nobis Deos reddit et quales, facit i Imperialis C denup. x Tullius in libr. 1 de ossi l nihil, inquit laudabilius
nil na agno & praeclaro viro dignius placabilitate, & clementia, nam si egregiuest hostem Abi jcere, non minus tamen laudabile in stlicis scito misereri de Prouerbiorum vigesimo, scriptum est, quod miserico idia & veritas custodiunt Rege de roboratur elementia Thronus illius& inquit Seneca in ii. l. de clementa. e.
s. quod cum quidam Rex non posset potentia quendam suum inimicu destruere, Reginam i consuluit coniugem suam quae tali Regi dedit consilium , fac Domine quod medici faceret solent, quia ubi ustata remedia minime prosunt,t. rant contraria, si seueritate nihil profecisti, nunc tenta quomodo cedat tibi clementia ignosce illi, quod ille gauisus
annuit, Distoque adimpleuit,& eontulit ei consulatu ,er quo habuit eum amicios muni fidelissimumque haerede, de hoe est, quod Diuus Bernardus consuluit in Epistola de cura domus, & rei familiaris
quod bladum tempore caristiae minori praeeio est uendendum vicinis,& inimicis,quia non semper gladio, sed saepe seruitio vincitur inimicus quod probe monet Cato dicens. Quem superare potes, interdum uin .ee serendo. Maxima enim morum semper pacientia uirtus.
Et valer. Maxi .lib 4 ritu de rec5eiliatis de publico Vatinio ae Cicerone loquet s speciosius aliqua sol muriae beneficiis vincuntur, quam nautui odij pertinacia pensantur) de Seneca in lib de moribus in c. de continentia, si e inquit a uerbis turpibus ab lineto. cuctis esto benignus nemini blandus , paucis familiaris ominnibus aequus, sed ad iram tardus ad miserico idia pronus, in adueiss firmus insperis cautus & humilis clementiae sis cultor se uitiae uero detesta tot in . Et quia supra retuli pleraque dicta quibus innuitur Deum aliquando poenitudine commoueri, qualiter id procedatur λ vide gl.& doch. in e si quis praesbyterorum extra de reb Eccle. non alien& ibi Cardi di vide not pergio. m e incommutabilis. 22. q. & beat. Tho de Aqui. in plina a parte suae sumniae quςll. 19. arti c. . cuius dicta refert Calde r. Car & Ioan . de Imol. in d. e. si quis prcsbyteroru ingl .in vel bo alienare in fi.& in effectu dicit Ioa. de Imo. ex mente diui Tho. quod aliud est mutare voluntatem aliud velle aliquantum rerum mutationem nam potest quis eadem voluntate manente velle qd quid non fiat, Ac postea velle contrarium, propter aliquod contingens, sicut Papa quado mandat iuxta facultates Ecclesiae certum numerum clerico tum institui in Ecclesia, de tamen postea auctis saeuitatibus ampliatur numerus mauete eadeuolmata te Papς, extra de constitu. c. cum
M. si e de Deus eodem modo potest velle
aliquam rerum mutationem voluntaten O mutata, dc propter hoc dicitur quod vulta
74쪽
vult, ut peceator conuertatur & ob hoe
vivat,& non moriatur. 26. q 6. c. cogno uimus , mutare autem uoluntatem, noucontingit in Deo. quia aut contigit ex parte cogitationis, & hoc et Ie n O potest cum eius sententia sit immutabilis aut ex parte eius, & hoc etiam esse non po- teli quia eius substantia non mutatur s& ideo eius volun ras dicitur immutabilis quod autem dicitur petat tere & irasciret picit potius ipsani operatione ,& n stram similitudinem, non autem ipsum,&sic metaphorice ea dicuntur, & ideo interdum dicitur quod Deus mutat leu tentiam scilicet quantum ad hominesti Ioan . Chriso. in Tho.s in sermo.de ieiunio primo sic inquit loquens de Nim-ue at Deus mutata sententia propria, it Ios seruare non dedignatus est, neque
Deus mendatij argui potest, sed quae dicit vere locutus est,& cum dixerit aduersus gentem & Regnum, ut subuertatur, di eradicetur, & a peccato poerittentiam Ogerit, agam, & ego poenitentiam super his quae decreueram, de non mentitus est Deus reuocata sententia neque enim misit Prophetam,ut subuerteretur Nini ue , alioquin quid nece ilarium crat ut praedicaret Sed quia subuertere uoluit, minatus est se subuersuruua, ut respisce-tes non subuerterentur. nonne comedit,
Adam de ligno, & tune ipsum puniuit
Deus uetu . Sed praedixit, si comedes moxieris, ut non comederet, non Audiuit ipsum praedicentem comedit, Sc deuora. tus est. Non e st locus accusationi ubi p- dicti O uide Alex .de Ales. in prima parte suae lummae. quaestio. 4 de diui. in com 42 mutabilitate. Secundo in decalogo continetur , nec iures uana per eum , rursus contraria facientibus imposta est poena, nam blasphemantes puniuntur,ut, lapidibus extra ciuitatem lepidentur, ut Leuit. c. 26 & ibi de se scriptum est, & qui
peruerse expresserit nome Domini morte mulctetur Oino lapidibus obruet eum uniuersus. Caetus siue indigena suerit siue incola, quum, peruersὸ expresserit no
3 me illud interficiatur. Et ubi quς blasphemia Dei, ac apud omnes semp fuit,
dc est proisua inludita, ac putabilia, PIPus . . i
to mea primo lege,& si e paganali id eautum redditur.ut apud ipsum Platone,deIeg. lato .dial decimo lib. 3 q. siquis enim inqui ιγ impie quicquam agit, uel l quitur, qui sorte prς sens fuerit Deos defendat magistratibus significet, quorum rat primi audierint, ad harum rerum i icium, seeundum leges deserant, quod si quis magi stratus audierit neque det latat, ipse impietatis reus fiat, di qui velit pro ultioue legum prosequatur . & si 4 quis condemnatus fuerit, iudices hunc
pro singulis impie commi ilis, singulis quibusq; a Seiani supplici js, carceribus
quidem omnes coerceantur ibidemque
subdit quod ideo pro prinia uice blaspnem antes sunt carcerandi, ad effectum ut modestiores fiant , & abstineant in posterum a blasphemiis, & donee sunt in
carcere, iubet ut nullus ciuium cum ipsis colloquatu r, praeter eos qu i noctii ruiccetus participes sunt, Et illi colloquentes ad talutem animae admonere debent.& cum uinculorum tempus exactu fuerit, qui modestior factus est, una cum modestis habitet: quod si ruthus impietatis crimine condemnabitur, morte plectatur.& quod lcge pagani esset blasphemia prohibita, patet Daniel. 3.de Nabuchodonosor qui uiso miraculo mu pue rorum praecepitur quicunque blasph marent Deum ;dispartirentur, & domus eorum uastaretur. reperio etiam quosdaasserentes Machometum in suo Alcho rano praecep ille, quod quicunque Deum uel Cnristum, uel Beata virginem Mariam blasphemat, medius diuida turr de Iudaei quando audiebant blasphemare
aures obturabant, ne audirent blasphemiam, ut habetur Act. . scindebat & -- stimenta in signum maximae detestati nis,ut secit Cayphas, Matth. 26. I. Mosayca cautu erat, ut blasphemantes Deu i
pidati per die suspenderetur, & sine honore turpiterq; sepelirentur. Ioseph. li. as antiqui e 6.lO Boliemus. Iib. 2. e. 3. Est enim ualde detestabilis blasphemia qi quidem pluribus rationibus probatur. Primo ratione causae formalis, quia id quod est ad maxima iniuria diuinae ho-n1ἔatio est maximum omnium peccat
75쪽
rum, nam Vnumquodque principaliter& maxime tale dicitur tale secundu sormam . 2. Phl.7.& 7 Metaph. sed blasphentia est ad maximam iniuriam Dei, cum sit derogatio bonitatis diuinae. 2. LTho. 22.' i I. Ari .estque falsa impositio criminis in Deum. 1 Alb in x .sen. distinct. 3 ergo&c. secundo ratione causae essi eientis, cum sit directὸ contra Deum, prohibet igitur Deus blasphemiam,nam Exo. manuatur tisi assumes nomen Domini Dei tui in vanum 3 quato magis ad blasphemandum, magis enim in vanum astum it nomen Dei, qui de Deo aliquid salsum asserit, qua qui per nome Dei ali
iu d affirmat salsum ad Ephe. omnis
amar ludo N ira & indignatio & blasephemia tollatur a uobis & hisbetur. 2. Pet .c 2 & Iudς c i . non solum lacus pr.ecipit ut non blasphemetur, sed praecipit& vultqd quaelibet creatura ipsum laudet Se benedicat; Eccles. e. Io benedica tur Deus in omnibus operibus suis , &Tlao q. omni tempore benedic Deum quod perpedens Dauid Psal. s. dicebat benedicam dominum qui tribuit mihi
intellecturi & Psal. 13 benedicam Dominum in omni tempore, semper laus eius in ore meo & Plato dialo. o. delegi b se inquit o fi: 1 iuuenis adhuc es . nec dubito quin progrcsso temporis sa-ciat uide multis aliter quam nunc sentias. expecta igitur Oro, ut tunc de rebus maximis litisces maximum autem estii diu modo nihil a ibi traiis, ut recte
e Dijs senti clites bc eu: uarmis. Tertio causae finalis , quia in omnibus alijs peccatis est aliqua delectatio, sed in peceato blasphemiae nulla est delectatio, trahens uel mouens, nulla voluptas, eigo illud grauissimum : ea propter glosi ad illud Esaiae cap i8 ad populum terribilem sic dicit omne peccatum , blasphemiae comparatum leuius est. Id ne licet verum sit quod in delictis non praesumitur
dolum intermen ille,ubi nullum con modum peruenisset delinquentem , sc cun dum Paul. de Cast. in l. fiuminum .s fina. fide dam in se & in t alius. C. de seruitu. Roma. cons s a. in fi. Imol. in i si in meo. B.de aqua plu. arcen. Alex. consi7 4.lia. Iasin cons I x. in x dubio lib. i. & in consilio iso. col. s. post med. lib. 2 Ripa in L quominus col. 6. post med. V de fumi. Et idem videtur dicendum quado utilitas modica percipitur ex tali sacto quia parum & nihil aequiparantur. l. illud. F. minus. si de tribu l. minus. Ede uel b. sig. l. 3 . circa princ. st quod cum eo. Bal .de do
cedit in blasphemia, quia de sui natura
nullam utilitatem aut commoditatem
asserte potest blasphemami,& ideo in eo casu praesumitur blasphemadi animum.& dolum interuenisse,no obli ante quod nullam utilitatem habeat blasphemans.
7 Est rursus ut ad id quod d: gressi tu
mus reuertamuri ratio cur no praelum a tur dolum in esse in eo cui nulla utilἱ-tas aut commodum seu alia quae uis delectatio affertur ex aliquo per eum facto, qui naturaliter homines tum boni tum mali lucri cupidi sunt teste Platonem dialogo de lue cupidi. & quia homo solus animalium utitur rationc secudum Aristotelem in quinto de Gene. anima. c. 7. S l. Politi. ratio di fiat ut quis non moueat ut ad aliquid mali faciendum si
ne delectatione commoditate aut utilitate. homo autem cum conliderat com modum , utilitate aut delectationem &uoluptatem , non timet quae timenda
sunt, secundum Aristo 3 Ethicor. phine certatos proposito seu promisso praemio patiuntur uulnera & percussiones, & tamen iocunde colendu nt,& hoc propter praemium. quis ergo sani eapitis dicet quem uelle aliquid facere ex quo nulla utilitas. commodum , uoluptas, desideri u libidinis expensae, aut aliquis fauor pollet iacienti asserti Z certe nullus nam omnes bona ines quod agunt & conten dunt aut est propter lucrum aut honorem , & his contiaria secundum Arist itae in quinto Polit. primo ut inquit Fely. in cap. l. de ossi.& po.Q. dele. fit enim adulterium desiderio libidinis explendae fit homicidium uel quomodo uel pro pter favorem alicuius uel luchro uel
alia de causa, α sic de singulis & se lex
76쪽
dieit quod nemo praesumitur delinque
re l. merito. sis pro sec. quanto magis id dicere oportet in casu pio posito. in bal Gphemia autem ut dixi totum est contrarium . Redeundo tamen ad id quod primo loco diceba , quarta ratione bal L hernia est grauissimum peccatum , Nocration e causae materialis, quia praesupponit infidelitatem, quae est maximup ccatorum , quia tollit beneficium totius beneficii spini tualis, & iii per infidelitatem addit testationem uoluntatis, ut
dieit san Thom. 12 quςstio iI .art 3 grauis limum est etiam & peccatum blasphemiae, quia excedit peccatum pertur ijseam beatum Tho 22.q s. ar. I. unde gl. super illud, blasphemia tollatur a uobis.
Ephes 4 dicit peius est blasphemare si
periurare grauissimum etia est , quia excedit peccatum Idolatri et nam Idolatria honorem Deo aufert blasphemia uituperium Deo irrogat, & plusquam homicidium; ut concludunt Theologi; de maxime San. Tho. 22.q 3 & Al ex. de Ales in 68 1. seiri. Qil id igitur possint Papa & princeps ui hoc praeceptio :tatuere; & qui de eos non poste blasphemiam permittere nemo est qui nesciat, nam quia in multo casu teperitur per ius diuinum blasphemia permissa nullusque ea sus dari poterit quo ex iusta causa permitti possit, sequitur quod lex humana non potetit hoc ius subdistinguere , adeo enim erimen blasphemiae de se malum est 'id nulla ex causa poterit iustificari, Arg. I.& si Chistus de iur. iur. inquit enim Io. Chri se .isi Homit .ad psal ps. in litera, I. quod peccata ouaeda spectant. ad Deu,
quaedam ad hominem, ueluti impietate committere, blasphemiam euomere, ac uiolare te plum Dei aut Ecclesiam Dei, prosequi , aut sacerdotes assicere contumelia, haec omnia reseruntur ad Deum; caeterum maechari furari iniuriam facere; haec intra consuetudinem quae nobis eum conseruis est, consistunt. multiplex autem est disserentia eorum quae com mittuntur in Deum , & quae in homines nihil itaq; peius iniquitate nec quicquainst licius iniquitate aduersus Deum,
neque qui equam magis impium quam
aduersus Deum blasphemia nihil seelestius impietate, nitit scelestius blasphe- mia & alibi in Homi l. i. ad po. Ant che. inquit nullum gratiarum actioni par bonum, quemadmodum blasphemia peius nihil & secundum Augusti.
omne peccatum blasphemiae coparatu mitius est. Ingratique homines, quibus Deus optimus maximus benedixit, tot tantaq, beneficia contulit, ipse in quotidie blasphemant, haud conlide rates, impossibile esse, facinus tam magnum tamque impium scelus impunitum minime
relinqui posse, ita dicit Heli j. filijs, si pee
cauerit quis in uirum , placari potest ei dominus , si aute in dominum quis pia cauerit, quis orabit pro eo quasi dieat
nullus. Reg cap. 2 ὶ blasphemia nihil aliud est secundum Theologos nisi conso tumelia illata Dei rati;& id contenderetribus modis potest i qua attribuis Deo quod ei non conuenit , quum negatur
quod sibi conuenit; & quum denique
attribuitur creaturae quod ipsius erea toris proprium est & secundum nostrates blasphemia est omne quod in Dei communisque iniuriam sertur, si quid in rcligionem diuinam blasphemando commitras. l. Manichaeos, C de hqre & plincipis cura diligens omitibus modis ma- data etiam uidetur, eam pro posse tueri. l. i. Gnmii. Sig sal ergo eam promitteres Inon potest. Circa poenam autem blasphemantibus ipsis imponendam, quam uarie per ius ei uile & canonicum statuatur a poena per ius diuinum imposita,attende diligenter, tex .m c si quis per ca pillum. 22.q I. contra es e Nucum statuit,
ut si in aliquo ordine Ecclesiastico est, deponatur, quam poenam cessare inquit Hostie n. in lunam a de male blasphemates, uers grauior etiam ,& hodie Arbitraria poena censuit pnniendum clericum blasphemantem ; quem sequitur Ioari. An l. 8c Abb in cap. i. de maledi. de si saepius hoc erimen clericus commiscerit, tunc degradandum eia , iusta dispositionem duat ea nonis scripsit Hostien. ubi supra eui adhaesit Alex. in cons. 72. in t . uol. col 4. aer. prς terea ubi plus dicit, qano se is ce re ipbare quod bis, uel ter blapphenrauit.
77쪽
phemavit, ut diceres coluctus blasphema. e,l quo allegat Cyn. in I. 2 C.de re. ere dc quod talis coluetudo blasphemadi debeat probari per testes non singulares; pro quo reseit Cyn Ioan And Pau.
de Elea. 8c Anton. in uarijs locis. demum resert Io. Ber. Diaz. in prachi. Crim ea nonica , in uerbo blasphemantius quod in concilio Latera nenii sub Leon. decimoeelebrato, elericis blasphemantibus pcina decreta eli ut quicunque blasphe mauerit Deum , de Beatam Virginem Mariam , si elericus uel sacerdos fuerit , eo
ipso quod de delicto huiusmodi fuerit
conuictus etiam beneficiorum quaecunque habuerit fluctibus applicado, unius
anni mulctetur. pro . l. tam cia ulce at pIO
secunda si ita deliquerit,& couictus fuerit , si unicum habuerit beneficium, eo- spriuetur, si autem pluta, quod ordinarius maluerit id amittere cogatur Sc pro tertia uice dignitatibus & benefici js omnibus quςcunque habuerit eo ipso priuatus exi llat, eaque ulterius retinenda
inhabilis reddatur,& ea liber E impetrari & co serti pollunt; de iure uero ciuili,
Iustinianus uir utique catholicus Sc diuini nominis non modica: Zeloti pus, pcenam mortis naturalis blasphemates plecti uoluit. Vt in authent. ut non luxu con na 6 l . demum Imperator Federi. in confli . blasphemantes, in Regno isto Neapo. taliter blasphemantcs linguet mutilatione plecti madauit. postea que Rex Ferdinandus in hoc eodem Reiagno statuiti in Prag bae perpetua, quod pio blasphe mi a quis puniretur ampum latione dc praecisione linguae Sc publieatione tertiae partis omnmna bonorum; demum in Prag. in c. maxima, mandat
inuiolabiter semper corporaliter puniri blasphemantes, iuxta picnam a constitutionibus Sc capitulis introductant. nihil tamen dicit de pinna publicationis
bonorum,dc pro certo nunquam tale publicat. onem uidi fieri sieq; sui uides diuelli mode statuitur a lege ab eo φ erat sancitum iure diu tuo, secundu quod indisti licte est poena mortis. q, qui de uideamus si fieri potuit an ne, de quidem quia scriptum est in lege Euangelica, et, Deus non vult mortem peceatoris sed potius
ut conuertarui de uiuat, dc satis express Eid Iesus declarauit, eum adultera accusaretur, quando dixit mulier ubi sunt qui te aecusant quae eu dixisset,nemo adest. nee ego in qu ille condemnabo, vade ac noli amplius peccare. mouentur eas pinnas ae cons miles impositas in lege Mosis non esse confirmatas sed potius abrogatas in lege Euangelica, nimirum si diuersimode reuo Pontifices ae Imperatores recesserunt ab ea poena quae in lege diuina imponebatur, id enim optima ratione sancitum inquit Alficta noster Neapo. in d. eonstit. blasphemantes, multitudo enim peccantium in id dedit causam inmolationi poenae, utiq; si omnes deberet propter blasphe m iam mori, nul, lus superesset. Nec sine ratione id factum arbitreris,quia quando multitudo deliquit temperanda est pcena ut habetur.2. Rt g i8. ibi uolens parcere multitudini de e hine Valer lib. s titulo de ingratis populi inquit, mens in modum subitae tempestatis c deitata, leui querela prosequenda est singulorum autem ingrata facta liberiore dignatione prosemdenda sunt, quia potens consili j. cum utrunque ratione perpendere Iieeret, scelus pietati praetulerunt quasi dicat quod difficilius est multitudinem a delicto abstinere quam singulos, quia multitudo c5- citata ut plurimum a maiori parte quae
stultorum est ut dixi non est potens
conliti j,qui aut tempestas cito mouetur εc plus more quam iudicio; ideo leui querela prosequenda es , adeo quod docidit Bal in i prima. C. de ser. fugi quod ubi multitudo delinquit, soli caporales factionis Sc criminis puniendi sunt pc na delicti perpetrati. 8c habetur in cap.
sane de tempo. ord de in eapi tui. ea 'ux. de simo n. in cap. ex parte. de transast. 3c text. optimus in capit quoties, prima quae si septima. dc c dilectus. lo secundo. ubi plene Fely extra desimo sed de haec procedunt quando multitudo insimul deliquit, non autem quando multi solent interuallatim delinquere . Qua de re alia in uel liganda est ratio, puniendis igitur peccatis tres esse debere causa , existuna
78쪽
eristi mamm est inquit Aul. Gel. lib 6.
noct. Acti cap. is luna est eum poena adhibetur eastigandi atque emendandi gratia,ut is qm ttitudo de liquit, attentior fiat correctiorque Altera est,quam ij qui vocabula illa curiosus diuiselunt, eae causa animaduertenda est, cum dignitas authoritasque eius in quem est peccatum tuenda est, ne praetermissa ammaduer. uerso contemptum eius pariat de honorem eleuet, idcireoque id ei vocabulum a conteruatione honoris putant. Tertia ratio vindictae est quae a Graecis nominatur, eum punitio propter exempluest necellaria, ut exteri similibus a peccatis quae prohiberi publicitus intereti, metu cognitae poenae deterreantur. Idcirco veteres nothri exempla pro maximis grauissimisque pςuis dicebant, quando igitur aut spes magna eii, ut is qui peccauit citra poenam ipse sese ultro corrigat, aut spes contra nulla est emendari eum posse & corrigi, aut iacturam dignitatis eius, in quem peccatum eii metui non necelle est, aut non ad peccatu na ell, cuius exemplo ne eessario metu sanciendii
sit: tum qui equid ita delictum esst non sane dignum esse imponendae pinnae studiu visum est. has tres vlsciscendi ra tiones,& Philosophi alij plurifariam, de noster Taurus in primo Commentariorum quos in Gorgiam Platonis composuit, scriptas reliquit, Plato autem ipse verbis apertius duas solas esse puniendieaulas dicit, unam quam primo in loco propter corrigendum , alteram quam tu tertio propter exempli metu posuimus hae e ille , alibi Arist. l. Ethie lic inquit ostendunt animaduertiones de pςnae quae doloribus serendis sustinentur,sunt enim remedia quaedam . Remedia autem ex contrarijs adhiberi solent quasi velit dieere quod petnae inductae lunt
ut bene vivat homo, & ut sint ei remedia ad bonam vitam peragendam , nam legum latoris voluntas haec est ut ciues
bonos faciat,& ideo petnas imponit, secundum Aristotelem se eundo Et hie primo,quandoque tamen petriarum acerbitas quae propterea ad inuenta est, ut homines terreantur & resipiscat delinqv iteὶ minime esi sequitur finem optatum, sicut in medicina contigit, nam mediis cinae artis finis non est ad sanandum
omnino , sed ad faciendum illud quod
potest fieri, dc in quantitate couementi, Bd tempore conuenienti, de postea debetur expectari finis, sicut est in arte nauta Iu ,δc in tegimine exercitus, ut est sent tia. Arist. in primo Topicorum . . L. ubi dicit neq; enim Rhetor omnino persuadebit, neq; medicus omnino sanabit, sed si ex contingentibus nihil omiserit, susticientem eum dicemus habere disti piis nam, hoc maximὰ contingere videmus in blasphemia, quia licet saepius puniantur blal phemi, saepius blasphematur etiaidcirco conueniens fuit ut non exacta nec exigua pςna imponeretur blasphe. mantibus sed media, quia ex superfluo Zc deficientia res perit, secundum Arist. s L. Eth 1. Item alia ratione id factum videtur. nec est contra ius diuinum sed potius secundum .ius diuinu ) quia vult Deus ut castigemur, sed non mortifice. mur, inquit enim Apollo. ad Roma. c. 8. lex spiritus vitae per Christum Iesium liberii me reddidit a lege peccati de mortis. etenim qd lex praestare non poterat, ea parte qua imbecillis erat per carnem,
hoe Deus proprio filio misio in similitudine carnis peccatricis pristitu Sc Io. in Epist. i cap. t. filioli mei haec scribo vobis, ut non peccetis, de si quis peccauerit, aduocatum habemus apud patrem . Iesum Christu iustu,& ipse est propiti tio pro peccatis nostris cessauit igitur illa lex adeo ferox tremeda, horribilis de tam seuerὸpumbilis. de noua data est inquit enim Io. Chris in Homi. i. super
Matili. loquens dedisserentia nouae,& veteris legis post AEgyptioru profecto pernitiem in Heremo, in monte Sinai, Zc famo,dc igne ascedente de monte, Sc turba terribiliter sinate, 6c tonitruo erebrius com mi nante, de corruscante fulgore, de Mose in ipsam caliginem nubis Intrante. In nouo vero nou ita, non enim neq; in heremo neqi in monte, non cum sumo de ea ligine, ii 5 cii tenebris de leellis sed luce te iurias die, in domo sede ib. c ctis, multa qumasuetudine uniuersa sie.
79쪽
bant, siquide adhue illis serotioribus de
eis nioribus humano quodam terrore opus erat, ut solitudine monte Iguc fu - . Ino turbarum sono,& caeteris ta lib. su Iimiores uero , ac persectiora doceri faciles, Sc qui iam corporalium intellectu usu uirtutis excesserant ho tu quae diximus non egebam docet ergo legem veterem multum a secunda disserte , illa enim seueritate plena haec aut e laenitate clemetia atq; misericordia repleta; sicq; non culpandus Fe de r. Imper. non crinia nadus Ferdinandus Rex, non deniq; mi nus catholici, & ete latores nominis Dei retro Pontifices reputandi sunt, eo quod poena mortis in blasphemantibus abrogauerelato magis,quia praecepta Molis iudicialia ut supia dixi non faciunt ius diuinum, ut eo potu ei ut & possunt Principes Pontifices aduersus ea statuere .
3s Et licet verum sit non posse lege aut statuto fieri, ut permittatur blasphemia attamen illud ne praetermittas scire quod tam Principes, quam Pontifices post uni dispensate, & statuere quod aliquo casu blasphemia non imputetur ad peccatum , & ea con t quenti quod non puniatur; excipium si quis calore iracundiae blasphemavit Deum aut ex ebrieta te, certe isto casu non erit puniendus de blasphemia, nec blasphemia im tutatur ipsi blasphemanti in l. V calore. 1 . de iur. di voluit Hostie n. in sum . de male. s. l.&
tij.C.de iniur. & hoc suade mente Gobste. secundum Hosti. ubi supra. Iicet ibi
dicat Host quod nemo blasphemat nisi
iratus ergo nemo punitur, tandem dicit quod attendenda est qualitas iracundiae,na tanta poterit esse, quod dementiae esset aequ; paranda, & in ea veri ficatur dicta Gosti. & idem sentit Abb. in ca.a.de malefeeundum Ais .in d. consti. blasi
Ihemantes, licet dicat ibidem Asd. quod
guis calore iracundiae blasphemaverit c u, qa erit blasphemia,& ineidit in petna blasphemi et .subdit tame in sequenti bitatione v si aliquis Iusticus dixerit
acie do computu cu aliquo qd Deus no poterat sacere quoὁipse teneretur ad toto ras ut praetendebatur, quod is casu si hoc in considerate dixi siet, non incidi in poenam blasphemiae , dc hoc dicit uolui me Bea. Tho. in q. t 3. de quod ita fuit conclusum in facio Regio consilio. alio quia primi motus non sunt in pomte siue nostra;&lienon video quid disse Iat an quis calore iracundiae blasphemasset an vero inco siderate utroq; enim ca
se, uerum est dicere, quod primi motus non sunt in potestae nostra , id sic prae supposito qd veru sit quod blaspheman Scalore iracundiae iasi puniatur prout uerum est & infra patebit nunquid Princeps& Papa potuerit hoe facere de di
co qd lac nam habetur I cui D.c. s. in lit ra A, in hae e verba aut si anima iuraue rit e flutiendo labi)s, ut malefaciat audbenefaciat, iuxta omnia quae temere cs
sutire so et homo iurando, idq: latuerit eu ipse que nescierit se deliquis te in aliquo horum si scit aliquo horum deli-' querit, confiteatur quod ea re peccauit,& adducat domino sacrificium pro delicto suo, pro peccato inquam suo quod
peccauit scenianam ex grege , Ouem aut
capram ad sacrificium pro peccato de expiabit eum sacerdos a peccato suo γ seque eodem iure diuino habes quod si quis inconsiderare, Ze sic efficiendo peccauit aduersus ea quae praecepit Deus no punitur poena ibi statuta sed tantummodo pro pinnitentia debet facere id quod supra dictum est. inquit enim Ican. Chriso in Homel. I. cap. Ioan .primo in lite
debis namque irato non secus ac insanos turpi rei in medium praecipites fieri. Cum enim circa praecordia ira es.set buerit, os ignem emtitit, te a inflatur facies, incompositae manuus mouetur, ridicule prosiliun t pedes, monitori bus & rixam dirimere conantibus insultant, in eosque nulla ab insanientibux disterentia irruunt, & cum haec faciunt tanquam a mentes nihil sentiunt, nihil intelligunt, sed 'asinorum more calcimbus, morsibusque inuicem insultant dc prolecto iracundia percitus, nullum neque decorem seruare potest, neque
80쪽
modestiam. Hi igitur homines post hae
ignominiam & domum , &ad se reuersi dolore simul angunt ut,& mqtu, cum in
telligat quot lcserint, quos furoriis & insaniae stet testes habuerit, quippe qui in
illo sui ore non secus ac mente capti, quid faciant non aduertunt, cum ad se redierint, tum demum omnia secum reputant, num inimici ei insanienti ast ierint, num uiderint, pari' enim ratione virosque formidant, alios tanquam rhpraehensores, & eos quorum praesentia magis erubescendum sit alios tanquam qui ipsorum malum & ignominia plurimum gaudeant) inquit etiam Philo. in libro. 3: Ethico capit. De undo in haec
verba atque etiam minus eii uis animosa, quia qua proficiscuntur ab ea minime uidentur electione suscepta & in septimo libro capit. s. inquit quod irae& concupiscentiae uenereo sum transimittant corpuD, ia quibusdam insanitas. faciunt m& ibidem in eapit. 7 sic dicit, homo habet ampliorem potestatem super concupiscentias naturales, quam ris 3 .per iram. . : H:nc si Princeps mandauerat aliquid insolitum, uel ira ςundum fieri,debet distetri per xxx die si si uendi cari. C. de porri.& ibi Salycet. reddit rationem, ne Princeps p bilosophia plenus calore Ita eundiae motus dicatur, iniurias committere a quo non iniuriae; sed iura
debent emanere. l. meminerint. C. unde
s 9 vi. Et dicit dom. Ioan. de Aua. in cap. illa praepositorum extra de accula. quod Iudex tempore iracundiae non debet facere aliquam punitionem,'& ideo dicit iurisconsultus, quod iudex aduersns eos vos malos purat; ita Gai cscere non ebet l. obseruandum. E de ossi c. praesd
& Deit tex. in d. l. si uendicari, pio curus intellectu. uideatur rex. cap. cum apud thessalonicam. II. q. 3. quia ex his quae
ibi habentur deprehendi potem, quod Theodosius Imperator secit illam lege, quia propter uestructionem civitatis Thesse Ionica alias Bononiς , qui vult gl. in s. haec aut tria in Phe. florum. hc die est Bononia, sed Eoc non est uerum
Platiliam ut Innocetio primo, di hi lior.
tripas. lib. s. ea. 3o.&ob dictam destrii-ctionem fuit excommunicatus Theodosius,& iussit. Beati Ambrosij post peracta
poenitetiam Bononiam construxit, cum prius ea destruxistὸt, & sie oportet die re, iusta tex dicti. ea cum apud , quod Bononia olim Thessalonica voeabatur, re ultra poenitentiam illud mirabiliter adiecit. Imperator, ut sententiae Principum capitales in diem trigesimum ab exequu toribus d i stet en tur, ut esset locus misericordiae ac ueniae, li calore iracundit aliquid saenetum iussiliet Princepsi ut etiam habetur per Paulum diaconum lib. 13. rerum Roma. eap. I. & in histo. tripartia lib. 9'eap so & inquit Vales. lMax.m lib4 eap. . in titulo de patent αmoderatione in liberos & animi moderatione, Archi tam Tarentinum contra omnem iram animo moderatum commendans sic dieit. Tarentinus Architas dum se Pythagorae praeceptis metaponti penitus imi nergit, magno labore, longoque tempore solidum opos doctrinae amplexum, post qua in patriam reuertit'r, ac rura sua reuisere cςpit,animaduertit negligen tia uilli et eorrupta & perdita intuensque mal θ mer: tu, sumpsissem inquit a te supplicium, nisi tibi iratus essem Maluit enim impunitum dimittere, quam Propter irim grauius iusto pu-6o nite haec ille.Sed unde digressi sumus reuertendo, illud huic nostrae conriusioni
addendum puto, qu8d x liquis ad luda
prohibitum Iudedo ira commotus Dea blasphemasset eo casu puniendus est de blasphemia, eo quia rei illicita operam dabat, a qua non nisi blasphemiae eliminationes, iniuriae, rixae,&maledictiones comuni ter otiri solent i & hoc est quod noluit Abb in d e. de malcdi .sseundum A m. in d. constit. blasphemates pro quoad propositum nostrum inquit Arist. in lib. I. Ethico. capit. s. in hic uel ba poristo autem legum coditoras eum qui per imprudentiam peccat assiciunt poena, si uidpatur ignorationis eius esse causa, ut ebri n. & temulentis duplice poena constitutae, quia princi prum fuit in eius po testate qui ebrius frictus est , quadO qui depc es eu potestas est fugiendae uino