장음표시 사용
101쪽
dos inquit ex hostis enim mihi ille veluti inferni parte qui aliud quidem
occultum habet in mentibus aliud ve-Iao rc ore profert. Puniuntur enim mendaces a Deo primo punitione spiritualii nunquam enim potest dicere mendaciuquis quin effetatur filius diaboli Ioan .
l. Mendax. diabolus.& pater eius. s me dacii suit enim primus iti uetitor men daci j, ut patet Genesq. punitur secundo
punitione temporali, nam sicut mendaces mentiuntur L eo vel proximo eius mentiuntur elementa campi, vineae ar. tes post iliones, animalia,&c.& quodve tum iit, audi Deum loquntem per os Piophetarum, area & torcular Con pa scet eos, ut vinum mentietur eis, Oscae, P mentientur opus olivae,& arua uon Osserent cibum, abscidetur de ovili pecus, di non erit armentum in praesepibus. R encli 3 subuertei grando spem menda ei j cum proiectione aqoae inundabiit, Isaias is Se oleae o habet ut non est veritas in terra,& insta mendacium, & maledictum inundauerunt, proptet hoc la-ebit terra, dc Infirmabitur omnis qui abitat in ea, puniuntur etiam menda ces corporaliter, cuius enim senibus,
exemplum est qui lapiditati sunt Daniel is. Ananias, de Saphira menda eloprobato subitanea morte ceciderunt in
ros lingua mendaci j vanus est, & ine sans, mortemq; libi accersit. PIOuer. I. puniantur, di pinna aeterna, unde Eccle. ao opProbriam neque in homine mei a.daeium pocior fur quam assidu itas virimendacis,perditionem omnes haereditabunt, & David psal. 1 perdes omnes qui
loquuntur mendacium. & psal. 33. de ex cratione, di mendacio Annunciabuistur in consummatione in ira consummationis& non erunt,& sapien. primo os quod mentitur occidit animam,& Ioan . In Apoc. I a. Omnibus mendacibus
pars illo tum in stagnum ignis Se sulphuris Vnde merito Althoxerses miri si .ce mendacium auersatus est,adeo ut me
daeis hominis lingua triplici elavo assici iuuerit, ut resert Alex. ab Alexan lib. scalo cap. decimo. unde Plato in dialo. lib. I. de legi. in ciuit nemo Did sinuoc tis mendacium dieat, aut decipiat aut adulterare verbo, vel re quisquam audeat, nisi Deo velit odio esse, cui quideprimum odio est falsum iurans, Deos patui pendere , deinde qui cor a maiori b. se mentitur, nostris et legib. mendacium multipliciter punitur, ut habes per Bal. I ii in l.j. l. de fur. t Tertio in decalogo c5tinetur nee dicas salsum testimoniu co- Ira proximuin tuum γ licet in ordine litoctauum pr.eceptu , in quo quidem prismo mendacium prohibetur, se eudo prohibetur salsum testimonium,testis enim salsus non erit impunitus, ut legitur Prouer. c. i8 Item ibi c. ai. ci estis mendax peribit salsum enim te scimonium ab omnibus legibus prohibetur , quia Isidor. desumnio bono lib. s. e. sp inquit testis sal fidicus tribus est obnoxius , Deo quet contemnit, iudici quem decipit, innoceti quem laedit. 3c idem legitur in e. i. deerimi. ni.& apud Iuuen. Saty. 8.Αmbiguae ii quando cita te testis, Inceitaeq; rei, Phalaris licet imperet visis
Falsus , & admoto dictet periuria
summum credo nephas animam praeser re pudori Et propter uuam vivendi perdere eaa Dignus morte pe4it. Iax Et apud Pysidas a salsum testimoniudixisse comi incebat ut e saxo praeceps dabatur, quod ab AEgypt ijs ductum putat Alexan. dc Ales. lib 6 e. io. quibus Aegy-st ijs omne periurium & veri ludificatio ijs abiuratis morte luebatur, ς Deus una atq; homines ossendisset, ut inquit Diodo Siculus tib 1.rerum antiqua, somox subsequutis legibus mitior pinna periurio data est, quarum verba sunt, periurij poena diuina exitium, humana I 23 dedecus violati rurisiurandi est. Apud Indos uod de periurio conur tus, m nuum pedumque digitis, & extremis d Irq currabatur. 1 trab. li. is Et Maum et his lege testes de salso con uncti, nudi facieque atramento vel suligine tincta, asino auersi ina ponutur, di pro loco cauda
102쪽
nibus habete, putridis pellib. siue equo
rum sue boum amicti, quoru interiora nunc faciem nunc terga percuti ut, tota urbem cornibus praetetibus oberrare coguntur pueri in terea tordes in eos facietes conicijs lac ei Iuni, asellus inscriptio.
nem fronti gerit qua sipoificatur illos falsa depositiite, demit iroti, & utrique
malae igne notae inuruntur, & de caeterotesiis cari prohibentur,ut refert Io Auto IH mus Menauinus i li. 2 e.6 Lege Theodorici apud Bal Oarios ita cauetur in titulo sacramenta ne cito fiant siquis c Otra caput alterius falsa iuggesturit, uel qua Iicunque inuidia faliam accusationem comouerit, in se poena uel damnii quod a16 alteri uoluit, excipiat.) Apud Alemanos,eiusdem Theodorici lege sub titulo ui caepe interpellatus suerit ante Duce
ancitu est, P testis qui ia conuictus sui e& qui mendaeiu semel dixit amplius ad
Ia testimonium no recipiatur. Riboatij, aut e lex est, in tit de testibus, siquis testes ad malia ante Centenarium, uel Comitem se ante Duce Patritiem , uel Regem necesse habuerit, ut donent testimonium, & sortasse testes uoluerint ad Ilacitum uenare, ille qui eos necessariosabet mandare illis debet,ut testimoniuquod sciant iurati dicant,m si uoluerint di falsum testimoniu Phibuerint,& hoc Irobatu fuerit, unususq; de illis trib. te-ib. xu. solidis multetur. Est & alia per-xi 3 iurij animaduersio apud Baioarios, Φmendaciter iurasse conuictus, causam restituat ra. solidis componat, aut innocetia suam cap:one dessendat, ut habetur PI 29 Io. Bobemum ii 3. c. is Apud Hebretos autem lapidibus falsi testes plectebatur. ut Dan e. rs de senib. falsum testimoniucontra su sana dicentibus habetur, qui Iapidati suerunt, est enim salsum testimonium ut uides apud omnes, summane phas, &ideo Seneca dixit, testim
nium non amicitiae reddes. iaculum &gladius & sagitta acuta, homo qui loq-tur contra proximum suum salsum te- simonium Pro r.eap. a s.&in l. Molis Deuticiis. legitur si testis mendax fuerit mendacium respondens corura fra
se scelerate cogi tauerat neere statri sito,
Sc exures malum e medio tui, ut reliqui id audiant,& timeant, neque audeat amplius designare rem hanc mala in te. Midem inqui t Ioseph in lib. antiquita. c. 6 iure autem nostro quid staturum sit, de an id potuerit fieri satis ex praedictis
Iso patet. videamus igitur nunquid aliquo modo per Principes possit testimonium falsum tollerari, aut impunitum
dimitti;uel aliter dispensari dc quidem
horum ueritatem percipere poteritis i si dictis supra de iuramento. Potest tamelex ciuilis absque dubio declarare seu dispensare, o quis non puniatur de testimonio salso nisi quando dolos 3 secerie dixeritve testimonium salsum, prout secit in Regia Pragmat. testem falsum, per ea quae habentur Leuit.c. s. in litera. Α ut dictum est supra de iuramento &dei 3 a mendacio. Potuit etiam de potest dispensari ei rea impositionem pinnae, prout iam dispensatum fuit, nam de iure canonico per quadraginta dies in pane Sca qua de per septem sequentes annos debet pro testimonio falso quis pinnitentia ducere. 6 q. 2.c quicunq; de si clericus testimonium salsum dici rit feceritve, ab ossi ei j honore depositus, in monastertia de ruditur, prout ita censuit ConciliuAgathense , ut habetur per Gratianu in c. si Epist. l. dist debet tamen haberi eo cis de ratio in qua ea sit factum salsum t
stimoniu, an in ciuili uel criminali prout habetur per Io. Bernar. Dia2. in pract. 133 crim. cano. e 87. Allela. in summa inti. de salso testimo.art. 1. dicit m falsus te- sis trib.est obnoxius, Deo cuius pixceptu contemnit, piopter quod imponitur
illa poena septennis ut supra doctum est& iudici quem mentiendo fallit, prorter quod essicitur infamis. ut 1 1 q. .lius conuictus, uel uerberibus calligabitur.3 q s. illi qui, de proximo quem laedit, α
tunc pro eo condemnabitur secundum modum lasonis, argu . l. a. C. de pin. iussi
tei esse testis salsus, tenet Anto. de. But . in capitu. .de crim. fal. per text. in i qui nomine. ff. ad i. Corne . de sicar cuius tOn
103쪽
stod eueharist. & Ioan. Fab. in l. nullum. C. de testib sed illud dictum Hosti en. nopo .ui reperire in libro meo, prout allegat Ioannes Fab. Immo Hostie n. ipse in titulo de.crimine salsi. 5 secundo in
summa totum contrarium dicit, ubi h bentur eadem uerba quq refert Astes a. ut supra dixi,& ita etiam tenet Ant. de But.
in d. c. I. ubi quod sicut tellis falsidicus tres personas Ostendit in tribus poenis debet puniri,de iure autem communi ei
uili qualitur puniatur, falsus testis dictu fuit supra, & habetur, & per Dominum Anton. de But. in dicto capitulo pri mode eri . fals. 34 Quarto sabbatorum sanctificatio praecipi rur. licet in ordine litteritu cuius praecepta uerba leguntur Exod. ca. Io cap. Memento ut diem sabbati sanct fides sex diebus operis de facies omnia opera tua: septimo autem die sabbatum Domini Dei tui est : non facias omne
opus tuum in hoc quidem p c pio duo
sunt consideranda, quorum unum est si-eut finis: de hoc est ut homo uacet rebus diuinis , quod significatur ibi Memento ut diem sabbati ianctifices, illa enim ini sancti fieari dicuntur quae Diuina cultui applicantur, at iud ex cellatio operii quae signi ficatur ibri septima die Domini Dei tui non facies omne opus tuum& intelligitur de opere seruili, ut Leuit. 23. Omne in qu topus seruile non Dei es in eo. Opus autem seruile a seruitute dieitur Zc triplex cu se tuitus. Vna est seruitus Dei Id secundum hoc opus seruile dici posset opu s latriae, quod pertinet ad Dei te ruitium. Alia est, qua homos ruit peccato secundum illud lo 8 qui facit peccatum seruus est peccati) & secunduhoc , De Opus peccati dr se rude . Tertia est, qua homo seruit hom; ni est autem unus homo seruus alterius, non secundum mentem, sed secundum corpus, &secundum hoc opera seruilia dicuntur opera corporalia in quibus unus homo alteri seruit primum enim opus seruile secundum primum modum dictuna, noprohibetur in die sabbari: quia hoc esset con rarium sint obseruationis subbatia
Nec lex ciuilis uel canouica potest, aliquo modo illud prohibere. Se hoe ingu-bitatum est, de si e nullus actus spiritualis exerciti 1 potest prohiberi in die sabbati:
quia non est contra obse luantiam sabbati: opus aut seruile secundo mo & tertio mo dictum , contrariatur obseruantiae sabbati in qua tu impedit applicationem hominis ad diuina .
3 3 s Potest tamen per legem ei vilem uel canonicam dispensari ut in die sabbato rum aliquid operis fiat quo Puideatur uitae hominis in necessarijs pio se dc proximo, item in damno retum uit ad O et ladispensarur, secudum illud Deutero. 22. non uidebis boue fratris tui aut ouem ematem dc praeteribis sed reduces fratri tuo Item opus corporale pertinens ad consei uandam salutem proprij corporis non uiolat sabbatum : S propter hoc Machab et non polluerunt sabbatum pugnantes ad sui de sensionem die sabbati ut logitur i. Macha secundo. militer
opus corporale q, ordinatui ad salutem corporalem alterius non est contra ob serualuiam sabbati. unde dicitur Ioari.
mihi indignam in quia totum hominem saluum ieei in sabbato limili texetiam opus corporale, quod ordinatur ad imminens damnum rei exterioris ui II 6tandum: non uiolat sabbatum unde dicit Dominus Mati. ix. quis erit exuo bis homo qui habet unam ouem & ceciderit sabbato i A foueant nonne tenebit de leuabit eam. deinde in locum obseruantiae sabbati in noua lege successit obseruant a diei Dominicae, non ex ut praecepti legis, sed ex constu utione Ecclesiae
de cosuetudine populi christiani: Se haec obseruantia no est figuralis sicut illa sabbati, Sc ideo non est ita arcta obseruatio, sicut illa sabbati, facillius enim dispe satur m operibus prohibitis in hac obseruatione quam in illa, quia figura pertinet ad pro restationem ueritatis , quam nec in modico oportet praeterire secundum beatum Thomzx. 2. q. r. artic q.
de praece. Iusti . sic ergo habes quod potest lex et uilis uel eanonica dispen Lare super obscruatione sabbati & dierum sestiuorum.
337 Et ideo dicendum est quod Impera
104쪽
tor hono. 8c Theo J. in l. prouincarum. C de fer lieite statuerunt. ut in quaestionibus latronu nullu quadrag nis nec venerabilem Pascharum die existimentProuinciarum Praesides. Nam Exo. legitur. 22 maleficos no patiaris vivere) ac per os Dauid in Pial. dictu est i in matutino in tet ficieba omnes peccatores ter
rae Se Exo. 3 α. praecepi: Moyses, occidat unusquisque stat tem suum 3e amicum Sc
proximum suum pro peccato, uituli co iiatilis, praeterea homo propter peccatubest ijs comparatur, iuxta illud Pal. ho mo eum in honore esset non intellexit, comparatus est iumentis insipientibusti sintilis. iactus est illis. hine Pliatos 7. Euri cor. Sc lib. LPolute. peior enim etim aliis homo quam bestia de plus nocet. Item Prouerb. cim. legitur rustitiam freere de iudicium gratius est domino qua uictima inquit enim Seneca in Tragς- dijs se eundum Paul. de Castr. in l. nemo deinceps. C. de Episc. aud. quod non potest iudex maius bonum offerre Deo, qua occidendo uel aliter puniendo eriminosos, nec pinguior u ictima mactati potest , quam somo iniquus unde olimras in Gallia i Caesare de bello Gallico referente libr. 6 eommenta. alia gratiora dijs immortalibus non arbitrabantur, quam supplicia eorum qui in latrocinio aut aliqua alia noxa erant de praehenti.Iudex enim qui malos.percutit in eo quod mali sunt ministereti Dei. ut dieit Barbatus ille Hieronymus super Ezechiele libr. & super teremiam . Homicidias inquit sacrilegos venarios punire non est effusio sanguinis, sed legum ministe rium . de si per Isaiam dieit, non est crudelis qui ctu deles iugulat, sed erudelis ideo vocatur quia eludelis patientibus esse uidetur, Je plura alia ad propositum
enarrat Gul. a Bene.in repe. c. RaInutius
inquetitione an oecidere li. peccata.& siepat et id potuisse furi per legem ciuilem& optima ratione id iactum arbitratur ut ex praedictis patet. 33s Nee nranus ualere direndum est id quod statutum in t actus. Qde ser.reperitur quod diebus domini eis oc etiam paschatibus mancipandi de manumitte di licentiam habent omnes, & etiam super praedictis acta fieri non prohibentur
cum de manumissio de emancipatio non
sint opera seruilia , nee actus seruiles, imo potius actus p ij. I o Pietas etiam suadet dari tutores Zecuratores pupillis & alijs miserabilibus
personis, nimi: una ergo si Vlpianus Iure c. in l. 2.E. de ser statuit ut talibus feria tis diebus dari possint. de sieri ratione pietatis, omnes Doctor. admittunt in l. actus C. de ser. de Ailesa. in sua Theologica summa in tit. de ser. arti c. s. I i Item talibus diebus etiam domini-
eis fleri possunt pertinentia ad pacem, Se ideo transact Onesic instr. fieri pose
sunt. l. fit C. des r. haec etenim pro eaemplis sufficiant. I a Quarto in decalogo continetur honoris exhibitio circa parent s. ut Exod. 2 o. honora patrem tuu dc matrem tua
ut sis longaeuus super terram Sc Leuit c. 2 o. qui maledixerit patri suo aut matri morte moriatur, patri matriq; qui mal dixerit sanguis eius sit super eum de Ee- elefas. Memento patris de matris tuae
eum resides inter proceres, ne tu quo ue ab ipsis tradatis obliuioni, de a siue tui ne tua stultitiam cotrahas, quamobrete uelis non esse natum Sc natalem tuum diem execreris l& Exo. c. ai. qui percusserit patrem suum aut matrem morte
moriatur Sc Leui .c is unusquisque pM trem suum dc matrem suam timeat. dc Deuter honora patrem tuum de ma trem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus, ut longo uiuas tempore, Se bene liet ibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi) item Deuter. e. zi si genuerit homo filium eo tu macem de pro 'teruum, qui non audierit patris ac ma tris imperium, & eoercitus obedire con tempserit, appraehendent eum de ducent
ad leniores ei uitatis illius Sc ad portam iudieij.dieentque ad eos filius noster P
teruus de contumax est, monita nostra, audire eontemnit commessationibus vaeat, & luxtitiae atque conuiuijs. lapidib. eum obruet populus ei uitatis de morte tur aut auferatis malum de medio uestri
de uniuet sus Israel audies pertimescat. γ
105쪽
Item Deuterono. e. 17. Maledictus qui non honorat patrem suum & ma ien suam & dixit omnis populus amo;) SPIouerb. 19. qui asin git patrem&Q-git matre ignominiosias erit, de ii, selix γεt e. 2 o. ibidem qui maledicit patii suo
dc matri, extinguetis lumen eius in me-
dijs tenc bris Sc c. 2 3. audi patrem tuum ui genuit te, dc ne contempseris quano senuerit mater tua de 18. cap. ibi qui subtrahit a patre suo vel a matre dc dicit hoc non esse peccatum, particeps hom-cidae est 8c Ecel. e. I. qui honorat patiesuum incundabitur in hiijs, de in die OIationis suae exaudieturinde ibidem qui honorat patrem suum uita uiuet longiore de ibidem qui timet dominum honorat parentes) 3c ibidem honora patrem tuu ut superueniat tibi benedictio a Domino & ibidem cheuc dictio patris firmat
domos filiorum, maledictio autem mattis eradicat fundamenta dc ibide quam alae farrrae est qui dereliquit patrem, α
est maledictus a Deo qui exasperat ma
obedite parentibus uestiis in Domino, hoc enim est honora patrem tuum, dc matrem tuam, suod est mandatum primum in promissione; ut bene sit tibi, desis longaeuus super terr.m 3c propterea
dicit Amb. super illud Matth. 39 honora patre primus gradus pietatis est iste, ut
quos authores tibi uoluit elle Deus , honores obsequi js , ab si in eas cc ntumeli)s, nec vultu laedenda est pietas parentum. hine Aristo. p. Et hic. in prin. Dijs parentibus , dc magistris ii si potest reddi quinalens, inquit) Sc idem 3. Topicor qui
dubitat ut tum Ororteat Deos uenerari, aut parentes honorare iaci indiget rati
ne sed poena) hinc Cice post reditum ad
Seuatum parcntes Eliarissimos habere debemus, quod ab ijs uita patrimonium
.libertas ciuitas tradita est. vle pro Clu tio non modo reticere homines paten- . tium iurias sed etiam aequo animo serre oportet de idem 3.de Fimb. peccatuest patentes violare ) 3c idem pio Roselo nullum supplicium satis acre reperiri potest in caula, qui mortem obtulerit Pareti pro quo moti ipsum, res si po-
stularent iura,diuina, atque humana postulant de Arist in Politicis parentes nout Dominus seruis, sed legitimi Regis more fili js imperare debent, liberis uero
eos tanquam Deos colere dc uereri oportet dc Pulia. in aureis earminibus ipse par tes atq; tuos uenerare propinquos Adeo enim bonor in patentes debetur a fili jς, ut etiam animalia parenti b. ex quodam instinctu naturali honorem tri buunt,ut refert Elianus .li. s.c. 4 de animalibus ubi uoluit quod Ciconiae parentes in senectute alimentis sustentant.14 3 Hinc apud Aegyptios parricidiae articulatim prae acutis calamis caesi, ut ut supra spinarum aceruum inomburebantur. maximum inter mortales iudicantes scelus,eis mortem per uim in serre, a quo ultam accepisses secundum Diodo.
lib. 2 re r. antiquarum. cap. I.
I 44 Apud Turchas etiam filiorum in parentes obseruatio magnopere laudatur, immo prccipitur iube tuique eis proposse in neccistatibus subuenire, curantes ne maledonio neni subeant paternam , Deus ut enim ut alleiunt taliter maledictiI non ignoscit. nili pater sua sponte filio indulserit ; reserente Ioanne Amo
baeus supplicia libi per Antiochum cominatu subire non detractauit,dum modo matri mortem siladenti obiccudalet. ut habetur Macha i cap. 7 de per Iose. in libello de impera o rationis alias de Machadetis , parentes enim negligere nec Dcus, nec homo mentis compos alicuinquam consulat, secundum Plato. in talo. it. de legibus. I s Apud Athenienses enim parentum mali tractatores . Sc alias uitae repraehe sibiles infames erant Sc concionibus aincebantur secundum Iul. Pol tu . tibi. 8 c I. i 6 Quale ad tem de qua agimus redeundo, uideamus nunquid lex ciuilis uel e nonica in hoc possit aliquid dispensare seu statuere ' Ec ante omnia uidendum est an in omnibus parendum sit Parentibus in quo Gelli. lib. 2. cap. 7.1efert su ser hoc Giccos nostrosq; qui de officijs scripserunt, tres sentetias tradidisse,'uatum una est in omnibus quae pater in rcraLa
106쪽
petat. altera in quibusdam parendum,
quibusdam non obsequenduin, tertia nihil ne eessum esse patii obsequi Ze parere, quas sententias sic discutiebatur, aut recte imperat pacer, aut perperam, si recte n5 quia imperat parandum, quoniaid fieri iuris est, faciendum est, si perperam nequaquam sei licet faciendum , cpseri non oportet . quid enim si P dictio-
'nem patriae , si matris necem si alia quae dam impetat; turpia, aut impia λ Media sententia laudatur quibusdam esse par dum,quibusdam non obsequendum,sed wa tamen quae obsequi non oportet leniter ac vere eunde, de sine detestatione nimia sensim declinanda de relinquenta quam respuenda, alia veso qua d: citur,
nihil patri pare.lum, imperiacta eit, sicque dilui potest omnia quae in rebus humanis fiunt, aut honesta sunt aut turpia, recta siue imperet, siue non, ea fieri oportet, liis vero contraria quoque turpia seu omnino iniqua , ea ne si imperet quide, quae vero in medio sunt ut in militiam ire rus colere; honores ea pessere, causas defendere, uxore, uti tutium prolicisci 8c accersitum venire,quoniam de hae e dc
his similia per sese ipsa, neque inhoneis sta sunt, neque turpia, sed perinde & a
nobis aguntur ita ipsis actrombus aut probanda, aut reprehendenda sunt propterea in eiusdem omnium rerum gene ribus, patri larendum esse censent,veluti si uxorem dueere imperet, aut causas pro reis di cere, cum haec turpia non sint, nec indecora. Sed si imperet uxorem ducere in tamen aut pro reo Catilina, a liC Bibulo, aut P. Clodio causam dicere, non est parendum , unde merito Musonius Philosophus Titius interrogatus. quandiu patri obsequendam , respondit donee Iusta praeeiperet, & San. Thom. 2 2.q. O .ar 4 e. dicit obedi edum esse parenti quatenus Dei seruitio, ac diuinis praeceptis,& institutionibus non aduersetur,& in rebus lieitis tantum. Vnde Ambro. super Luc. necessitudini generis diuinae religionis pietas antefertur, si e Eo cultus parentum a eultu Dei nos ab-
sua heret tam cultui pietatis parentu in Dere,essit coatia Dev. Ideo in tali ca-
su praetermittenda sunt pIetatis ossicia in parentes propter religionis diuinum cultum, Sc Hieron. in Epistola ad Heliodorum si patet in limine saeiat, si mater
ubera quibus te iactauit ostendat, per calcatum perge patrem, per calcatam P se matrem. & siccis oculis ad vexillum Crucis euola se m mu na enim genus pietatis est, in hac re et se crudelem & Io- an. Chriso in caput Matthaei. o. Homi Lgo inquit si autem Paulus multa diis sputat de parentibus, summam eis Obedientiam volens praeberi, no admireris, an omnibus enim obtemperandum parentibus est , praeterquam his quae pietatis veritatem spectant, ita cum sanctumst omnem honorem parentibus agerre cum plus quam oporteat quaerunt veritati reluctantes, resiliendum est in parentes enim tanquam Dei vicarios esse colen dos, inquit Mar. Fic in argu. Plato. lib. q.
de leg vel cumulator. 1 7 Ad propositum igitur nostrum, dubitandum non est, posse per t. ei uilem Scononica declarari.& distingui, quae naseruitia teneantur si iij parentibus exhibete,& in quibus paren d si, de in quibus
non, ita tamen ut in totum non contra
rietur praecepto diuino, sed secundum i 48 pr dictas declarati sies fiat. Sed insurgit dubium, an lic te potuit statui per ius ciuile, m licite fili j possint occidere parentes rebelles patriae Φ prout statutum fuit in I. minime. fi de religio. de sum. funer.& videtui dicendum o sic, per ea quς dixit. S. Thom. se nda secundae q. M a ticulo secundo, de viiijs oppo. commuta. iustitiae . Nam sicut licet Oeeidete animalia bruta , inquantum ordinantur naturali ter ad hominum usum, sicut impellectum ordinatur ad persectum, omnis autem pars ordinatur ad totu, ut imperfectum ad perfectum,& ideo om. nis pars naturaliter & propter totum,&propter hoc videmus, quod si saluti totius corpo iis humani expediat praei soalicuius me bri, puta tu est putridu, vel corruptiuu aliorum mebrorum laudabiliter & salubriter abscinditur . Qualibet aut psona singularis coparatur ad totam
ciuitate,sicut pars ad toruix ideo si alis
107쪽
e uis homo fit periculosus communitat, ,& corruptruus ipsius, propter aliquod peccatum laudabiliter & sa lubriter abicinditur, ut bonum commutae conΩrueior, modicum enim fermentum tintam nisilam coitumpit ut dicitur primo ad Corinili quinto . haec ille, praeterea. Exod 32. praecepit Moses occidat
unusquiique iratrem Quin, I amicum ,
L proximum suum , pro peccato vituli conflatilis P ergo patet ex lege diuina et probari, hoc polle fieri, pro quo etiam facit id quod habetur per Beat. Thom in
ea d. quaestio 6 art. temo occidere majlefactorem licitum ell,in quantum Oidinatui ad talutem totius communitatis ,& ideo ad illum solum peltanet, cur cin
mutatur cura commu uitatis conseruan
dae, licui ad medicum pertinet praecidere membrum putridum, quando ei comnulla saetit cuia salutis tot lus corporis, cura autem communis boni commissa
est principibus habentibus publicam authoritatem,& ideo ε is solum licet occidere malefactores, non autem priuatis
lseriis nis & paulo inscrius inquit quod
icet rei ueritate nou sit licitum priuatae personae occidere male fa tores, ctiam pro utilitate communitatis, Ic patrix, tamen lubentibus sup erroribus bene occidi pollunt, quia tunc non priuata peisOna oecideret. sed ille cu us authoritate occiduntur, secundum Diodo ιι. cap &Hiere & Augii. in priano de ciuuate Dei unde infert quod illi qui occiderunt proximos& amicos ex mandato domini, non hoc ipsi secisse uiduntur, sed pot: usille cuius authoritate fecerunt, sicut αmiles interseeit Hoste aut horitate Principis , & minister lationem authoritate
iudicis sic eigo ex praedictis satis liquere potest, quod licite Principes possiti a madare,ut malefactores, & maximὰ pioditores patriae occidantur.& illi qui Oecidunt iubentibus i plis Princip bus non ipsi videntur oeci dille , sed illi quiuum mandato id fit, ergo potu i lex et uilis pro salute Reipublicae mandare, ut proditores patriae etiam per proprios filios impune occideremur, huic Valer Max. y lib sexto .ca. sexto inquit. restac utra
triae charitas exhibeatur. Cuius maiest ii etiam illa quae Deorum numinibus aequatur, aut horitas parentum vires sibi subiicit, fraterna quoque charitas aequo animo atque libenter sedit & Cic. in primo osse .e i 8 dicit, somnium soc: elatu nulla est gratior, nullaque charior . quaea quae in Republica est, unicuique nostrum chara sunt parentes , chari sunt Iiberi, propinqui familiares, sed omnium charitates patria una complexa est . pro qua quis non dubitat mortem oppetere , dummodo sit patriae profuturus it uit enim Plato in lib. 28 in crito, anc lapiens , ut te latuerit & Patri & M tri & progenitoribus omnibus patriam
esse ante ponendam : atque esse uencra.
bilius quidam sanctiusque & in superiori sorte , tum apud Deos, tum apud homines mentis compotes , esse patriam collocandam, colereque oportere Camrmag:s, eique obedire :& paulo inferius ac siue mandauerit vel bc rati te, siue iri vincula coni jci, sue in paelium miserit ad vulnera excipienda, molle inque tu eundam , obediendum eii Omnino ius enim ita dictat,& neque tergiversandv. neque fugiendum, neque ordinem dele.
rendum: sed Ze in bello, S: in iudimo. EcPIO I lus ubique ea sunt quae Respubliea patriaque iusterit faciend.. N ibidem vi
autem uti nefas est, vel contra Matrem, vel contra Patrem maxime eIo omniucontra patriam sed Beat. Thom 2 2. q.
ιια arg s sic inquit, squod per prius aliquid debetur parentibus quam patriae αconsanguineis, quia per hoc quod sumus nata a parent: bus, pertinent ad nos
δc consanguinei, & patria, & no glo, in cap t. de conuers iii fili quod filius debet pugnare contra Patrem,& conuellit unicuique factum facere ciuitatis. ita authen de de senio ciuita. 6 pen eo quia nascimur patriae. t pruri 6 ta generaliter deuen inpoli titillen intino magis nascimur patia et quam pati ut probatur in I. postlimini uni 9 filius si de ea. Et ideo concludit intrepide Socyn in consit. I s.cu e i praedictam in i . lib quod pro patria etiam conlia Patri .m x pi Opitu
singuinem suum pugnandum, est , N
108쪽
sunt verba originalia Bald. Di l veluti. Fde iust. & iur. 3c ibi. pet Bariol Dicitur enim patria quasi parans tria, primo e nim parat ne eestaria ad substentatione viis scilicet alimenta, secudo necessaria ad dilatatione N cole ruationem humani generis, nam in patria homines nascitnt 'r,erescunt. Sc multiplicantur, qu et successu a multiplicatio conservat genus hutnanum: itide patria implet illud diuinum cresc te & mul triplicate, tertio parat nobis necessaria ad insti uctionem& a ducationem uitae moralis, Rectores.
s. Doctores di iudices per quos moribus informamur:& a viiijs refrenamur, Se inscient ijs pio movemur: haec omnia sunt in patria bene dispolita, ad amorem autem dc obedientiam patriae nos indue ut authoritates Doctorum, nam Val. Manin lib. s. cap. 6 narrat de quodam in cuius capite quodam animal quod uoe tur picus sedebat, id assirmasset auruspi-ees, eo ocelso, fore Reipublicae statum stlieissi inini, suae domus miserrimum , Scconseruato Pico in contrarium utrinq;
eessu tum, Se ille Pleum in conspectu senatus morsu suo necauit. Item Tull. 3. de ossie. inquirens si pater conabitur tradere patriam si libet ne filius Respondet. quod primo obsecrabit Patrem ne faciat di deinde si non proficiat accusare debet i Si si ad perniciem patriae re specta bit, patriae salutem anteponet saluti patris: Et haec opinio confirmatur per ea quae dieit S. Thom. 1.2.q. 26.art. 8. ubi dicit amicitia consanguineorum landatur in coniunctione naturalis originis, amicitia conciuium in communicatio. ne ciuili, amicitia commilitonum incommunicatione belli ea, &Ideo in hisuae peltinet ad naturam plus debemus iligere consanguineos. In hisquet pertinent ad civilem conuersat ionem conci ues in bellicis comilitones. Ec ead.q. 3
ari. I. ama citia politica principalius re spieit Principem ciuitatis, a quo totum bonum commune ciuitatis dependet. unde de ei maxime debetur obedientia a civibus. Plaeterea dicit Alb.de Rosa. ind. l. vel uti. quod filius pugnando contra
Patrem impugnantem piniaminon pu gnat simpliciter contra patrem, sed contra holiem Sc ita obligatio qua filius t
netur patri, uidetur eelsare hoe ea Q. NaPater impugnas patriam, uocatur dos tuere esse falij & vitam quam sibi dederat, de propter quet filius sibi obligabatur, nam destructa patria si ius esse suum bene conseruate non pollet: ac ibi per Albet pulchiὸ habes cui magis sit obe
dieii dum patri san. patrix de an teneatur pugnare contra par rem pro patria dc ponit et am quaestionem de eo qui habet plures patrias , cui parendum es set prout ergo habeo, nani ortus sum in nobilissima terra Sancti Seuerint, at Pater meus nomine Antonius Follerius V. I D. erudit Hii mus, ortus suit in praeclari stima ei uitate Parte no p ea , eiulque praedeceubres ex alma ei uitate Ferrariae Processerunt de quorum Sc domus Folle
morum nobilitate atque eminentia, publica doeumenta ab annis trecentis retro consecta testantur, Sc conseruantur
in actis de sed a doctissimi uiri Ioann. Ω-monis Marescalchi citris Salernitani, ubi etiam conseruantur publica testimonialia de sententia quibus constat a die quo antecessore mei in terram Sancti Seuerint se contulerunt, futile semper te tos tractatos εἰ reputatos ut nobiles de
patritios tam in ossicin dictae terrae qua alijs actibus quibus nobiles ab ignobilibus secernuntur nune uero Salerni incola sum. Ac dicit Bal in l. 1. C de in D. ex- po per illum tex. quod ciues derelinquetes ciuitatem peti clinantem Sc eam nodefendentes, perdunt omne ins civitatis, de quod po is t Pater ueniens contra patriam occidi impune a filio tenuit Nell. de sancto Gemin. in tract hanni in
expresse firmauit spee in tit. de Du g t. nu. 32 uer . nam pro de sensione. inquit enim Valer. Max. libr. s. e. 6. in princ. I summa quidem cum ratione, quia euersa domo, interdum Reipublicae status manere potest , Vibis ruina poenares omnes secum trabar necesse est hinc legitur apud eundem de Curtio Romolio , qui ut patriam liberaret, equum conscendit , cumque Vehementer admotis
109쪽
motis calcaribus praecipitem in prosundum terra: Romae factum egit, Icgitur et tam de Genitio Cippo , qui cum Per
portam , quae raduscula dicitur egressu- Ius esset, In transeundo exorta sunt cornua tantae magnitudinis ut egredi non
posset, Consulto oraculo, cognouit se suiuium Regem si reuerteretur in urbe, maluit in exilium uoluntatium proficisci quam patriam suam libertate priuari simile de Publio Decio etiam legitur qui cum latino bello Romanam aciem inclinatam poenae iam & prostratam uideret. caput suum pro salute ReipublicEdeuouit, ac protinus salutem, sibi morte petens irrupit, factaque ingenti strage; pluit nuis telli obrutus, supercorruit, Malia plura ex epta ibi reperies aduolata. iso Quibus omnibus u: deatur conclude dum, licite sui sie illam legem minime
emanatam, seruandamque elle. pro quo vide Ioan . Neutra . in cons I 2. sol. I9. in uolum. cons. Alber. Bru. At In contra
rium uidetur facere quod scribitur Samuel. lib. 2. cap. 18 ubi legitur de,Abs Ion qui erat rebellis patri, eumque ut occidere persequebantur,& tamen praecepit David Rex pater eius, satellitibus& armigeris suis, ne occiderent Absalo, sed quod laeniter agetent cu illo, Se poli quam nuclatum esset ei interfectu fui G1esse in t amare. Debemus igitur etiam filium rebellem no occidere et O , & pari ratione patre. Immo & multo fortius in contiarium etiam faciunt ea quae s perius dismi sunt de honotis,& obedientiae exb: bitione,circa parcntes Ego auterro tenui facultate mea dicerem non esse simpliciter per mi ilum filijs polle occidere parentes de proditione patric ba nitos. sed si occiderit quod pater venerit ut ciuitatem ut ipsam dcleret, & p decet, & nc pollet a uia occurri defenso ni palliae, nisi occidatur pater Per proprium filium, & tunc potest occidi per illum textum in I.minime, qui ita intelligitur, defendendo patriam ea casu licet filio occidere patre, & intelligo ita opinionem glois quae vera est, x eli ibi
supellitia illa dictio se, dum ibi dicit ut pccidisset, scilicet se defundendo. νίς enim dicere occidi sset, scilicet deseriggado intelligendo quando illa defensio erat necellaria ut dixi supra sia nisi eo
uc occurreretur ad occinonem patris ,
patria esset devastata, prodita perdita . Semper enim quod filius posset alio modo densendere patriam sine eo quoa
occidat patrem, caueat ne occidat, alias
punitur de parricidio & hoc teneo ex praedictis,& alijs quae scribit Alexan. de
Ales.art. 37. primo cap .de qua . prvce. M ticu . secundo. in quaestiuncula in fine.
ubi ponit si filius accusat patrem haereticum, si contradicit praecepto diuino Sedicit quod si haeresis est publica ,& noli
potest aliter occultati qum alios corru pat, debet, & potaccusare, si uero est socreta. de libi tantum ossicit, nec alijs officit; non potest eum accusare. hoc enui voluit dicere Rex David, quando pisce
pit Ioab, Abisa , & Itbat,ut laeniter age ient cum filio Absalon , idest ut si heri
posset, nec occideretur, id fieret. Et ita contremiscens,& deteratus, ac corde la cluimas teneo quicquid dia exint in cintrarium scribentes. QS is enim non contremiscet discutere patrem pollea filio. Occidi, a quo elle seu tot erumnis,& laboribus habuit quo tu amor eis natura
inest, teste Aristo 8. Et hic primo cinesse etiam natura uidetur quoia genuit, erga id quod genitum est, ei autem, quod erga id quod genuit, atque id non tam insominibus, quam iii auibus , dc pleri'; alijs contigit. Hinc Solon no tulit logem de parricidio,quia nunquam credidis naturaliter euenturum, ut refert Iil.
nup. in principio num. 61 ip quo uide tur Angel. in l. propter insidias . Q qui I si acculari non pollunt, & Plato in Diae logo nono de legi. sic inquit quicunque igitur parentibus, aut auis, In sex Ie m nus auius fuerit , nec superiorum liadimi et, gnationem Deorum, nec inferorum supplicia uirtus, sed quali sciat quae nescit dicta a piscis omnibus despiciens,
praeuaricatur, is ultimo ut auertatur cxperieturque remedio indiget Mors aut ultimum non est, sed extrema magis sunt inferiorum supplicia, quae lieet ueri me narrentur, aue rere tamen ii
110쪽
ῖusmogi animos nequeunt, quoniamsi averterent, nulli qui parentes sceleratὰ pulsarent , unquam reperire n. tur . Quare oportet horum flagitio rum supplitia in hae vita non in seriora illis qui apud inferos sciant, sed aequalia pro viribus ponere, ita igitur sancimus. si quis non furiosus, patrem, aut matrem , eorumve superiores, pulsare audebit ,& incola quidem vel peregrimus, si opitulabitur, in publicis certamini bas tanquam Pret sesalijs praeponatur. sin minus a regione uniuersa perpetu
exterminetur. Sin autem incola non sit, auxiliatus quidem , laudem, non au xiliatus, vituperium cosequatur, seruus opitulatus liberetur, non opitulatus centies publico caedatur flagello , & si in foro id contigerit. ibidem a uenalium rerum curatoribus puniatur. In alijs partibus vibis similitet ab aedilibus qui ζraesentes fuerint. eodem modo extra urem in agio ab his qui curandis agris tunc praesident . Quod si ciuilini aliquis sparentibus a filio verberatis prae
sens fuerit,sive vir, seu mulier, siue ado- Iesces, seu senior, defendat E tinus scelus conclamans, qui auxiliati noluerit Iouis patri j ae generis seruatoris in prae catione per legem praematur . demum qui cunque pulselle parentes cou demira bitur, primum perpetuo exul. demde, &sacris omm b. arceatur, quibus si minus abstineat a principiis agris vel betabus di omnino utcunque voluei in t plectatur. Et si ab exilio reuertatur morte, peccata luat. Quisquis vero liber cum huiusmodi homine comedet, aut bibet uel aliquo pacto una quicqxiam geret , aut tanget aut sponte loquetur, is nec in templum ingrediatur, nec in forum, nec omnino in ei uitatem proficiscatur antequamundetur, putare namq; debet scelerato se commertio contaminarum. Quod
si non obtemperauit, sed ei uitatem & te Pia con inquinet, quicunq, magistratus fieri hoe senserit, nisi coiis: stim pume-xit, maxima tum iniuriarum reus est hahendus . Sic enim uides quam seu etὰ desola uerberatione patris plecti uoluit fi
lium Plato. & quantum debeant puniri
qui fuerint praesentes, & non auxiliatiis 3 qui fuerint patri, & idem Plato in eo. dialo .p. sie inquit si qui uero in tam miseram calamitatem inciderint, ut Pintrem , vel Matrem fratrem, uel filiam , sponte atque consulto uita priuare audent, mortalis legum Iator sic de huius. modi scelere sanciant ut & arceantur a publicis factisque locis, ut supradictiam est,& vades similiter requirantur, dc qai Caedis huiusmodi condemnatus fuerit, tam a iudicum ministris , quam a magistratibus occidatur trahaturque extra urbem in statutum triuium nudus, ubi singuli m agi istratus pro uniuersa ciuitate in mortui caput lapidem mittant, at que ita ciuitatem omnem purificent,de
nium ultra regionis fines portatum, secundum leges insepultum e ijciant. Habuisti ex Platonica sententia in quo pa-niantur verberates parentes , habuisti inquam de in quo puniantur occidentes,
dc si a pnd gentiles de pasanos seueia punieabatur huiusmodi scelus , quid neri debet apud nos discedisertissime lector dicit enim Hier. sup Ezechie. cpost Deu diligendus est pater) dc Ambro. in Ex mei Ode ciconi js inquitὶquod proprijs
pennis parentes nudatos tegmine plumarum suarum fouent , collato cibo pascunt, de sutero alatum sua ium subleuautes aduolandum exercent. & idem Ambr. ait animalibus non est gravet qa est pietatis plenum, non est onero lumqci soluitur debito naturae, non recusantaues patrem pascere, quas non scripta lex sed natura constringit. Ad hoc conueniunt non praecepto sed gratiae nar talis ci scio, est rem natura pietas apud eas, dc ideo Romanotu usu ciconia pia Is auis uocatur Nostris autem legib par. ricida via gis sanguineis verberatus suitur culeo, id est sacco co ij cum cane ερ vipera ac simia Sc gallo gallinaceo, dc pro ij citur in mare uel in amnem uel insiluis abestijseo inededus, uti pen. g. ad Issi. Pompe. de parricid. Nec siue iatione si ijs occidentibus parentes,dc e corra hoc poenae genus impolitum credo , inprimis enim flagellant ut sanguineis uir. g. s couas iij occidet es paretes,eoru cas