장음표시 사용
11쪽
. bus egregie consentiens. Iam illud quo- , que notum est, quibus partibus Theolosiae Dogmaticae Corpus siue ingens , siue in compendium apte missum, Constare soleat et debeat; quarum nullam a beato
Viro in suis praelectionibus praetermissam esse, facile quilibet suspicabitur, et si
haesitet, facile ex inspectione titulorum et tabulae synopticae singulorum CapitUm idecernere potest, utrum suspicione sua Tem aCu tetigerit, nec me Τ Nihil hic nobis notatu dignum offertur, quod lecto res moneamuS. Sed quod ad methodum attinet, qua beatus Vir in tradendis dogmatibus et adnexis controuersiiS VsUS est, hanc Vellemus, ut nobis datum esset, e
actissime describere, et tamquam in pictura lectoribus nostrae praefationis CGB- templandam exhibere. Perspicuum nia mirum est, Theologiam, quae Dogmatica dicitur, praeter dogmata, stricte et proprie dicta, tractare controuersias et has
non solum magnam sed et maximam partem systematum et compendiorum a praelectionum constituere. Itaque Theo- . logus Dogmaticus, quia a potiori fieri so- 1et denominatio, reuera inter PerpetU nodos et implicatas Controuersias Versatur; ut beatissimus ille doctor sit iudi candus, qui palpabili madam ratione non solum ipsas discrepantes sententias, sed et earum fontes Theologiae cultoribus
12쪽
tradere possit. Quae ars quum necessario non solum a modo theses controuersaS introspiciendi, sed etiam a stilo et modo loquendi pendeat: utriusque rei peritissmium ΜOSΗΕΜΙVM fuisse, ipsa res
declarat. Ita enim impeditissimas quaestiones a nostro enucleatas et sub Oiuerso quasi vultu descriptas reperient lecto- res, ut in mera luce versari sibi videantur; et ne quidem tot spinas subiisse vi- lam in partem suspicentur, nisi haS reuera latere in istis- locis controuersis ex pristina sua institutione et librorum theolo scorum lectione nostent et bene meminitient. Ne quid autem ignorent lectores
huius libri, ad verum ipsi pretium pa-
tuendum; eius genesin adhuc pauciS eX ponemus. Praelectiones suas Dogmaticas beatus Vir , Ut ceteras, intra certum sem- poris spatium absoluere consueuerat , sex mehsium nempe. Hinc lectores mensu , ram operis quasi a priori inspicient. Por-
. ro testiones hasce suas sic instituit, ut
praecepta quaedam in Calamos dictaret quae lectores e diuersitate et amplioricharactere typi facile agnoscent. HaeCPraecepta, quae accUrata meditatione ante animo Complexus erat, deinde in ipsa cathedra Constitutus perpetuo sermone e
strinio pectoris depromto illustrabat, quem, quia non praecipitatus erat, sed prauis et aequabilis, faciIe calamo excipere pO-
13쪽
terant ii, qui eius rei mediocrem habebant exercitationem. Ex pluribus itaque codicibus manuscriptis egregie inter se Conspirantibus, quod ipsorum bonitatem facile declarat, formavi hunc librum; ea
Cautione et temperamento, ut lectores beatum. Virum, eX Cathedra academica sermocinantem et grauissima dogmata explicantem, post ipsa fata quodammodo
Cognoscere, immo audire, possint. Auditoribus autem ipsa recordatio sermonis ex tanti viri ore suauissime fluentis multo erit iucundissima. Neque aut hi aut alii inique ferent, si passim eamdem rem, aliquali saltem idearum vocumque inste-xione adhibita, non una vice propositam reperienti Repetitionum enim usum in praelectionibus, immo quandoque neces- 'litatem, quis ignorat Τ Ne C tamen eae, vel tunc, quando sermones in librum rediguntur , plane eliminandae videntur:
1ed saltem eae, quae et re et verbis plane
non discrepant: quales, si quas in codi- cibus meis deprehendi, iure meo resecare non dubitaui. Itaque uti quaedam resecanda; sic etiam hinc inde quahcam
supplenda mihi oblata sunt : quaedam e iam, quae ex aduersariis beati auctoris notis breuioribus non sine utilitate ill strari posse existimaui: nihil earum rerum omittendum ratus, quae ab editore fideli et sollerti iure meritoque eriguntur. Quoad ε .
14쪽
Quoad hanc itaque reliquiarum ΜOS-HEMIANARU Μ particulam, , fidem nostram, quod sperare licet, liberauimus. Lectorum iam est, librum hunc ipss nostra opera exhibitum, eo animo eXCiseere,
quem monimenta ingenii ΜΟS HEMIA . NI semper experta sunt, nempe aequo
et fauentes Id quod eo Certius nos Im- . petraturos esse nouimus, quo certius
longo usu iam constat, ipsam animi lenita talem et tranquillitatem, quaei in beato Viro non solum eximia et mulitata, sed et inter varias molestias, ne quid de grauitate extremi morbi dicam, inconcussa fuit, uti quondam per eius os in audito res, sic etiam per eius sςripta et quasi per Calamum in Chartas effusam, ad lectores transire consueuisse. Qua in re toto coelo a pluribus eruditis distabat, quotum scripta, etiam non eristica, etsi quoad
cetera sua laude non careant, tamen eam
indolem habent, quod lectores ad iram,
' inuidiam, aut alios grauiores animi mo-'. tus, breui ad certamina, siciat buccina eMOS virosque ad praelia concitent. Quo Vno nomine cuncti, qui ex ore beati Cancellarii prodierunt sermoneS ex utraque Cathedra, immo et extra cathedram in familiaribus colloquiis, in lucem publi- eam produci merentur, utpote tales, quos nemo leget, qui non placatior a legendo, iquam ante fuit, discedat. Omnes am
15쪽
sem intelligent, quam exigua sit istorum librorum,. qui ea laude floreant, Copia. Itaque hanc edendis M o S HEM i A N IS Collegiis augere non desistemus, fide no- syra ad γ idem praestandum pridem obstricta. Reddat saniem propediem almae patriae summum Numen exoptatam PaCem, vi neque nobis edendis pacati itimis lcriptis f. Operam dantibus , grhUlora adhuc quarn huc lues nobis obnata sunt, impedimenta sese obiiciant; nec emtorum ac lectorum alacritati publica damna et pericula obstent: sed cuncta ab omni parte ad nominis diuini gloriam gerantur et ' perficiantUr quam felicissimo atque exoptatissimo successit. In academia Fri-dericiana Erlangensi d. XXUII1 Martii .
16쪽
complexus arti talis Neritatum '
volu sate sua in libris ab sp o dictatis ad salutem generis humani proposuit. Defi
17쪽
. , CAPUT I. DE NATURA It l. Haec bina vero dicta ad Theologiam proprie sic dictam hon pertinent, sed tantum ad religionem et ad fidem DEMONSTRATIO.
Omnes, qui scientiam discere volunt, decet scien illa. indolem sciret cui Te dicant. Theologiae igitur sudiosi ante omnia, qualis illa sit, intelligore debesr Quare et nos pra isn in hoc eaput primum ue maiora et indole Theologiae tam generatim, quam speisciatim dogmaticae spectatae, quod lex binis partibus constabiαι,. itaque agemus de Tbeologia, et quidem ab de nomine Theologiae; β) de definitione Theologiae. γ ostendemus. quid diseriminis sit inter fidem, religionem, et Theologiatu. . II. dii necessitate Theologiae agemus cf. IV. ε de parissi, et divisione Theologiae S. IV. Deinde vero de Theo- Iotia dogmatica praecipue dicemus.
Incipimus igitur primo a nomine Theologiae. Quae vero do hoc Vocabulo diei possunt, partim aamtionem, partim άd visuἰ eius pertinent; non enim voci vocabulum omni tempore uno eodemque modo adhibitum fuit.
Quod ad notionem huius vocabuli attinet, eonstat. illud ex binis graecis verbis θεὸς et λογος eompositum esse. i Hic maximopere attendendum est, qinxbvius vocii ut 6 iecatus 3 In omnibus inititutionibus theo
18쪽
theolaricis idem ae sermo inερι πιι εο esse dicitur. Ist vero falsum. Διρος mox significat sermonem, mox doctrinam et frientiam, adeoque varios admittit simis ficatus, Met LVTHER Vs qui significationex visatio res retinere soletat, verbum illud MγM in stat Nori Testamenti Ierξοης. straper . quod tameni saepius 2 sim obleurat, explieuit sermonem iit ora. αγ stin hoc texmino eamplexo senificat ictentiam, lea doctrinam. Sic etiam iuinitur in vocabulo. 1ειologiqe, aliisque Astrolingiae V- Vero, quum non sermon de astris, sed scientiam iIlam significet, quae in eo templatione siderum vessatur : Theologiae vox etiam scientiam ge Deo signitiat. Vox Θεω non modo senifieat naturam Dei, sed etiam decreta et voluntari tem ejus. Utraque haec notio in Ueologiae voce obtinet. Hine Theologia est scientia de natura Dei eiusque decretis.
Quod ad Uum vocabuli Theologiae spectat illud In libris sacris non legitur, sed ab Ethnicis ad nos traholatum est. Τheologi quidem nomen in i scrii one Apocalypseos exstat: sed haec inscriptio non ab auctore Apoealypseos venit. Est vocabulum sesiastieuiti, cui verb origo gentilis nihil detrahit. quum viam Apostoli niusmodi vocabula adhibuerint
stum ii apud Graeeos ditebantur Theologi, qui de Diia
19쪽
rectantia et eorum historiain , cultum ι indolem arionaturam persequebantur. Sic H R Ω O D v s qui m. Malogiam Deorum, sie No ME Rus, qui historiam eorum scripsi Theologi diditi sunt. i Εradi veroeentilium Theologia triplex ἡ νγ μιακη, quae fabu Iosas de Deo narrationes continebat 2 φυσι si qua ga complMebatur, quae de Deorum immortalium atura curaque eorum circa: humana disputabantur i3 αυλιτικs agens de illis, quae sacrotum institutionem. 3dministrationem es cultum sacrorum spectabanta
Ante vero saec. II. hanc vocem nemo ad scien
llam de vero Deo adplicuit. Saec. II. adhiberi
coeptum est Theologiae vocabulum ' ) : ast in at
tiquioribus temporibus angustiorem habuit signific tum, quam nostris, ubi dilatatum est. saec. II1. IV. et V. partem tantum Theologiae designauit. Patres Graeci locum de Deo, persectionibusque diuinis, et de Christu eliisque diuinitate Theolatiam dixerunt quare et eiusmodi materiam tractantes Triologi di-
' η. Latine Veteres eam non dicebant Theologiam sta Thestoricen. Sic et legi vult locum HIERONYMIi ' EP. I s. assi Paullam Urnieam. ubi malethodiis Theoricen ivgitur, H. VALGIVs Not. ad L . H. f. p.
. - De ebcabuli Theologi usu apud veteres ld. xocmi strictarae in Harduinum P. S7.
20쪽
-Bilaedebant antiqui doctores scientiam, quam hose Theologiam diei mus . in Theologiam et Oeconomiam. obiectum scilicet. Theologiae in antiquis temporibus erat Deus et Christus, quatenus I eus est. Agebatur in aheologia de Deo , Trinitate, et rebus ad naturamghristi diuinam pertinentibus. Oecouomia vero dic inatur locus, ubi de passione, de morte. de satisfacti .ne, de redemtione et de ossiciis Christi agebatur. a
EusEmvs mss. ' cI. libr. f. c. I. p. 4. ed. Mogunt. Initium autemJermonis - ab ipsa, quae captum longe superat bomanum seruatoris G, iuri dispensation ne et ob eiusdem diuinitatis expostione repetetur,
ii uuυ e, J.O a massiiusto Paset, humanam stiκινουκιαε, diuinam naturam Θειλιγιαο voc bulo veteribus venisse. Quicquid itaquc Christus in terris gessit addit procurandam generis humani salutem, idOeconomis etesibus meabatur. Incarnatio itaque prima er toeconomia. EUSEMVS l. c. p. 3 : ἀλο Θενῆ απο πρώπης α ξομαι τῆς κατατον σωτηρον καὶ κυριεν ήμών οἱκονναίας. Quae recte UALEsI et non aliunde, quam ab ipsa seruatoris ae domine nostri incarnatione initium ducam. Passio vexo vltima erat Oeconomia. Plura obseruauit VALEsIVs 'in Notis ad FG p. 4. b. s. a. Errant . qui lotam incarnationem hac voce intelligi volunt: saepe-mlmero pro tuta circa salutem hominis dispositione ' Dei oeconomiae voce utuntur patres. Patet hodvel ex HIPPOLYTI libro in metianos c. XII l. Tom. I. OPP. P. 24 I. a. ubi tamen ute haesitare lubens. fateor. cf. FABRICIus ad Hili. Tom. I. p. 236. Vide. alio loco HIPPOLYTVM ham. in Theophan. P. 262. . ubi et adverbium οἰκινεριικώ:. Auctores de hae' voce dat WoLrivs Anecdot. Graec. Tom. II. p. 96.