장음표시 사용
31쪽
artificialis veritatin salutarium. a D. reuelatarum. Apostolli vero veritates diutinas non in corpus redegerunt et systemattea ratione pinpost inti ut usro differentia inter fidem et Theolosiam citaussa testat, notandum fidem et Theolosatil dstaudi ratione amplitadinis. Theologia non contine: solum parimarias Veritate , sed etiam secundarias. In Theologia ex ptimariis veritatibus per iust m constaquentiam deducuntur conclusiones. 2 ratione metho is ordinis. Qui fidem, docent non solent veritatum nexum attendere, easque ita Gordiuare, ut una ex altera sequatur, in Theologia autem ita proponuntuum una ex altera sequatur, et intelligatur , 33 ratione formae. Theologia h3bet forMam magi philosophis eam, Mettratam et di*ositam. Definitionςs.et demo strationes formantur longe euratiores. rationa explicationis. In sideriveritates, magis ad sensum erpopulariter pmponuntur, in Theologia magis ad raa
Nunc de diserimine religionis et Theosogiae M serendum est. Magnam Theologia ei religio habee connexionem. Verum ti e duae tes non confundi.
Voeabulum religionis antiquum est, sed eodem non semper uno modo utimur. Multiplicem illud habet notionem et potestatem; Interdum enim per Raligionem intelligimus fidem, intadum etiam' The
32쪽
Theologiam. Λst si vocabulum religionis stricte suma
tur, significat rationem Deum colendi. Haec e Dro-
pria et genuina religionis notio, eaque supponitur, si religio in internam et externam dispescitur. Interne
Deum colimus , si ita de eo cogitamus, quemadmodum de eo cogitare debemus. Otii constans seinper habet. id I s i propositum Deum amandi, timendi etc. is interne Deum
colit. Externe colimus, si e. g. Deum laudamus, tem
pla frequentamus, sacramentis utimur. Tale itaque est
discrimen inter Theologiam et religionent, quale inter
caussam et effectum, seu medium et finem. Effectus seu
finis est religio . causa seu medium est fides et Theologia. Si ergo interdum fidem et Τheologiam dicimus religionem , hoc fit, quia effectum pro caussa, et caussam
mo effectu ponere sidemus per Metonymiam. Nunc per-
gamus au demonstrandam Theologiae necessitatem.
Quum Theologia, quod ex definia' tione Constat, complexus sit artificialis et Jesus Christus atque Apostoli simplici
ter tantum et sine arte religionem docuerint ideo multi eXistimant atque conten- :dunt, Theologiam in ecclesia christiana non esse necessariam, et sussicere Christianis simplicem expositionem veritatum diuinitus reuelatarum. Et Uerum quidem
est, Theologiam, seu artisticialem veri-B latum
33쪽
tatum diuinarum cognitionem, immedia ite et absolute ad salutem non es eneces-'1atiam. At euidens est, Theologiam esse necessariam I ad finem muneris eccle-- fiastici seu doctoris obtinendum; ab ad medium salutis, seu fidem, explicandam, conseruandam et defendendam. Nam quum fides partim peruertatur et corrumpatur, partim oppugnetur, solida et distincta cognitione Veritatum reUelatarum, seu fidei, opus est, Vt fides a cor
ruptoribus Vindicari et defendi possit. DΕΜΟNSTRATIO. '
Quae huc usque disputauimus , ad naturam Theologiae spectant, nunc ad eius necessitatem progredimur. Obiuruauimus vero hac: thesi l. multos esse, qui necessitatem Theologiae prorsus negent Il.y Sententiam eorum certo modo veram esse, IlI. Sςmqn .
tiam hanc non totam veram, sed limitandam esse.
- Sunh itaque A , qui dicunt, Theologiam prorosus non esse necessariam, este eam commentum ingenii humani, quod elici debeat. Huiusmodi homines jam saec. II. fuere. Cumellini a 1aec. II. viri quidam docti essent, qui verita tes religionis colligerent, et in ordinem quem dant redigerent, reliqui dicebam, sanctam simplicitatem. hoc
34쪽
. ' hoc modo perdi.' A lacundo saeculo et magi quarto ad nostra usque tempora, ius ulnera des innusmodi homines fuerunt, tam in nostra, quam in resor-
mata et pontificia ecclesia. se ut lic lentiunt, ex ista, quam dedimus, definitione, argumentum sistim eliciunt. Iesus Christus utque Apostoli, dicunt, eiusniodi com plexum artificialem , seu in formam artis rudactum, non prodiderunt; ergo christiana ecclesia systemate theologico facile carere potest. Haec propositio, si in forma argumenti ponetur, ita se habet; . . . . . Quodcumque ad finem ecclesiae christianae non- est necessarium , id ex ista eiici debet. Atqui Theo . logia non est necelsaria ad finem ecclesiae christianae. Ergo: ex. Ista eiici debet. . .
Subsumi osten, ita pi obant: Necessamun id di timus, sine quo sines rei cuiusdam codsequi non pose sumus. Finis Glirilitanorum est salus aeterna di Atqui fine Theologia finem hunc 'c antequi pissitimus. Ergν
Theologia non est necessaria. -
Qui hoc argumentum proserunt, intria addunt detrimenta, a Theologia orta; pietatem desisse, multas rixas ex illa in Christiana ecclesia ortas esse etc. Vt sententia haec refellatur, opera nobis danda est. Quod vi fiat, verum a falso discernamus necesse est. B et i, Conin
35쪽
Confunditur in hac controversia verum x et falsum. Verum scilicet est, nos finem Christianorum sine Theologia consequi posse. Nos enim in plerisqhetemplis modo fidem, non systema theologicum pro-Ponimus; nemo tamen dicit, homines illos Christiauos, x tali systemate non repletos, sinem suum. qui est salus aeterna, non consequuturos esse. Christianis ergo Theologia non est necessaria ad finem, suum ultimum, salutem nempe aeternam consequendam. Sed nunc B ostendendum, sententiam hanc tamen vitioissam esse. Λherrant dissentientes a statu controuersiae. . Numquam adseruimus, systema theologicum ad finem ultimum Christianorum, seu singulorum ecclesiae membrorum, consequendum, quod dicunt καινα νο necessarium esse. Asserimus tamen Theologiam eccle-
sae esse necessariam κατα το σωμα nempe a ad finem muneris ecclesiastici, leu doctoris, Obtinendum; b ad medium salutis, seu fidem explicandam, construandam et defendendam.
Finis vero muneris erclesiastici est institutio, populi; ob defensio fidei contra hostes; r vera illius explicatio et conteruatio contra peruersas expli. 'cationes.
Nemo alios recte instituere potest, nisi habeat ipse distinctam cognitionem illius doctrinae se quam proponit; nemo fidem defenderet, nemo peruersas - explicationes reseIlere potest, nisi distincta illius co- *uitione
36쪽
initione gaudeat. Quum itaque nemo sine distincta cognitione alios instituere possit: quum nemo sine illa fidem apte defendere peruersasque explicationes refellere possit: Theologia autem distinctam fidei cognitianem suppeditet; Theologia non omni Christiano. sed omnino doctori ecclesiae necessaria est. 'Patet ergo ex his simul, quam nos Theologiae nee talem adserimus; non absolutam et immediatam, sed hapotheticam et mediatam. Ita ergo ratiocinamurrQuodcumque ad medium scientiae alicuius' defendendum, conseruandum et explicandum necesse est, id mediate est necessarium. Atqui Theologia ad medium salutis . nempe ad fidem, defendendum, conseruandum et ad peritersas eriplicationes iuste euertendas necessaria est. Ergo Theologia mediate necessaria est.
Maior ratiocinii propositio a nemine in dubium vocari potest. Si minorem propositionem demonstrare possumus, Theologiam necessariam esse ad fidem, eeu . medium salutis, defendendam, conseruandam et e plicandam , totum argumentum nostrum probatum est. Et hac de re vix dubitari potest. Doctor enim relis
gionem neque recte eXplicare , neque defendere potest sine Theologia. Ex hac enim id discimus et perspicimus, et hanc ob caussam consecta est. Theologia itaque mediate necessaria est. Medium salutis fides est. haec autem per Theologiam explicatur,. conseruatur et defenditur contra aduersarios, eorumque Prauas
37쪽
explicationes. Eius uaedi vero bomipes, qui fidein
son seruare, explicare et defendere debent , necessario certa cognitione Theologjae instituti esse debent, Quicumque ergo necessitatem Theologiae negant, si intelligunt, Theologiam non absolute necessariam esse ad religionem, rςcte loquuntur; at si dicunt, nec Mediate eam esse necessaria in, false loquuntur, et errant. Exemplum dabimus ' Qui simpliciter credit, Jesum Clirilium esse verum Deum et hominem, is ad inu. tem aeternam perVenire potest, quamquam hane propositionem sitis ζxplicare et defendere nesciat. At dantur tamen peruersiae huius propdstitionis explicati nes: necesse ergo est, ut sint in ecclesia viri, qui eam accura*e explicaro et defendere valeant, Patent ergo natales Theologiae. A quo enim haeretici, sacra scriptura abuti, varia finxerunt dogmata, euangelio Christi contraria, verba tamen scripturae, quam sinistre interpretabantur, astute retinuerunt, necessit)s imposita est doctoribus ecclesiae, veritates da Deo nostraquς lalute in scriptura reuelat S in Orpus quoddam artisiciale colligendi, atque curata harum veritatum explicatione, connexione et demonstratione fidem seris
uandi puram. Non habent ergo aduersarii Theologiae, eur nobis obiiciant , Christum et apostolos nhil eondidisse, systemata. adeoque ast tuum esse,.ut nos illorum vestigia sequamur. Tempora mutantur, pinos mutam; r tu illis. Suffciebat sitarum temporibus simplicior rerum theologicarum doctrina. Hodie non sussicit.
38쪽
sufficit. Arte repellenda sunt aduersariorum tela, quae non sine arte in veram religionem explodunt. Si semes ignorantia pia ecclesiam occupauerit, metuen- dum est, ne e. g. Pontifex R. iterum dominetur et omnia mala redeant, quae a Luthero pulsata fugat que sunt. Ante reformationem regnabat Pontifex ro manus propter piam ignorantiam. Hinc Deile ipsi erat, hominum mentes a Vera cognitione. Theologiae alienas sibi iubiicere, et foedissimis crroribus recte sam christianam inquinare. Ne ergo istiusmodi errois res irrepant, in ecclesiam munus ecclesiasticum instia. intum est. Id ipsum EPH. IV, 24. nos docet PAVOLus, ubi significat, ideo institutos doctores est e. ut solidam aequirant Christiani cognitioneni veritatum diuinatum, et tuti sint a veritatum inimicis eorumque insidiis. Λt quomodo id essicere possent doctores, si .Theologiae forent expertes 2 si aequo rudes essent ae auditores' si nihil nisi fidem ac religionem scirent 8Fune ad diuisionem Theologiae accedamus.
Quum ex definitione Theologiae porro constet, obiectum Theologiae
esse veritates a Deo reuelatas ad salutem hominum, harum autem Veritatum aliae intellectum ad salutem informent, aliae Vero voluntatem determinent ci diri ι
gant, euidem est, binas tantum esse
39쪽
Theologiae species, dogmaticam et moralem. Multo quidem plures Theol
giae diuisiones proferri solent, quae belab obtesto, vel a subiecto Theologiae, Nel a principio eiusdem, Del a modo eam tradendi, desumtae et derivatae sunt. Nerum omnes hae diuisiones aliam pot1tulant definitionem Theologiae, neque
sub nostram definitionem cogi possunt. DEMONSTRATIO.
- , . A, natura et necessitate Theologiae pergimus aldiuisiones. Omnis diuitio iusta et legitima ex defintitione derivari debet; nos ergo ex definitione, quain dedimus , diuisionem nostiam deducere debemus. Quae in paragrapho diximus, ad tria capita reserun- tur. Diximus I. Theologiae duas tantum esse species, dogmaticam et moralem. Obseruauimus ii
IL Plirres .esse alias aliorum diuisiones Theol siae, e.isqua habere fundamentum, alias in obiecto. alias in subiecto, a ias in principio Theologiae, alias denique in ratione eam tradendi. Docuimus, III. 'Has omnes diuisones in se spectatas non latus esse, aliam tamen postulare Theologiae des istonem. Dilumus ergo
40쪽
I. si ad nostram definitionem Theologiae attendamus , duas tantiam Theologiae esse species , dogmariem alteram, alteram moralem. Potest vero haee nostra sententia ex definitione illa. quam supra exhibuimus, lacile probari. Docet illa. obieetiim Theologiae illas modo esse Veritates, a Deo ad salutem hominum reuelatas. Illae autem Veritates tantum duplicis sunt generis : aliae immediate ad intellessiim hominum pertinent, aliae vero ad eorum Voluntatem,
et docent, quemadmodum voluntas hominis determiliari debeat, ut ad salutem aeternam consequendam repta sit. Quum ergo constet, harum veritatum alias ad intellestium, alias ad voluntatem pertinere, sequitur, Theologiam in duas tantum diuidi posse partes, in dogmaticam nempe et moralem. Dogmatica com- . vlectitur veritates, quae intellectum recte informant; Noralis autem ad voluntatem spectat. Duae ergo
tantum sint Theologiae species, quae vero nexum habent aristissimum, nec ullo modo diuelli possunt. Nos quidem has scientias speciatim docemus, id vero
non ideo facimus, quod nullus sit nexus inter has hinas Theologiae sipecies. Maiores nostii coniungehant dogmaticam et moralem, et Uno nexu utramque tractabant. Superiori demum saeculo a CALIx Toseparatae sunt hae scientiae. Nam quum coniumstim traderentur, altera harum scientiarum pars non euiis
denter saris tradi poterat. Quod quum intelligerent Theologi , Vtramque separatim tradere coeperunt. AiB s ' ' , nihilo