장음표시 사용
271쪽
quam perverse omnia diiudicent, & quantum quamque irreparabile damnum rei afferant sch lasticae. Videamus, quae tandem medicina illis parari possit, quibus iuventutis institutio sordet . atque vilescit. Videamus, quanti ex laboribus schorasticis percipiantur fluctus. Atque ut haec omnis causa eo melius diiudicari
queat, non testimoniis, sed rationibus agendum videtur. Has vero dum accurate perpendo, ante omnia in mentem venit id, quod ad adversarios ab errore revocandos plurimum ponderis habet. Nimirum magna est laborum dulcedo, quibus aliorum mentes iis rebus imbuhntur, quae vitae ornamentati selicitatis praesidia sunt. Hunc vero laborum scholasticorum finem esse, quis est, qui nesciat 'Dum enim iuvenes docemus, quid in quovis vitae genere sugiendum expetendumve sit; dum bonae mentis integritatem quotidie suademus; dum faces& incitamenta studiorum a pietate arcessimus, quae sola animum serenum, tranquillum & alacrem reddit; dum, inquam, haec omnia agimus; quid aliud est institutio nostra, quam sons fle radiX vi tutis, quae per omnem vitam sese diffundere ae publice conspiciendam praebere debet Iam quis tam ferreus in I ab omni sensu alienus, quem non delectet, aliorum pueritiam, a cuius educa- . tione finius vitae exspectatio pendet, sic Hrmasse, ut mens adhuc te ra lataberrimis praeceptis mu-
272쪽
de eo, quod Demndum es in vita suolasica. α63
matur, & quantus sit in virtute splendor, quanta' in vitiis deformitas perdiscat Quis est, quin saltim, aliqua laetitia assciatur, quoties cogitat, quam egregium sit, iuvenum animos ad vitae limnanae . casus sic praeparasse, ut neque rebus secundis nimio esserantur gaudio, neque adversis nimio luctu deiiciantur, neque voluptatibus dissiuant, neque Ira exardescant L ad divitiam abripiantur' Equidem ultro lateor, ab honestissima hac voluptate 'multos abesse, eos praesertim, qui vel id unice 'agunt, ut distipulorum memoriam loquendi BG . mulis effarciant, vel qui in explicandis verborum significatibus desudant, id vero, quod concinnum, elegans, aptum ti pulchrum sest, aut ignorant aut saltim reticent, veI qui vanis laboribus se aliosque . discruciant, D argutiis intenti nunquam ad maiora adsurgere possunt. Haec Nero docentium culpa ' - est, non illorum, qui liberalibus disciplinis innu- triri S praeclara' rerum studio accendi debenti
Magna est vitae scholasticae dulcedo, magna
voluptas, qua perstuuntur omnes, 'quotquot i
.ventutem se instruunt, ut facilius ad Id, quod . honum rectumque est, perdueatur. Quid vero, Auditores' Nonne aeque iucundum est ac suave iuvenum ingenia larmare, & renebricosas mentes artibus disciplinisqtie, tanquam lumine quodam, cpia lustrareῖ Nonne splendidum est, scientiarum pen tralia recludere & ad eruditionem ducere, quae, si
273쪽
ad virtutem accedit, tum illud nescio qui x praeis
clarum atque excellens exsuruere solet φ Ego certe se semper mecum constitui, magnani este seientiarum vim, ad animos non solum oblectandos, sed etiam excitandos L insatiabili discendi desiderio inflammandos. Si enim in iuvenum consessu librosa viris summa doruina excultis conseriptos expliacamus , si graecae romanaeque sapientiae thesauros aperimus, si Theol Riam, Historiam, Mathesin, Physicam ceterasque disciplinas, quae in scholis tractari solent, tradimus; maximam certe rerum multitudinem deprehendimus, quae praestantia &utilitate sua se optimo cuique commendant. Hoc autem si verum est, ut est verissimum, nescio sane, quid tandem sibi velint ii, qui de vitae scholasticae molestiis acerbe . conqueruntur, nec disciplina... Tum, quas tractant, lignitate moventur Quid enim animum optimarum rerum studio allicit . alia lectumque a sceleribus defenditi Scientiae. Quid ea docet, quae ad communem fructum efferri, &in aspectum lucemque prodire possunt' Scientiae. Quid eas res praebet, quae nec larem nec praedo- .nem timent, nec incendiis atque ruinis obnoxiae sunt' Scientiae. Quid denique sempiternam nominis memoriam disseminat cum omni posteritate adaequandam ' Scientiae. Has itaque non cola. mus Non admiremur Non omni studio expeta
tendas putem ἰ Felices sane omnes, qui iis studiis se
274쪽
de eo, quod incandum es in vitaIholasica. diss
se totos tradunt, quae adolescentiam alunt, senectit,tem oblectant,' seeundas res ornant, adversis per fugium ti solatium praebent, delect/nt domi, non impediunt soris, pernoctant nobiscum, peregri
h. s Aliud adhuc restat argumentum, idque, Negregie fallor, firmissimum, quo tandem extra omnem dubitationis aleam ponitur, maximam esset Iahorum scholasticorum suavitatem, Nempe non exigui sunt fi uinis. qui ex iuvenum institutione in rempubl. & in omne vitae genus redundant, Erudiuntur enim iuvenes, non ut minutiis & suba. tilitatibus .aput onerene, non ut vocabulis inhae. xeant ti vanae eruditionis sartaginem corradanta non denique, ut horridos & incultos Mores alanti
Sed hic est finis, ad quem tanquam ad meram alicquam tendunt scholastici labores. ut iuvenes, qui quasi flos ti decus patriae sunt, studiis, quae ad
humanitatem ducunt, imbuantur, & ad omne officii munus praeparentur, ne quando Ornamenta desint & Hicra, . quibus reIp. nitatur, confirmeturi augeatur. i Nullum enim publicorum officiorum
est genus, nulla administrandae resp. ratio, quae non ita literarum auxilio indigeat, ut iis plane neglectis metuenda sit summa constisio rerum Quare, quamvis multa adhuc atque egregia sint mortalium instituta, . quibus publicae saltati consuli- tur; nescio tamen, an salubrius ullum sit & magis R s ne L
275쪽
α66 Oratio Inauguralis, . necessarium, quain scholae, in quibus ita erudiunis tur iuvenes, ut erudire iteram alios ti praesertim videre possint, ne quid detrimenti capiat resp. Optimi itaque omnium seculorum sirincipes/ hoc sibi datum putarunt, ut literarum studia encitarent, & scholas laverent, quas sapientiae virtutisque seminaria esse non ignorabant. Schola. rum autem utilitas ex eo cognoscitur maxime, si, qui in illis larmantur, iuvenes, non scholae sed vitae disicunt, adeoque iis rebus imbuuntur, unde scire possint, quid in omnibus rebus factu optimum sit, quae officia parentibus, patriae, amicis impendenda sint, quibus legibus publica salus conatineatur, quantam vim ad muniendam suam aliorumque felicitatem. habeat religio , cur denique bonus civis esse non possit, . nisi bona mente imsru stus. His omnibus itaque ingenuarum artium magistri occupantur; in hoc unice celadant; his denique. saluberrimis praeceptis i venum pectora
implent ac muniunt. . At enimvero quantos. horum laborum. Puctus, quantas vitae seliolasticae suavitates, quanta oblectamenta esse oporter, pri
lartim si prudens & sobria itistitutio fidem Beth
lare, ut aliquando iuvenum, qui iam eX Ore nostro pendent, felicitatem, gloriam ti publica in patriam merita conspiciatnus.. Laetantur agricolae, si surculbs sua manu insitos, in arbores amplas seu gifer que excrescere vident; laerantur, si semen.
276쪽
de eo, quod jucundum es in vita filiolasilia. 26
quod gremio mollito atque subacto excepit terra. primum herbescit, mox culmo erigitur, denique spicas fundit multo tritico gravidas, ti largae messis testes. Quidni itaque laetentur boni honarum a tium magistri, si iuvenes ilisciplinae suae traditos quotidie ad maiora exiurgere & ad solidae eruditionis decus generoso impetu krri sentiunt, alios vero, quorum studia olim regebant, amplissimis .
honoribus ornatos vident Multa adhuc sunt, quae ad commonstrandas muneris 2holastici suavitates plurimum valent.' quaeque obscura esse possunt nemini. nisi quem invidia aut partium studium a veritatς revocant. Sed haec omnia onga oratione prosequi, iam vetori, Unum tamen a me in dicendo praetereundum non
ςst. Quis enim hoc negare & potest & audet,
quod, qui iuvenes erudiunt, amplam occasionem sibi ad promovenda studia sua oblatam habeanti . Nunc enim divinae lapiciariae praecepta explicant, quae quoniam vitae nostrae mirum quantum inse x viunt,' ti animum a turpitudine ad honestatem, ac vitiis ad virtutem ducunt, omnem certe diligenia. tiam nostram iure quodam suo sibi vindicare vl- dentur. ' Nunc iis studiis operam dant, quae ab humanitate nomen arcessunt, quaeque sermonibus nostris leporem quendam ac venustatem, moribus elegantiam, actionibus denique diguitatem conculiant. Nunc rerum gestarum annales evolvunt.
277쪽
α68 . ' Oratio Inauguralis, & gentium sata, imperiorum praecipites casus, heia
lorum inexspectatos eventus, ti viros bellica vix rute illustres aut pacis artibus . instructos contemplantur. Nunc DEMOSTHENEM D CICRRONEX summos, quos Graecia D Latium tulit, oratores admirantur. Nunc V1RGII IUM, divinum ti immortale sonantem, quein ipsa Graecia stuperet, nisi Hord RυΜ habuisset, advocant. Nunc HORATII Odas, monymentum aere perennius regalique pyramidum situ altius, legunt, relegunt, nec legendo quam satiari possunt. Nunc ad Philosophiae. penetralia accedunt, & Vel de ratione instituendar vitae I de ossiciis, quae Deo, nobis, aliisque e bentur, disputant, Vel rerum, quae in mundo sunt, caulis aperiunt, vel nimborum, fulminum herbarum, omniumque, quae gignuntur e terra, naturaS, Vires, utilitates persequuntur. Ol res praeclaras ti ardentissim studio expetendast Olfelices eos, quibus contigit, munere isto iungi, ' quod totum iis studiis occupatur, quae animum varia atque multiplci rerum cognitione imbuuntrIsti itaque acrius nobis insectandi sunt . vehemen, tiusque repellendi, qui assirmare audent, munus scholasticum non esse ita suave, ut sit gerendum,
sed esse ita molestum ti dissicile, ut sit pertia
278쪽
. Temporis autqui ratio, & eorum qine adhuc dicenda sunt, multitudo, ut portum tandein at quando respiciam, iubent. . Namque quod hod auspicor .munus, honorificentissimo Principis Ab-' hatissae judicio atque decreto ad me delatum, id, vero tantae clementiae benignitatisque testimoniuili est, ut tacitus illud praeterire non possim, licet, non dicam esernate, sed enarrare illite vix fiis L
neam. Quid enim, Clementi Sina Princeps, bd hanc spartam mihi demandandam Tet commovere. potuit' Num lacustariquam mihi inesse arbitraeire At, quantula illaint An vero aliqua nominis mei . cognitio' Ati nihil certe de me, obseuro homi laxi uvisti quam. To itaque est cimentia,T u hem ym, qu ecmatulistis m- cui quidem quamvis, me prine imparem , sentiam, c aBo tamen, ut spem, quam je nis concepisti,
impleam, & optimorum Collegarum auxilio γα tutus, veterem huius Lycei gloria mamissam restu tuam, vacillanteni vero confirmesic
Etsi vero beneficium, quo me iam exornatum Ideo, tantum est: vi' nulla orationis commem
datione indigeat lanien longe nilatatus est factae .
um kl mibi triritu, F est per manus Summorum 'Vlao G 'qui ' nome. meritiς, se doctrina, Im medibili denique humanitases quidquid aliis praestant, incundissimum reddunt tin. minimum. Peia compella,Vir Excellentissime, Volque, Viri i
279쪽
S. V., qui rerum ecclesiasticarum curam geritis,ti quorum in me ornando studium exstitit tantum. quantum esse solet, cum summum est. Quare si ego iam laudes Vestras, quae maximae sunt, depraedicare, si animum Vobis deditiminum verbis declarare instituerem, oratio profecto mihi deesse non posset. Nunc auteni cum neque auctoritatis, neque lacultatis in me tantum sit, quantum ad be- . nevolentiam vestram digne ornandam, & ad gratias Vobis vite persolvendas requiritur; animo &factis semper gratus esse, quam lingua et verbis malo. Insidet enim animo meo penitusque infixa est lavoris Vestri memoria, quam nulla unquam delebit oblivio, nulla obliterabis setas. Quamobrem, 'quidquid in me est sthdli, labori . diligentiae, id omne eo conseram', ut beneficium Vestrum sempiterna animi pietate colam, L quibus rebus tributum est, eas, quam fieri botest, diligentissime curem. Eandem mentem, eundem voluntatis affectum
Ypbis etiam declaro, Viri Consultissimi & Summe
plμrimuinquR Reu endi, quibus Illustris huius Gymnasii cura demandata est, 'quam etiamsumma
cum laque gerius. ' Vestra enim de me spes atque opinio, quam multis adhuc significationibus satis' perspicue declarastis, licet m s a vestro quodam
280쪽
de ea, quod jucunaeum es in vita scholasica. 27r
in me favore, quam ab re & veritate orta sit, tamen a me postulat, ut pro tot tantisque in me meritis, gratias Vobis reseram, quas possum minimas. Felicem itaque me, qui hanc opportunitatem nactus sum, publice Vobis testificandi, quanto laetitiae sensu Vestra me perfuderit benevolentia, & quam pulchrum, quamque gloriosum mihi sit, laudari ab iis, qui ipsi omni laude cumulatimini suntlPergite vero, Fautores summopere colendi, pergite & homini Vobis deditissimo hoc tribuite, ut henignitate Vestra semper fruatur, consilio autem studiisque vestris nunqua ia non suffulciatur. Eisiaeste. Pro ea, qua valetis, auqoritate, ut intellμgant omnes, promovendas esse veterum arte fovendam esse eruditionem; colendam denique virtutem, quae sola ad felicitatem ducit nunquari
Ad vos mea nunc delabitur oratio, Viri
doctissimi, Collegae aestumatissimi, quibuscum iam arctiori quodam. inculo coniungor. Utinam . vero sincerrimam animi mei erga Vos propensionem Mdeditissimum illud studium, quo Vos omnes prose Avor & colo, latis fgnificat e pq siemi At haee omni tanta in me sunt, ut sermonem non serant verbis ext Wimi nesciant. . Nec ςtiam arbitror, vos exquisitam & verbosam officii promissionem