Hortorum libri IV, et cultura hortensis

21쪽

LECTORI. ix

ad Rapinum scripsi, qui aliquod thece munus

n me du secte qui puisse alter de pair aveces les Anciens ; A mille autres cholas ques je ne votis dirai pas de peur de ne tesv pas bien dire

At has inter laudes consenescebat Rapinus. laboribus tamen quam annis gravior. paralysi correptus est. Atrox morbi vis remediis, quar& Societas & viri principes, atque in primis Cardinalis Emmanuel - Theodorus de Bouillon , diuturna benevolentia & necessitudine ei conjunctissimus , affatim obtulere , infringi minime valuit. Ρost duos menses occubuit die

X xvii Octobris, anno Μ DCLXXXVII

22쪽

Η LECTORI. vir literarum splendore inter aetatis suae de

cora semper memorandu S.

Nec siluerim religiosas ejus virtutes vitamque integerrimam. Inter cetera pietatis ossicia solitum ei fuit, quamdiu per valetudinem lucuit , singulis hebdomadibus no comitam adire , Ut pauperibus aegrisque religionem & Ω- lamina instillaret. Singulos per annos, sngulos per menses, secedebat literarum ti rerum omnium mortalium curis abstramis , ut de morte, de aeternitate unice cogitaret. Nec

desiderantur ejus hac in re scripta , eaque optima. Quinque voluminibus praecipuas chriutianae pietatis veritates & spes comprehendit. In editam reliquerat temporum suorum historiam , cujus partem priorem olim legi, diligentisma quidem cura elaboratam, sed paulo longiorem , & controversiis implicatam di partem alteram non absolverat.

Hic quidem praesari desinerem , s rixos squibusdam ingeniis non esset occurrendum. Audivi enim quosdam qui insusurraverint Rapinum e pulverulento Vaticanae bibliothecae

23쪽

Quos minime consutaverim. Ipsum carmen stolidam eorum supinitatem insanamve invidiam satis evincit. Alii tabulas criminantur. Boni sane viri , qui non attendere , quod a Macrobio & ab artis poeticae praeceptoribus peritissimis jam dudum est observatum , poetam carmine non fieri, sed fabula. Audiant petrum Corneille , supremum tali in controversia arbitrum , intonantem : Tolle sabulam , tollis gratiam , tollis voluptatem , tollis admirabilitatem. Qu'on sati crinjure a l'Art de tui voler la Fabie lC'est interdire avx Vers ce qu'ils ont d'admirabie, Ane antir leur pompe, eteindre leur Vigueur, Et hagarder la Muse a sectier de langueur. Oter Pan & sa flute, adleu les patiarages; Oter Pomone 6c Flore, adleu les jardinages :Des Roses & des Lis te plus superbe ectat, Sans la Fabie en nos Vers n'aura rien que de plat.

24쪽

ILLUSTRISSIMO

25쪽

ILLUSTRISSIMO VIRO GUILLEL MO

PRINCIPI

ENATUS RAPINUS SO c. IESU. I quis esset, ut erit, VIR ILLUSTRISSΙΜΕ, ii tibi leves has Hortorum delicias pam convenire putaret: prOVOcarem prium ad judicium veteris Academiae, &ycei, quae loca commendabat olim sil-rum camporumque pulchritudo natura: tum deducerem eum ad Hortos Planis & Speusippi : unde sapientiae literatris , cujus sic amans es, prosecta sunt i Aei δε et ρος μέσαισι, υ λογοις π ψει , ι τε σοφίας ἔργον ἐξεταζεΤat.

26쪽

EPISTOLA.

tot oracula. Postquam tamen Veneris tu-.telae consecravit Hortos non rudis antiquitas ; i ut a Plinio traditum : molle ac delicatum quiddam magis plerisque videbitur munus id, quam quod virum tam gravem decere possit. Quid attinet autem tuas aures deditas publicae utilitati violare rebus , magna ex parte , ita desidiosis λὶ Quid dicam de Adonidis Hesperidum quae Hortis λ Nam res ipsa monet, quam famosa nomina sint vanitate fabularum. Ea accedit , quod magister otii blandioris Epicurus Hortos primus omnium in v bem transtulerit: Σ quod unum, ut de- lsint cetera , contumeliam facere potest Honorum honestati, qui tali auctore, res inter serias, ne vel appellari quidem po terunt sine suspicione. yQuamquam non committam hic , ut loratione nimis anxia , excusem apud t Hortorum innocentiam : ne , defension non necessaria , confundam causis honitatem. Nam Venus, Hesperides, Adonis quis nescit, quae nugae sint, quam leves

I Natur. Hist. lib. xvHI. de Plaut. apud illum. χὶ Plin. lib. X. cap. 4. l

27쪽

EPISTOLA. xv

& frivolae 8 Nec video , cur injuriam facere possit Hortorum posteritati, Philoso. phiae sitae licentia Epicurus : de cujus moribus jam non quaero, quos audio defendi per quosdam Philosophos e nostris.

Non necesse est autem hic commemorare me , quod copiose disputatum a sapientibus, colendae telluris artem omnium esse innocentissimam. Unde , non sine causa, Vitam olim putabantur agere valde bene moratam, qui terram colebant: nam telluri operam dare, idem existimabat esse Philosophus naturalis, I atque

cunctorum parenti adusse , eique patrocinari. Id autem , ut est liberale in primis , atque humanum , magnopere Valere potest , pro candore morum , Vitaeque simplicitate retinenda ; clan , ut a Catone, dictum , minimὸ mala cogitantes sint, qui in eo sudio sunt occupati. Quod moribus tuis quam bene conveniens sit, VIR ILLUSTRIS SΙΜΕ, satis per se planum est : cum ea sit opinio tuae virtutis, ut de vera laude sermo

jam in urbe esse non possit : quin illico

i Plin. procem, lib. XVIII.

28쪽

xvj EPISTOLA.

omnium animis obversetur Os tuum : πι-

taeque tuae ratio , temporum disciplina sit, exemplumque universae civitatis : ad quem proinde quodammodo pertinere videatur

illud dictum de P. Scipione usimiliano tam memorabile et I Vir toga dotibus, ingeniique , ac studiorum , eminentissimus secuti sui : qui nihil in vita , nisi Iaudandum aut fecit, aut dixit , aut sensit. Nihil dicam de admirabili illa, quae propria tua laus est, affabilitate, per quam es concilias amores omnium , & exprimis in te dissicillimam illam societatem

gravitatis cum humanitate 3 quae patriciae dignitatis vel praecipua virtus est. Cum vero judiciorum tuorum sanctitate, publicam rem tam caste geras, eam apud populum nominis celebritatem meritus es . quam praedicabit praesens aetas , posteritas mirabitur , consecrabit immortalitas. Nam temporum conscientia numquam

sustinebit sileri LAMONIUΜ, qui se

tam corruptae aetati praebeat tam incor

ruptum. . .

Possem persequi dotes ceteras agricul-

1 Velleia Pater. Hist. lib. I.

29쪽

EPISTOLA. xvii

urar pro munere apud te commendando. Habet enim ars ista permagnam Vim, non modo ad innocentiam vitae , sed etiam ad amoenitatem literarum, omnemque adeo vitae liberalis honestatem excolendam. Quare mirum videri non debet, VIR ILLUSTRIS SI ΜΕ, si te ceperit aliquando oblectatio artis istius : nam quamvis esses ingressus vitae institutum , in quo te popularis aura, tuaeque opinio Virtutis provexerit longius, quam desti

narat pudor tuus, Sc ea ViVas aetate, quumores civitatis ad luxum Sc ambitionem incubuerint : hoc tamen Otioso & sin

plici vitae genere duci interdum te vidimus , eoque delectari magis, quam ferebat temporum licentia. Credo , ne in tanta honestarum artium , qua florebas apud tuos commendatione, tantaeque spectatione dignitatis , suavitatem eam tibi praeterire sineres , quae percipitur e vitatam innocente : cujus etiam quasi disciplinam aliquam formare ipse per te non dubitasti , quam traderes civibus tuis principes viros imitatus, qui scriptis hanc

artem commendarunt. Nam , ut monet

30쪽

xviij EPISTOLA. Plinius , i de cultura agri praecipere ,

principale fuit etiam apud exteros e siquidem reges fecere , Philometor , Attalus , Archelaus. Cyrum omitto , qui gloriatur apud Xenophontem , se , tot inter opes , consitorem Horti. Tanta nimirum dignitas est agriculturae , qua contendit Cato apud Tullium , nihil sibi magis regale videri e eamque Modestinus Columella a

firmat et proximam , O quasi confan

guineam sapientiae. Unde apparet, quam bene inter te, & illam conveniat, VIR ILLUSΤRISSΙΜΕ, qui non sapientiae

modo, sed 3 virtutum omnium supre

mum apicem consecutus sis. Verum licet colendae telluris ratio in universum liberalis, & honesta sit; cum tamen cultus Hortensis purus liberque videatur a duritate laboris, quo se conficit agricultura communis : quiddam etiam habet magis accommodatum, non modo ad tuendam dignitatem, sed etiam ad ce-