장음표시 사용
51쪽
E U AE terrae cultura magis florentibus Hortis.onveniat ', quae par nemori sit forma serendo ; ucendae quis aquae , quis fructibus usus habendis ,raecipio. Caelum Ventis aperite serenis, i superi, quorum floret de munere tellus. atibus ignotam nam me novus incitat ardore Viam , magno quae primum ostenta Μaroni,ctremo cum Vela trahens sub fine laborum ,
52쪽
Italiae pingues hortos quae cura colendia oornaret, canere agricolis populoque parabat. Fas mihi divini tantum vestigia vatis Posse sequi; summoque volans dum tendit Olympo, i Sublimem aspicere , & longe observare tuendo. Tu mihi, tu gentis lux o suprema togatae,3 Praeside quo , Francae florebunt denique leges ,
LAΜΟNIDE, legum si quid tutela tuarum, Magnarumque sinant, portas quae pondera , rerum. Huc ades et atque tuos fer non jam invitus honores. . Dumque regis Themidem,Themidisque palatia magnaaoSumma tenes, & regna fori impacata gubernas, Exemploque tuo mores , luXumque coerces , Musarum tenues etiam ne despice lusus. Fors erit,ut quamquam levia, &minus ampla secutuari Nominis aequa tui si vatem amaverit aura , a Te possim canere , atque tubas aequare canendo e 'Tum tibi grande meo veniet de carmi ne nomen , i Atque mei flectent se per tua tempora flores.
Principio tellus Horto quaerenda parando est, Eoum ad Solem, & caelo subjecta salubri 3 o Cui non vicino collis de rure propinquus
Immineat, sumosque palus obducat inertes. Nam caelo in primis flores laetantur aperto , Nec possitnt tardos stagnorum ferre Vapores. Ante pares autem ruri quam cuncta serendo , a Quaere quod ingenium, quae sit natura colendar Telluris : tellus melior, cui plurima subter
Uligo; pingui gaudent uligine flores :Issa ferax herbarum : illam experieris arando Ἀ
53쪽
Et cultus omnis patientem , & soribus aptam. Hanc fuge, quae pictis latebras dedit ima lacertis a Argilla in sterili, vel quam nativus adurit Tophus , & infelix cretosi glarea ruris :Et lapidosa soli ne te male gleba rubentis Occupet, atque tuum teneat frustrata hi dentem :Ne pigeat scrobibus fundum explorare sub altis : 4 SQuosdam saepe soli facies externa fefellit: Intus enim vitium viridis sub gramine glebae
ut tophus scaber, aut urens argilla latebat. Postquam autem, parte ex omni, constare videbis Ξt caelum , & terram , nam terra obnoxia caelo est : sol pse mihi validam quatiens per tesqua bipennem , Limitem agat latum, & longe nemus omne repellat, illicus, omne nemus , nocet omnis floribus umbra. Tum rastro validisque hi dentibus undique tellus . Hersanda , & vastum fractis aequanda per aequor,ggeribus glebarum , Hortoque paranda futuro. e tamen aequatum properes describere campumireolis , buxumque solo plantare recenti. iffer opus ; totos autumni perferat imbres ampus iners, dum terra situ durata residat. 6o
t postquam fundo penitus persederit imo , ictaque transierint glebis hiberna subactis :
ere novo terram rursum ver his, & omnemitiquabis rastris , & adunco Vomere campum :
uem deinde in Varias buxo describe figuras. 6solim tempus erat, cum res Hortensis ab arte tunditiem nullam , nulla ornamenta petebat.
aepe rosam passim permixtam agrestibus herbis
54쪽
Vidisses e nec erant per humum segmenta viarum i7oDigesta in sese , & buxo distincta virenti. Prima autem cultum pro se quaesivit , & artem Flora, corymbiferi celebrat dum numina Bacchi. Festa dies aderat, vicini numina ruris Convenere , ibat pando Silenus asello , Cum Satyris, dabat ipse Deus sua vina vocatis: Adfuit & Cybele Phrygias celebrata per urbes . Ipsaque cum reliquis Flora invitata deabus Venit, inornatis , ut erat neglecta , capillis ,
Sive fuit fastus , seu fors fiducia formae r8GNon illi pubes ridendi prompta pepercit;
Neglectam risere. Deam Berecynthia mater Semotam a turba , casum miserata puellae , Exornat, certaque comam sub lege reponit,
Floribus & buxo mixtis snam buxifer omnis 31 Undique campus erat Velavit tempora nymphae. Reddidit is speciem cultus, coepitque videri Formosa, & meruit: novus hinc decor additus ori. Ex illo , ut Floram decuit cultura , per artem Floribus ille decor posthac quaesitus , & Hortis :soQuem tamen Ausonii cultores , quemque Pelasgi Nescivere, suos nullΔ qui lege per Hortos
Plantahant flores, nec eas componere norBnt
Areolis , tonsaque vias discernere huXo. Culta super reliquas Francis topiaria gentes ,
' 3 Ingenium seu mite soli, caelique benigni
Τemperies tantam per sese adjuverit artem ;Sive illam egregiae solers industria gentis Extuderit, seris seu Venerit usus ab annis.
55쪽
Tuque adeo si quando Hortum, Villamque parabis, Quaere duces operi eximios , artisque magistrum , IO Qui tibi membranae puro super aequore formam , Exemplumque operis plumbo describat, & omnem Cum duce & ipse tuo tecum meditare figuram , ΕXplorans, ne quid forsan , tellure sub ipsa . Posthac ars pravum, vel inemendabile peccet. Io INam magis in summa, si quid deforme , figura Et patet, & melius longe sibi subvenit error. Sunt qui mille modis pertexunt mille figuras In buxo, quales Creta confusus in alta Exhibuit Labyrinthus , & irremeabilis error. Do Sunt alii, Phrygium quos ars imitata laborem, Plus juvet, intonsae ceu cum per stamina lanae
Ducit harharicos virgo Sidonia teXtus :Et tendunt oras circum quas floribus explent.
Multi simplicibus , rata per discrimina , quadris II IDelectantur, ubi se flores undique prompti
objiciant spectantum oculis, manibusque legentum. Non variam Hortorum diversa eXempla per artem Proponam , unde tibi e multis optanda requiras. Illa mihi reliquas placeat super optima formaS , Iao Ipsi quae campo , textu meliore, quadrabit. Postquam cuncta tibi fuerint provisa , subactum Area serro iterum late eXplananda per aequor et Ne si planities dorso decedat iniquo , Desormet textumque Horti, buxique figuram. I 2.3Mox ubi dura suo de frigore bruma remittet , Cuncta tibi stratum buxo plebs rustica campum Conserat, & quamquam causando multa moretur ,
56쪽
Festina , dum sole licet, caeloque sereno. k3. Res quibus angustum concesserit arctior Hortum . Pro buxo , didicere suos includere flores Aut humilis ligni septo , testaeve rubentis et Exiguam florum buxus ne lubrica sedem Anticipet, campumque suis radicibus urat.13 Ne tamen , hoc buxi pro crimine, villicus omni Horto huxum adimat: sine buxo grandibus Hortis , Non constabit honos umquam suus : ipsaque semper Quantumvis culti languebit gratia ruris. At quoniam florum penitus natura , genusque I OEt Varium est , & multa modis sunt semina miris: Illorum proprios generatim discere cultus Profuerit, tum quo praesertim sidere crescant. Quae quibus est habilis tellus, quae commoda plantis. Nam neque, quam variae species, & semina florum, 24 IEst numerus , nec quae quihus est vis insita bulbis. Quorum pars brumae impatiens , & condita torrae Ver tepidum expectat, donec se tollat in auras ;Pars hiemem passura, sua ab radice virescit Per brumam , rigidos Boreae aspernata furores i soPars amat apricum solem , pars frigus & umbram. Nec tellus omnis Vires dabit omnibus aequas. Namque hos siccus ager flores iuvat, humidus illos: Quae cultu infelix , & cautibus horret acutis , Utilis est aliis , aliis incommoda tellus :111 Omnia solerti quae sunt discenda colono.
Dumque seris flores, iterumque iterumque monebo. Menstrua ut evolvas signantes tempora fastos ,
Caelestisque legas suprema volumina mundi i
57쪽
Et memor observes , quo denique signifer orbis Astrorum varios discriminet ordine menses rQuas auras paret Eurus : aquis quid turbidus Auster Cogitet, & quid Sol serus , quid portet Eous . Quo Ventos cornu , quo Cynthia provocet imbres , Quae caeso , quam certa fides sit habenda sereno; Quatenus aut Helice , aut plaustro tardante Bootes , I 6 FSint aequi arboribus ; teneris quid foribus obsint Vel nimhosae Hyades , vel Pleiades Atlanteae. Nam neglecta aliis , & inobservata per annum Sidera saepe nocent : superi posuere sub illis
Culturae rationem omnem , vitaeque labores. 17'Ne te autem varii fallant discrimina caeli, Ante iuvat ventos praesciscere; nam nisi noris , Ventorum morem varium , & mutabile caelum , Felicem frustra alterius miraberis Hortum. Et quamquam caeli veniat elementior aura ITICum Vere , & Zephyris, tamen ipsis fidere ventis Desine : namque fidem produnt hoc tempore Venti.
Et licet ipse Aries veris praesagia portet , Aurato insignis villo, Zephyrosque reducat: Nescio quid tandem interdum fatale minatur ISO Floribus, & duro per caelum sidere saevit. Τempore non alio nubes gravioribus Auster Rumpit aquis , segetesque ipsas populatur, & Η Ortos. Floribus ipsa etiam vis est metuenda relicti Frigoris ε, & prorsus restent ne frigora , caelo IS , Respice , discedens Vestigia certa reliquit
Τristis hiems : haec signa memor servare memento ,
Et quae sominibus sint aequa & iniqua serendis A V
58쪽
Sidera , sideribus certis nam semina certa I9OSunt mandanda solo. Tu commoda tempora disce. Ipsa suas postquam implerit topiaria partes: Ne molli subeant campo , & dominentur in Hortis Herbae infelices , Hortorum margine in ipso Inter & areolas , gracili persundit arena 19 Terram omnem , purgatque locum de more colonus Et nisi perpetuis campum insectabere rastris , Ipsa etiam herba frequens sparsam superahit arenam Malvaeque , tribulique, & inexsuperabile gramen. Nec te dissicilis quamvis haec cura retardet. 2OONamque suo veniet merces non sera labori :Vix hiberna novo concesserit aura tepori , Terra sinus laxabit : & undique germine rupto, Multa per areolas sese tibi copia florum Fundet; opesque tui attonitus miraberis Horti. 2 3 Sed flores prior ante alios, candore nivali, Fronde super larga, tollit se Primula veris et
Interdumque sinus aperit diversa rubentes :Et quae non uno folium fucata colore , Graeca peregrinis venit Cyclaminus ab oris. 2I Altera nam niveos, rubros ostentat amictus Altera , florentes vernis in mensibus ambae. Corcyrae geminam montes peperere frequentem ;Et crebrum saxis Coritum , & nemorosa Zacynthus Mensibus aestivis floret quoque plurima , & ipsum ais Deinde sub autumnum multo se flore propagat. Ipsa etiam primo mollis Fumaria vere , ostendet varios, per Norica saxa , colores. At non horrendos caeli perserre tonantis ,
59쪽
Ut perhibent, poterit, laeso non flore, fragores :Cum vel fulmineo Fumaria tacta vapore 2 23 Deficiat, lapsaque jacens cervice recumbat. Tunc & caelesti quae dicitur Iris ab arcu , Splendebit, flores variata coloribus illis , Quos pluvia accipiunt adverso nubila Sole. Iridis at species varias, variosque colores 22 Distinguet, variis pro tempestatibus , Annus. Tuque Chelidonium . cum nuntia veris hirundo Stagna super volitavit, avis de nomine dictum , Ad primos veris Zephyros florere parabis. Nec mora flaventi pallebit multus in auro et o
Narcissus, miser ah l quondam puer, ille sub undis
Dum se contemplatur, amat i, sed perdit amantem Forma , novumque facit pueri de corpore florem.
Nec Viola ipsa suos longum celabit odores , Quae serrugineo dum sese obnubit amictu , 233 Frondibus in mediis humili de cespite , surgit Ipsa humilis , simplexque , & simplice perlita fuco.
Et si sunt veri vates , nec vana locuti: Nympha fuit, quae jam flos est, comes una Dianae, Sed comites inter longe pulcherrima Ianthis. ago Hanc olim Vaccas quando pavisse Pheraeas Dicitur , errantem vidit cum Phoebus , amavit: Nec vulnus celavit amans , perterrita virgo Proripuit sese in silvas, monuitque Dianam. Illa , soror colles , inquit, fuge : namque supremos 3 Phoebus amat colles, & caelo gaudet aperto. Ibat per Valles virgo , sontesque petebat
Umbriseros, sepesque inter deserta latebat r
60쪽
Iste pudoris amor, hiandique modestia vultus a PAddidit & formae pretium , meruitque Videri, Dum latuit. Jam furta Deus fraudesque parabat. Cum dea : Formosae si non licet esse pudicam e Ah l pereat potius quae non seri forma pudorem. Dixit, & obscura infecit ferrugine vultum. IIIIam deformis erat, fuerat quae pulchra, Dianae Nec sic displicuit : florem nam diva puellam Esse dedit, tanto pro virginitatis amore , Cui suus est & honos , & primum servat odorem. Flos autem nasci valles solet ire per imasa 62Sponte sua terrae pretiosum munus agrestis :Nec violae nocet esse humilem, neque sentibus ortam In mediis , is honos , ea odoris gratia flori est. Vere suos etiam , cessent modo frigora , promit, Quos Hyacinthus habet, Phoebi de crimine, flores. -6 Namque sub Eurotam dum Phoebus torquet in auras Imprudens discum , pueri per tempora venit
Obliquus , pariter de vulnere palluit isto Et Deus , & juvenis , fuso de sanguine surgit
Flos novus, & primos Phoebi testatur amores. WoAt species non est Hyacinthis una, nec uno Vere , sed aestivo passim quoque tempore florent. Nec simplex flori color est , in simplice forma. Ipsa etiam tollunt humili se Colchica thyrso, Quorum Vagina flores rumpuntur ab arcta a I Diversi, & varios landunt per rura colores. Sed cum terra sinu primum mollita tepenti
Est patiens operum , florum, quos ipse propinquae Destina; aestati, mandet diversa paratis