Apologia adversus Amathum Lusitanum, cum Censura in ejusdem enarrationes / [Pietro Andrea Mattioli]

171쪽

In Amath Lusit Enarrat.

Llicae magnitudine , quum ibi redietasVirmau rimi claminum lianc me in quam idisse in Italia. BULBUS ESCULENTUS. V VLVi disicrimen cernit doli σens, Cenc xl de FVlcri yimicis rerum ius ector iste mcisi istis μ' , δὴ μBulbum Ascalonicum Caepe , quod nos vulgo Nocamin Scalsina . At quantum distant s. calonicum enim Caepe inter Caeparum genera antiquis recensitur, non autem inter Bulbos.

Lusiitan refragatur maxime Theophran quippe qui libro VII cap. IIII de Plantarum historia, a calonicum Caepe ac alterismeti demgeneras stile appestatum inter Caeparugenera recensuit, non inter bulbos, de vibi si e clatim egit cap. LII. etu dem libri,cui ub- cribri Plinius libro I x. cap. I. sic

inquiens. Allium C adque inter eos iure iurando habet Aegyptus. Genera apudis Graecos plura Sardia , Samothracia, AEL ςx

sidena, Selama, Schista, . calonia ab oppi

172쪽

Pet And. Matth. Censuratibus Esculento Bulbos amarosis , ac pariter ad tringentesfacit. Id quod rursus repet est,

bro secundo, de alimentorum facultatibM. Quae tamen quabrates in Ascalonica Caepa non reperiuntur. Ipsa enim acris Hialde perinde ac caetera Caeparum genera , nec quicquam ei

ineu amaro si saporis. Equidem putabam hae noignorasse Lusitanum,quum illum compertu habeam oriundum a loci quibusdam non procul ab . calone Iudeae. R GEMONE ALTER . .

gemone rit adulterinam ese non ambigimm, /t in Co

mentari, nostris diffusim diximus sed Ocfr-t e sciens Lusitanus, ne huim plantae videre

tur ignarim Argemonem eam plantam esse e set quae recentioribita quibusdam Argentina dicitur, non bai t opinoro ratione , quam quod gentinasobagerat utari Arimonio similia, qua quantum cum S luestri Papauere habeant cognationtis bimibtudi, iisve talia enim Argemoni alteri requiruntur=ba iudices erunt , quiplantarum hi loria diligentissime explor

173쪽

In Amathi Lusit Enarrat.

ploraueris . Lusitani imperitiam norunt. Quicumfri u sibi persuaserit eam ob amsam Eupatorio Osrgemoni nomen accessse, quὸ oujs facie Argemonem hanc referret,

nomenclationibm malis innixim, vim plantam ipsarum notis, hic etiam miseerse .deridendum dedit. TELEPHIUM.

QUANTUM incensiura Teleph hal es. xlii de lucinctu qui Tuli Telephium Discupidi nil i rh ''bud esse, vim tertium Semperuiuum, illud notatim o tendit, luὸd Dioscorides de Telephis libro sicundo: de Semperario illo libro quam roscripserit o quod nec nobnscriptum reliquerit Discorides tertium Semperuiuum quibus GTelephium vocari. Siquidem Discorides has numenclatura non recipit sid tantum adducit quamobrem non est propterea dicendum tertium Semperuiuum esse Telephium; quemadmodum exempligratia,nec Melpine, quam Partheniuquosdam appe asse D secorides Ardui, Partheimum eti, nec Asarum Baccar ent nec si letium Gemi tum , ncc mgridium Lepidium et tam

174쪽

li Pet. Arad Matth. Censura

tametsι haec omnia aliarum plantarum nomine

quibusdam appellentur. Nam si Discoridi deesset Telephium tertium hoc Semperuiuigenum nonsuisset illi opum de altero per se sicundi li

broscribere, te altera erὸ libro tertio inter Semperuiui genera , t etiam compertum habemus secisse Plinium, qui libro N VII cap.

III de Telephio It ibro ver V. de rerii Semperuiuo post quam de aliis duobus generibitis di eruit ovidhaec si Telephii facultates apud Discoridem Plinium expendantur, Telephii; videmum vitiligines nar quinetiam a ulnera, sinus; hoc verὸ Semperuiuumsruma tantum discutere. G C EI CV M.

Ces xliii. de Ararico.

LO G ab Omni v eos medicos Merrarescribi Lusiitanum tui . rarico in pasti tu conformato p sum tuntur,nouasea quadam opinione ductu quὸ garicum contritum nullopael diu uas ires seruare pos t. . t nos i tum errore an long maiori procul dubio duci censi misis, eoque praestertim quὸd nullam afferat

175쪽

In Amathi Lust Enarrat.

thoritatem,quassa ulciatsententiam. Porrὸ Moues clarifimum inter . rabas, qui in componendues medicamentit prima tenet, garicum in patili os rediti uadet,γ Ῥηί cum quibum excipitur . medicamenti tra tu tempora debita acquirat mixtionem id luod expedit omnibus compositi s medicamentis Nec ideo cur tam Oscile quicquid tenuium partium in eo extiterit ut fisoli admodum verbis contendit Lusitam s)euane cere sit. Siquidem cum sui polirii dei Agaric0,Salenis ilem, Gingiber, Ora mel excipiat nonsane constat cur tam scite tenuior Agarici pars in auram re impositi, cum mellis propriumst iusi vigore admi a diutius asseruare,Sasis ery oinribem huic medicament acultatem umere Fru ira quidem tot catapotiorum massas, quae garicum excipiis S plasi confecta asservarem , qui leti. ria aluum ducentia , si os apicum in puluerem

additum uas latim deperderet ires; fru-sraque illud in Theriaca addidisset Androma chus. Quamobrem omninὸ explodenda eri Lusitani sententia,qui praeter omnium clari*ῖimorua irorum placita solus iubeat O garicum ea ipsa se se hora,

176쪽

Pet. An ae Matth. Censura

Lusitanm,medicos illos magno teneri errore contendit, qui tostum, vetustum Rhabarbarum d farcricis propinant, ea ratione adducctus , quὸd omnia cui ui torrentur Ob cones, tam credi nem abradant. Quarῖ uadet, ut a Rhabarbaro in f eaterici omninὸ obstineant med ci. . umi, si Rhabarbarum dari libeat, non sium,ne

c it e flum speprcpinandumst crudum hac

D tamen conditione , t prius auferantur ab eo, tenuiores partes id quod facibi mi ipse aiio, Usci potest, sit ex a qua Plantaginn,vel R sirum maceretur. Verumtu itano maxi, me refragatur Mesues bi bubarbari, , res expendit his verbis Rhabarbarum dum d sentericis probe o fert. Et paulὸμ- perivis ait , Qui disi pose hasce functione, L, Icera adrarictione roborante egerint, is um, quidem Thubarbarum in puluerem contrituri exhibendumsserit. At i iid, quod igne tor

177쪽

In Amath Lusu Enarrat.

reficit. Tehementer operatur,ac etiam ebemen tius id , quod comburitur. Haec Messes. Sed audiat etiam Galenum , qui bro non de Composivione medicamentorum sicundum loco combusta, torreficiaque medicamenta 3 entericis daresuadet, nempe Cochleas, Cornu Cerui rum, tum Gallas,Malicorutu/,Pini 6rticem. Iomamum caciam, Ain plura rum nigro cxcepta. Praeterea I. de S phc zm medicamentorum facultatibus,exussus etiam Cochleas cum Galla et lipere distentericis commendat. Quibus sane patet non modo hoc in medicamentos emere Galenum Ccclearum Malarum cobustarum credinem sed etiam addere Piper a-

ζmmum medicamentum. Huiusmodi medica Rhab AEM

a ubitatione utuntur etiam 'sieris clysetericis

re Graeci,Pauli inquam Oribasius, . et u s, lexander . . de quod ibi intestina lieribu fuerint assecla , Auripigmentum , Sanda', acham, lumen , Calcem, , ei Misiquamma, in au plura erodentia medicamenta es steribus infundunt. dis itaque palam ect,combi la, tostaq; medicamera non modὸ nullo prorse inco

modo. senterio dari posse ed magno sane iuua

mento, cuὸd crudi longe magri exiccent, acie

tram

178쪽

Pet And. Matth. Censura

tiam ad tringant. . t si a la, in cineres versa disentericis ut exhibere suadent tot graui lim authores , cur ilibus tonium Rhabarbarum interdicat Lusitanus con cere nequeo. Nam si, Medicorum omnium consiensu sienteria asse- es ali debent flattis volatilium carnibus , ou0rum ite iue ignitis teguL tostis, quam plurimcis alimentis rix: ,torrefari: que; cur lupa Rhabarbaro Iouerit abnlinendum, nulla penitum ni fastor se eo fert ratio. Porr ad aliud Lusiitan gmentum , quo fretita ait, plures vidisse Lusitano sui generas homines Isinteria serios, ii Rhabarbari potu interi spe, nil aliud respondendum in praestentia vccurrit,quamquὸ inobu minime sit approbandum , cum excentos homines ad vitam reuocatos iamicis o I Rha- barbari potu Equidem non possum non mirari Iu sitanum, quod uae tantum genius Lusitanos Rhabarbari nil potu interemptos in exemplum adducat,ac si istu tantum uerit letale medicametum, cum ramenis sim te tantur ripta tot erὐ aetatues suae decursu apud inferiores Germanos primum deinde apud Italos sua exercuerit medicinam. Demiror item , quὸd ita temere quasi diuinitias edoctum syrmare non sit

179쪽

In Amath Lusit Enarrat

veritus potius ex Rhabarbari si potu interisse eos,quam ex morbi natura, quum hae ciri nos sint. Praeter id mihi nunquam per usum et magi d sientericis Rhabarbarum Llud profuturum,quod aqua Plantaginis et Rostrum fuerit maceratum,quam tonium, vel istu Quandoquidem Galem reclimo mota satio, filioque plurimum iccitatis,adusionisque medicamentis confert contra Ter euenit quae a- qim macerantur. Sed haecfortaste in mediu a ducit Lusiitanus . vicennae simonio conssius qui . senterici Rhabarbarum nudam,tilione asiationemque expertum ex Plantaginis aqua bibendum juadet; quὸdfortasse ne ciuerit Rhabuebarum nil aliud Avicennae designare interpreti s

sapit , quam Graecorum Rhapunticum. Quod stitia in criquum nulla dele loria ui polleat, citra siο- se ηζm , flationemq:i propinat Au cenita ' Plantaginis aqua, nec id macerar, t sibi fi mi

180쪽

Pet And. Matth. Censura

CHAM ELEO ALBUS ET NIGER . Cesin de C cum ille Chama leonem album censit ni . De stirpem istim Tndique horrentemssoli gradi ac si qua si acusis interlito quam quidam Carduum Mariae quidam a macuΓ Carduum Laesarium vocant, quidam Suarium quod eo sues, cantur; qui eim opinionem probet' cum Chamaele albim nullum producat caulem Dioscoridi sede medios inas echinata Cinarae modo Cardum autem La clarius caulem profert bicubitalem quando que maiorem adnatis plurit m refertum, ungis, praedum ue Radici nulla

se odoris i rae tantia, nec Chamaeleont acultas. Sicquidem deuorara , Dioscorid; resermonio,canes, sues, murescive necat. Contra vero haec suestion modo alit , sed etiam saginat unde illi nomen Posirem,albo Chameleonis, Theophranti resimonio,caput re quiritur magnum Acan. simili,non autem paruum, quale in Laesario Carduo 'ectatur. Sed qualem in albo , talem criniste se declarat Chamaeleone , exfimans hunc inter illud Carduigenus,quod a Carduo La